مقاله پژوهشی
مریم عاصمه
دوره 35، شماره 1 ، بهار 1401، صفحه 31-41
چکیده
زعفران با نام عمومی (Saffron) و نام علمی (Crocus sativus L.) یکی از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی است که همواره مورد توجه بوده و عملکرد آن به عوامل مختلفی وابسته است. هدف از این مطالعه بررسی اثر تنش شوری بر گیاه زعفران و نقش محلول‌پاشی سیلیکون و نانو دی‌اکسید سیلیکون در کاهش اثر شوری بود. برای این منظور گیاهان زعفران با سطوح مختلف شوری (0، 75 و 150 میلی‌مولار ...
بیشتر
زعفران با نام عمومی (Saffron) و نام علمی (Crocus sativus L.) یکی از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی است که همواره مورد توجه بوده و عملکرد آن به عوامل مختلفی وابسته است. هدف از این مطالعه بررسی اثر تنش شوری بر گیاه زعفران و نقش محلول‌پاشی سیلیکون و نانو دی‌اکسید سیلیکون در کاهش اثر شوری بود. برای این منظور گیاهان زعفران با سطوح مختلف شوری (0، 75 و 150 میلی‌مولار کلرید سدیم) و سیلیکون و نانو دی‌اکسید سیلیکون (5/0 و 1 میلی‌مولار) در 4 تکرار به مدت 3 ماه تیمار شدند. بعد از برداشت متغییرهای رشدی و بیوشیمیایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که شوری موجب کاهش طول و وزن خشک اندام هوایی و زیرزمینی، میزان پتاسیم، نسبت K+/Na+ و RWC شد. علاوه‌بر این، شوری مرگ سلولی، میزان پرولین و گلایسین بتایین، محتوای یون‌های سدیم و کلر را در گیاهان تحت تیمار افزایش داد. اعمال سیلیکون و نانو دی‌اکسید سیلیکون موجب بهبود فاکتورهای رشدی، میزان پتاسیم، نسبت K+/Na+ و RWC شد. نتایج همچنین نشان داد که اعمال سیلیکون و نانو سیلیکون موجب کاهش اسمولیت‌های سازگار و یون‌های سدیم و کلر شد. می‌توان نتیجه گرفت که سیلیکون و نانو دی‌اکسید سیلیکون، به‌ویژه نانو ذره دی‌اکسید سیلیکون، توانایی کاهش سمیت حاصل از تنش شوری را در زعفران دارند و می‌توانند در افزایش مقاومت گیاهان زعفران در برابر تنش شوری نقش مهمی داشته باشند.
مقاله پژوهشی
سلولی و مولکولی
کوروش فلک‌رو؛ شاهین جهانگیرزاده خیاوی؛ مهران غلامی؛ سیاوش پور عزیزیان
دوره 35، شماره 1 ، بهار 1401، صفحه 42-54
چکیده
یکی از مهمترین محصولات شمال ایران که امروزه بسیاری از آنها در معرض از بین رفتن قرار دارند چای (Camellia sinensis) می‌باشد. در این بررسی تعداد 60 اکسشن با استفاده از 24 نشانگر RAPD بررسی شدند. نشانگرهای مورد استفاده 219 نوار تکثیر نمود که 28/81 % آنها چندشکلی نشان دادند. میزان محتوای اطلاعات چند شکلی برای تمام نشانگرها از 29/0 الی 50/0 محاسبه شد. میزان محتوای ...
بیشتر
یکی از مهمترین محصولات شمال ایران که امروزه بسیاری از آنها در معرض از بین رفتن قرار دارند چای (Camellia sinensis) می‌باشد. در این بررسی تعداد 60 اکسشن با استفاده از 24 نشانگر RAPD بررسی شدند. نشانگرهای مورد استفاده 219 نوار تکثیر نمود که 28/81 % آنها چندشکلی نشان دادند. میزان محتوای اطلاعات چند شکلی برای تمام نشانگرها از 29/0 الی 50/0 محاسبه شد. میزان محتوای اطلاعات چند شکلی کل نشانگرها نیز 49/0 محاسبه شد که نشان از کارایی بالای نشانگرهای بکار رفته جهت بررسی موجود دارد. ماتریس تشابه تشکیل شده بر اسلاس ضریب جاکارد مابین اکسشن‌های مورد مطالعه 43/0-94/0 با میزان متوسط 65/0 بود. بر اساس تجزیه کلاستر نمونه‌ها در تشابه 61/0 به سه گروه تقسیم شدند که گروه دوم خود در تشابه 65/0 به سه زیرگروه تفکیک شد. نکته قابل اهمیت در این تجزیه کلاستر عدم پیروی نمونه‌ها از الگوی جغرافیایی است. در تجزیه بای‌پلات نیز نتایج مشابهی مشاهد شد. در بررسی میزان تشابه و فاصله ژنتیکی جمعیت‌های مورد بررسی مشخص گردید که دامنه تشابه ژنتیکی مابین جمعیت‌های چای ایران 919/0-950/0 می‌باشد که نتیجه این اعداد بیان می‌دارد تشابه ژنتیکی بالایی مابین جمعیت‌ها وجود دارد. بطور کلی نتایج بدست آمده از این بررسی بیان نمودند که زمانی که نمونه‌ها بصورت مستقیم با یکدیگر مقایسه می‌گردند تنوع بالایی را نشان می‌دهند اما زمانی که بصورت جمعیتی آنها را بررسی نماییم، مشخص می‌گردد که تنوع مابین جمعیت‌ها کم است که دلیل آن به نحوه تکثیر و گرده افشانی آزاد بوته‌های چای و تعداد بوته‌های اولیه وارد شده باز می‌گردد.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
مرجان آذرافشان؛ مریم پیوندی؛ حسین عباسپور؛ زهرا نورمحمدی؛ اجمد مجد
دوره 35، شماره 1 ، بهار 1401، صفحه 55-68
چکیده
گیاه شمعدانی عطری (Pelargonium graveolens) گیاهی دارویی و معطر است که در صنعت داروسازی، عطر سازی و صنایع غذایی کاربرد فراوان دارد. در این مطالعه اثر تابش پرتو فرابنفش با شدت‌های متفاوت (وات بر متر مربع 38 /0و 26/0، 12/0، 0) بر روی این گیاه در محیط کشت بافت بررسی شد. میزان فنل کل، فلاونوئید, آنتوسیانین، رنگیزه‌های فتوسنتزی، کربوهیدرات-ها، پروتئین و فعالیت ...
