مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران)(علمی)

بررسی برخی از ترکیبات فیتوشیمیایی و فعالیت پاد‌اکسیدانی اندام‌های مختلف‌سه‌گونه سلمه تره (Chenopodium) در منطقه سیستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه˓ دانشگاه زابل، زابل

2 دانشکده علوم پایه گروه زیست شناسی دانشگاه زابل

چکیده

گیاهان منابع قوی از ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی هستند که از مهم‌ترین پاد‌اکسیدان‌های طبیعی به شمار می آیند. با توجه کاهش تنش اکسیداتیو در سلول ها توسط ترکیبات پاد اکسیدانی، آن ها از نظر پزشکی دارای اهمیت بوده و در درمان بسیاری از بیماری های قلبی-عروقی و التهابی مفید می باشند. جنس سلمه تره (Chenopodium) متعلق به تیره اسفناجیان (Chenopodiacea) است که در درمان بواسیر، گلودرد و ناراحتی‌های چشمی و کبدی مورد استفاده قرار می گیرد. در این تحقیق مقدار ترکیبات فیتوشیمیایی و فعالیت پاد اکسیدانی سه اندام (میوه، برگ و ساقه) سه گونه گیاه سلمه تره (Ch.ficifolium, Ch. sosnovskyi, Ch. novopokrovskyanum) بررسی شد. همچنین در این بررسی مقدار روغنهای اسانسی برگ گونه Ch. sosnovskyi با استفاده ازدستگاه GC/MS شناسایی شد. به طور کلی نتایج نشان داد که مقدار فنول و فلاونوئید در اندام میوه و برگ سه گونه دارای بیشترین مقدار بود و برگ گونه Ch. sosnovskyi دارای مقدار بالایی از فنول وفلاونوئید نسبت به دو گونه دیگر می باشد. آنتوسیانین در اندام برگ گونه Ch. ficifolium بیشترین مقدار را دارا بود. در بررسی روغنهای اسانسی برگ گونه Ch. sosnovskyi تعداد 56 ترکیب شناسایی شد. عمده ترین ترکیبات شامل Cymene (54/%10)، Camphor (56/8)، Eemol (47/8)، α-Cadinol (74/7)، 3-dehydro-4-oxo-α-ionon l (97/5) بود. همچنین برگ گونه Ch. Sosnovskyi دارای بیشترین فعالیت پاد اکسیدانی بود. به طور کلی برگ گونه Ch. Sosnovskyi جهت انجام مطالعات بیشتر به منظورمصارف دارویی پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Study on some of the phytochemical composition and antioxidant activity of different organs of 3 species of Chenopodium in Sistan region

نویسندگان [English]

  • Jamileh Delaram 1
  • Habibollah Ijbari 1

1 Department of Biology, Faculty of Basic Sciences, University of Zabol, Zabol, Iran.

چکیده [English]

Plants are rich sources of phenolic and flavonoid compounds which are important natural antioxidants. Antioxidants today are important in terms of medicine because they reduce oxidative stress in the cells and therefore are useful in the treatment of many cardiovascular diseases and inflammatory diseases. Chenopodium is an herbal medicine (family, Chenopodiaceae) that is used for treat of hemorrhoids, sore throats, eye and liver disorders. The objective of this research was to study of phenolic and flavonoid compounds of three organs (leaves, stems and fruit) of 3 species of Chenopodium (Ch. ficifolium, Ch. sosnovskyi, Ch. novopokrovskyanum) in Sistan region. The essential oil of Ch. Sosnovskyi fruit analyzed by GC/MS. In general, the results showed that phenol and flavonoids had the highest levels in the fruits and leaves of the three species, and the leaves of Ch. Sosnovskyi has a higher level of phenol and flavonoid than the other two species. The highest amount of anthocyanin was observed in leaves Ch. ficifolium. GC/MS analysis showed 56 compounds in leaves of Ch. Sosnovskyi. The highest amount of essentialoil was Cymene (10.54%), Camphor (8.56), Eemol (8.47), α-Cadinol (7.74),3-dehydro-4-oxo-α-ionon l (5.97) respectively. Also, leaves of Ch. Sosnovskyi have the most antioxidant activity. In general, leaves of Ch. Sosnovskyi suggest for more research to use as pharmaceutical agent.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Essential oils
  • Phenolic compounds
  • Antioxidant activity
  • Chenopodiumو GC/MS

بررسی برخی از ترکیبات فیتوشیمیایی و فعالیت پاد­اکسیدانی اندام­های مختلف­ سه ­گونه سلمه تره (Chenopodium) در منطقه سیستان

جمیله دلارام، صدیقه اسمعیل زاده بهابادی* و حبیب اله ایجباری

ایران، زایل، دانشگاه زابل، دانشکده علوم پایه˓ گروه زیست شناسی

تاریخ دریافت: 7/2/97                  تاریخ پذیرش: 15/8/97

چکیده

گیاهان منابع قوی از ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی هستند که از مهم­ترین پاد­اکسیدان­های طبیعی به شمار می آیند. با توجه کاهش تنش اکسیداتیو در سلول ها توسط ترکیبات پاد اکسیدانی، آن ها از نظر پزشکی دارای اهمیت بوده و در درمان بسیاری از بیماری های قلبی-عروقی و التهابی مفید می باشند. جنس سلمه تره (Chenopodium) متعلق به تیره اسفناجیان (Chenopodiacea) است که در درمان بواسیر، گلودرد و ناراحتی‌های چشمی و کبدی مورد استفاده قرار می گیرد. در این تحقیق مقدار ترکیبات فیتوشیمیایی و فعالیت پاد اکسیدانی سه اندام (میوه، برگ و ساقه) سه گونه گیاه سلمه تره (Ch.ficifolium, Ch. sosnovskyi, Ch. novopokrovskyanum) بررسی شد. همچنین در این بررسی مقدار روغنهای اسانسی برگ گونه Ch. sosnovskyi با استفاده ازدستگاه GC/MS شناسایی شد. به طور کلی نتایج نشان داد که مقدار فنول و فلاونوئید در اندام میوه و برگ سه گونه دارای بیشترین مقدار بود و برگ گونه Ch. sosnovskyi دارای مقدار بالایی از فنول وفلاونوئید نسبت به دو گونه دیگر می‍باشد. آنتوسیانین در اندام برگ گونه Ch. ficifolium بیشترین مقدار را دارا بود. در بررسی روغنهای اسانسی برگ گونه
Ch. sosnovskyi تعداد 56 ترکیب شناسایی شد. عمده ترین ترکیبات شامل Cymene (54/%10)، Camphor (56/8)،  Eemol (47/8)، α-Cadinol (74/7)، 3-dehydro-4-oxo-α-ionon l (97/5) بود. همچنین برگ گونه Ch. Sosnovskyi دارای بیشترین فعالیت پاد اکسیدانی بود. به طور کلی برگ گونه Ch. Sosnovskyi جهت انجام مطالعات بیشتر به منظورمصارف دارویی پیشنهاد می گردد.

