Journal of Plant Research
(Iranian Journal of Biology)
Floristic, life form and chorological studies of Agh Evlar and Marian forests, Talesh, Guilan
Document Type : Research Paper
Authors
1 , Master of Science, Department of Biology, Faculty of Sciences, University of Guilan
2 Faculty of Biology Department, Basic Sciences, University of Guilan
3 PhD Student of Systematic Ecology, University of Guilan
Abstract
Abstract
The study area, with 5000 hectares is located in northwestern of the city of Hashtpar, Talesh, Gilan and between 1000-1700 m a.s.l. Based on floristic studies from 1393 through 1394, 177 vascular plant species were identified belonging to 119 genera and 56 families. The Dicots with 131 taxa were the richest group of flora followed by monocots with 33 taxa, and Monilophytes with 13 taxa. Our research showed dominant life forms include Geophytes (36%), followed by Hemicryptophytes (30%). From the chorological point of view, we determined that the largest proportion of the flora belongs to the Euro-Siberian elements (27.5%) followed by Euro-Sibirian / Irano-Turanian elements (20%), Pluriregional (19.3%), Euro-Sibirian/ Mediterranean/ Irano-Turanian (15.7%), Euro-Sibirian/ Mediterranean (9.6%), Cosmopolitan (7.5%) and Irano-Turanian/ Mediterranean (1.3%). Also Lilium ledebourii a rare flower is reported in these forest areas which was from a new locality in North Iran, indicating the old Tertiary history of this forest.
Keywords
Main Subjects
بررسی فلوریستیک گیاهان رویشگاه جنگلی یالهای اطراف آق اولر و مریان ، تالش، گیلان
سیده مژگان پورسیدیان*، شهریارسعیدی مهرورز و فاطمه بازدیدوحدتی
ایران، رشت، دانشگاه گیلان، دانشکده علوم پایه، گروه زیست شناسی
تاریخ دریافت: 15/10/1398 تاریخ پذیرش: 12/04/1399
چکیده
منطقه مورد مطالعه، به مساحت 5000 هکتار ، در شمال غربی شهر هشتپر، در گستره ارتفاعی1000 تا 1700 متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد. با مطالعه فلوریستیک منطقه در سال های 1393-1394، تعداد 177 گونه گیاهی متعلق به 119 جنس و 56 تیره شناسایی گردید. دولپهایها با 131 گونه غنیترین گروه هستند و پس از آن تک لپهایها با 33 و نهانزادان آوندی با 13 گونه حضور دارند. شکل زیستی غالب گیاهان منطقه، مربوط به ژئوفیتها (36 درصد) و سپس همی کریپتوفیتها (30 درصد) است. از نظر کورولوژی، بیشترین سهم مربوط به عناصر اروپا- سیبری (5/27 درصد) و پس از آن عناصر اروپا-سیبری/ ایرانی-تورانی (20 درصد)، چند ناحیهای (3/19درصد)، اروپا-سیبری/ مدیترانهای/ ایرانی-تورانی (7/15درصد)، اروپا-سیبری/ مدیترانهای (6/9 درصد)، جهان وطنی (5/7 درصد) و ایرانی-تورانی/ مدیترانهای (3/1درصد) هستند. Lilium ledebourii، در این مناطق جنگلی از یک مکان جدید در شمال ایران گزارش شده است و نشاندهندهی این است که قدمت این جنگل به دوران سوم زمین شناسی برمیگردد.
واژه های کلیدی: ایران، پیمایش زمینی، جنگل هیرکانی، سوسن چلچراغ، فلور.
* نویسنده مسئول، تلفن: 09112832128 ، پست الکترونیکی: mojganporseyed@gmail.com
مقدمه
کشور ایران در محدوده ناحیه اصلی رویشی اروپا-سیبری، ایران-تورانی و صحارا-سندی قرار گرفته و تحت تاثیر عناصر نفوذی مدیترانه ای و سومالی-ماسایی است (45). جنگل های شمال ایران که در ناحیه معتدل خزری قرار گرفته اند، جزو منطقه اروپا-سیبری هستند و از نظر تقسیم بندی های جغرافیای گیاهی، به جنگل های هیرکانی شهرت دارند (1). جنگلهای هیرکانی، به شکل کمربند طویلی در امتداد سواحل جنوبی دریای خزر از نواحی تالش (در جمهوری آذربایجان) تا استان گیلان، مازندران و گلستان (در ایران) کشیده شده است. این ناحیه تقریباً 800 کیلومتر طول، 98 کیلومتر عرض و مساحت آن تقریباً 1.85 میلیون هکتار است (40). این مناطق جنگلی با وجود شرایط اکولوژیک متمایز بخش مهمی از تنوع زیستی گیاهی سرزمین ایران را به خود اختصاص می دهند و از مناطق مهم فلوریستیک ایران به شمار میآیند و به همین دلیل از ارزش بالای حفاظتی و مدیریتی برخوردار می باشند.
شناسایی پوشش گیاهی و ترکیب فلوریستیک گیاهان موجود، ضمن اینکه اساس بررسیها و تحقیقات بوم شناختی است، راهکارهای مناسب برای تعیین قابلیتهای آن از جنبههای مختلف بوده و در عین حال عامل مؤثری در سنجش و ارزیابی وضعیت کنونی و پیش بینی وضعیت آینده به شمار میرود که برای اعمال مدیریت در منطقه نقش بسزایی دارد (16)، همچنین با توجه به اهداف طرح جامع فلوریستیک مناطق رویشی ایران، شناسایی و معرفی رستنی های یک منطقه بطور اختصاصی و محلی اهمیت ویژهای دارد که از آن جمله میتوان امکان دسترسی به گونههای گیاهی خاص در محل و زمان معین، تعیین پتانسیل ها و قابلیتهای رویشی منطقه، امکان افزایش تراکم گونههای منطقه، شناسایی گونههای مقاوم، مهاجم و گونههای جدید گیاهی و امکان شناسایی عوامل مخرب رستنی های منطقه اشاره کرد (11).
در طی سالهای گذشته، پژوهش هایی در زمینه مطالعات فلوریستیکی بر روی پوشش گیاهی نواحی جنگلی هیرکانی صورت گرفته است (40 ،35 ،27 ،23 ،20 ،19 ،17 ،14 ،12 ،10 ،6 ،5 ،1).
تاکنون مطالعه دقیق و متمرکزی برای مشخص نمودن ترکیب فلوریستیک یالهای اطراف مناطق آق اولر و و مریان صورت نگرفته است. توسعه راههای کوهستانی و دسترسی گردشگران به مناطق مورد مطالعه، قطع درختان و تبدیل جنگل به زمینهای زراعی، ساخت و سازهای بی رویه در سالهای اخیر و چرای دام، پوشش گیاهی این مناطق را تخریب نموده است. بنابراین با توجه به موارد ذکر شده و اهمیت این مناطق، شناخت و بررسی رویش های طبیعی آن حایز اهمیت است. از جمله اهداف این مطالعه عبارتند از: 1) شناسایی ترکیب فلوریستیک و ارائه لیست کاملی از همه گیاهان آوندی موجود در منطقه و 2) ارائه اطلاعات حاصل از پراکنش جغرافیایی و شکل های زیستی گیاهان.