بیشتر
گیاه شمعدانی عطری (Pelargonium graveolens) گیاهی دارویی و معطر است که در صنعت داروسازی، عطر سازی و صنایع غذایی کاربرد فراوان دارد. در این مطالعه اثر تابش پرتو فرابنفش با شدت‌های متفاوت (وات بر متر مربع 38 /0و 26/0، 12/0، 0) بر روی این گیاه در محیط کشت بافت بررسی شد. میزان فنل کل، فلاونوئید, آنتوسیانین، رنگیزه‌های فتوسنتزی، کربوهیدرات-ها، پروتئین و فعالیت آنزیم‌های فنیل آلانین آمونیا لیاز، کاتالاز، پراکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز سنجش شدند. فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره متانولی با استفاده از 2و2- دیفنیل 1- پیکریل هیدرازیل (DPPH) اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تابش پرتو UV-B ، میانگین پروتئین کل و کلروفیل‌های a و b در شدت‌های بالای پرتو فرابنفش کاهش یافته و مقدار کاروتنوئید افزایش معنی‌داری (05/0 (P≤داشته است. میانگین فنل کل، فلاونوئیدها و آنتوسیانین‌های برگ گیاهان تحت تیمار افزایش معنی داری در سطح(05/0 (P≤ نشان دادند. همچنین با افزایش شدت تابش، میانگین IC50 عصاره متانولی کاهش یافت. الگوی کاهش IC50 با روند افزایش میانگین فنل‌ها همخوانی داشت. نتایج حاضر نشان می‌دهد گیاه شمعدانی در پاسخ به تنش UV-B توان آنتی اکسیدانی خود را با افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان وافزایش انواع فنل‌ها بالا برده است.
مقاله پژوهشی
کشت بافت
ناصر زارع؛ ویدا مدنی؛ اصلان جمالی؛ رسول اصغری زکریا
دوره 35، شماره 1 ، بهار 1401، صفحه 69-83
چکیده
کشت ریشه‌های مویین به دلیل پایداری ژنتیکی و بیولوژیکی بالا و قابلیت رشد سریع و تولید متابولیت‌های ثانویه در زمان کوتاه و بدون نیاز به هورمون‌های گیاهی، راهکار مؤثری را برای تولید متابولیت های ثانویه گیاهی فراهم نموده است. در این تحقیق تأثیر عوامل مختلف شامل نوع سویه اگروباکتریوم (شاملA4 ، 15834 و 2656)، نوع ریزنمونه (برگ و دمبرگ)، شرایط ...
بیشتر
کشت ریشه‌های مویین به دلیل پایداری ژنتیکی و بیولوژیکی بالا و قابلیت رشد سریع و تولید متابولیت‌های ثانویه در زمان کوتاه و بدون نیاز به هورمون‌های گیاهی، راهکار مؤثری را برای تولید متابولیت های ثانویه گیاهی فراهم نموده است. در این تحقیق تأثیر عوامل مختلف شامل نوع سویه اگروباکتریوم (شاملA4 ، 15834 و 2656)، نوع ریزنمونه (برگ و دمبرگ)، شرایط تلقیح (مدت زمان تلقیح (10 و 15 دقیقه) و هم‌کشتی (48 و 72 ساعت) و حضور و عدم حضور استوسرینگون) و همچنین غلظت ترکیبات معدنی محیط‌کشت ( MS و MS2/1) در القاء و تولید ریشه‌های مویین سنبل‌الطیب مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد در بین سویه‌های باکتری، سویه A4 بیشترین درصد ریشه‌زایی مویین و تعداد ریشه مویین در هر ریزنمونه را داشت. همچنین ریزنمونه برگ نیز در مقایسه با ریزنمونه دمبرگ درصد ریشه‌زایی و تعداد ریشه در هر ریزنمونه بیشتری را دارا بود. ارزیابی شرایط تلقیح مختلف نشان داد که بیشترین درصد ریشه‌زایی مویین در تیمار 10 دقیقه تلقیح ریزنمونه و 72 ساعت هم‌کشتی و بیشترین تعداد ریشه‌مویین در هر ریزنمونه نیز در تیمار 10 دقیقه تلقیح ریزنمونه و 72 ساعت هم‌کشتی به همراه 100 میکرومولار استوسرینگون بدست آمد. همچنین، محیط کشت MS 2/1 از نظر درصد و تعداد ریشه‌مویین در هر ریزنمونه در مقایسه با محیط کشت MS از کارایی بالاتری برخوردار بود. نتایج HPLC نشان داد که والرنیک اسید با مقدار 77/3 میلی‌گرم برلیتر در کشت‌های ریشه‌مویین سنبل‌الطیب تولید و تجمع می‌یابد.
