Journal of Plant Research (Iranian Journal of Biology)

Investigation of Salicylic acid effect in different growth stages on quality and quantity of Grape varieties rish baba in Shahrood

Document Type : Research Paper

Authors

1 MS student

2 faculty member of Islamic Azad University of Damghan Branch

3 faculty member, Shahrood Industrial University, Shahrood

Abstract

Salicylic acid is one of growth regulator that has important role in regulation physiologic process in plants. Current investigation for studying effect of salicylic acid spraying on qualitative and quantitative characteristics in Rishbaba grape at grape orchard in 2013- 2014, performing in randomized complete block design with 4 repelication. The treatment in experiment was 150 mg/lit concentration of salicylic acid in 4 growth stages includes: vegetative growth, 50% of flowering, complete sour grapes, and three weeks before harvest. The results shows that applying salicylic acid increased cluster number in tree, cluster length, berries number in cluster, length and width of berries, average weight in 100 berries, juice volume, total sugar in fruit, titratable acidity and single seed weight in Rishbaba cultivar than control. Percentage of total soluble solids did not increase than control. In general, results of this research show that 150 mg/lit concentration of salicylic acid spraying has positive effect on improved growth stages and grape production.

Keywords

Main Subjects

ارزیابی تأثیر اسیدسالیسیلیک در مراحل مختلف رشدی بر خصوصیات کمی و کیفی انگور رقم ریش بابا در شاهرود

حوریه محمدی1، بهراه کاشفی1* و حسن خوش قلب2

1 دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، گروه کشاورزی

2 شاهرود، دانشگاه صنعتی شاهرود

تاریخ دریافت: 14/9/93               تاریخ پذیرش: 4/3/94

چکیده

اسیدسالیسیلیک به‌عنوان یک تنظیم­کننده رشدی در تنظیم فرایندهای فیزیولوژیکی در گیاهان سهم بسزایی دارد. این پژوهش به‌منظور بررسی اثر محلول­پاشی اسید­سالیسیلیک بر روی خصوصیات کمی و کیفی رقم انگور ریش­بابا در تاکستانی در سال 1393-1392، در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا شد. تیمار مورد آزمایش محلول اسید­سالیسیلیک به غلظت 150 میلی­گرم بر لیتر بصورت محلول‌پاشی در 4 مرحله رشدی شامل: مرحله رشد رویشی، 50% گلدهی، غوره کامل و 3 هفته قبل از برداشت بود. نتایج نشان داد که کاربرد اسید­سالیسیلیک باعث افزایش تعداد خوشه در درخت، طول و عرض خوشه، تعداد حبه در خوشه، طول و عرض حبه، میانگین وزن 100 حبه، حجم آب میوه، میزان قند کل میوه، اسیدیته قابل تیتراسیون و وزن تک بذر در رقم ریش‌بابا را نسبت به تیمار شاهد شد، در حالی‌که درصد مواد جامد محلول کل نسبت به شاهد افزایش معنی­داری نداشت. به طورکلی نتایج این تحقیق حاکی از آن بود که محلول­پاشی با غلظت 150 میلی­گرم بر لیتر اسید­سالیسیلیک در بهبود مراحل رشدی و عملکرد انگور تأثیر مثبتی داشت.

واژه‌های کلیدی: اسیدیته، تنظیم­کننده رشد، حبه انگور، عملکرد، مواد جامد محلول.

* نویسنده مسئول، تلفن: 09125319540 ، پست الکترونیکی: Bahareh.kashefi@gmail.com

مقدمه

 