واژه های کلیدی: روغنهای اسانسی ، ترکیبات فنولی، فعالیت پاد اکسیدانی،گیاه سلمه تره، GC/MS.

* نویسنده مسئول، تلفن: 05431232187 ، پست الکترونیکی: esmaeilzadeh@uoz.ac.ir   

مقدمه

 

هنگام استرس، بدن ما گونه­های فعال اکسیژن زیادی تولید می­کند. این رادیکال­ها باید با استفاده از آنزیم­های پاد­اکسیدان از جمله سوپراکسید دیسموتاز، گلوتاتیون پراکسیداز و کاتالاز و یا پاد­اکسیدان­های غیر آنزیمی آسکوربیک اسید، آلفا-توکوفرول، گلوتاتیون، کارتنوئید ها و فلاونوئیدها جذب شده و تعادل به وجود آید. عدم برقراری این تعادل در بدن انسان سبب  آسیب­های سلولی وبروز برخی بیماری­ها نظیر بیماری‍های قلبی-عروقی و انواع مختلف سرطان­ها، اختلالات عصبی و آلزایمر و بیماری‍های التهابی می‍شود. نقش رادیکال­های آزاد در بسیاری از بیماری­ها به خوبی شناخته شده است. این عوامل می­توانند به طور برگشت ناپذیر به مولکول­های حیاتی نظیر اسیدهای نوکلئیک، پروتیئن­ها، لیپید­ها و لیپوپروتئین­ها آسیب وارد نمایند و واکنش­های اکسیداسیون ناشی از رادیکال­های آزاد نقش مهمی در ایجاد شرایط آسیب شناختی بسیاری از بیماری­ها از جمله بیماری­های قلبی، کلیوی، دیابت، سرطان، نقص ایمنی و پیری دارند. راه حل رفع این مشکل استفاده از مواد حاوی ترکیبات آنتی­اکسیدانی نظیر منابع طبیعی گیاهی است (14). با توجه به اثبات اثرات نامطلوب مصرف پاد­اکسیدان­های مصنوعی بر سلامت انسان، امروزه علاقه به استفاده از منابع حاوی پاد­اکسیدان­های طبیعی افزایش یافته است (4). یکی از مهم­ترین پاد‌اکسیدان‌های طبیعی، مواد پلی‌فنولی می­باشند که پاد جهش، ضد سرطان و کاهنده قندخون هستند (28)  ویژگی‌های پاد‌اکسیدانی ترکیبات فنولی عمدتاً ناشی از قدرت احیاءکنندگی و ساختار شیمیایی آن‌هاست که آن‌ها را قادر به خنثی کردن رادیکال‌های آزاد و گونه­های فعال اکسیژن می‌سازد. ترکیبات فنولی از طریق دادن الکترون به رادیکال‌های آزاد، واکنش‌های اکسیداسیون چربی را مهار می‌کنند (23). ترکیبات فنولی گروه بزرگی از مواد طبیعی گیاهی شامل فلاونوئیدها، تانن ها و آنتوسیانین و غیره می باشند که معمولا در میو­ ها، سبزیجات، برگ ها، آجیل­ها، دانه­ها، ریشه و درسایر قسمت­های گیاه دیده می­شوند. این مواد منافع قابل توجهی در زمینه مواد غذایی، شیمی، داروسازی و پزشکی باتوجه به طیف گسترده ای از اثرات مطلوب زیستی از جمله خواص آنتی­اکسیدان دارند (26). سلمه تره (Chenopodium) گیاهی یک ساله و از تیره اسفناجیان است (1). نتایج تحقیقات نشان داده است که گیاه سلمه تره منبع مهمی از ترکیبات فنولی است که دارای فعالیت آنتی­اکسیدانی می باشد. گیاهان سلمه تره حاوی ترکیبات مهمی همچون کربوهیدراتها، ساپونینها، تانن، فنول، فلاونوئید و استروئید است. گیاهان این جنس دارای  خواص پاد میکروبی، آنتی­اکسیدانی، ضد قارچ بوده و همچنین در پیشگیری از بیماری­هایی چون تصلب شرایین و سرطان پروستات کاربرد دارد. مطالعات محدودی در زمینه بررسی روغنهای اسانسی برخی گونه های سلمه تره انجام شده است. Usman و همکاران (2010) گزارش کردند بخش عمده روغنهای اسانسی ترکیبات p-cymene ،accaridole، α-pinene و β-pinene می­باشد (31). روغنهای اسانسی Ch. botrys L. شامل ترکیباتی چونoxo-β-ionon2,3-dehydro-4- (+)-7- epi-amiteol، α-cadinol و taucadinol می­باشد (21). خواص دارویی سلمه تره شامل: خواص ضد میکروبی، پاد­اکسیدانی، ضد قارچ و همچنین در پیشگیری از بیماری­هایی چون تصلب شرایین و سرطان پروستات کاربرد دارد (17). در مطالعه حاضر از بین گونه های مختلف سلمه تره در منطقه سیستان، سه گونه (Ch. ficifolium, Ch. sosnovskyi, Ch. novopokrovskyanum) با توجه به اینکه فراوان­تر و در دسترس­تر هستند و مصارف دارویی بیشتری توسط مردم بومی دارند جهت بررسی مقدار ترکیبات فنولی و فعالیت پاد­اکسیدانی انتخاب شدند. همچنین اجزای روغنهای اسانسی برگ در گونه Ch. Sosnovskyi با توجه به اینکه فعالیت پاد اکسیدانی بیشتری نسبت به دیگر گونه ها نشان داد، مورد بررسی قرار گرفت.

مواد و روشها

سه گونه جمع آوری شده سلمه تره  (Ch. ficifolium, Ch. sosnovskyi, Ch. novopokrovskyanum)از شهرک گل بیگ واقع در شهرستان هیرمند به طول و عرض جغرافیایی E ''67/39' 47 °61 N, ''96/26 '4 °31 در مرحله میوه دهی جمع آوری و در هرباریوم دانشگاه زابل به شماره هرباریومی 1001 HUOZ، 1002 HUOZ ،1003HUOZ  نگهداری شد.