مقاله پژوهشی
بیوتکنولوژی
احد هدایتی؛ بهمن حسینی؛ رامین ملکی؛ خاویر پالازون
دوره 35، شماره 1 ، بهار 1401، صفحه 84-98
چکیده
نانوذرات به عنوان گروهی جدیدی از محرک‌ها برای تولید متابولیت‌های با ارزش استفاده می‌شوند. این مطالعه، تاثیر نانو ذرات سیلیسیم دی‌اکسید بر برخی خصوصیات فیتوشیمیایی ریشه‌های موئین دو گونه بذرالبنج مشبک و کوتاه مطالعه شد. ریشه‌های موئین از تلقیح ریزنمونه‌های کوتیلدون (در گونه مشبک) و برگ (در گونه کوتاه) با باکتری آگروباکتریوم رایزوژنز ...
بیشتر
نانوذرات به عنوان گروهی جدیدی از محرک‌ها برای تولید متابولیت‌های با ارزش استفاده می‌شوند. این مطالعه، تاثیر نانو ذرات سیلیسیم دی‌اکسید بر برخی خصوصیات فیتوشیمیایی ریشه‌های موئین دو گونه بذرالبنج مشبک و کوتاه مطالعه شد. ریشه‌های موئین از تلقیح ریزنمونه‌های کوتیلدون (در گونه مشبک) و برگ (در گونه کوتاه) با باکتری آگروباکتریوم رایزوژنز تولید شد. سپس تاثیر غلظت‌های مختلف نانو ذرات سیلیسیم دی اکسید (0، 25، 50، 100 و 200 میلی‌گرم بر لیتر) و مدت زمان تیمار ( 24 و 48 ساعت) بر میزان وزن تر، ظرفیت آنتی اکسیدانی و برخی ترکیبات پلی فنولی در ریشه‌های موئین دو گونه بذرالبنج مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که حداکثر وزن تر (48/10 گرم) در ریشه‌های موئین تیمار شده با 25 میلی‌گرم بر لیتر محرک و مدت زمان تیمار 48 ساعت در گونه کوتاه بدست آمد. بیشترین میزان DPPH (05/18 درصد) و FRAP (mmol Fe+2 g-1 FW 26/6) به ترتیب در گونه مشبک تیمار شده با 25 و 200 میلی‌گرم بر لیتر محرک و مدت زمان تیمار 48 و 24 ساعت مشاهده گردید. حداکثر میزان ترکیب با ارزش رزمارینیک اسید (02/9 میکرو گرم بر گرم وزن تر) در گونه مشبک تیمار شده با 25 میلی‌گرم بر لیتر محرک و مدت زمان تیمار 48 ساعت مشاهده گردید، در حالی که این ترکیب در ریشه‌های موئین گونه کوتاه شناسایی نگردید. نتایج مشخص کرد که نانو ذرات سیلیسیم دی اکسید می‌تواند به عنوان یک محرک جهت افزایش برخی ترکیبات پلی فنولی و ظرفیت آنتی اکسیدانی در ریشه‌های موئین بذرالبنج مشبک و کوتاه استفاده شود.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
ناصر عباس پور؛ مریم مسیبی؛ نیر محمدخانی؛ فاطمه رحمانی
دوره 35، شماره 1 ، بهار 1401، صفحه 99-111
چکیده
crassa گیاهی بوته‌ای و چند ساله است که عموما در مناطق شور و ماسه‌ای اطراف دریاچه‌ی ارومیه می‌روید. این گیاه دارای کاربردهایی همچون: ماده‌ی سوختی، خواص دارویی و علوفه است. شوری بسیار بالای خاک، یکی از عوامل بازدارنده برای تولید علوفه در مراتع به شمار می‌رود. از سویی، شوری مانع اصلی برای تولید مثل گیاهان در مرحله‌ی جوانه‌زنی محسوب ...