انگور یا مو با نام علمی vinifera Vitis، یکی از انواع گیاهان دولپه می­باشد. انگور میوه­ای بهشتی است که شامل ویتامین­های A، B و C می­باشد. همچنین دارای مقادیری منیزیم، کلسیم، آهن، فسفر، پتاسیم و آلبومین است (5). اسیدسالیسیلیک متعلق به گروهی از ترکیبات فنلی است که به طور وسیعی در گیاهان وجود دارد و امروزه به عنوان ماده شبه هورمونی محسوب می­گردد. این گروه از ترکیبات به عنوان تنظیم­کننده­ رشد عمل می­کنند. سالیسیلیک اسید ترکیب فنولیکی طبیعی، سالم و بی­خطر است که به عنوان هورمون گیاهی نیز شناخته می­شود و بر طیف وسیعی از واکنش­های متابولیکی و فیزیولوژیکی در گیاهان مؤثر است. از اسیدسالیسیلیک برای جلوگیری از اثرات مخرب تنش­های محیطی مثل گرما، سرما، فلزات سنگین و خشکی استفاده می­شود. سالیسیلیک اسید از جمله هورمون­های گیاهی است که اثرات بهبوددهنده­ای روی رشد و عملکرد گیاهان تحت شرایط مختلف محیطی دارد (10). اثر تیمار قبل و پس از برداشت اسیدسالیسیلیک بر برخی شاخص­های کیفی انگور رقم بیدانه سفید مشخص کرد، بر سفتی حبه و ظاهر دیداری خوشه و حبه­ها و کاهش آلودگی­های قارچی اثر مثبت داشت و با شاهد اختلاف معنی­دار نشان داد (7). اثر اسیدسالیسیلیک بر کیفیت، کنترل پوسیدگی قارچی و عمر انباری انگور رقم بیدانه سفید نشان داد که کاربرد اسیدسالیسیلیک نقش مهمی در حفظ کیفیت میوه و تازگی چوب خوشه داشت و باعث کاهش تلفات آب و پوسیدگی قارچی حبه­ها شد (1). ارزیابی اثر سالیسیلیک­اسید بر حفظ کیفیت پس از برداشت میوه سیب رقم گلاب کهنز نشان داد که تیمار پس از برداشت سالیسیلیک­اسید با کاهش قهوه­ای شدن و حفظ ویژگی­های کیفی منجر به افزایش عمر پس از برداشت سیب گلاب کهنز گردید (13). اثر اسیدسالیسیلیک بر ویژگی­های کیفی و ماندگاری آلو رقم قطره طلا نشان داد، بر روی درصد کاهش وزن تر میوه، pH و اسیدیته در سطح آماری 1 درصد و بر میزان ویتامین ث تأثیر معنی­داری در سطح احتمال 5 درصد به همراه داشت (8).

با توجه به نقش اسیدسالیسیلیک در بهبود شرایط رشدی، هدف از این پژوهش بررسی کاربرد سطوح مختلف اسیدسالیسیلیک بر خصوصیات کمی و کیفی میوه انگور رقم ریش بابا می­باشد.

مواد و روشها

این تحقیق در تاکستانی با وسعت 12000 هزار مترمربع واقع در منطقه جاده مجن، در شهرستان شاهرود بر روی رقم انگور ریش­بابا در سال 1392- 1393 انجام ‌شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با تیمار 150 میلی‌گرم بر لیتر اسیدسالیسیلیک، در 4 مرحله رشدی و شاهد و 4 تکرار اجرا شد.

1: شاهد

2: مرحله رشد رویشی (زمان قبل از پیدایش گلدهی)

3: 50% گلدهی

4: قبل از رنگ­گیری میوه (غوره کامل)

5: سه هفته قبل از برداشت

محلول اسیدسالیسیلیک مورد نیاز توسط دستگاه سمپاش به قسمتهای مختلف درخت در نوبت عصر پاشیده شد. درجه حرارت در اردیبهشت­ماه به طور متوسط 8/17 سانتی­گراد، رطوبت نسبی هوا 43% و میزان بارندگی 5/13 میلی­متر بود. مرحله اول محلول­پاشی (مرحله رشد رویشی) در اواسط اردیبهشت، مرحله دوم محلول­پاشی (50% گلدهی) در اواخر اردیبهشت و مرحله سوم (قبل از رنگ‌گیری میوه) در اواسط تیر با درجه حرارت 6/26 سانتی­گراد، رطوبت نسبی هوا 40% و مرحله چهارم (سه هفته قبل از برداشت) در اواخر مردادماه با درجه حرارت 4/26 سانتی­گراد، رطوبت نسبی هوا 45% انجام شد. pH آب برابر با 38/7 و بافت خاک لومی و در عمق 0 تا 90 سانتی­متری خاک اندازه­گیری شد.

