نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• معصومه خوارزمی ¹
• نیر محمدخانی ²
• مسلم ثروتی ³

¹ فارغ التحصیل کارشناسی ارشد گیاهان دارویی، مرکز آموزش عالی شهید باکری میاندوآب، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

² عضو هیات علمی گروه گیاهان دارویی- مرکز آموزش عالی شهید باکری، دانشگاه ارومیه

³ استادیار، مرکز آموزش عالی شهید باکری میاندوآب، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

هدف نهایی در زراعت گیاهان دارویی دستیابی به متابولیت‌های ثانویه می‌باشد، بنابراین شناخت عوامل مؤثر بر رشد و عملکرد آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. فسفر یکی از عناصر پرمصرف بوده و در رشد گیاه و بیوسنتز اسانس نقش اساسی دارد. بمنظور بررسی تاثیر کمبود فسفر بر فاکتورهای رشدی و کیفیت اسانس مریم‌گلی باغی (Salvia officinalis L.) و پونه آبی (Mentha aquatica L.) آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار با تیمار فسفر در دو سطح شاهد و کمبود فسفر بر روی دو گیاه مریم‌گلی باغی و پونه آبی اجرا شد. کمبود فسفر باعث کاهش فاکتورهای رشدی در هر دو گیاه شد. مقایسات میانگین نشان داد طول و وزن خشک ریشه و اندام هوایی همچنین محتوای نسبی آب برگ و سطح برگ در اثر کمبود فسفر در هر دو گیاه کاهش پیدا کرد، میزان کاهش در مریم‌گلی باغی بیشتر بود. کمبود فسفر باعث افزایش محتوای ترکیبات آلفا- و بتا- پینن، 1و8 سینئول و آلفا-‌ توژان در اسانس مریم‌گلی باغی و ترکیبات پولگون، لیمونن و لاواندولیل استات در اسانس پونه شد. همچنین باعث سنتز ترکیبات جدید مثل 3- اکتانول در اسانس پونه آِّبی و سابینن در مریم‌گلی باغی و حذف برخی از ترکیبات مانند لینالول در پونه آبی و لیدن در مریم‌گلی باغی شد.بنابراین با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می‌رسد کمبود فسفر در حد کنترل شده می-تواند باعث افزایش درصد اسانس از طریق افزایش محتوای برخی از اجزا اسانس در گیاهان دارویی مریم‌گلی باغی و پونه آبی شود.

کلیدواژه‌ها

• آلفا-توژان
• پولگون
• پونه آبی
• خانواده نعناعیان
• عناصر پرمصرف

موضوعات

• فیزیولوژی

عنوان مقاله [English]

Effect of phosphorus deficiency on growth properties and essential oil of Salvia officinalis L. and Mentha aquatica L.

نویسندگان [English]

• Masoumeh Kharazmi ¹
• Nayer Mohammadkhani ²
• Moslem Servati ³

¹ Graduated in MSc of Medicinal Plants, Shahid Bakeri High Education Center of Miandoab, Urmia University, Urmia, Iran

² Department of Medicinal Plants- Shahid Bakeri High Education Center- Urmia University

³ Assistant Professor, Shahid Bakeri High Education Center of Miandoab, Urmia University, Urmia, Iran

چکیده [English]

Since the ultimate goal in the cultivation of medicinal plants is to achieve secondary metabolites, Phosphorus is one of the macro nutrients and plays an important role in plant growth and essential oil biosynthesis that its deficiency reduces the growth and function of the plant. In order to evaluate the effect of phosphorus deficiency on growth factors and essential oil quality of Salvia officinalis L. and Mentha aquatica L. an experiment was conducted in a completely randomized design with three replications including phosphorus treatment at two levels of control and phosphorus deficiency on Salvia officinalis L. and Mentha aquatica L. plants. Phosphorous deficiency caused decrease in growth factors in both plants. Mean comparisons showed that phosphorus deficiency decreased root and shoot length and dry weights in Salvia and Mentha. There was a significant positive correlation between shoot dry weight and shoot length (P<0.01, r= 0.875) and leaf area (P<0.01, r= 0.914). Therefore, according to the results it seems that P deficiency in a controlled way can increase the essential oil content by increasing the content of some essential oil components in Salvia and Mentha.

کلیدواژه‌ها [English]

• Alpha- thujone. pulegone
• Mentha
• Lamiaceae family
• macronutrients