بیشتر
crassa گیاهی بوته‌ای و چند ساله است که عموما در مناطق شور و ماسه‌ای اطراف دریاچه‌ی ارومیه می‌روید. این گیاه دارای کاربردهایی همچون: ماده‌ی سوختی، خواص دارویی و علوفه است. شوری بسیار بالای خاک، یکی از عوامل بازدارنده برای تولید علوفه در مراتع به شمار می‌رود. از سویی، شوری مانع اصلی برای تولید مثل گیاهان در مرحله‌ی جوانه‌زنی محسوب می‌شود. بنابراین، در این مطالعه اثر سطوح مختلف شوری (0، 200، 400 و 600 میلی مولار) روی شاخص‌های جوانه‌زنی و محتوای فنل، فلاونوئید، آنتوسیانین، مالون دی آلدهید و پراکسیدهیدروژن گیاه Salsola crassa مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که محتوای فنل، فلاونوئید و آنتوسیانین در اثر شوری افزایش پیدا کرد (P˂0.05). شوری، اثرات متفاوتی بر محتوای پراکسید هیدروژن داشت، به طوری که کمترین میزان پراکسید هیدروژن در شاهد و بیشترین آن در تیمار 400 میلی مولار مشاهده شد. تفاوت معنی داری در محتوای مالون دی آلدهید تیمار 600 میلی مولار در مقایسه با نمونه‌های کنترل دیده نشد. اما تیمارهای 200 و 400 میلی مولار نسبت به گیاهان شاهد از محتوای مالون دی آلدهید بالایی برخوردار بودند. با توجه به داده‌ها می‌توان نتیجه گرفت که دانه رست Salsola crassa ، دارای سیستم آنتی اکسیدانی قوی است که در شرایط شور، توانایی حذف گونه‌های فعال اکسیژن را دارد. همبستگی مثبت معنی‌داری (84/0P) بین محتوای پراکسیدهیدروژن و محتوای آنتوسیانین، فنول و فلاونوئید در دانه رست‌های سالسولا وجود داشت.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
فاطمه اقایی؛ رئوف سید شریفی؛ حامد نریمانی
دوره 35، شماره 1 ، بهار 1401، صفحه 112-124
چکیده
ببه منظور بررسی تاثیر یونیکونازول و کودهای بیولوژیک بر عملکرد، شاخص‌های فلورسانس کلروفیل و برخی صفات فیزیولوژیک گندم تحت شرایط شوری خاک، آزمایش بصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1397 در گلخانه پژوهشی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. تیمارها شامل شوری خاک در چهار سطح (عدم اعمال شوری به‌عنوان شاهد یا ...
بیشتر
ببه منظور بررسی تاثیر یونیکونازول و کودهای بیولوژیک بر عملکرد، شاخص‌های فلورسانس کلروفیل و برخی صفات فیزیولوژیک گندم تحت شرایط شوری خاک، آزمایش بصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1397 در گلخانه پژوهشی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. تیمارها شامل شوری خاک در چهار سطح (عدم اعمال شوری به‌عنوان شاهد یا شوری 72/1 دسی‌زیمنس بر متر و اعمال شوری‌های 40، 80 و 120 میلی‌مولار در خاک به ترتیب معادل 68/3، 37/7 و 06/11 دسی‌زیمنس بر متر) و کاربرد یونیکونازول و کودهای زیستی در هفت سطح (قارچ میکوریز، یونیکونازول، باکتری سودوموناس، میکوریز با سودوموناس، میکوریز با یونیکونازول، کاربرد میکوریز با یونیکونازول و سودوموناس و شاهد) بود. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که کاربرد تواًم میکوریز با سودوموناس و یونیکونازول در شرایط عدم اعمال شوری، فلورسانس بیشینه (17/82 %)، فلورسانس متغیر (5/287 %)، عملکرد کوانتومی (41/65 %)، شاخص کلروفیل (23/106 %)، میزان نیتروژن برگ (66/76 %) و محتوای آب نسبی برگ پرچم (76/101 %) را در مقایسه با شوری 120 میلی‌مولار خاک و عدم کاربرد یونیکونازول و کودهای زیستی افزایش داد. بیشترین هدایت الکتریکی و فلورسانس حداقل (Fo) در بالاترین سطح شوری بدست آمد. همچنین کاربرد توام میکوریز با سودوموناس و یونیکونازول در شرایط عدم اعمال شوری عملکرد تک بوته نسبت به شرایط عدم کاربرد کودهای زیستی و یونیکونازول و در بالاترین سطح از شوری خاک حدود 84/108 درصد افزایش داد. براساس نتایج این بررسی، به نظر می‌رسد کاربرد کودهای زیستی و یونیکونازول می‌تواند در بهبود عملکرد گندم در شرایط شوری خاک پیشنهاد شود.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
پیمان آقائی؛ سید علی حسینی تفرشی؛ محمد امین طغیانی
دوره 35، شماره 1 ، بهار 1401، صفحه 125-141
چکیده
شوری یکی از مهمترین محدودیت‌های پیش روی رشد و پراکنش گیاهان خشکی است. این تنش با تحت تأثیر قرار دادن پتانسیل اسمزی محیط اطراف ریشه ضمن ایجاد سمیت برای گیاه، به کاهش رشد، تولید محصول و اختلال در جذب عناصر غذایی می‌انجامد. مورد معطر (Myrtus communis L.) درختچه ای زینتی- دارویی است که به سبب دارا بودن ترکیبات آروماتیک مفید، استفاده در طب سنتی ...