 

جدول 1- نتایج تجزیه خاک باغ انگور

عمق

Depth

درصد اشباع

S.P

هدایت الکتریکی

EC*103

اسیدیته

pH

درصد مواد خنثی شونده

T.N.V %

کربن آلی

O.C %

ازت کل

.N Total

%

فسفر قابل جذب

P(AV.)

p.p.m

پتاسیم قابل جذب

K(A.V.)

p.p.m

درصد رس

Clay %

درصد لای

Silt %

درصد شن

Sand %

بافت خاک

Texture

40- 0

34

1

1/8

6/36

4/0

03/0

5/14

265

23

42

45

لومی

90 - 40

30

73/0

2/8

9/34

3/0

03/0

8/12

245

21

34

45

لومی

 

صفات مورد بررسی شامل زمان خوشه‌‌دهی، تعداد خوشه در بوته، میانگین وزن خوشه (g)، طول و عرض خوشه (cm)، نسبت طول به عرض خوشه، زمان گلدهی، تعداد حبه در خوشه، میانگین وزن 100 حبه (g) و حجم آب میوه (ml)، طول و عرض حبه (cm)، نسبت طول به عرض میوه، وزن گوشت میوه و تک بذر، زمان رسیدن میوه، نسبت مواد جامد محلول به اسید، درصد مواد جامد محلول کل (TSS)، اسیدیته قابل تیتراسیون و میزان قند کل میوه بودند.

به منظور اندازه­گیری درصد مواد جامد محلول کل (TSS)، ابتدا آب ‌میوه گرفته شده و پس از صاف کردن با کاغذ صافی توسط دستگاه قند‌سنج (رفرکتومتر) میزان درجه بریکس را که نشان‌دهنده میزان مواد جامد محلول در آب‌میوه می‌باشد، قرائت شد. به این منظور ابتدا دستگاه را توسط آب مقطر تنظیم و بعد یک قطره آب‌میوه در محفظه مخصوص قرار داده و پس از بستن درب محفظه عدد از درون عدسی چشمی قرائت گردید (3).

برای اندازه‌گیری اسیدیته قابل تیتراسیون، تعدادی خوشه از هر واحد آزمایشی به صورت مجزا برای هر رقم بطور تصادفی انتخاب گردید. با استفاده از دستگاه آب‌میوه‌گیری نسبت به تهیه عصاره اقدام شد. سپس مقدار 20 سی‌سی عصاره هریک از تیمارها انتخاب و با استفاده از کاغذ صافی، صاف گردید. مقدار 80 سی‌سی آب مقطر برای رقیق‌سازی عصاره به آن اضافه و به‌منظور تیتراسیون اسیدیته میوه از سود 1/0 نرمال استفاده ‌شد و برای مشاهده تغییر رنگ حاصل از تیتراسیون چند قطره فنل‌فتالئین به عصاره اضافه شد. سپس عمل تیتراسیون انجام و به‌محض مشاهده اولین تغییر رنگ در عصاره میزان سود مصرفی ثبت گردید. با توجه به اینکه اسید غالب در حبه‌های انگور در موقع رسیدن، اسید‌تارتاریک است، بنابراین محاسبه میزان اسید قابل تیتراسیون براساس میزان اسید از فرمول (V×75/0=M) محاسبه گردید. در این فرمول V میزان سود مصرفی و عدد ثابت 75/0 ضریب ثابت اسید‌تارتاریک است. از این‌رو میزان اسید برحسب گرم بر لیتر با استفاده از فرمول زیر محاسبه شد (12).

 

100 × حجم سود مصرفی × نرمالیته سود × گرم اسید

= میلی‌گرم اسید در 100 سی‌سی آب‌میوه

وزن نمونه ×100

 

میزان قند کل میوه: فهلینگ A: 173 گرم تارتارات سدیم پتاسیم (نمک راشل) و 50 گرم هیدروکسید‌‌سدیم را در آب حل کرده و آنگاه حجم محلول را به 500 سی‌سی رسانده و بعد از پنبه نسوز عبور داده شد تا صاف شود. فهلینگ B: 34 گرم کریستال سولفات مس را که 5 مولکول آب متبلور دارد در آب حل کرده، حجم آن را به 500 سی‌سی رسانده و بعد از پنبه نسوز عبور داده تا صاف شود. 1 سی‌سی از فهلینگA  با 1 سی‌سی فهلینگ B با 2 سی‌سی عصاره میوه جوشانده شد. در صورت عدم تشکیل رسوب دوباره چند قطره اضافه شده و در نهایت رسوب زرد تا آجری رنگ حاصل گردید. سپس رسوب ایجاد شده وزن گردید (9).