تهیه عصاره: پس از جمع­آوری، حذف مواد زائد و شستشوی اندام­ها با آب، نمونه­های گیاهی خشک شد و جهت تهیه عصاره با آسیاب پودر گردید.4 گرم از پودر قسمت‌های مختلف گیاه (ساقه، میوه، برگ) در 40 میلی لیتر از حلال‌ (متانول 70 %) مخلوط شده، سپس با پارافیلم درب بشر را بسته و به مدت 24 ساعت در دمای اتاق روی شیکر قرارداده شد.  سرعت هم زدن 120 دور در دقیقه تنظیم گردید. بعد از 48 ساعت، عصاره با استفاده از قیف شیشه ای و کاغذ واتمن شماره یک صاف گردید و در پتری دیش داخل انکوباتور با دمای  37 درجه سانتی گراد قرار داده شد و پس از آن تا زمان انجام آزمایش در یخچال با دمای 4 درجه سانتی ‎‏گراد نگهداری گردید.

اندازه‏گیری مقدار ترکیبات فلاونوئیدی تام: مقدار فلاونوئید‏ تام به روش رنگ سنجی آلومینیوم کلرید اندازه‏گیری شد. اصول روش رنگ سنجی آلومینیوم کلرید، تشکیل کمپلکس­های اسیدی آلومینیم کلرید با گروه کتو و یا گروه هیدروکسیل فلاونوئید ها است که این ترکیبات بیشترین جذب را در طول موج 415 نانومتر در دمای اتاق به مدت 40 دقیقه، جذب مخلوط در 415 نانومتر اندازه گیری شد. بلانک حاوی تمام ترکیبات ذکر شده در بالا بود اما به جای عصاره، همان حجم متانول50% به آن اضافه شده بود. طبق این روش در 500  میکرولیتر از محلول عصاره با 5/1 میلی لیتر متانول 80 درصد،100 میکرولیتر محلول استات پتاسیم 1مولار و 8/2 میلی لیتر آب مقطر مخلوط گردید و در ادامه نمونه­ها در طول موج 415 نانومتر با دستگاه اسپکتروفتومتر مدل jenway 6405 خوانده شد. از کوئرستین به منظور رسم منحنی استاندارد استفاده شد و نتایج بر حسب میلی گرم کوئرستین در هر گرم عصاره بیان شد (11).

انداره‏گیری مقدار فنول تام: مقدار فنول تام در نمونه‌های عصاره گیاهی با اندکی تغییر با روش فولین سیکالتو اندازه‌گیری شد و نتایج بر حسب میلی گرم گالیک اسید در گرم عصاره بیان شد. بر طبق این روش مقدار 200 میکرولیتر از عصاره‌های گیاهی (با غلظت 1 میلی گرم بر میلی لیتر)، در لوله‌های آزمایش ریخته شد. 400 میکرولیتر معرف فولین سیوکالتو (رقیق شده با آب مقطر به نسبت  1 به 10 ) و 400 میکرولیتر کربنات سدیم 7 درصد به محتوای لوله‌های آزمایش اضافه و مخلوط شد. بعد از 30 دقیقه نگهداری در دمای محیط آزمایشگاه، جذب نوری آن توسط اسپکتروفتومتر در طول موج 765 نانومتر قرائت شد. در نهایت با قرار دادن مقدار جذب عصاره در معادله خطی مربوط به منحنی استاندارد گالیک اسید، مقدار فنول تام موجود در عصاره محاسبه شد. داده‌ها بر اساس معادل میلی‌گرم گالیک‌اسید بر گرم عصاره بیان گردید (19).

اندازه گیری مقدار آنتوسیانین: برای اندازه­گیری آنتوسیانین از روش Wagner (1979) استفاده شد (30). 1/0گرم از وزن­ خشک برگ به همراه 10میلی لیتر متانول اسیدی (شامل متانول و 1 درصد اسید کلریدریک) ساییده شد. سپس عصاره­ی حاصل به مدت10 دقیقه در 6000  دور سانتریفوژ (Eppendorf 5810R) شده و فاز بالای آن به مدت 24 ساعت در تاریکی و در دمای آزمایشگاه نگهداری شد. بعد از 24 ساعت جذب هریک از نمونه­ها در طول موج 550 نانومتر توسط دستگاه توسط اسپکتروفتومتر خوانده شد برای محاسبه­ی غلظت آنتوسانین از ضرب خاموشی (m M-1cm-133000) استفاده شد.

استخراج روغنهای اسانسی: استخراج روغن­هایاسانسینمونه ها به روش تقطیر با آب توسط طرح کلونجر و به مدت 4 ساعت صورت گرفت و بلافاصله توسط سولفات سدیم خشک آبگیری شده و در محل تاریک با دمای 4 درجه سانتی گراد تا زمان آنالیز نگهداری شد.

شناسایی ترکیب شیمیایی روغنهای اسانسی: روغنهای اسانسی  حاصل با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف نگار جرمی (GC/MS) مورد بررسی قرار گرفت. در این روش روغنهای اسانسی استخراج شده از گیاهان مورد مطالعه توسط تقطیر با آب، به دستگاه GC/MS تزریق شده و مواد متشکله بر اساس نقطه جوش و قطبیت در طول یک ستون به طول 30متر از یکدیگر جدا شدند. برای کروماتوگرافی گازی از دستگاه GC مدل 7890B مجهز به ستون کاپیلاری HP-5MS و به طول ستون 30 متر و قطر داخلی 25/0 میلی متر که ضخامت لایه فاز ساکن 25/0 نانومتر استفاده شد. برنامه ریزی حرارتی ستون از 50 درجه برای یک دقیقه شروع و به تدریج دما  با سرعت 4 درجه در دقیقه افزایش یافته تا به250 درجه سانتی گراد رسید. دمای شناساگر و محفظه تزریق 280 درجه سانتی گراد بوده است.  گاز حامل هلیوم با درجه خلوص 999/99 درصد مورد استفاده قرار گرفت. سرعت جریان گاز حامل یک میلی متر بر دقیقه بود. شناسایی طیف ها به کمک شاخص بازداری آنها و مقایسه ی آن با شاخص های موجود در کتب مرجع و با استفاده از طیف های جرمی ترکیبات استاندارد و استفاده از اطلاعات موجود در کتابخانه ای رایانه صورت گرفت.