بیشتر
شوری یکی از مهمترین محدودیت‌های پیش روی رشد و پراکنش گیاهان خشکی است. این تنش با تحت تأثیر قرار دادن پتانسیل اسمزی محیط اطراف ریشه ضمن ایجاد سمیت برای گیاه، به کاهش رشد، تولید محصول و اختلال در جذب عناصر غذایی می‌انجامد. مورد معطر (Myrtus communis L.) درختچه ای زینتی- دارویی است که به سبب دارا بودن ترکیبات آروماتیک مفید، استفاده در طب سنتی و استفاده در پروژه‌های مرمت اکوسیستم‌های طبیعی و فرسایش خاک از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مطالعات محدودی در خصوص پاسخ‌های فیزیولوژی و مقاومتی این گیاه به تنش انجام پذیرفته که نتایج محدود موجود، تعمیم آن را روی تمامی جمعیت‌ها دشوار می‌سازد. در این تحقیق تلاش شد تا ضمن بررسی میزان باززایی و کمیت رشد گیاهچه‌های مورد معطر در شرایط کشت درون‌شیشه تحت 4 سطح شوری (0، 100، 150 و 250 میلی مولار NaCl)، برخی پاسخ‌های فیزیولوژی گیاه نظیر تغییرات محتوای رنگیزه‌ای و RWC، پایداری غشاهای سلولی، محتوای پرولین برگ، مقدار رادیکال‌های فعال اکسیژن، پارامترهای بیوشیمیایی و فعالیت برخی آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد. نتایج مؤید آن بود که سطوح متوسط و شدید شوری (به ترتیب 150 و 250 میلی مولار NaCl) تاثیرات قابل ملاحظه-ای بر پارامترهای رشد و نموی، پایداری غشاء، میزان کربوهیدرات و آمیدها و نیز میزان کلروز و نکروز برگ داشته است. نتایج همچنین نشان داد که RWC، میزان کلروفیل و درصد شاخص مقاومت تنها در شوری شدید و میزان لیپید و پرولین، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و میزان ROS، در همه سطوح شوری تحت تأثیر قرار گرفتند.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
عادله علیخانی؛ مینا تقی زاده
دوره 35، شماره 1 ، بهار 1401، صفحه 142-157
چکیده
با توجه به گسترش آلودگی‌های محیط زیستی، یافتن راه‌کاری مناسب جهت کاهش انباشت فلزات سنگین در کلان شهرها از اهمیت زیادی برخوردار است. استفاده از گیاهان زینتی گزینه مناسبی برای جایگزینی کاشت محصولات زراعی خوراکی در خاک‌های آلوده به فلزات سنگین می-باشد. هدف از این مطالعه، بررسی اثر محلول‌پاشی برگی اسید هیومیک (صفر، 250 و 500 میلی‌گرم ...
بیشتر
با توجه به گسترش آلودگی‌های محیط زیستی، یافتن راه‌کاری مناسب جهت کاهش انباشت فلزات سنگین در کلان شهرها از اهمیت زیادی برخوردار است. استفاده از گیاهان زینتی گزینه مناسبی برای جایگزینی کاشت محصولات زراعی خوراکی در خاک‌های آلوده به فلزات سنگین می-باشد. هدف از این مطالعه، بررسی اثر محلول‌پاشی برگی اسید هیومیک (صفر، 250 و 500 میلی‌گرم در لیتر) و غلظت‌های مختلف فلز کادمیم (صفر، 50 و 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک) بر رشد و انباشت کادمیوم در چمن اسپورت به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی بود. نتایج نشان داد که کادمیم در غلظت 50 میلی‌گرم بر کیلوگرم سبب کاهش ویژگیهای رشدی می‌شود. در غلظت 250 میلی‌گرم بر لیتر اسید هیومیک، کاهش رشد اندام هوایی مشاهده شد. در مجموع کاربرد اسید هیومیک توانست در حضور غلظت‌های کادمیم، توان انباشت این فلز را نسبت به شاهد افزایش دهد به‌طوری‌که بیشترین میزان انباشتگی کادمیم اندام‌های هوایی، در غلظت 50 میلی‌گرم کادمیم بر کیلوگرم خاک و کاربرد 500 میلی‌گرم بر لیتر اسید هومیک به‌دست آمد. این نتایج نشان داد که اسپری برگ اسید هومیک می‌تواند برای حذف کادمیوم از خاک در چمن اسپورت استفاده شود. محلول‌پاشی برگی با غلظت 500 میلی‌گرم در لیتر اسید هیومیک بیشترین میزان تجمع کادمیم در اندام هوایی را از خاک با آلودگی 50 میلی‌گرم بر کیلوگرم کادمیوم بدست آورد. با توجه به نتایج این آزمایش از آنجایی‌که میزان انباشت در ضایعات حاصل از سرزنی بیشتر از سایر اندام‌های دیگر بود، می‌توان از این نوع چمن در گیاه‌پالایی کادمیم در مناطق آلوده به این فلز توصیه کرد.
مقاله پژوهشی
کشت بافت
منصور غلامی؛ زهرا وصال طلب
دوره 35، شماره 1 ، بهار 1401، صفحه 158-173
چکیده
بافت کالوس گیاهی قابلیت‌های متنوعی دارد از آن جمله می‌توان به کاربرد آن در تهیه کشت‌های تعلیق سلولی به منظور تولید متابولیت‌های ثانویه و ترکیبات مفید طبیعی اشاره نمود. به منظور القای کالوس در ریزنمونه های چهار رقم انگور رجبی سفید شیراز، بی‌دانه قرمز، شاهانی و مکر قوچان از دو گروه ترکیب هورمونی 2،4- دی کلروفنوکسی استیک اسید (در سه ...