بررسی­های آماری

به‌منظور تجزیه و تحلیل داده­ها از نرم­افزار SAS و برای مقایسه میانگین از آزمون چند دامنه­ای دانکن استفاده شد. رسم نمودارها با استفاده از نرم­افزار Excel انجام گردید.

نتایج و بحث  

نتایج حاصل از تجزیه واریانس (جدول 2) نشان داد که تیمار اسیدسالیسیلیک به طور معنی­داری بر صفات مورد ارزیابی تأثیر داشت.  

تعداد خوشه در بوته و تعداد حبه در خوشه: براساس نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس (جدول 2) بین مراحل مختلف محلول­پاشی از لحاظ میزان تعداد خوشه در بوته و تعداد حبه در خوشه در سطح 1% تفاوت معنی­داری وجود داشت. مقایسه میانگین­ نشان داد در مراحل مختلف محلول­پاشی اسید سالیسیلیک در گروه­های مختلف قرار گرفتند. بالاترین میزان تعداد خوشه در بوته در مرحله رشد رویشی (62/10) و پایین­ترین در شاهد (75/4)، و بالاترین میزان تعداد حبه در خوشه در مرحله 3 هفته قبل از برداشت (50/247) و پایین­ترین در مرحله شاهد (56/104) مشاهده شد (جدول 3). اسیدسالیسیلیک همانند اکسین در تنظیم طویل شدن و تقسیم سلول­ها دخالت دارد. سالیسیلیک اسید از جمله هورمونهای گیاهی است که اثرات بهبوددهنده­ای روی رشد و عملکرد گیاهان در شرایط مختلف محیطی دارد و می­تواند به‌عنوان یک تنظیم­کننده رشد برای بهبود رشد گیاه در شرایط تنش مورد استفاده قرار گیرد. اسیدسالیسیلیک همانند اکسین در تنظیم طویل شدن و تقسیم سلول­ها دخالت دارد (10). تیمار گیاهان با اسیدسالیسیلیک در زمان رشد رویشی گیاه تأثیر بیشتری بر تعداد خوشه دارد، و با توجه به اینکه اسیدسالیسیلیک به‌عنوان یک ماده شبه هورمونی شناخته شده است، بنظر می­رسد این ماده با تأثیر بر مریستم­های رویشی و زایشی موجب افزایش تعداد خوشه­ها می­گردد (11).

طول و عرض خوشه: طبق نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس (جدول 2) بین مراحل مختلف محلول­پاشی از لحاظ میزان طول و عرض خوشه در سطح 1% معنی­دار بود. مقایسه میانگین نشان داد که طول و عرض خوشه در مراحل مختلف محلول­پاشی در گروه­های مختلف قرار گرفتند (جدول 3). مقایسه میانگین نشان داد بالاترین میزان طول خوشه در مرحله 50% گلدهی (72/33 سانتی­متر) و پایین­ترین در مرحله شاهد (86/24 سانتی­متر) و بالاترین میزان عرض خوشه در مرحله 50% گلدهی (42/15 سانتی­متر) و پایین­ترین در مرحله شاهد (44/10 سانتی­متر) بود. طول و عرض خوشه به شدت به رشد گیاه وابسته است. از آنجا که پدیده رشد حاصل فعالیت­های حیاتی در شرایطی است که گیاه باید آب کافی در اختیار داشته باشد، در صورت عدم تأمین آب مورد نیاز به دلیل کاهش فشار تورژسانس، سلول‌های در حال رشد و تأثیر بر طول سلول‌ها، کاهش ارتفاع رخ می‌دهد. با توجه به اثر هورمون اسیدسالیسیلیک بر تقسیم سلولی گیاهان می‌توان به این نتیجه رسید که با اعمال هورمون طول خوشه افزایش یافته است. کاهش وزن عمدتاً به تنفس، تعرق و فعالیت‌های متابولیکی در میوه تنظیم می­شود که اسیدسالیسیلیک با بستن روزنه­ها منجر به سرکوب میزان تنفس و افزایش وزن میوه­ها می­شود (14). تیمار سالیسیلیک­اسید باعث افزایش طول ریشه و اندام هوایی شد. سازوکاری که سالیسیلیک­اسید، رشد ریشه و بخش هوایی را در برخی گیاهان افزایش می­دهد، بخوبی شناخته نشده است، اما احتمال داده می­شود که سالیسیلیک­اسید طویل شدن و تقسیم­سلولی را به همراه مواد دیگری، از قبیل اکسین تنظیم می­کند. همچنین سالیسیلیک­اسید در سنتز پروتئین­های خاصی به نام پروتئین کیناز نقش دارد که این پروتئین­ها نیز نقش مهمی در تنظیم تقسیم، تمایز و ریخت­زایی سلول ایفا می­کنند (14).