مواد و روشها
منطقه مورد مطالعه: روستاهای باستانی-کوهستانی آق اولر و مریان درشهرستان تالش با مساحت 5000 هکتار بین عرضهای جغرافیایی َ50 ْ37 تا َ54 ْ37 شمالی و طولهای جغرافیایی َ37 ْ48 تا َ51 ْ48 شرقی واقع شده است. این منطقه از شمال به روستای ناوان، از جنوب به دره رودخانه کرگانرود، ازغرب به روستای گاودول و از شرق به دره رودخانه کسیل و به طور کلی توسط یالهای جنگلی محدود میگردد و دامنه ارتفاعی از 1000 تا 1700 متر بالاتر از سطح دریا است (شکل 1).
شکل1- نقشه موقعیت منطقه مورد مطالعه
منطقه مورد مطالعه در شیب شمالی کوهستان البرز قرار گرفته و از نظر زمین شناسی اغلب از رسوبات ژوراسیک زیرین تا ژوراسیک بالایی تشکیل مییابد که حاصل پیشروی دریای ژوراسیک در این قسمت است. همچنین شکل گیری سنگ آهک از اواسط ژوراسیک تا کرتاسه فوقانی، مهمترین ویژگی زمین شناسی بخشهای شمالی البرز است (41). سنگ آهکهای سفید کرتاسه، سنگهای آتشفشانی و نفوذی ائوسن (منتسب به سازند کرج) مشتمل بر انواع گدازههای آندزیتی و بازالتی و نیز سنگهای آذرآواری در یک زون گسلی فعال (شامل گسلهای آستارا و ادامه گسل البرز) در منطقه آق اولر و مریان رخنمون های اصلی راتشکیل می دهند. به طوریکه سنگ شناسی عمده مناطق مورد مطالعه را سنگهای مربوط به کرتاسه تشکیل می دهند. همچنین سنگ های آذرین مناطق مطالعاتی مربوط به دوران سنوزوئیک بوده، و شامل آندزیت، تراکی آندزیت، آندزیت بازالت و توف می باشد (8) .
بر اساس آمارهای اقلیمی از نزدیکترین ایستگاه هواشناسی به منطقه مورد مطالعه (طی 30 ساله اخیر از ایستگاه هواشناسی پیلمبرا) متوسط بارندگی سالانه 1117 میلیمتر و متوسط دمای سالانه 3/16 درجه سانتیگراد گزارش شده است (شکل 2). وضعیت اقلیمی منطقه بر اساس طبقه بندی جدید بیوکلیماتیک ایران، از نوع اقیانوسی معتدل (نیمه مدیترانهای) محسوب میشود (25).
شکل2- منحنی آمبروترمیک مربوط به ایستگاه هواشناسی تالش
روش تحقیق: نمونه برداری در منطقه، از اول فروردین ماه 1393 تا اواخر شهریور ماه 1394، به طور میانگین هر دو هفته یک بار صورت گرفت. همگام با تغییرات فصلی در پوشش گیاهی منطقه، در تمام فصول رویشی، نمونه برداری به طور کامل انجام گرفت. گونه های گیاهی موجود در منطقه پس از جمع آوری، خشک و پرس شدند. سپس با استفاده از فلورهای موجود، بهویژه فلور ایرانیکا (39)، فلورترکیه (24)، فلور اروپا (43)، فلور ایران (3)، فلور رنگی ایران (15) و نمونههای سرخس بر اساس( 26، 31) به طور دقیق شناسایی شدند. همه نمونهها درهرباریوم دانشکده علوم پایه دانشگاه
گیلان نگهداری میشوند. طبقه بندی گیاهان براساس سیستم APG IV صورت گرفت و اختصار اسامی مؤلفان تاکسونها، با سایت اینترنتی نامهای گیاهی (IPNI, 2010)، تطبیق و یکسان سازی شده اند.
شکل زیستی گیاهان جمع آوری شده بر اساس سیستم رانکایر تعیین شد (37). سپس طیف زیستی منطقه ترسیم گردید. مناطق انتشار جغرافیایی گونه ها (Chorology) بر اساس تقسیم بندی نواحی رویشی Takhtajan، White & Leonard و Zohary (42، 44 ،45) و با توجه به پراکنش جغرافیایی هر آرایه گیاهی با استفاده از مونوگرافها، مرورها و اطلاعات مربوط به پراکنش در کتابهای فلور به ویژه فلور ایرانیکا (39) تعیین شد.
نتایج
تنوع فلوریستیک: در این مطالعه، تعداد 177 گونه گیاهی متعلق به 119 جنس و 56 تیره از گیاهان آوندی جمع آوری و شناسایی شد. که از این تعداد 6 تیره به نهانزادان آوندی، 41 تیره به گیاهان گلدار دو لپهای و 9 تیره به گیاهان گلدار تک لپهای تعلق دارند. دو لپهای ها با 41 تیره، 92 جنس و 131 گونه غنی ترین گروه هستند و تک لپه ایها با 9 تیره، 20 جنس و 3 گونه حضور دارند. از لحاظ تعداد گونه ها به ترتیب تیره Rosaceae با 14 گونه، Asteraceaeبا 13 گونه، Fabaceae با 12 گونه، Poaceae با 11 گونه و Lamiaceaeبا 10 گونه غنی ترین تیره ها هستند. تیره های Rosaceae (با 12 جنس)، Asteraceae (با 10 جنس)، Lamiacea (با 8 جنس)، Poaceae (با7 جنس) و Fabaceae (با 5 جنس) غنی ترین جنس ها را دارا هستند. جنس Carex با 6 گونه وAsplenium و Galium با 5 گونه بزرگترین جنس ها را تشکیل میدهند (جدول های 1،2، 3 و شکل های 4،3).