تعیین فعالیت پاد‌اکسیدانی به روش دی فنیل پیکریل هیدرازیل ( (DPPH: اندازه‌گیری مقدار مهار رادیکال‌های آزاد DPPH یکی از روش‌های معتبر، دقیق، آسان و مقرون به صرفه با قابلیت تکرار پذیری بالا می‌باشد که در بررسی فعالیت پاد‌اکسیدانی عصاره‌های گیاهی در شرایط آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش برای مقایسه اثر پاد‌اکسیدانی عصاره‌های تهیه شده محلول‌هایی با غلظت‌های مختلف (1/0، 4/0، 8/ ،2/1 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر) از عصاره‌ها در حلال‌های مذکور آماده شدند. 250 میکرولیتر از محلول متانولی DPPH به750 میکرولیتر از عصاره افزوده و مخلوط حاصله به شدت هم زده شد. لوله‌های آزمایش به مدت 30 دقیقه در محل تاریک قرار گرفتند. بعد از این مدت مقدار جذب در طول موج 517 نانومتر با دستگاه اسپکتروفتومتر خوانده شد. لازم به ذکر است که در نمونه کنترل، عصاره با 750 میکرولیتر متانول جایگزین شد. در نهایت درصد مهار رادیکالهای  DPPH توسط عصاره با فرمول زیر محاسبه گردید:

= (Ac-As)/Ac×100درصد مهار رادیکال آزاد

که در این رابطه  Acو  Asبه ترتیب جذب کنترل و جذب نمونه می‏باشند (27). به جهت بررسی بهتر فعالیت آنتی اکسیدانی، از فاکتور IC50 استفاده شد که بیانگر غلظتی از عصاره است که قادر به کاهش غلظت رادیکال آزاد DPPH  اولیه به میزان 50 % مقدار اولیه است و هر چه مقدار آن کمتر باشد نشان دهنده میزان فعالیت بیشتر آنتی اکسیدانی است. از آسکوربیک اسید به عنوان استاندارد استفاده شد.

تعیین فعالیت پاد‌اکسیدانی به روش بررسی قدرت احیاء کنندگی آهن(FRAP): فعالیت پاد‌اکسیدانی احیاء کنندگی آهن بر اساس روش بنزی و استرین and strain)  Benzie)  انجام شد. طبق این روش معرف FRAP ساخته شد که شامل محلول 2 و 4 و 6 تری پیریدیل تریازین ( TPTZ) 10میلی مولار در کلریدریک اسید 40میلی مولار و FeCl3.6H2O، 20 میلی مولار و بافر استات 300 میلی مولار با  PH6/3 به نسبت (10:1:1) است. به 100 میکرولیتر از عصاره‌ی بدست آمده 3 میلی لیتر معرف FRAP اضافه گردید. مخلوط حاصل  به مدت 10 دقیقه در دمای  °C 37 انکوبه شد. جذب محلول‌ها در 593 نانومتر نسبت به بلانک (شامل 100میکرولیتر آب مقطر به همراه 3 میلی لیتر معرف FRAP)، خوانده شد. برای رسم منحنی از آمونیوم فروس سولفات استفاده شد (8).

تجزیه و تحلیل آماری: برای تمام آزمایش‏ها سه تکرار در نظر گرفته شد، داده­های حاصل از سنجش­های انجام شده در سه گونه مورد بررسی بر اساس روش آنالیز واریانس یک طرفه (ANOVA) و با استفاده از SPSSسری21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. میانگین ها با آزمون دانکن در سطح آماری 5 درصد0.05) (P < مقایسه شدند.

نتایج

بررسی محتوای فنولی تام: نتایج حاصل از بررسی محتوای ترکیبات فنولی تام در اندام های مختلف (برگ، میوه، ساقه) سه گونه سلمه تره(Ch. ficifolium, Ch. sosnovskyi, Ch. novopokrovskyanum) در شکل 1، نشان داده شده است. نتایج مقایسه مقدار فنول تام اندام برگ سه گونه سلمه تره نشان داد که بیشترین مقدار فنول مربوط به اندام برگ گونه  Ch. sosnovskyi به مقدار 127 میلی گرم گالیک اسید بر وزن خشک و کم ترین مقدار مربوط به برگ گونه Ch. novopokrovskyanum (120 میلی گرم گالیک اسید بر وزن خشک) بود. مقدار فنول تام (126میلی گرم گالیک اسید بر وزن خشک) در اندام میوه گونه  Ch. Sosnovskyiنسبت به میوه دو گونه دیگر بیشتر بود. همچنین نتایج نشان داد مقدار فنول تام اندام ساقه گونه Ch. sosnovskyi نسبت به دو گونه دیگر بیشتر بود. مقایسه محتوای فنول تام اندام های مختلف در گونه
 Ch. ficifolium نشان داد که اندام برگ این گونه دارای بیشترین مقدار فنول و اندام ساقه کم ترین مقدار ترکیبات فنول را دارا می باشد. مقدار فنول در اندام های مختلف گونه Ch. sosnovskyi تفاوت معنی داری را نشان نداد. مقدار ترکیبات فنول تام اندام‌های مختلف گونه
 Ch. novopokrovskyanum در اندام ساقه دارای کم ترین مقدار بود (شکل 1). به طور کلی در بین اندام سه گونه سلمه تره بیشترین مقدار فنول مربوط به میوه گونه
 Ch. sosnovskyi و کم ترین مقدار فنول در اندام ساقه گونه Ch. ficifolium است که به ترتیب 127و60 میلی گرم گالیک اسید بر وزن خشک می باشد.

بررسی محتوای فلاونوئیدی تام: بر اساس نتایج مقایسه مقدار ترکیبات فلاونوئیدی تام اندام برگ سه گونه سلمه تره، برگ گونه Ch. Sosnovskyi دارای بیشترین مقدار بود. همچنین مقدار فلاونوئید تام در اندام میوه Ch. sosnovskyi دارای بیشترین تفاوت معنی دار نسبت به دو گونه دیگر بود. مقدار فلاونوئید تام در اندام ساقه سه گونه سلمه تره دارای تفاوت معنی دار نمی­باشد (شکل 2). مقایسه محتوای فلاونوئیدی تام اندام های مختلف  گونه های
 Ch. Ficifolium و Ch. novopokrovskyanum نشان داد اندام برگ و میوه دارای بیشترین مقدار بود. محتوای فلاونوئید در برگ و میوه گونه Ch. Sosnovskyi نسبت به ساقه بیشتر بود. مقایسه ترکیبات فلاونوئیدی تام در اندام های مختلف گونه Ch. novopokrovskyanum تفاوت معنی داری را نشان نداد(P<0.05). به طور کلی نتایج تحقیق حاضر نشان داد که بیشترین مقدار فلاونوئید مربوط به اندام برگ گونه Ch. sosnovskyi به مقدار 6/14 میلی گرم کوئرسیتین بر وزن خشک بود.

بررسی محتوای آنتوسیانین

نتایج مقایسه آنتوسیانین اندام‌های برگ سه گونه سلمه تره نشان داد که اندام برگ گونه Ch. ficifolium دارای بیشترین مقدار (590 میلی مولار در وزن خشک) می باشد. نتایج مقدار آنتوسیانین در اندام میوه سه گونه نیز نشان داد که میوه گونه Ch. ficifolium دارای بیشترین مقدار آنتوسیانین می باشد همچنین آنتوسیانین در اندام ساقه گونه Ch. novopokrovskyanum و Ch. sosnovskyiدارای تفاوت معنی دار نمی باشد (شکل 3). مقایسه محتوای آنتوسیانین اندام های مختلف سه گونه سلمه تره نشان داد که اندام برگ Ch.ficifolium دارای بیشترین مقدار آنتوسیانین نسبت به دو اندام دیگر بود و هم چنین در گونه Ch. Sosnovskyi کم ترین مقدار آنتوسیانین مربوط به اندام میوه می باشد. نتایج مقدار آنتوسیانین در گونه
Ch. novopokrovskyanum تفاوت معنی دار را نشان نداد (P<0.05).