طول و عرض حبه: نتایج این آزمایش مطابق جدول تجزیه واریانس (جدول 2) نشان داد که بین مراحل مختلف محلول­پاشی میزان طول و عرض حبه در سطح 1% معنی­دار شد. مقایسه میانگین نشان داد که طول و عرض حبه در مراحل مختلف محلول­پاشی در گروه­های مختلف قرار گرفتند (جدول 3). مقایسه میانگین نشان داد که بالاترین میزان طول حبه در مرحله 50% گلدهی (15/2 سانتی­متر) و پایین­ترین در مرحله شاهد (55/1 سانتی­متر) و بالاترین میزان عرض حبه در غوره کامل (17/4 سانتی­متر) و پایین­ترین در مرحله رشد رویشی (20/3 سانتی­متر) مشاهده شد. اسیدسالیسیلیک به‌عنوان یک کوفاکتور در سنتز هورمون اکسین عمل می­کند که با سنتز کافی این هورمون اندازه سلول­ها افزایش می­یابد. احتمالا افزایش طول حبه­ها با این مکانیسم مرتبط بوده و در مجموع موجب افزایش عملکرد و بازارپسندی میوه خواهد شد (4). PH پایین سالیسیلیک­اسید و غلظت کم آن می­تواند با فعال کردن پمپ­های پروتون غشاء موجب افزایش جذب مواد غذایی و فشار اسمزی شده، در نتیجه میزان بیوسنتز و ماد­ه­سازی افزایش می­یابد. همراه با این افزایش ماده­سازی PH اسیدی موجب سست شدن دیواره شده و زمینه برای رشد سلول­ها فراهم می­گردد، بدین ترتیب طول دانه‌رست نیز افزایش می­یابد. اما غلظت­های زیاد سالیسیلیک­اسید هما­نند عامل تنش­زا موجب کاهش بیوسنتزها شده است. این کاهش ماده­سازی، باعث کاهش وزن و طول دانه می­گردد (14).

میانگین وزن خوشه و وزن 100 حبه: طبق جدول تجزیه واریانس (جدول 2) بین مراحل مختلف محلول­پاشی از لحاظ میزان میانگین وزن خوشه و وزن 100 حبه در سطح 1% تفاوت معنی­داری وجود داشت. مقایسه میانگین نشان داد که میانگین وزن خوشه و وزن 100 حبه در مراحل مختلف محلول­پاشی در گروه­های مختلف قرار گرفتند (جدول 3). بالاترین میزان میانگین وزن خوشه در غوره کامل (14/700 گرم) و پایین­ترین در مرحله شاهد (44/400 گرم) و بالاترین میزان میانگین وزن 100 حبه در مرحله 3 هفته قبل از برداشت (13/586 گرم) و پایین­ترین در مرحله شاهد (81/344 گرم) مشاهده شد. اسیدسالیسیلیک از طریق افزایش طول ریشه زمینه لازم را برای افزایش جذب آب و مواد غذایی فراهم کرده و باعث افزایش فتوسنتز و در نتیجه مواد فتوسنتزی بیشتری را در جهت توسعه اندام­های زایشی اختصاص داده است و در نتیجه باعث افزایش وزن خوشه شده است. همچنین گزارش شده است کاهش وزن بدلیل فعالیت متابولیکی، تنفسی و تراوشی است و اسیدسالیسیلیک به عنوان یک دهنده الکترون که رادیکال­های آزاد تولید می­کند باعث ممانعت از تنفس طبیعی می­شود (15).