جدول1- تعداد تیره، جنس و گونهها در گروههای گیاهی در مناطق مورد مطالعه
|
تیره |
جنس |
گونه |
تیره |
جنس |
گونه |
|
Adoxaceae |
2 |
2 |
Hypericaceae |
1 |
2 |
|
Amaryllidaceae |
1 |
2 |
Juglandaceae |
1 |
1 |
|
Apiaceae |
3 |
3 |
Juncaceae |
1 |
1 |
|
Apocynaceae |
1 |
1 |
Lamiaceae |
8 |
10 |
|
Aquifoliaceae |
1 |
1 |
Liliaceae |
1 |
1 |
|
Araceae |
1 |
1 |
Loranthaceae |
1 |
1 |
|
Asparagaceae |
3 |
3 |
Lythraceae |
1 |
1 |
|
Aspleniaceae |
1 |
5 |
Malvaceae |
1 |
1 |
|
Asteraceae |
10 |
13 |
Oleaceae |
1 |
1 |
|
Berberidaceae |
1 |
1 |
Onagraceae |
2 |
2 |
|
Betulaceae |
3 |
4 |
Ophiglossaceae |
1 |
1 |
|
Boraginaceae |
2 |
2 |
Orchidaceae |
4 |
8 |
|
Brassicaceae |
3 |
3 |
Oxalidaceae |
1 |
1 |
|
Campanulceae |
2 |
3 |
Poaceae |
7 |
11 |
|
Caprifoliaceae |
2 |
2 |
Papaveraceae |
1 |
1 |
|
Caryophylaceae |
5 |
8 |
Plantaginaceae |
2 |
3 |
|
Celastraceae |
1 |
2 |
Polygalaceae |
1 |
2 |
|
Convolvulaceae |
2 |
2 |
Polypodiaceae |
1 |
2 |
|
Cornaceae |
1 |
1 |
Primulaceae |
1 |
1 |
|
Crassulaceae |
1 |
3 |
Rhamnaceae |
1 |
1 |
|
Cyperaceae |
1 |
6 |
Rosaceae |
12 |
14 |
|
Dennstaedtiaceae |
1 |
1 |
Rubiaceae |
1 |
5 |
|
Dryopteridaceae |
2 |
3 |
Sapindaceae |
1 |
4 |
|
Dioscoraceae |
1 |
1 |
Solanaceae |
2 |
2 |
|
Euphorbiaceae |
2 |
2 |
Thymelaeaceae |
1 |
1 |
|
Fabaceae |
5 |
12 |
Ulmaceae |
1 |
2 |
|
Fagaceae |
2 |
3 |
Violaceae |
1 |
4 |
|
Geraniaceae |
1 |
2 |
Woodsiaceae |
1 |
1 |
جدول2- تعداد کل جنس ها و گونه های مطالعه شده در هر تیره گیاهی
|
تیره |
جنس |
گونه |
تیره |
جنس |
گونه |
|
Adoxaceae |
2 |
2 |
Hypericaceae |
1 |
2 |
|
Amaryllidaceae |
1 |
2 |
Juglandaceae |
1 |
1 |
|
Apiaceae |
3 |
3 |
Juncaceae |
1 |
1 |
|
Apocynaceae |
1 |
1 |
Lamiaceae |
8 |
10 |
|
Aquifoliaceae |
1 |
1 |
Liliaceae |
1 |
1 |
|
Araceae |
1 |
1 |
Loranthaceae |
1 |
1 |
|
Asparagaceae |
3 |
3 |
Lythraceae |
1 |
1 |
|
Aspleniaceae |
1 |
5 |
Malvaceae |
1 |
1 |
|
Asteraceae |
10 |
13 |
Oleaceae |
1 |
1 |
|
Berberidaceae |
1 |
1 |
Onagraceae |
2 |
2 |
|
Betulaceae |
3 |
4 |
Ophiglossaceae |
1 |
1 |
|
Boraginaceae |
2 |
2 |
Orchidaceae |
4 |
8 |
|
Brassicaceae |
3 |
3 |
Oxalidaceae |
1 |
1 |
|
Campanulceae |
2 |
3 |
Poaceae |
7 |
11 |
|
Caprifoliaceae |
2 |
2 |
Papaveraceae |
1 |
1 |
|
Caryophylaceae |
5 |
8 |
Plantaginaceae |
2 |
3 |
|
Celastraceae |
1 |
2 |
Polygalaceae |
1 |
2 |
|
Convolvulaceae |
2 |
2 |
Polypodiaceae |
1 |
2 |
|
Cornaceae |
1 |
1 |
Primulaceae |
1 |
1 |
|
Crassulaceae |
1 |
3 |
Rhamnaceae |
1 |
1 |
|
Cyperaceae |
1 |
6 |
Rosaceae |
12 |
14 |
|
Dennstaedtiaceae |
1 |
1 |
Rubiaceae |
1 |
5 |
|
Dryopteridaceae |
2 |
3 |
Sapindaceae |
1 |
4 |
|
Dioscoraceae |
1 |
1 |
Solanaceae |
2 |
2 |
|
Euphorbiaceae |
2 |
2 |
Thymelaeaceae |
1 |
1 |
|
Fabaceae |
5 |
12 |
Ulmaceae |
1 |
2 |
|
Fagaceae |
2 |
3 |
Violaceae |
1 |
4 |
|
Geraniaceae |
1 |
2 |
Woodsiaceae |
1 |
1 |
اشکال زیستی: اشکال زیستی گیاهان، نوعی پاسخ سازشی به محیط است و طبقه بندی اکولوژیکی را ایجاد میکند که نشاندهنده شرایط زیستگاه است (21). در واقع تشابه ساختاری و شکل زیستی گیاهان یک منطقه نشاندهنده سازگاری مشابه آن ها با شرایط زیستگاهی، جهت بهرهگیری از منابع محیطی موجود در آن زیستگاه است (13).
جدول 3- فهرست گونههای گیاهی شناسایی شده در منطقه مورد مطالعه. شکل های زیستی (Life form): Cha= کامفیت، Geo= ژئوفیت [G.b= ژئوفیت پیازدار، G.c= ژئوفیت بنه دار، G.r= ژئوفیت ریزوم دار، G.s= ژئوفیت استولون دار، G.t= ژئوفیت غده دار]، Hem= همی کریپتوفیت، Pha= فانروفیت، Thr= تروفیت . پراکنش جغرافیایی (Chorotype): COS= جهان وطنی، SCOS= نیمه جهان وطنی، ES= اروپا-سیبری Hyr)= هیرکانی، E-Hyr= اکسین-هیرکانی، Endemic= اندمیک)، IT= ایرانی-تورانی، M= مدیترانهای، PL= چند ناحیهای.
