نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسن جهانبازی ¹
• یعقوب ایران‌منش ²
• محمود طالبی ²
• حمزه علی شیرمردی ²
• عبدالمحمد محنت کش ²
• مهدی پورهاشمی ³
• محسن حبیبی ⁴

¹ عضو هیأت علمی سازمان تحقیقات کشاورزی

² مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد

³ هیئت علمی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

⁴ اداره کل محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری، شهرکرد

چکیده

امروزه گستره قابل توجهی از جنگل‌های زاگرس با پدیده زوال بلوط مواجه شده است. تنش محیطی، اختلال در جذب مواد غذایی و آب موجب ضعیف شدن درختان و درنهایت زوال آن‌ها می‌شود. عوامل رویشگاهی نقش مهمی در مقاومت درختان در برابر تنش‌های زنده و غیرزنده دارند. پژوهش پیش‌رو با هدف ارزیابی واکنش درختان سالم و درحال خشکیدن بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) به جذب مواد غذایی در جهت‌های جغرافیایی و طبقه‌های ارتفاعی مختلف در منطقه جنگلی هلن استان چهارمحال و بختیاری اجرا شد. برای این منظور، در دو جهت غالب جنوبی و شمالی، تعداد سه خط‌نمونه و بر روی هر خط‌نمونه در سه دامنه ارتفاعی (1800-1500، 2000-1800 و بالاتر از 2000 متر از سطح دریا) سه قطعه‌نمونه 1000 متر مربعی به‌طور تصادفی پیاده شد. در هر قطعه‌نمونه، از 5 درخت سالم و 5 درخت در حال خشکیدن بلوط از چهار جهت تاج نمونه برگ تهیه شد و عناصر غذایی آن‌ها در آزمایشگاه اندازه‌گیری شد. این پژوهش بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی و آزمایش فاکتوریل و مقایسه میانگین‌ها به روش دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که اثر جهت جغرافیایی بر جذب عناصر ازت و کلسیم معنی‌دار بود. همچنین، اختلاف جذب موادغذایی ضروری در برگ درختان سالم و درحال خشکیدن معنی‌دار شد. جذب عناصر آهن، منگنز، روی و مس در برگ درختان مستقر در جهت شمالی بیشتر از جهت جنوبی بود. درختان سالم نیز مقدار بیشتری از این عناصر را در مقایسه با درختان در حال خشکیدن جذب کرده بودند.

کلیدواژه‌ها

• جنگل‌های زاگرس
• زوال بلوط
• عوامل محیطی

موضوعات

• جنگلداری

عنوان مقاله [English]

Effect of physiographic factors on absorption of essential nutritional elements of the leaf in Brant`s oak (Quercus brantii Lindl.) affected by decline (Case study: Helen forest, Chaharmahal & Bakhtiari province)

نویسندگان [English]

• Hassan Jahanbazi ¹
• Yaghoub Iranmanesh ²
• Mahmood Talebi ²
• Hamzeh Ali Shirmardi ²
• Abdol Mohammad Mehnatkesh ²
• Mehdi Pourhashemi ³
• Mohsen Habibi ⁴

¹ Chaharmahal and Bakhtiari Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Shahrekord, I.R. Iran

² Chaharmahal and Bakhtiari Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Shahrekord, I.R. Iran

³ Associate Professor, Research Institute of Forests & Rangelands

⁴ Chaharmahal and Bakhtiari Department of Environment, Shahrekord, I.R. Iran

چکیده [English]

Today, a considerable amount of Zagros forests is faced with the phenomenon of oak decline. Environmental stresses have caused the weakness of the trees, imbalance in food and water absorption, and eventually the deterioration of trees. Site factors play an important role in the resistance of trees to biotic and abiotic stresses. This research was conducted to evaluate the reaction of health and non-health Brant`s oak (Quercus brantii Lindl.) trees to nutrients absorption in different aspects and elevations in the Helen forest of Chaharmahal & Bakhtiari province. Three transects were considered in two main aspects (North and South) of the study area. On each transect, three plots (with an area of 1000 m2) were designed in three elevation levels (800-1500, 1800-2000, and above 2000m a.s.l) randomly. Leaves of five health and non-health trees were gathered to measure the nutrient elements. This research was conducted as a factorial experiment in randomized complete block design and the mean values of variables were compared using Duncan test. The results showed that the effect of geographical aspects was significant on N and Ca uptake. Also, the difference in the absorption of essential nutrients in leaves of health and non-health oak trees were significant. The absorption of Fe, Mn, Zn and Cu in the leaves of the trees in the northern aspects was higher than the southern aspects. Health trees also absorbed more of these elements compared to non-health trees.

کلیدواژه‌ها [English]

• Zagros forests
• oak decline
• Environmental Factors