درصد مواد جامد محلول کل: نتایج تجزیه واریانس (جدول 2) نشان داد درصد مواد جامد محلول کل در تمام مراحل محلول­پاشی اختلافی با شاهد نداشتند. در نتیجه باعث کاهش درصد مواد جامد محلول شدند. مقایسه میانگین نشان داد که درصد مواد جامد محلول کل در مراحل مختلف محلول­پاشی در گروه­های مختلف قرار گرفتند. بالاترین میزان درصد مواد جامد محلول کل در مرحله شاهد (71/18) و پایین­ترین در مرحله 50% گلدهی (15/14) مشاهده شد (جدول 3). میوه­های انگور نیازمند به داشتن بیشترین میزان TSS به دلیل قابل پذیرش بودن برای مصرف­کنندگان هستند. محققان دریافتند مصرف­کننده­ها میوه­های شیرین­تر (TSS>13%) را نسبت به میوه­هایی با شیرینی کمتر (TSS<13%) ترجیح می­دهند. مقدار مواد جامد محلول در طول دوره محلول­پاشی کاهش پیدا کرد که این کاهش مواد جامد محلول، در اثر شکستن کربوهیدرات­ها و مواد پکتیکی، هیدرولیز پروتئین­ها و تجزیه گلیکوساکاریدها به واحدهای کوچکتر در طی فرایند تنفس می­باشد. طبیعت فاسدشدنی میوه­ها منجر به کاهش کیفیت میوه می­شود و با کاهش سریع در میزان مواد جامد محلول همراه است. تیمار اسیدسالیسیلیک به طور معنی­داری میزان مواد جامد محلول را در غلظت­های مورد استفاده بهتر حفظ می­کند (1).

 

 

شکل 1- مراحل مختلف محلول­پاشی اسیدسالیسیلیک بر درصد مواد جامد محلول کل در رقم ریش­بابا

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


البته افزایش مقدار مواد جامد محلول بدلیل کاهش وزن و غلظت آب میوه می­تواند باشد (16). سالیسیلیک­اسید به عنوان عامل بهبود­دهنده آمده است و گمان می­رود افزایش قند به دلیل افزایش میزان کلروفیل و متعاقب آن افزایش بازده دستگاه فتوسنتزی باشد (5).

حجم آب میوه: طبق جدول تجزیه واریانس (جدول 2) بین مراحل مختلف محلول­پاشی در سطح 1% تفاوت معنی­داری مشاهده شد. مقایسه میانگین نشان داد که حجم آب میوه در مراحل مختلف محلول­پاشی در گروه­های مختلف قرار گرفتند. بالاترین میزان حجم آب میوه در مرحله 3 هفته قبل از برداشت (19/307 میلی­متر) و پایین­ترین در مرحله شاهد (31/189 میلی­متر) مشاهده شد (جدول 3). افزایش مواد جامد محلول در طول مدت محلول­پاشی در نتیجه­ کاهش حجم آب میوه و تجزیه­ قندهای مرکب به قندهای ساده می‌باشد (6).

میزان قند کل میوه: براساس نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس (جدول 2) بین مراحل مختلف محلول­پاشی در سطح 1% تفاوت معنی­داری مشاهده شد. مقایسه میانگین نشان داد که میزان قند کل میوه در مراحل مختلف محلول­پاشی در گروه­های مختلف قرار گرفتند. بالاترین میزان قند کل میوه در مرحله 3 هفته قبل از برداشت (51/4) و پایین­ترین در مرحله رشد رویشی (07/3) بود (جدول 3). با توسعه مراحل رشید و محلول­پاشی اسیدسالیسیلیک میزان قند کل میوه افزایش یافت (جدول 3). در طی فرآیند رشد، نشاسته در انگور به قندهای محلول تبدیل می­شود. مزه قابل ترجیح انگور، یک ترکیب ایده­آل از قندها، اسیدهای ارگانیک و ترکیبات فرار در میوه است که بعنوان یک فاکتور کیفیتی مهم در ارزیابی میزان ذخیره­سازی (قند) محسوب می­گردد (2).