|
شماره هر بار یومی |
پراکنش جغرافیایی |
شکل زیستی |
آرایه گیاهی |
|
Monilophytes |
|||
|
Aspleniaceae |
|||
|
5564 |
PL |
G.r |
Asplenium adiantum-nigrum L. |
|
5565 |
PL |
Hem |
Asplenium ceterach L. |
|
5566 |
PL |
G.r |
Asplenium sclopendrium (L.) Newm |
|
5567 |
PL |
Hem |
Asplenium septentrionale (L.) Haffm. |
|
5568 |
COS |
G.r |
Asplenium trichomanes L. |
|
Dennstaedtiaceae |
|||
|
5569 |
COS |
G.r |
|
|
Dryopteridaceae |
|||
|
5570 |
ES(E-Hyr) |
G.r |
Dryopteris caucasica (A.Braun.) Fraser-Jenk.& Corley |
|
5571 |
PL |
G.r |
Polystichum aculeatum (L.) Roth |
|
5572 |
ES |
G.r |
Polystichum lonchitis (L.) Roth |
|
|
Ophiglossaceae |
||
|
5573 |
PL |
G.r |
Botrychium Lunaria (L.) Sw |
|
Polypodiaceae |
|||
|
5574 |
PL |
G.r |
Polypodium interjectum Shivas |
|
5575 |
PL |
G.r |
Polypodium Vulgare L. |
|
Woodsiaceae |
|||
|
5576 |
PL |
G.r |
Athyrium filix-femina (L.) Roth |
|
Angiosperms |
|||
|
Eudicots |
|||
|
Adoxaceae |
|||
|
5577 |
ES - M- IT |
G.r |
Sambucus ebulus L. |
|
5578 |
ES |
Pha |
Viburnum Lantana L. |
|
Apiaceae |
|||
|
5579 |
ES- IT |
G.r |
Albovia tripartita ( Kalenicz. ) Schischk. |
|
5580 |
ES(E-Hyr) |
Hem |
Bupleurum flexile Bornm. & Gauba |
|
5581 |
ES(Hyr)- IT |
Hem |
Cervaria cervariifolia (C.A.Mey.) Pimenov |
|
Apocynaceae |
|||
|
5582 |
ES(E-Hyr)-IT |
Hem |
Vincetoxicum funebre Boiss & Kotschy |
|
Aquifoliaceae |
|||
|
5583 |
ES(E-Hyr) |
Pha |
Ilex spinigera Loes. |
|
Asteraceae |
|||
|
5584 |
ES- IT |
Hem |
Achillea millefolium L. |
|
5585 |
EN-(ES)(HYR) |
Hem |
Centaurea elbrusensis Boiss.& Bushe |
|
5586 |
ES(Hyr)- IT |
G.r |
Centaurea zuvandica (Sosn.) Sons. |
|
5587 |
ES - M- IT |
Thr |
Crepis micrantha Czerep. |
|
5588 |
ES (Hyr) - M- IT |
Thr |
Crepis sancta (L.) Babc. subsp. azerbanjanica Rech.f. |
|
5589 |
ES- IT |
Hem |
Hieracium echioides Lumn. subsp. procerum ( Fries ) P.D.Sell |
|
5590 |
ES- IT |
Hem |
Hieracium longiscapum Boiss. |
|
5591 |
ES- IT |
Hem |
Lapsana communis L. |
|
5592 |
PL |
Thr |
Senecio glaucus L. |
|
5593 |
ES(E-Hyr)- IT |
Hem |
Serratula quinquefolia Willd. |
|
5594 |
COS |
Hem |
Tanacetum parthenium Sch.Bip. |
|
5595 |
PL |
Hem |
Taraxacum syriacum Boiss. |
|
5696 |
ES(Hyr) |
Hem |
Willemetia tuberosa Fisch.& C.A.Mey.ex DC. |
|
Berberidaceae |
|||
|
5697 |
ES(E-Hyr) |
G.r |
Epimedium pinnatum Fisch. |
|
Betulaceae |
|||
|
5698 |
ES(Hyr) |
Pha |
Alnus subcordata C.A.Mey.Var. Villosa (Regel) H.Winkl. |
|
5699 |
ES |
Pha |
Carpinus betulus L. Var. betulus |
|
5600 |
ES-M |
Pha |
Carpinus orientalis Mill. |
|
5601 |
ES |
Pha |
Corylus avellana L. |
|
Boraginaceae |
|||
|
5602 |
ES(Hyr) |
G.r |
|
|
5603 |
ES |
Hem |
Nonea Lutea Dc. |
|
Brassicaceae |
|||
|
5604 |
ES - M- IT |
Hem |
|
|
5605 |
ES(E-Hyr) |
Thr |
|
|
5606 |
ES- IT |
Hem |
Turritis laxa Hayek |
|
Campanulceae |
|||
|
5607 |
ES |
Hem |
Campanula rapunculoides L. |
|
5608 |
ES(E-Hyr)- IT |
Hem |
Campanula rapunculoides L. subsp. lambertiana (DC.) Rech. f. |
|
5609 |
ES(Hyr)- IT |
Hem |
Symphyandra odontosepala Boiss. Esfand. |
|
Caprifoliaceae |
|||
|
5610 |
IT |
Hem |
Cephalaria microcephala Boiss. |
|
5611 |
ES- IT |
Pha |
Lonicera caucasica Pall. |
|
Caryophylaceae |
|||
|
5612 |
ES - M- IT |
Thr |
Arenaria leptoclados Guss. |
|
5613 |
COS |
Thr |
Cerastium glomeratum Thuill. |
|
5614 |
ES-IT |
Thr |
Moehringia trinervia [Clairv.] |
|
5615 |
ES-IT |
Hem |
|
|
5616 |
ES-IT |
Hem |
Silene latifolia poir. |
|
5617 |
ES(Hyr) |
Hem |
Silene schafta Gmel. ex Hohen. |
|
5618 |
ES- IT |
G.r |
Stellaria holostea L. |
|
5619 |
COS |
Thr |
Stellaria media Cirillo |
|
Celastraceae |
|||
|
5620 |
ES- M |
Pha |
Evonymus Latifolia (L.) Mill. |
|
5621 |
ES(Hyr)- IT |
Pha |
Evonymus Velutina (C.A.Mey.) Fish.& C.A.Mey. |
|
Convolvulaceae |
|||
|
5622 |
ES -M-IT |
Hem |
Convolvulus lineatus L. |
|
5623 |
ES-M |
G.r |
Calystegia sylvestris Roem. & Schult. |
|
|
Cornaceae |
||
|
5624 |
ES - M- IT |
Pha |
Cornus australis C.A.Mey. |
|
Crassulaceae |
|||
|
5625 |
IT- M |
Thr |
Sedum hispanicum L. |
|
5626 |
ES(E-Hyr) |
Hem |
Sedum lenkoranicum Grossh. |
|
5627 |
ES |
Hem |
Sedum stoloniferum S.G.Gmel. |
|
Euphorbiaceae |
|||
|
5628 |
ES- M |
G.r |
Euphorbia amygdaloides L. |
|
5629 |
ES- M |
G.r |
Mercurialis perennis L. |
|
Fabaceae |
|||
|
5630 |
PL |
Hem |
Coronilla varia L. subsp. hirta (Bunge ex Boiss.) Rech. f. |
|
5631 |
ES- M |
G.r |
Lathyrus laxiflorus Kuntze |
|
5632 |
ES- IT |
Hem |
Lathyrus roseus Steven |
|
5633 |
ES |
Hem |
Latyrus vernus (L.) Bernh. |
|
5634 |
COS |
Hem |
Medicago lupulina L. |
|
5635 |
ES |
Hem |
Trifolium canescens Willd. |
|
5636 |
ES- M |
Thr |
Trifolium striatum L. |
|
5637 |
ES(E-Hyr)- IT |
G.r |
Trifolium tumens Steven ex M.Bieb. var. tumens |
|
5638 |
ES |
Hem |
Vicia crocea (Desf.) B. Fedtsch. |
|
5639 |
IT- M |
Thr |
Vicia hybrida L. |
|
5640 |
ES- IT |
Thr |
Vicia truncatula Fisch. ex M.Bieb. |
|
5641 |
PL |
Thr |
|
|
Fagaceae |
|||
|
5642 |
ES- M |
Pha |
Fagus orientalis Lipsky |
|
5643 |
ES(Hyr)-IT |
Pha |
Quercus Castaneifolia C.A.Mey. |
|
5644 |
ES(E-Hyr) |
Pha |
Quercus macranthera Fisch.& C.A.Mey. |
|
Geraniaceae |
|||
|
5645 |
ES- IT |
Thr |
Geranium molle L. |
|
5646 |
ES -M-IT |
Thr |
Geranium purpureum Gilib. |
|
5647 |
COS |
Hem |
Geranium robertianum L. |
|
|
|
|
Hypericaceae |
|
5648 |
COS |
Hem |
Hypericum perforatum L. |