 بررسی محتوای روغن­های اسانسی برگ گونه
 Ch. sosnovskyi : تمامی ترکیبات شناسایی شده روغنهای اسانسی برگ Ch. sosnovskyi به همراه شاخص بازداری و زمان بازداری و درصد کمی هر ترکیب به ترتیب زمان خروج از ستون در جدول 1دیده می­شود. 56 ترکیب مورد شناسایی قرار گرفت که64/95 درصد روغنهای روغنهای اسانسی را شامل می­شود، عمده­ترین ترکیبات استخراج شده شامل  p-Cymene(54/10درصد)،  Camphor(56/8)،  Eemol(47/8)، α-Cadinol (74/7)، 3-dehydro-4-oxo-α-ionon l (97/5)، می­باشد.

بررسی فعالیت پاد اکسیدانی به روش مهار رادیکال DPPH و به روش قدرت احیا کنندگی آهن (FRAP):

فعالیت پاد اکسیدانی عصاره اندام­های مختلف سه گونه سلمه تره به روش مهار رادیکال  DPPHدر محدوده غلظت 1/0 تا 2/1 میلی گرم بر میلی لیتر ارزیابی شد (جدول 2). نتایج بررسی اندام برگ سه گونه نشان داد که بیشترین فعالیت پاد اکسیدانی مربوط به برگ گونه Ch. sosnovskyi با مقدار80 % (در غلظت 2/1 میلی گرم بر میلی لیتر) بود. میوه گونهCh. novopokrovskyanum نسبت به میوه دو گونه دیگر فعالیت پاد اکسیدانی کمتری نشان داد. معمولا جهت مقایسه فعالیت ضداکسایشی از فاکتوری تحت عنوان IC50 استفاده می شود. هرچه این غلظت کمتر باشد، نشان دهنده این است که عصاره مورد نظر فعالیت آنتی‏اکسیدانی بالاتری دارد. در این مطالعه کمترین مقدار IC50 مربوط به اندام برگ گونه Ch. sosnovskyi (12/0 میلی گرم بر میلی لیتر) بود که در مقایسه با آسکوربیک اسید (mg/ml34 /0 = IC50) خاصیت پاد اکسیدانی قویتری نشان داد (جدول3). نتایج فعالیت پاد اکسیدانی به روش FRAP در اندام برگ سه گونه نشان داد که بیشترین مقدار فعالیت پاد اکسیدانی مربوط به برگ گونه Ch. sosnovskyi (329 میلی مول فروس بر وزن خشک) و کم ترین مقدار مربوط به برگ Ch. novopokrovskyanum (253 میلی مول فروس بر وزن خشک) بود. فعالیت پاد اکسیدانی در اندام میوه گونه
 Ch. novopokrovskyanumنسبت به میوه دو گونه دیگربیشتر بود.

 

جدول 1 -  ترکیبات شیمیایی اسانس اندام برگ گونهCh. sosnovskyi

مقدار ترکیبات

( درصد وزنی)

­­زمان بازداری

شاخص ­بازداری

نام ترکیب

ردیف

64/2

49/5

962

 Camphene

1

94/4

1/6

996

Tau-cadinol

2

67/3

2/6

1001

Elemol acetat

3

38/0

359/6

1040

Phenol, 2-methyl-5-1-methylethyl

4

79/6

54/6

1078

(+)-7-epiamiteol

5

56/8

87/6

1095

Camphor

6

36/0

99/6

1167

β-Chenopodiol

7

45/0

867/6

1198

β-Costol

 

8

41/0

918/8

1203

Silane, cyclohexyl dimethoxy methyl-

9

53/0

02/8

1280

Undecane, 3-methyl

10

87/1

13/8

1290

Fenchone

11

69/0

365/8

1300

α-Cubebene

12

74/7

44/8

1310

α-Cadinol

13

33/0

17/9

1350

2-Cyclohexen-1-one, 2-methyl-5-(1-methylethenyl)-, (S)-

14

38/0

35/9

1367

Undecane, 4,4-dimethyl-

 

15

53/0

59/9

1379

Heptadecane, 8-methyl

16

31/2

74/9

1390

Limonene

 

17

33/0

84/9

1398

Tridecane

18

27/2

89/9

1405

Sabinene

19

34/0

5/10

1410

Tridecane, 5-methyl

20

42/0

8/10

1423

Tridecane, 3-methyl-

21

38/0

04/11

1428

2-Tetradecene, (E)-

22

54/10

08/11

1437

p-Cymene

23

25/1

42/12

1450

β-Chenopodiol

 

24

30/1

63/12

1458

α-Chenopodiol

25

38/0

08/13

1467

Undecane, 5-methyl

26

40/0

32/13

1474

Pentadecane, 3-methyl

 

27

47/8

7/13

1486

Eemol

28

70/0

77/13

1498

Cyclohexane, (1- methylpropyl) -   

 

29

38/0

74/14

1510

Pyrrolidine, 1-nitroso

30

59/0

96/14

1527

Heptadecane

31

46/0

10/15

1536

Docosane

32

34/0

43/15

1548

Tridecane, 5-propyl-

33

79/0

50/15

1556

Hexane, 2,3,4-trimethyl

34

63/0

61/15

1567

Bisabolol oxide 2H-Pyran-3-ol, tetrahydro-2,2,6-trimethyl

35

48/0

68/15

1579

Heptadecane, 3-methylL

36

97/5

94/15

1589

3-dehydro-4-oxo-α-ionon

37

84/0

4/16

1604

Cyclodecane, octyl-

38

71/0

74/16

1618

Nonadecane

39

08/1

93/16

1627

1,8-cineole

40

40/0

10/17

1639

Octadecane

41

74/0

24/17

1650

Octadecane

42

05/4

42/17

1660

α-Pinene

43

70/0

53/17

1678

Cyclohexane, pentyl

44

63/0

02/18

1690

9,12-Octadecadienoic acid (Z,Z)-, methyl

45

78/0

05/18

1700

9-Octadecenoic acid (Z)-, methyl ester

46

61/0

07/18

1750

Octadecanoic acid, methyl ester

 

47

31/0

29/18

1765

Octadecane

48

61/2

55/18

1787

α-Chenopodiol-6-acetat

 

49

50/0

67/18

1790

Cyclohexane, 1,1'-(2-methyl-1,3-propanediyl)bis

50

39/0

04/19

1802

Selina-3,11-dien-6α-ol

 