 

 

شکل 2- مراحل مختلف محلول­پاشی اسیدسالیسیلیک بر میزان قند کل میوه در رقم ریش بابا 


اسیدیته قابل تیتراسیون: نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس (جدول 2) بین مراحل مختلف محلول­پاشی در سطح 1% تفاوت معنی­داری نشان داد. مقایسه میانگین نشان داد که اسیدیته قابل تیتراسیون در مراحل مختلف محلول­پاشی در گروه­های مختلف قرار گرفتند. بالاترین اسیدیته قابل تیتراسیون در مرحله 3 هفته قبل از برداشت (46/8) و پایین­ترین در مرحله شاهد (39/5) بود (جدول 3). مزه قابل ترجیح انگور یک ترکیب ایده­آل از قندها، اسیدهای ارگانیک و ترکیبات فرار در میوه است. اسیدیته به طور مستقیم در ارتباط با غلظت اسید آلی غالب در میوه است که یک صفت مهم در نگهداری کیفیت میوه می­باشد. اسیدهای آلی به عنوان سوبسترا برای واکنش­های آنزیمی تنفس به کار می­روند، بنابراین انتظار می­رود طی دوره اسیدیته میوه کاهش یابد. کاهش اسیدیته به علت تغییرات بیوشیمیایی ترکیبات آلی میوه در طی فرایند تنفس بسیار محتمل است. البته کاهش TA در میوه­ها در نتیجه اسیدها به قندها در طول تنفس ایجاد می­شود (18).

 

 

شکل 3- مراحل مختلف محلول­پاشی اسیدسالیسیلیک بر بر اسیدیته قابل تیتراسیون در رقم ریش بابا 


وزن گوشت میوه و تک بذر: نتایج جدول تجزیه واریانس (جدول 2) نشان داد که بین مراحل مختلف محلول­پاشی از لحاظ وزن گوشت میوه و تک بذر در سطح 1% تفاوت معنی­داری وجود داشت. مقایسه میانگین نشان داد که وزن گوشت میوه و تک بذر در مراحل مختلف محلول­پاشی در گروه­های مختلف قرار گرفتند (جدول 3). بالاترین وزن گوشت میوه در مرحله 50% گلدهی (68/538) و پایین­ترین در مرحله شاهد (411) و بالاترین وزن تک بذر در مرحله 3 هفته قبل از برداشت (87/13) و پایین­ترین در مرحله شاهد (75/10) بود (4). رشد گیاه بستگی زیادی به تقسیم سلولی دارد. نتایج نشان داده است که اسیدسالیسیلیک نقش مهمی را در تقسیم میتوز بازی می­کند. اسیدسالیسیلیک جزء اصلی آنزیم­هایی است که فعالیت­های متابولیکی را در گیاهان کنترل می­کند. کاربرد خارجی اسیدسالیسیلیک باعث کاهش پوسیدگی، تأخیر در رسیدگی، افزایش وزن و گسترش عمر در انواع میوه­ها شده است (17).