|
5649 |
Juglandaceae |
||
|
5650 |
ES(Hyr) |
Pha |
Pterocarya fraxinifolia (poir.) spach. |
|
Lamiaceae |
|||
|
5651 |
PL |
Hem |
Clinopodium umbrosum ( M.Bieb. ) K.Koch |
|
5652 |
ES- IT |
Hem |
Clinopodium vulgare L. |
|
5653 |
ES- IT |
G.r |
Calamintha grandiflora Moench |
|
5654 |
ES-IT |
G.r |
Lamium album L. |
|
5655 |
PL |
Hem |
Origanum vulgare L. |
|
5656 |
PL |
G.r |
Prunella vulgaris L. |
|
5657 |
ES - M- IT |
Hem |
Salvia glutinosa L. |
|
5658 |
ES(Hyr) |
G.r |
Scutellaria tournefortii Benth. |
|
5659 |
ES- IT |
Hem |
Stachys annua L. |
|
5660 |
ES- IT |
Hem |
Stachys byzantina K.Koch |
|
Loranthaceae |
|||
|
5661 |
PL |
Pha |
Viscum album L. |
|
Lythraceae |
|||
|
5662 |
PL |
Hem |
Lythrum Salicaria L. |
|
Malvaceae |
|||
|
5763 |
ES |
Pha |
Tilia platyphyllos Scop. |
|
Oleaceae |
|||
|
5664 |
ES(Hyr)- IT |
Pha |
Fraxinus excelsior L. |
|
Onagraceae |
|||
|
5665 |
ES - M- IT |
G.r |
Circaea Lutetiana L. |
|
5666 |
PL |
G.r |
Epilobium minutiflorum Hausskn. |
|
Oxalidaceae |
|||
|
5667 |
COS |
Thr |
Oxalis corniculata L. |
|
Papaveraceae |
|||
|
5668 |
ES - M- IT |
Thr |
Fumaria asepala Boiss. |
|
Plantaginaceae |
|||
|
5669 |
Es(E-Hyr) |
Hem |
Digitalis nervosa Steud. & Hochst. ex Benth. |
|
5670 |
ES- IT |
Thr |
Veronica gaubae Bornm. |
|
5671 |
ES |
Hem |
Veronica officinalis L. |
|
Polygalaceae |
|||
|
5672 |
Endemic |
Hem |
Polygala platyptera Bornm.& Gauba |
|
5673 |
ES - M- IT |
Hem |
Polygala anatolica Boiss.& Heldr. |
|
Primulaceae |
|||
|
5674 |
ES(Hyr)- IT |
Hem |
Primula heterochroma Stapf |
|
Rhamnaceae |
|||
|
5675 |
ES - M- IT |
Pha |
Paliurus spina-christi Miller |
|
Rosaceae |
|||
|
5676 |
ES - M- IT |
Pha |
Crataegus microphylla K.Koch |
|
5677 |
IT |
Pha |
Crataegus pentagyna Waldst. & Kit. ex Willd. |
|
5678 |
ES |
Pha |
|
|
5679 |
ES- IT |
Pha |
Cydonia oblonga Mill. |
|
5680 |
ES- IT |
G.s |
Fragaria vesca L. |
|
5681 |
ES - M- IT |
Hem |
Geum urbanum L. |
|
5682 |
ES(E-Hyr)- IT |
Pha |
Malus orientalis Uglitzk. |
|
5683 |
ES - M- IT |
Pha |
Mespilus germanica L. |
|
5684 |
ES -M-IT |
Pha |
Prunus divaricata Ledeb. subsp. divaricata. |
|
5685 |
ES(Hyr)-IT |
Pha |
Pyrus boissieriana Buhse |
|
5686 |
IT |
Pha |
Rosa canina L. |
|
5687 |
ES |
Pha |
Rubus hirtus Waldst. & Kit. |
|
5688 |
ES(Hyr) |
Pha |
Rubus hyrcanus Juz.. |
|
5689 |
ES |
Pha |
Sorbus orientalis Schönb.-Tem. |
|
Rubiaceae |
|||
|
5690 |
ES |
Hem |
Galium caspicum Steven |
|
5691 |
PL |
Thr |
Galium ghilanicum Stapf |
|
5692 |
ES-IT |
G.r |
Galium odoratum Scop. |
|
5693 |
ES-M |
G.r |
Galium rotundifolium L. |
|
5694 |
PL |
Thr |
|
|
Sapindaceae |
|||
|
5695 |
ES- M |
Pha |
Acer campestre L. |
|
5696 |
ES- IT |
Pha |
Acer cappadocicum Gled. |
|
5697 |
ES- M |
Pha |
Acer hyrcanum Fisch. & C.A.Mey. |
|
5698 |
ES(Hyr) |
Pha |
Acer velutinum Boiss. |
|
Solanaceae |
|||
|
5699 |
ES |
Hem |
Atropa belladonna L. |
|
5700 |
ES(Hyr) |
G.r |
Solanum kieseritzkii C.A.Mey. |
|
Thymelaeaceae |
|||
|
5701 |
ES |
Pha |
Daphne rechingeri Wendelbo |
|
|
Ulmaceae |
||
|
5702 |
ES |
Pha |
Ulmus glabra Huds. |
|
5703 |
ES - M- IT |
Pha |
|
|
Violaceae |
|||
|
5704 |
ES |
G.r |
Viola alba Besser |
|
5705 |
ES |
G.r |
Viola caspia (Rupr.) Freyn subsp. caspia |
|
5706 |
PL |
G.r |
Viola odorata L. |
|
5707 |
ES |
G.r |
Viola sintenisii W.Becker |
|
MONOCOTS |
|||
|
Amaryllidaceae |
|||
|
5708 |
PL |
G.b |
Allium paradoxum ( M.Bieb. ) G.Don |
|
5709 |
ES - M- IT |
G.b |
Allium stamineum Boiss. |
|
Araceae |
|||
|
5710 |
ES - M- IT |
G.c |
Arum elongatum Steven |
|
Asparagaceae |
|||
|
5711 |
EN-(ES)(HYR) |
G.b |
Ornithogalum sintenisii Freyn |
|
5712 |
ES(E-Hyr)-M |
Pha |
Danae racemosa Moench |
|
5713 |
ES - M- IT |
G.r |
Polygonatum orientale Desf. |
|
Cyperaceae |
|||
|
5714 |
ES |
G.r |
Carex digitata L. |
|
5715 |
ES - M- IT |
G.s |
Carex divulsa Stokes subsp. divulsa |
|
5716 |
ES |
G.r |
Carex humilis Willd. ex Kunth |
|
5717 |
ES - M |
G.r |
Carex pendula Huds. |
|
5718 |
ES |
Hem |
Carex phyllostachys C.A.Mey |
|
5719 |
ES- M |
G.r |
Carex sylvatica Huds. |
|
Dioscoraceae |
|||
|
5720 |
ES - M- IT |
G.c |
Dioscorea communis L. |
|
Juncaceae |
|||
|
5721 |
PL |
Hem |
Luzula forsteri Dc. |
|
Liliaceae |
|||
|
5722 |
ES |
G.b |
Lilium ledebourii Boiss. |
|
Orchidaceae |
|||
|
5723 |
ES(Hyr) |
G.r |
Cephalanthera caucasica Kraenzl. |
|
5724 |
IT-M |
G.r |
Cephalanthera damasonium Druce |
|
5725 |
PL |
G.r |
|
|
5726 |
ES - M- IT |
G.r |
|
|
5727 |
ES- M |
G.r |
Epipactis microphylla Sw. |
|
5728 |
Endemic |
G.r |
Epipactis rechingeri Renz |
|
5729 |
ES- M |
G.r |
Neottia nidus-avis ( L. ) Rich. |
|
5730 |
PL |
G.c |
Platanthera bifolia ( L. ) Rich. |
|
Poaceae |
|||
|
5731 |
PL |
G.r |
Bromus benekenii (Lange) Trimen |
|
5732 |
ES-IT |
Hem |
Dactylis glomerata L. |
|
5733 |
PL |
G.r |
Elymus caucasicus (K. Koch) Tzvelev |
|
5734 |
ES(E-Hyr) |
G.r |
Festuca drymeia f. lucorum ( Schur ) Beldie |
|
5735 |
ES-IT |
G.r |
Melica uniflora Retz. |
|
5736 |
COS |
G.r |
Phleum alpinum L. |
|
5737 |
ES(E-Hyr)- M |
Thr |
Phleum paniculatum Huds. var. ciliatum (Boiss.) Bor |
|
5738 |
COS |
G.r |
Poa angustifolia L. |
|
5739 |
ES- IT |
G.s |
Poa nemoralis L. |
|
5740 |
PL |
G.r |
Poa pratensis L. |
|
5741 |
PL |
G.s |
Poa trivialis L. |
شکل 3- غنی ترین تیرههای گیاهی براساس تعداد گونهها در مناطق مورد مطالعه.