51

14/2

53/19

1830

Myrcene

52

33/0

68/19

1845

Ledol

53

73/1

41/20

1857

Guaiol

54

10/1

06/20

1860

Hexacosane

55

66/0

22/14

1878

α-Cadinene

56

64/95

جمع

 

جدول 2- بررسی فعالیت پاد اکسیدانی اندام های مختلف سه گونه سلمه تره به روش مهار رادیکال  DPPH(%)

 

Ascorbic acid

 

 

Ch. novopokrovskyanum

 

Ch. sosnovskyi

Ch. ficifolium

غلظت

mg /ml

نمونه گیاهی

69/48±4/0

01/50±83/0

41/0± 09/59

05/4±69/54

1/0

 

 

برگ

49/59±5/0

32/60±71/0

63/69±62/0

63/0±32/67

4/0

24/66±3/0

12/68±18/0

69/76±27/1

47/0±09/72

8/0

72±2/0

43/70±44/0

21/80±41/1

72/0 ±       02/76

2/1

 

52/24±93/0

65/53±51/0

19/3 ±       41/54

1/0

 

 

میوه

48/± 99/32

41/0±15/62

10/2± 02/61

4/0

70/0± 3/36

18/68±51/0

48/69±54/0

8/0

14/40±33/0

54/74±83/3

64/72±33/0

2/1

66/33±65/0

13/0±29/51

16/47±19/1

1/0

 

ساقه

01/50±83/0

41/0± 09/59

05/4±1/54

4/0

32/60±71/0

63/69±62/0

63/0±32/67

8/0

12/68±18/0

69/76±27/1

47/0±09/72

2/1

 

جدول 3- بررسی مقدار IC 50 در اندام های مختلف سلمه تره (mg/ml)

 

Ascorbic acid

 

Ch. novopokrovskyanum

Ch. sosnovskyi

Ch. ficifolium

 

 

34/0

39/0

12/0

24/0

برگ

68/1

26/0

33/0

میوه

46/0

22/0

34/0

ساقه

 

 

شکل 1- بررسی محتوای ترکیبات فنولی تام اندام های سه گونه سلمه تره. میانگین­های دارای حرف مشترک از نظر آماری در سطح 5 درصد تفاوت معنی­دار ندارند.

 

شکل 2- بررسی محتوای ترکیبات فلاونوئیدی تام اندام های سه گونه سلمه تره . میانگین ها ی دارای حروف مشترک از نظر آماری در سطح 5 درصد تفاوت معنی دار ندارند

 

شکل 3 - بررسی محتوای آنتوسیانینی بر اندام های مختلف سه گونه سلمه تره. میانگین ها ی دارای حروف مشترک از نظر آماری در سطح 5 درصد تفاوت معنی دار ندارند.

 

اثر مهاری بر رشد سلول های سرطان پروستات نشان داد (15). Gawlik Zhu و همکاران (2001) مقدار ترکیبات فنولی و خاصیت پاد اکسیدانی اندام های مختلف گونه Ch. quinoa بررسی کردند، آنها به این نتیجه رسیدند که ترکیبات فنولی و خاصیت پاد اکسیدانی در اندام های هوایی خصوصا برگ بیشتر بود (34) که با نتایج تحقیق حاضر مطابقت دارد.

 

 

شکل4 - بررسی فعالیت پاد اکسیدانی اندام های مختلف سه گونه سلمه تره.  میانگین ها ی دارای حروف مشترک از نظر آماری در سطح 5 درصد تفاوت معنی دار ندارند.

 

بحث و نتیجه گیری

بررسی منابع نشان می دهد در خصوص بررسی ترکیبات فنولی و خواص پاد اکسیدانی گونه های سلمه تره مطالعات محدودی صورت گرفته است و تا کنون در خصوص گونه های بررسی شده در تحقیق حاضر گزارشی نشده است. وجود ترکیبات فنولی همچون فنولیک اسیدها (Phenolic acids)، فلاونوئیدها، لیگنان ها و ساپونین ها، آلکالوئید و روغنهای اسانسی در سلمه تره Ch.album گزارش شده است (6، 9 و 20). در تحقیق حاضربیشترین محتوای فنول تام در اندام برگ (127میلی گرم گالیک اسید بر گرم) گونه Ch. sosnovskyi مشاهده شد که نسبت به مقدار گزارش شده در برگ گونه سلمه تره Ch. album در پاکستان (66/30 میلی گرم گالیک اسید بر گرم) بیشتر بود (18). Nsimba و همکاران مقدار ترکیبات فنولی در برگ گونه Ch. quinoa در ژاپن را 94 میلی گرم گالیک اسید بر گرم گزارش کردند که نسبت به مطالعه حاضر کمتر بود (22). این نتایج تأییدی بر این موضوع است که مقدار متابولیت های تشکیل دهنده گیاه ارتباط زیادی با شرایط آب و هوایی و ژنتیک گیاه دارد.  Gawlik-Dziki وهمکاران در سال2010 گزارش کردند برگ گیاه Ch. quinoa دارای مقدار قابل توجهی از فرولیک اسید، سیناپیک اسید، اسید گالیک، کامفرول، کوئرستین است که

یکی از روش های ارزیابی اثرات پاد اکسیدانی گیاهان استفاده از رادیکال های آزاد همچون DPPH است که با حذف این رادیکال می توان به روشی آسان، سریع و دقیق توانایی پاد اکسیدانی را ارزیابی نمود (33). فعالیت مهارکنندگی رادیکال آزاد DPPH در برگ گونه
Ch. Foliosumدر حاشیه دریاچه ارومیه، 50 % گزارش شد که نسبت به برگ گونه های مورد مطالعه در تحقیق حاضردر تحقیق حاضر کمتر بود (13). در برگ گونه Ch. mrale (5) و دانه گونه  Ch. quinoa (16) نیز فعالیت مهارکنندگی رادیکال آزادDPPH  مشاهده شد (34). در فعالیت پاد اکسیدانی احیاء کننده آهن (FRAP)، الکترون دهندگی پاد اکسیدان ها در pH پایین موجب احیاء کاتیون فریک به فروس می شود (8). Penarrita و همکاران (2008) با استفاده از روش FRAP  ظرفیت پاد اکسیدانی گونه Ch. Pallidicaule را اندازه گیری کردند و مقدار فعالیت آنتی اکسیدانی را 44 میکرومول ترولوکس در گرم وزن خشک گزارش کردند (24). گیاه Ch. album نیز فعالیت پاد اکسیدانی احیاء کننده آهن خوبی نشان داد (25). نتایج تحقیق حاضر نشان داد بیشترین مقدار فعالیت پاد­اکسیدانی به روش FRAP مربوط به اندام برگ گونه Ch. Sosnovskyi، 329 میلی مول فروس بر وزن خشک بود.