  1. اردکانی ا، داوری­نژاد غ، عزیزی م. 1391. تاثیر کاربرد محلول­پاشی اسیدسالیسیلیک قبل از برداشت بر روی ماندگاری، کیفیت پس از برداشت و فعالیت آنتی­اکسیدانی زردآلو رقم نوری. نشریه علوم باغبانی، جلد 26، شماره 4، صفحات 459-448.
  2. اصغری م ر، احدی ل. 1392. تاثیر کاربرد پس از برداشت اسیدسالیسیلیک و ژل­آلوئه ورا بر خصوصیات کیفی و فعالیت آنتی­اکسیدانی میوه انگور رقم قزل­ازوم. نشریه علوم باغبانی، جلد 27، شماره 3، صفحه 349-342.
  3. الفتی­چیرانی ج، بابالار م، کاشی ع، یزدانی ح، داداشی­پور ا. 1387. اثر سطوح مختلف آمونیوم و مولیبدن بر تجمع نیترات در دو رقم خیار گلخانه­ای. پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی، شماره 81، صفحات 180-175.
  4. پناهی ب، دامنکشان ب، اسعدی م، مرعشی س. 1391. بررسی اثر اسیدسالیسیلیک بر روی عارضه خشکیدگی خوشه خرما.  هفتمین کنگره علوم باغبانی ایران، دانشگاه صنعتی شیراز.
  5. پوزشی ر، ذبیحی ح ر، رمضانی­مقدم م ر، رجب­زاده م، مختاری آ. 1390. اثر محلول­پاشی روی، اسیدهیومیک و اسیداستیک بر عملکرد، اجزاء عملکرد و غلظت عناصر در انگور رقم پیکانی. نشریه علوم باغبانی (علوم و صنایع کشاورزی)، جلد 25، شماره 3، صفحات 360-351.
  6. راحمی م. 1384. فیزیولوژی پس از برداشت (مقدمه­ای بر فیزیولوژی و جابجایی میوه­ها و سبزی­ها و گیاهان زینتی) (تالیف: ویلس، مک گلاسون، گراهام و جویس). چاپ سوم. انتشارات دانشگاه شیراز، 437 صفحه.
  7. رنجبران ا، ساری­خانی ح، بخشی د. 1388. اثر تیمار قبل و پس از برداشت اسیدسالیسیلیک روی برخی شاخص­های کیفی انگور رقم بیدانه سفید. ششمین کنگره علوم باغبانی ایران، رشت، دانشگاه گیلان، ص 2.
  8. شکراله­فام ص، حاجی­لو ج، زارع ف، طباطبایی ج، نقشی­بند­حسنی ر. 1391. اثر کلرید کلسیم و اسیدسالیسیلیک بر ویژگی­های کیفی و ماندگاری آلو رقم قطره طلا. نشریه پژوهش­های صنایع غذایی، جلد 22، شماره 1، صفحات 85-75.
  9. علی حوری م، حقایقی­مقدم ا. 1390. اثرات دور و میزان آبیاری بر خصوصیات کمی و کیفی میوه در نخل خرمای رقم برحی. مجله پژوهش­های حفاظت آب و خاک، جلد 18، شماره 3، صفحات 116-101.
  10. قهرمانی ز، عبدالهی ح، مجیدی­هروان ا، صالحی­جوزانی غ. 1388. کارآیی کاربرد اسیدسالیسیلیک در تحریک نظام دفاع اکتسابی گیاه میزبان علیه بیماری آتشک در سیب و گلابی. مجله به زراعی نهال و بذر، جلد 25-2، شماره 2، صفحات 168-153.
  11. مجد ا، مداح م، فلاحیان ف، صباغ­پور ح، چلبیان ف. 1385. بررسی مقایسه­ای اثر اسیدسالیسیلیک بر عملکرد، اجزاء عملکرد و مقاومت دو رقم حساس و مقاوم نخود نسبت به قارچ Ascochyta rabiei. مجله زیست­شناسی ایران، جلد 19، شماره 3، صفحات 324-314.
  12. مسیب زاده ع، مستوفی ی، جوان­نیکخواه م، امام جمعه ز. 1388. بررسی تغییرات بیوشیمیایی و پوسیدگی خاکستری در انگور رقم شاهرودی در شرایط بسته­بندی با اتمسفر تعدیل یافته. نشریه علوم باغبانی، جلد 23، شماره 2، صفحات 77-68.
  13. هادیان­دلجو م، ساریخانی ح، اثنی عشری م، بخشی د. 1390. تأثیر تیمار اسیدسالیسیلیک بر ویژگی­های آنتی­اکسیدانی سیب رد دلیشز طی انبار خنک. هفتمین کنگره علوم باغبانی ایران، اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان.
    1. Kazemi m. 2013. Foliar application of salicylic acid and calcium on yield, yield component and chemical properties of strawberry. Bulletin of Environment, Pharmacology and Life Sciences, 11: 19-23.
    2. Khademi Z. and Ershadi A. 2013. Postharvest application of salicylic acid improves storability of peach (Prunuspersicacv. Elberta) fruits. International Journal of Agriculture and Crop Sciences, 651-655.
    3. Moreno JJ, Cerpa-Caldero F, Cohen SD, Fang Y, Qian M, Kennedy JA. 2008. Effect of postharvest dehydration on the composition of Pinot Noir grapes (Vitisvinifera L.) and wine. Food Chem. 109(4): 755–762.
    4. Ranjbarani E , Sarikhani H, Wakana A, Bakhshi D. 2011. Effect of salicylic acid on storage life and postharvest quality of  grape (Vitis vinifera L. cv. Bidaneh Sefid). J. Fac. Agr. Kyushu Univ,; 56 (1): 263-269.
    5. Tarren MJ., Abbasi NA. and Hafiz IA. 2012. Effect of salicylic acid treatments on storage life of reach fruits cv. ‘Flordaking’. Pak. J. Bot., 44(1): 119-124.



Journal of Plant Research (Iranian Journal of Biology)
Volume 29, Issue 4
March 2017
Pages 886-895
  • Receive Date: 05 December 2014
  • Revise Date: 17 May 2015
  • Accept Date: 25 May 2015