بیشتر
بافت کالوس گیاهی قابلیت‌های متنوعی دارد از آن جمله می‌توان به کاربرد آن در تهیه کشت‌های تعلیق سلولی به منظور تولید متابولیت‌های ثانویه و ترکیبات مفید طبیعی اشاره نمود. به منظور القای کالوس در ریزنمونه های چهار رقم انگور رجبی سفید شیراز، بی‌دانه قرمز، شاهانی و مکر قوچان از دو گروه ترکیب هورمونی 2،4- دی کلروفنوکسی استیک اسید (در سه سطح) به همراه بنزیل آدنین و نفتالین استیک اسید (در سه سطح) و به همراه کینتین استفاده شد. در اغلب ریزنمونه ها بیشترین درصد القا در سطح سه نفتالین استیک اسید مشاهده شد که تفاوت معنی داری با سطح دو نشان نداد. در بخش القا و پرآوری پاسخ ریزنمونه ها به سطوح مختلف تنظیم کننده های رشد گیاهی متفاوت و وابسته به رقم بود. غلظت 0.7 میلی گرم در لیتر نفتالین استیک اسید و 0.2 میلی گرم در لیتر کینتین به منظور استحصال کشت تعلیق سلولی انتخاب شد که با چندین واکشت با کیفیت مطلوب حاصل گردید. پس از یافتن غلظت و ترکیب مناسب هورمون در محیط کشت، هدف از این مطالعه بررسی تفاوت در توانایی تولید رسوراترول سلول های ارقام مختلف انگور در شرایط کشت تعلیق سلولی می‌باشد. بررسی محتوای رسوراترول سلول کشت های تعلیق سلولی نشان داد بیشترین محتوای ترنس رسوراترول مربوط به کشت تعلیق سلولی رقم رجبی سفید شیراز بود. از مهمترین دلایل تفاوت در محتوای رسوراترول در کشت سلولی انگور، تفاوت در ذخیره ژنتیکی ارقام معرفی شده است.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
شهرام ریاحی نیا؛ زهرا دانایی پور
دوره 35، شماره 1 ، بهار 1401، صفحه 174-188
چکیده
شوری یکی از مهمترین تنش‌های غیرزیستی در نواحی گرم و خشک ایران است. در این نواحی عدم تعادل تغذیه‌ای بدلیل تاثیر شوری بر دسترسی مواد مغذی در خاک و کاهش جذب مواد مغذی در گیاه رخ می‌دهد. در این مطالعه شاخص‌های جوانه‌زنی و رشد گیاه در دو مرحله به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و در سه تکـرار مورد بررسی قرار گرفت. فاکتور ...
بیشتر
شوری یکی از مهمترین تنش‌های غیرزیستی در نواحی گرم و خشک ایران است. در این نواحی عدم تعادل تغذیه‌ای بدلیل تاثیر شوری بر دسترسی مواد مغذی در خاک و کاهش جذب مواد مغذی در گیاه رخ می‌دهد. در این مطالعه شاخص‌های جوانه‌زنی و رشد گیاه در دو مرحله به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و در سه تکـرار مورد بررسی قرار گرفت. فاکتور اول شامل چهار سطح ۰، ۲۰۰، ۴۰۰ و ۶۰۰ میلی‌مولار NaCl و فاکتور دوم تیمار نانوکود و کلات آهن بود. نتایج نشان داد که با افزایش شوری، سرعت و درصد جوانه‌زنی، طول ساقه‌چه، طول ریشه‌چه، ارتفاع گیاهچه، شاخص ویگور و وزن ساقه‌چه کاهش یافتند. شوری در مرحله بعد نیز موجب کاهش رشد شد به طوری‌که بیشترین کاهش در شوری ۶۰۰ میلی‌مولار در تعداد گره، وزن تر ریشه و وزن خشک اندام هوایی مشاهده شد. اعمال تیمار نانوکود آهن و کلات آهن جوانه‌زنی را بهبود بخشیدند و شاخص‌های رشدی سالیکورنیا را نسبت به شاهد به طور قابل توجهی افزایش دادند. کاربرد نانو کود آهن در شرایط تنش، رشد ریشه را نیز افزایش داد به طوری که بیشترین مقدار نسبت ریشه به اندام هوایی (۷۳/۰) در تیمار نانوکود آهن در شوری ۶۰۰ میلی-مولار مشاهده شد. با مقایسه میانگین حجم ریشه و ارتفاع اندام هوایی بیشترین مقدار برای نانوکود آهن (به ترتیب ۴۸/۰ و ۲/۹) و کلات آهن (به ترتیب ۴۳/۰ و ۸/۸) بود که تفاوت معنی‌داری برای آنها مشاهد نشد، بنابراین هر دو نوع کود آهن از نظر تعدیل اثرات شوری می‌توانند مفید باشند.
مقاله پژوهشی
کشت بافت
سمانه راه آموز حقیقی؛ خدیجه باقری؛ علی شرفی؛ حسین دانافر
دوره 35، شماره 1 ، بهار 1401، صفحه 189-205
چکیده
جوانه‌زنی بذر بارهنگ کبیر(Plantago major) در شرایط خارج از فصل نیاز به پیش تیمارهای خاص دارد. تأثیر پیش تیمارهای اسیدجیبرلیک، پتاسیم نیترات، سرما، نور و غلظت نمک محیط Murashige and Skoog medium (MS) بر جوانه-زنی بذر این گیاه بررسی شد. از شاخص تیمسون (Timson Index) برای تعیین نرخ جوانه‌زنی استفاده گردید. تاثیر غلظت‌های مختلف سیتوکینین‌های 6-آمینو پورین (BAP) ...