به طور کلی، نتایج این تحقیق نشان داد که فعالیت پاد اکسیدانی نمونه ها رابطه مستقیم با مقدار ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی کل و آنتوسیانینی دارد، به طوری­که مشاهده می­شود عصاره متانولی برگ Ch. sosnovskyi با بالاترین مقدار ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی دارای بالاترین خاصیت پاد اکسیدانی در هر دو روش DPPH و FRAPاست. باقرزاده و نخعی (1396) نیز رابطه مستقیم فعالیت پاد اکسیدانی با مقدار ترکیبات فنولی در عصاره های برگ گیاه بنه گزارش کردند (2).

بررسی در تحقیقات نشان داد تاکنون گزارشی مبنی بر بررسی روغنهای اسانسی گونه Ch. sosnovskyi وجود ندارد. مطالعات محدودی در خصوص بررسی روغنهای اسانسی سایر گونه های سلمه تره وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می شود. 

 Adji Andov و همکاران در سال 2014 روغنهای اسانسی Ch. botrys L. جمع آوری شده از رویشگاهای مقدونیه را مورد بررسی قرار دادند. هفتاد وپنج ترکیب شناسایی شد که بخش عمده این ترکیبات سزکویی ترپن هایی چون
) elemol acetat%21. -8/9) seline-11-en-4α-ol ( (81/9-5/%13) selina-3,11-dien-6α-ol ,(42/6-71/9) elemol , (57/5-49/9 %) بود (7). همچنین Mahboobi و همکاران در سال 2011 عنوان کردند روغنهای اسانسی Ch. botrys L. شامل ترکیباتی چونoxo-β-ionon2,3-dehydro-4 - (+)-7- epi-amiteol، α-cadinol ، taucadinol می­باشد (21). Tzakou و همکاران در سال 2007 بیان کردند روغنهای اسانسی Ch. botrys L. در یونان حاوی سزکویی ترپن هایی چونelemol acetate, elemol,  botrydiol, α-chenopodiol, β-eudesmol selina-3, 11-dien- 6α-ol می­باشد (30). El-Sayed و همکاران (1998) در عربستان گزارش کردند روغنهای اسانسی Ch. botrys L. حاوی سزکویی ترپن­هایی چونα ,β- eudesmol  (12) می باشد، این در حالی بود که Chalabian و همکاران در سال 2006بیان کردند cubenolα-eudesmol و epi-α- muurolol اجزای اصلی روغنهای اسانسی Ch. botrys L. را تشکیل می­دهد (10). Usman و همکاران در سال 2010 به بررسی روغنهای اسانسی برگ Ch. album پرداختند. آنها 37 ترکیب شناسایی کردند که 6/95 درصد وزن روغنهای اسانسی را شامل می­شود. آنالیزGC/MS نشان داد که بخش عمده روغنهای اسانسی آن از ترکیبات معطر تشکیل شده و بیشترین ترکیبات شامل p-cymene (40/9) accaridole (5/5)، α-pinene (9)، β-pinene (2/6) بود. در تحقیق حاضر نیز Cymene (54/10 %) عمده ترین ترکیب شناسایی شده بود. برخی ترکیبات در مطالعه حاضر و مطالعات پیشین مشترک بود ولی مقدار آن متقاوت بود. مطالعات مختلف نشان داده است عوامل محیطی علاوه بر تأثیر بر رشد گیاهان دارویی، سبب ایجاد تغییر در مقدار و کیفیت مواد مؤثره آنها نیز می‌گردد (3). به نظر می رسد شرایط جغرافیایی و آب وهوایی، گونه گیاهی، زمان برداشت و غیره بر نوع ومقدار روغنهای اسانسی تاثیز گذار می باشد (31). 

نتایج تحقیق حاضرشان داد مقدار فنول و فلاونوئید  در اندام برگ و میوه گونه Ch. sosnovskyi بیشترین مقدار را دارا بود. آنتوسیانین در برگ گونهCh. ficifolium بیشترین مقدار را داشت. در بررسی روغنهای اسانسی  برگ  گونه Ch. Sosnovskyi تعداد 56 ترکیب شناسایی شد که64/95 درصد روغنهای اسانسی را شامل می شود، عمده ترین ترکیبات استخراج شده شامل Cymene (54/10 %)، Camphor (56/8)،  Elemol (47/8)،  α-Cadinol (74/7)، 3-dehydro-4-oxo-α-ionon l (97/5) می­باشد.اندام برگ گونهCh. sosnovskyi در هر دو آزمون DPPH, FRAP نسبت به سایر اندام ها دارای ظرفیت پاد اکسیدانی بالایی می باشد. بنابراین استفاده از برگ گونهCh. Sosnovskyi به منظور پاد اکسیدان طبیعی بهتر در مقایسه با سایر گونه ها پیشنهاد گردید. به طور کلی برگ گونه Ch. Sosnovskyi جهت انجام مطالعات بیشتر به منظورمصارف دارویی پیشنهاد می گردد.

تشکر و قدردانی:بدین وسیله از دانشگاه زابل جهت حمایت مالی تحقیق حاضر (شماره گرنت:
 UOZ-GR-9517-18 ;UOZ-GR-9618-20) تشکر و قدردانی می گردد.

1-      اسدی،م. (1380). فلور ایران، شماره38، تیره اسفناج و چغندر (Chenopodiaceae). صفحه39-53.
2-      باقرزاده،ق. نخعی،م. (1396). بررسی کمی و کیفی عوامل فیزیکی و شیمیایی، فیتوشیمیایی و اثر آنتی اکسیدانی برگ گیاه بنه (Pistacia Atlantica Desf.) بومی شهرستان بیرجند . مجله پژوهش های گیاهی، دوره 30، شماره 2، صفحه 323-336.
3-      معصومی اصل، ا. قنوانی،س. مرادی،ف. (1396). مقایسه خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی تعدادی از ژنوتیپهای بومی هندوانه ابوجهل (Citrullus colocynthis L.)،  مجله پژوهش های گیاهی، صفحه 418-407.
 