شکل 4- غنی ترین تیرههای گیاهی براساس تعداد جنسها در مناطق مورد مطالعه.
طبقه بندی گیاهان بر اساس شکل زیستی نشان داد که بیشترین شکل زیستی مشاهده شده در منطقه مورد مطالعه، مربوط به ژئوفیتها با 63 گونه (36%) میباشد. پس از آن به ترتیب همی کریپتوفیتها (30%)، فانروفیت ها (22%)، تروفیت ها (5/11%)، کامفیتها (5/0%) رویشهای گیاهی منطقه را تشکیل میدهند. جزئیات طبقه بندی ژئوفیتها نشان میدهد که ژئوفیت ریزوم دار (با 53 گونه، 29.9%)، ژئوفیت پیازدار (با 4 گونه، 5/2%)، ژئوفیت استولون دار (با 3 گونه، 8/1%) و ژئوفیت بنه دار (با 3 گونه، 8/1%)،حضور دارند (شکل 5).
پراکنش جغرافیایی: پراکنش جغرافیایی مجموعه گونههای گیاهی یک منطقه بازتاب تأثیرپذیری آنها از ناحیه یا نواحی رویشی مختلف است (18). گیاهان منطقه از نظر تعلق به مناطق جغرافیای گیاهی، عمدتاً مربوط به عناصر اروپا-سیبری با 40 گونه (5/27%) هستند. سایر عناصر فیتوجغرافیایی به ترتیب شامل عناصر اروپا-سیبری/ ایرانی-تورانی 20%، چند ناحیهای 3/19%، اروپا-سیبری/ مدیترانهای/ ایرانی-تورانی 7/15%، اروپا-سیبری/ مدیترانهای 6/9 %، جهان وطنی 5/7% و ایرانی-تورانی/ مدیترانهای 3/1% میباشد (شکل 6).
شکل 5- نمودار فراوانی شکل های زیستی گونه های گیاهی منطقه (مخففها بر طبق جدول 1).
شکل 6- نمودار فراوانی پراکنش جغرافیایی گونه های گیاهی منطقه (ES- اروپا-سیبری، PL- چند ناحیهای، IT- ایرانی-تورانی، M- مدیترانهای، ، COS- جهان وطنی)
بحث و نتیجه گیری
در بیشتر مطالعات فلوریستیک انجام شده در مناطق مختلف جنگل های هیرکانی سرده Carex بزرگ ترین سرده و تیره های Rosaceae, Fabaceae, Asteraceae, Poaceae و Lamiaceae همواره از بزرگترین تیره ها در این مطالعات هستند (40 ،20 ،14 ،2). فراوانی گونههای گیاهی مربوط به خانواده Rosaceae ممکن است به دلیل وجود شرایط خاک مناسب برای این گونهها و همچنین بهدلیل مداخله انسان باشد، چرا که در اثر دخالت بیش از حد انسان در جنگل بعضی از گونه ها مثل ازگیل (Mespilus germanica) و ولیک (Crataegus sp.) نمایان میشود (38).
تنوع گونههای سرخس در منطقه (13 گونه) نشاندهندهی رطوبت زیاد خاک در فصلهای مرطوب و تراکم تاج پوشش منطقه مورد مطالعه است (40 ،20 ،9) و این گیاهان تقریباً 74/0 درصد از فلور ایران را شامل می شوند (28).
طبقه بندی اشکال زیستی براساس واکنش گیاه به تغییرات شدید اقلیم پایه ریزی شده است؛ بهطوریکه اشکال زیستی به ما اطلاعاتی را دربارهی وضعیت آب وهوای مکان مورد مطالعه ارائه میدهد (36).
شکل زیستی گیاهان مناطق مورد مطالعه نشان می دهد که شکل زیستی غالب منطقه ژئوفیتها (49%) است و نشاندهندهی رطوبت زیاد در طی فصل رشد، زیاد بودن عمق خاک و فرسایش نسبتاً کم خاک است. همچنین مطالعات برخی از محققان نشان دادند که میزان ژئوفیتها در جنگلهای هیرکانی قابل توجه است (40، 27، 23، 9، 5).
همی کریپتوفیت ها از شکل های رویشی غالب در جنگل های معتدله مانند جنگل های هیرکانی هستند، به دلیل اینکه جوانه های رویشی آنها در ماههای سرد سال در لایه های زیرین لاشبرگ ها، برف و خاک پنهان می شوند و این نتایج با یافته های محققین پیشین منطبق است (37، 21). فانروفیت معرف وجود شرایط اقلیمی مناسب برای رویشهای مناطق معتدله است (4) و در این جنگل های مرطوب درصد قابل توجهی از شکل های زیستی را شامل می شوند. همچنین با توجه به اینکه فانروفیت ها شکل زیستی غالب در جنگل ها است (2) حضور میزان بالای فانروفیت ها در منطقه به دلیل جنگلی بودن محیط می باشد. تروفیت ها و کامفیت ها شاخص مناطق خشک هستند (13) و در جنگل ها جایگاه مناسبی ندارند و بهدلیل شرایط اقلیمی حاکم بر منطقه، درصد کمی از اشکال زیستی را به خود اختصاص دادهاند و حضور آنها در مناطق مرطوب جنگلی بطور تصادفی با ورود توسط انسان ها و دام هاست.