بیشتر
جوانه‌زنی بذر بارهنگ کبیر(Plantago major) در شرایط خارج از فصل نیاز به پیش تیمارهای خاص دارد. تأثیر پیش تیمارهای اسیدجیبرلیک، پتاسیم نیترات، سرما، نور و غلظت نمک محیط Murashige and Skoog medium (MS) بر جوانه-زنی بذر این گیاه بررسی شد. از شاخص تیمسون (Timson Index) برای تعیین نرخ جوانه‌زنی استفاده گردید. تاثیر غلظت‌های مختلف سیتوکینین‌های 6-آمینو پورین (BAP) و تیدیازورون (TDZ) در ترکیب با اکسین‌های آلفا-نفتالین اسید استیک (NAA)، 3-ایندول-3- استیک اسید (IAA) و اسید ایندول 3- بوتیریک (IBA) برای القاء کالوس و باززایی ریزنمونه‌های برگ، ساقه و ریشه مطالعه شد. یافته‌ها نشان داد که پیش تیمار سرما، نور روز و محیطMS کامل برای جوانه‌زنی بذور بارهنگ کبیر مناسب‌تر است. بیشترین درصد کالوس‌زایی (100 درصد) در اکثر ریز نمونه‌ها پدیدار گردید. بالاترین فراوانی باززایی(100 درصد) در ریزنمونه برگ در محیط MS حاوی 5/0: 1؛ 1: 5/1؛ 2: 5/1 و 1: 2 میلی‌گرم بر لیتر TDZ: IBA، در ریزنمونه ساقه 5/0: 2 میلی‌گرم بر لیتر BAP: NAA و در ریزنمونه ریشه در غلظت 5/1 میلی‌گرم بر لیتر BAP ،2/0: 5/1 ؛2/0: 2 و 2/0 : 3 میلی‌گرم بر لیتر TDZ: NAA و2:1؛ 2:2؛ 1: 3؛ 2: 3 TDZ: IBA مشاهده گردید. 67/41، 27 و20 تعداد شاخه به ترتیب در محیط حاوی 1:2 و 1:5/1 میلی‌گرم بر لیتر TDZ:IBA و 2/2:0 میلی‌گرم بر لیتر TDZ:NAA در ریزنمونه‌های برگ، ساقه و ریشه بدست آمد. گیاهچه‌های باززایی شده به محیط ریشه‌زایی حاوی غلظت 5/0 میلی‌گرم بر لیتر IBA منتقل و با نرخ بقای 80 درصد در گلخانه سازگاری یافتند.
مقاله پژوهشی
بیوسیستماتیک
سعیده سادات میرزاده واقفی؛ عادل جلیلی
دوره 35، شماره 1 ، بهار 1401، صفحه 22-30
چکیده
تحقیقات بر روی کروموزوم‌ها کمک به روشن شدن روایط بین تاکسون‌ها می‌کند. عدد کروموزومی ساده‌ترین پارامتری هست که اطلاعات ارزشمندی را در بررسی‌های سیتوتاکسونومیکی و ژنوم یک گونه ایجاد می‌کند. در ژنوم گیاهان اطلاعات ژنتیکی شامل فنوتیپ گیاهان است و به همین دلیل مطالعات سلولی دارای اهمیت بالایی است . عدد کروموزومی یکی از موارد مهم ...
بیشتر
تحقیقات بر روی کروموزوم‌ها کمک به روشن شدن روایط بین تاکسون‌ها می‌کند. عدد کروموزومی ساده‌ترین پارامتری هست که اطلاعات ارزشمندی را در بررسی‌های سیتوتاکسونومیکی و ژنوم یک گونه ایجاد می‌کند. در ژنوم گیاهان اطلاعات ژنتیکی شامل فنوتیپ گیاهان است و به همین دلیل مطالعات سلولی دارای اهمیت بالایی است . عدد کروموزومی یکی از موارد مهم و کمک کننده در بررسی حد و مرز گونهها و جنسها در گیاهان می‌باشد. در این تحقیق به بررسی عدد کروموزومی غیرجنسی 7 گونه گیاه بومی ایران پرداخته شد. Achillea vermicularis (36= n2)، Codonocephalum peacockianum (20= n2)، Cousinia multiloba (26= n2)، Nepeta heliotropifolia (36= n2)، Pteropyrum aucheri (22= n2)، Rumex elbursensis (30= n2)، Reaumuria oxiana (22= n2) عدد کروموزومیهای گزارش شده در این تحقیق است. عدد کروموزومی گونه‌های Nepeta heliotropifolia ، Pteropyrum aucheri، Rumex elbursensis ، Reaumuria oxiana برای اولین بار و عدد کروموزومی میتوز Codonocephalum peacockianum و Cousinia multiloba برای اولین بارگزارش می‌شوند. هدف از این تحقیق کامل نمودن فهرست عدد کروموزومی گیاهان بومی ایران است. محاسبات توسط نرمافزارهایهای Micromeasure 3.3 و Excel انجام شد.
مقاله پژوهشی
منابع طبیعی
محسن جوانمیری پور؛ وحید اعتماد؛ حمید صوفی مریو
دوره 35، شماره 1 ، بهار 1401، صفحه 1-12
چکیده
هدف از این تحقیق شناسایی، طبقه‌بندی و معرفی تیپ‌های جنگلی و کمی‌سازی برخی پارامترهای ساختاری جنگل، وضعیت زادآوری و سایر مولفه‌های آماری مربوط به این تیپ‌ها می‌باشد. برای انجام این مطالعه از روش نمونه‌برداری تصادفی-منظم استفاده شد. پس از انجام محاسبات آماری لازم تعداد قطعات نمونه با دقت مناسب برابر هشتاد قطعه‌نمونه دایره‌ای ...