 
 
4- Ali, S.S., Kasoju, N., Luthra, A., Singh, A., Sharanabasava, H., Sahu, A., Bora, U. 2008. Indian medicinal herbs as sources of antioxidants. Food Research International Journal, 41: 1–15.
5- Abdel-Aziz, M. S., Shaheen, M. S., El-Nekeety, A.A., Abdel-Wahhab, M. A. 2014. Antioxidant and antibacterial activity of silver nanoparticles biosynthesized using Chenopodium murale leaf extract. Journal of Saudi Chemical Society, 18(4), 356-363.
6-Agrawal, M. Y., Agrawal, Y. P., Shamkuwar, P. B. 2014. Phytochemical and biological activities of Chenopodium album. International Journal of PharmTech Research, 6(1), 383-391.
7- Andov, L. A., Karapandzova, M., Cvetkovikj, I., Stefkov, G., & Kulevanova, S. 2014. Chemical composition of Chenopodium botrys L. (Chenopodiaceae) essential oil. Macedonian pharmaceutical bulletin, 60 (1) 45 - 51.
8- Benzie, I.F.F. and Strain, J.J. 1999. Ferric reducing/antioxidant power assay: direct measure of total antioxidant activity of biological fluids and modified version for simultaneous measurement of total antioxidant power and ascorbic acid concentration. Methods in Enzymology, 299:15-27.
9- Cutillo, F, DellaGreca, M, Gionti, M, Previtera and. L, Zarrelli. A, 2006. Phenols and lignans from Chenopodium album. Phytochemical Analysis. 17(5): 344- 349.
10- Chalabian, F., Azam, M., Kambiz, L., Saldouzi, S. 2006. Comparison of the essential oils of Chenopodium botrys L., Ferulago subvelutina Rech.F, Rosa gallica L. and antimicrobial activity of the oils against some microbes, Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 22(2), 146-154.
11- Chang, C.C., Yang, M.H., Wen, H.M. Chern, J.C., 2002. Estimation of total flavonoid content in Propolis by two complementary colorimetric methods. Journal of Food and Drug Analysis,10(3): 178-182.
12- El-Sayed, A. M., Al-Yahya, M. A., Hassan, M. M. 1989. Chemical composition and antimicrobial activity of the essential oil of Chenopodium botrys growing in Saudi Arabia, Pharmaceutical Biology, 27(4), 185-188.
13- Faraji, P. 2016. The Study of phenolic compounds antioxidant activity in methanolic and aqueous extracts of several plant species of Urmia Lake Margin. International Journal of Pharmacognosy and Phytochemical Research, 8(2); 289-296.
14- Gerber, M., Boutron-Ruault, M.C., Hercberg, S., Riboli, E., Scalbert, A., Siess, M.H. 2002. Food and Cancer: state of the art about the protective effect of fruits and vegetables. Bulletin du Cancer Journal, 89: 293–312.
15- Gawlik-Dziki, U., Swieca, M., Sułkowski, M., Dziki, D., Baraniak, B., Czyz, J. 2013. Antioxidant and anticancer activities of Chenopodium quinoa leaves extracts–in vitro study. Food and Chemical Toxicology, 57: 154-160.
16 Jung, K., Richter, J., Kabrodt, K., Lücke, I. M., Schellenberg, I., Herrling, T. 2006. The antioxidative power AP—A new quantitative time dependent (2D) parameter for the determination of the antioxidant capacity and reactivity of different plants. Spectrochimica Acta Part A: Molecular and Biomolecular Spectroscopy, 63(4), 846-850.
17- Kokanova, Z., and Paraskev, T. Nedialkov, Stefan, D. Nikolov. 2009. The Genus Chenopodium: Phytochemistry, Ethnopharmacology and Pharmacology. Pharmacognosy Reviews, 3 (6):280-306.
18- Laghari, A. H., Memon, Sh. 2011. Determination of free phenolic acid and antioxidant activity of metanolic extract obtained from frutits and leaves of Chenopodium album. Food Chemistry, 126:1850–1855.
19- McDonald, S., Prenzler, P.D., Antolovich, M. Robards, K. 2001. Phenolic content and antioxidant activity of olive extracts. Food Chemistry, 73 (1): 73-84.
20- Milind, P., Anupam, P. 2010. Preliminary pharmacognostic evaluations and phytochemical studies on leaf of Chenopodium album (Bathua Sag). Asian Journal of Experimental Biological Sciences, 1(1), 91-95.
21- Mahboubi, M., Bidgoli, F. G., Farzin, N. 2011. Chemical composition and antimicrobial activity of Chenopodium botrys L. essential oil, Journal of Essential Oil Bearing Plants 14(4), 498-503.
22- Nsimba, H. Kikuzaki, Y. Konishi. 2008. Antioxidant activity of various extracts and fractions of Chenopodium quinoa and Amaranthus spp. seeds, Food chemistry, 106 (2):760–766.
23 Pokorny, J. 2007. Are Natural Antioxidants better and safer than synthetic antioxidant components?Europian Journal of Lipid Science and Technology, 109: 629-642.
24- Penarrieta, J. M., Alvarado, J. A., Åkesson, B., Bergenståhl, B. 2008. Total antioxidant capacity and content of flavonoids and other phenolic compounds in canihua (Chenopodium pallidicaule): An Andean pseudocereal. Molecular Nutrition and Food Research, 52(6), 708-717.
25 Pandey, S., Gupta, R. K. 2014. Screening of nutritional, phytochemical, antioxidant and antibacterial activity of Chenopodium album (Bathua). Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 3(3), 1-9.
26- Raghavendra,H., Vijayananda, B., Madhumathi ,G., Hiremath, A. 2010. In vitro antioxidant activity of Vitex negundo L. Leaf extracts. Chiang Mai Journal of Science, 37(3): 489-497.
27- Shimada, K., Fujikawa, K., Yahara, K. Nakamura, T. 1992. Antioxidative properties of xanthan on the autoxidation of soybean oil in cyclodextrin emulsion. Journal of agricultural and Food chemistry, 40 (6): 945-948.
28- Shun, Y.M., Wen, Y.H., Yong, C.Y. and Jian, G.S. 2003. Two benzyl dihydroflavones from phellinus igniarius. Chinese Chemical Letters, 14 (8): 810-13.
29- Shahidi, F., Janitha, P. K., & Wanasundara, P. K. 1992. Phenolic antioxidants. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 32, 67−103.
30- Tzakou, O., Pizzimenti, A., Pizzimenti, F. C., Sdrafkakis, V., Galati, E. M. 2007. Composition and antimicrobial activity of Chenopodium botrys L. Essential oil from Greece, Journal of Essential Oil Research 19(3), 292-294.
31- Usman, LA., AA Hamid, Muhammad NO, Olawore NO, Edewor TI, Saliu BK. 2010. Chemical constituents and anti-inflammatory activity of leaf essential oil of Nigerian grown Chenopodium album L. Experimental and Clinical Transplantation, 9: 181-186.
32- Wagner, G. J. (1979) Content and vacuole/extra vacuole distribution of neutral sugars, free amino acids, and anthocyanins in protoplast. Journal of Plant Physiology 64: 88-93.
33- Yu L, Haley S, Perret J, Harris M, Wilson J. Qian M. 2002. Free radical scavenging properties of wheat extracts. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 50;1619 – 24.
مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران)(علمی)
دوره 32، شماره 3
مهر 1398
صفحه 570-582
  • تاریخ دریافت: 07 اردیبهشت 1397
  • تاریخ بازنگری: 14 مرداد 1397
  • تاریخ پذیرش: 15 آبان 1397