در بررسی عرصه انتشار فلور منطقه، عناصر اروپا- سیبری بالاترین درصد حضور را نسبت به سایر نواحی رویشی نشان دادند. در واقع با توجه به اینکه جنگلهای شمال از نظر جغرافیای گیاهی متعلق به ایالت (Province) اکسین- هیرکانی از ناحیه بزرگ اروپا-سیبری است و محدوده مطالعه شده در مناطق اروپا-سیبری قرار دارد (42، 45) درصد بالای عناصر اروپا-سیبری در فلور آن ارتباط فلوریستیک جنگلهای شمال را با جنگلهای اروپا-سیبری آشکار میسازد. این موضوع در دیگر مطالعات فلور بهعمل آمده در سطح جنگلهای شمال مشاهده شده است (40،23،14، 5 ،4، 1).
در ناحیه تحت بررسی، پس ازعناصر اروپا- سیبری، گونه های با پراکنش اروپا-سیبری/ ایرانی -تورانی بیشترین هستند. این مسئله به دلیل ادغام دو منطقه اروپا-سیبری و ایرانی –تورانی در ارتفاعات بالای دارمرز (timberline) در شمال ایران است (34). با توجه به اینکه جنگل های یالهای آق اولر و مریان همچون سایر مناطق جنگل های هیرکانی، در حد فوقانی به مراتع و ناحیه ایرانی- تورانی منتهی می شود ( 5،20، 14).
از دیگر ویژگیهای فلورستیک این منطقه، وجود دومین جنگل طبیعی فندق کشور می باشد. اولین جنگل طبیعی فندق در جنگلهای شرق اردبیل در شمال ارتفاعات باغرو (دنباله کوه های تالش) درمحدوده ارتفاعی 1350-1500 متر از سطح دریا، در 24 کیلومتری شرق اردبیل واقع شده است که دارای سه گروه پوشش گیاهی ؛فندق- بلوطQuerceto-Coryletum ، فندق- راش Fageto –coryletum و فندق- کرپ Acero-Coryletum می باشد که با توجه به نزدیکی جغرافیایی، شباهت زیادی به جنگل فندق موجود در منطقه مورد مطالعه دارد (7).
یافته های فلوریستیکی در این مطالعه بیانگر پوشش گیاهی نسبتاً غنی است و برخی از گونه های نادر و انحصاری کشور در این مناطق و مناطق همجوار رویش یافته است. طی مطالعات فلوریستیک ، گونه های Asplenium septentrionale، Hieracium longiscapum، Turritis laxa، Carex humilis، که در سال های اخیر رکورد شده اند، در منطقه مورد مطالعه یافت شده است. گیاه نادر سوسن چلچراغ Boiss Lilium ledebourii اندمیک شمال کشور و لنکران جمهوری آذربایجان است. در ایران، جمعیت های کوچکی از سوسن چلچراغ در داماش رودبار گیلان، کجور و کلاردشت مازندران ، اردبیل و اسالم به خلخال گزارش شده است (19). همچنین زیستگاه جدیدی از Lilium ledebourii نیز دراین مناطق شناسایی شد (شکل 7). جاده سازی، حضور گردشگران، چرای دام، بهره برداری اهالی منطقه از گیاهان به ویژه گیاهان دارویی از عوامل تهدیدکننده پوشش گیاهی در این مناطق است. بنابراین برنامه های حفاظتی به منظور حفظ گونه های گیاهی و حفاظت جدی تر از چنین عرصه هایی بسیار ضروری و لازم است. در ضمن با توجه به ارزش اقتصادی میوه فندق، به نظر می رسد که کاشت آن در مناطق مناسب از لحاظ اقلیمی و اکولوژیک، می تواند بسیار سود آور باشد.
شکل 7- Boiss. Lilium ledebourii
سپاسگزاری
این تحقیق توسط دانشگاه گیلان حمایت شد. نگارندگان از آقایان دکتر حمید قلی زاده، امید جاهد و محبت زینلی میانکوه به دلیل همراهی و کمک در نمونه برداری از مناطق مختلف جنگلی تشکر و قدردانی می کنند.
- آتشگاهی، ز.، اجتهادی، ح. و زارع، ح. معرفی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان در جنگل های شرق دودانگه ساری، استان مازندران. مجله زیست شناسی ایران. 22 (2): 203-193.
- اجتهادی، ح.، زارع، ح.، امینی اشکوری، ط. و آتشگاهی، ز. 1394. بررسی تنوع گونه ای درختان و فلور در ارتفاعات مختلف و شیب های شرقی و غربی دره شیرین رود، استان مازندران، ایران. تاکسونومی و بیوسیستماتیک. 25 (7): 52-39.
- اسدی، م.، معصومی، ع.ا.، خاتم ساز، م. و مظفریان، و. 1390-1367. فلور ایران. جلدهای 1-67، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، تهران.
- اسماعیل زاده، ا.، حسینی، م. و اولادی، ج. 1384. معرفی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان رویشگاه سرخدار افرا تخته. مجله پژوهش و سازندگی.68: 76-66.
- اکبری نیا، م.، زارع، ح.، حسینی، س.م. و اجتهادی، ح. 1383. بررسی فلور، ساختار رویشی و کورولوژی عناصر گیاهی اجتماعات توس در سنگده ساری. پژوهش و سازندگی، 64: 96-84.
- بخشنده ناورود، ب.، ابراری واجاری، ک.، پیله ور.، ب. و کوچ، ی. 1395. مطالعه فلورستیک گیاهان اشکوب علفی جنگل های راش هیرکانی (مطالعه موردی: جنگل راش ناو اسالم). نشریه حفاظت زیست بوم گیاهان. 9 (4): صفحه132-115.
- تیمورزاده ،ع . ،اکبری نیا، م . ،حسینی ،س . ، طبری ، م . 1382 . بررسی جامعه شناسی گیاهی در جنگلهای شرق اردبیل (اسی قران ،فندقلو ، حسنی و بوبینی ) .مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. 4 (10): 146-135.
- جانی پور، ر. 1393 . مطالعه ژئوشیمی و پترولوژی سنگهای ماگمایی منطقه تالش – لیسار، غرب گیلان " پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین.
- رضوی، س.ع. 1387. بررسی شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی فلور منطقه کوهمیان (آزادشهر-گلستان) مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. 15(3): 108-98.
- روانبخش، م. و امینی، ط. 1391. بررسی فلور، پراکنش جغرافیایی و ساختار اکولوژیکی ذخیره گاه جنگلی گیسوم تالش. مجله زیست شناسی ایران. 64 (1): 31-21.
- .شیخ الاسلامی، ه. 1370. بررسی تاثیر تغییرات ارتفاع، شیب و پوشش گیاهی در تغییر و تحول خاکهای منطقه اسالم، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران، 175 صفحه.
- عادل، م.ن.، پوربابائی، ح. و بازدیدوحدتی، ف. 1393. بررسی فلوریستیک، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی رویشگاه راش بهره برداری نشده در منطقه زیلکی گیلان. مجله جنگل ایران. 6 (2): 214-201.
- عصری، ی. 1378. بررسی اکولوژیک جوامع گیاهی مناطق خشک (مطالعه موردی: ذخیرهگاه بیوسفر توران، استان سمنان). پایان نامه دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، 250 صفحه.