بیشتر
هدف از این تحقیق شناسایی، طبقه‌بندی و معرفی تیپ‌های جنگلی و کمی‌سازی برخی پارامترهای ساختاری جنگل، وضعیت زادآوری و سایر مولفه‌های آماری مربوط به این تیپ‌ها می‌باشد. برای انجام این مطالعه از روش نمونه‌برداری تصادفی-منظم استفاده شد. پس از انجام محاسبات آماری لازم تعداد قطعات نمونه با دقت مناسب برابر هشتاد قطعه‌نمونه دایره‌ای محاسبه گردید. در این پلاتها نوع گونه و قطر برابرسینه درختان برداشت گردید. جهت کسب آگاهی از وضعیت زادآوری استقرار یافته در هر پلات تعداد پنج ریز پلات چهار متر مربعی در چهار جهت و مرکز پلات مورد اندازهگیری قرار گرفت. ارتفاع نهالهای کمتر از 30 سانتیمتر، بین 30 تا 130 سانتیمتر و بیش از 130 سانتیمتر بود با دقت دسیمتر مورد اندازهگیری قرار گرفت. همچنین، در این مطالعه تیپ‌های جنگلی بر پایه عوامل سیمای ظاهری، غلبه، آمیختگی (ترکیب) گونه‌های درختی، تنوع گونه‌های درختی، شرایط فیزیوگرافی رویشگاه (ارتفاع از سطح دریا، جهت و شیب) و مساحت گسترش تیپ مورد بررسی و طبقه‌بندی قرار گرفته است. گونه‌های لیلکی، انجیلی، شمشاد، راش، افرا، توسکا، خرمندی، گردو، ون، ازگیل، لرگ، آلوچه و نمدار بیشترین گونه‌های آن را تشکیل می‌دهند.
مقاله پژوهشی
بیوتکنولوژی
معصومه فلاح زیارانی؛ مسعود توحیدفر؛ محمد حسین میرجلیلی
دوره 35، شماره 1 ، بهار 1401، صفحه 13-21
چکیده
نایسین یک آنتی‌باکتریال طبیعی است که به عنوان نگهدارنده در مواد غذایی و داروها استفاده می‌شود. تولید گیاهچه‌ی تراریخته هویج حاوی پروتئین نوترکیب نایسین به واسطه‌ی اگروباکتریوم، سویه‌ی LBA4404 و پلاسمید pBI121 بررسی شد. پلاسمید pBI121 حاوی ژن‌های گزارشگر NPTIIبه ترتیب با پیشبرهایCaMV35S می‌باشد. به منظور تهیه‌ی پلاسمید نوترکیب، ابتدا ژن نایسین ...
بیشتر
نایسین یک آنتی‌باکتریال طبیعی است که به عنوان نگهدارنده در مواد غذایی و داروها استفاده می‌شود. تولید گیاهچه‌ی تراریخته هویج حاوی پروتئین نوترکیب نایسین به واسطه‌ی اگروباکتریوم، سویه‌ی LBA4404 و پلاسمید pBI121 بررسی شد. پلاسمید pBI121 حاوی ژن‌های گزارشگر NPTIIبه ترتیب با پیشبرهایCaMV35S می‌باشد. به منظور تهیه‌ی پلاسمید نوترکیب، ابتدا ژن نایسین از باکتری لاکتوکوکوس لاکتیس شناسایی شد. پس از بهینه‌سازی کدونی، بین دوسایت برشی BamHI و SacI در وکتورpBI121 کلون سازی شد. ریزنمونه‌های ریشه، برگ، ساقه و گره-ی هویج با سوسپانسیون اگروباکتریوم حاوی پلاسمید نوترکیب با غلظت‌های مختلف مایه تلقیحآلوده شدند و در زمان‌های مختلف هم‌کشتی قرار داده شدند و بعد از سه روز در محیط کشت کالوس‌زایی حاوی کانامایسین و سفاتاکسیم کشت شدند. کالوس‌هایی که قادر به رشد روی محیط گزینش بودند، انتخاب و به محیط باززایی منتقل شدند. کالوس‌زایی در 40 درصد ریزنمونه‌ها مشاهده شد. 55 درصد کالوس‌های مقاوم، جنین‌زا شدند. جنین‌های تولید شده پس از جوانه زنی به محیط باززایی منتقل شدند. بیشترین درصد گیاهان مقاوم به کانامایسین (45 درصد) مربوط به استفاده ازریزنمونه-ی ساقه و غلظت باکتری 6/0 تا 8/0 و زمان‌های مختلف هم‌کشتی 1و 2 روز و غلظت 250 میلی‌گرم در لیتر سفاتاکسیم بود. به منظور اطمینان از عدم آلودگی گیاهان به اگروباکتریوم و تایید صحت انتقال ژن، واکنش زنجیره‌ای پلیمراز با استفاده از آغازگرهای اختصاصی Vir Gene انجام و صحت انتقال ژن تایید شد. واکنش زنجیره ای پلی مراز نشان داد که 60 درصد گیاهان تراریخته فرضی، حداقل یک نسخه از ژن های nptII و نایسین را در ژنوم خود دارا هستند.