- قلی زاده، ح.، سعیدی مهرورز، ش. و نقی نژاد، ع. 1396. مطالعه فلوریستیک توده های خالص راش در شرق گیلان، ایران. یافته های نوین در علوم زیستی. 4(3): 280-271.
- قهرمان، ا، 1386-1354. فلور رنگی ایران. شمارههای 21-1. موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور.
- قهرمانی نژاد، ف. و نفیسی،ه. 1390. مطالعه فلورستیک منطقه امن مونجوقلو در منطقه حفاظت شده مراکان (استان آذربایجان شرقی). رستنیها، 12(1): 82-73.
- قهرمانی نژاد، ف.، نقی نژاد، ع.ر.، بهاری، س.ح. و اسماعیلی، ر. 1390. معرفی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان دو منطقه حفاظت شده جنگلی سمسکنده و دشت ناز ساری، مازندران. مجله تاکسونومی و بیوسیستماتیک، 3(7): 53-70.
- مجنونیان، ه. 1378. جغرافیایی گیاهان ایران، ترجمه مجموعه مقالات کاربرد جغرافیای گیاهی در حفاظت، سازمان حفاظت محیط زیست، 222صفحه.
- مرادی، ا.، حمزه، ب.، مظفریان، و. و افشارزاده، س. 1396. مطالعه فلوریستیک و معرفی رویشگاه های بالای مرز جنگلی حوزه آبخیز لومیر. مجله پژوهشهای گیاهی. 3(3): 673-656.
- نقی نژاد، ع.، حسینی، س.، رجامند، م.ع. و سعیدی مهرورز، ش. 1389. بررسی فلوریستیک جنگلهای حفاظت شده مازی بن و سی بن رامسر در طول شیب ارتفاعی (300 تا 2300 متر). مجله تاکسونومی و بیوسیستماتیک، 2(5): 114-93.
- Archibald, O.W. 1995. Ecology of World Vegetation. Chapman & Hall, London. Environmental and Science. 12(2). 169-183.
- Basseri, F., Akbarinia, M. and Esmailzadeh, O. 2014. Flora, Life Form and Chorological Study of Soil Seed Bank in Sisangan Box tree (Buxus hyrcanus Pojark) Forest Reserve. TBJ. Vol 6, No 21: 2-22.
- Bazdid Vahdati, F., Saeidi Mehrvarz, SH., Naqinezhad, A. R. and Shahi Shavvon, R. 2014. Floristic characteristics of the Hyrcanian submountain forests (case study: Ata-Kuh forest). CJES. Vol. 12 No 2 :169-183.
- Davis, P.H., 1965–1988. Flora of Turkey and East Aegean Islands, vols. 1–10. Edinburgh University Press, Edinburgh.
- Djamali, M., Akhani, H., Khoshravesh, R., Andrieu-Ponel, V., Ponel, P. and Brewer, S. 2011. Application of the global bioclimatic classification to Iran: implications for understanding the modern vegetation and biogeography. Ecol. Medit, 37: 91-114.
- Frey, W., Frahm, J.P. and Fischer, E. 2006. The liverworts, mosses and ferns of Europe. T.L. Blockeel, Wolfram, Lobin, Harley Books, 512 pp.
- Ghahreman, A., Naqinezhad, A.R., Hamzehee, B., Attar, F. and Assadi, M. 2006. The flora of threatened black alder forests in the Caspian lowlands, northern Iran. Rostaniha, 7(1): 5–29.
- Ghahremaninejad, F. and Nejad Falatoury, A. 2016. An update on the flora of Iran: Iranian angiosperm orders and families in accordance with APGIV. NBR. 3: 80-107.
- The International Plant Names Index. 2012+. Published on the Internet http://www.ipni.org [accessed 1 September 2019]
- Jankju, M., Mellati, F. and Atashgahi, Z. 2011. Flora, life form and chorology of winter and rural range plants in the Northern Khorasan Province, Iran. JRS. Vol 1, No 4: 269-282.
- Khoshravesh, R., Akhani, H., Eskandari, M. and Greuter, W. 2009. Ferns and fern allies of Iran. Rostaniha, 10 (suppl. 1): 1-132.
- Mirabdollahi, M., Bonyad, A.E., Torkaman ,J. and Bakhshandeh, B. 2011. Study on tree form of Oriental Beech (Fagus orientalis Lipsky) in different growth stages (case study: Lomir forest). IJF. Vol 3, No 3: 177-187.
- Mirabdollahi, M., Bonyad, A.E., Torkaman, J. and Bakhshandeh, B. 2013. Study of Age Effects on Growth of Beech Trees in Lomir Forest, Guilan. IFEJ. Vol 1, No 1: 1-15.
- Naqinezhad, A., Zare-Maivan, H. and Gholizadeh, H. 2015. Afloristic survey of the Hyrcanian forests in Northern Iran, using two lowland- mountain transect. J.For.Res. 26: 187-199.
- Nazarian, H., Ghahreman, A., Atri, M. and Assadi, M. 2004. An introduction to the forest associations of elika ecoton area, N. Iran. Pak. J. Bot, 36(2): 641-657.
- Pears, N. 1985. Basic Biogeography. Pearson Education, New York, 368 pp.
- Raunkiaer, C. 1934. The life forms of plants and statistical plant geography. Oxford, Charendon Press, London.
- Razavi, S.A. and Esmailzadeh, O. 2004. Introduction of flora, life form and plant geographical distribution of Oriental Beech (Fagus orientalis Lipsky) Stands in Vaz Forests. The 4th international Iran and Russia conference, 748-756.
- Rechinger, K.H. 1963–2010. Flora Iranica, vols. 1–167. Akad. Druck- u. Verlagsanstalt, Graz.
- Siadati, S., Moradi, H., Attar, F., Etemad,V., Hamzehee, B. and Naqinezhad, A.R. 2010. Botanical diversity of Hyrcanian forests; a case study of a transect in the Kheyrud protected lowland mountain forests in northern Iran. Phytotaxa, 7: 1-18.
- Stocklin, J. 1968. Structural history and tectonics of Iran: a review. Am. Assoc. Petrol. Geologist. Bul, 52:1229-1258.
- Takhtajan, A. 1986. Floristic Regions of the World. Univ. California Press, Berkley, Los Angeles, London.
- Tutin, T.G., Heywood, V.H., Burges, N.A., Moore, D.M., Valentine, D.H., Walters, S.M. and Webb, D.A. 1964-1980. Flora Europaea. Vols. 1-5. Cambridge University Press, Cambridge.
- White, F. and Leonard, J. 1991. Phytogeographical links between Africa and southwest Asia. Flora et Vegetatio Mundi, 9: 229-246.
- Zohary, M. 1973. Geobotanical Foundations of the Middle East. 2 vols. Fischer Verlag, Stuttgart-Amsterdam.
', './data/plant/coversheet/181640171339.jpg'))
Volume 34, Issue 4
December 2021Pages 902-916
- Receive Date: 26 December 2019
- Revise Date: 06 May 2020
- Accept Date: 02 July 2020