نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ناطق لشکری صنمی ¹
• جمشید قربانی ¹
• سید حسن زالی ¹
• قربان وهاب زاده ²

¹ گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

² گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

رویش گیاهان در محیط های معدنکاری تحت تاثیر محدودیت‌های ناشی از خصوصیات باطله‌ها است. شناسایی دامنه پاسخ گونه‌های گیاهی به این خصوصیات در احیاء پوشش گیاهی این مناطق اهمیت دارد. در این تحقیق، دامنه بوم-شناختی گونه‌های Artemisia scoparia، Artemisia absinthium، Capparis spinosa و Bassia prostrata به خصوصیات باطله مورد ارزیابی قرار گرفت. این گیاهان به طور طبیعی روی باطله‌های زغال‌سنگ در معادن کارمزد سوادکوه در استان مازندران مستقر شده‌اند. داده‌های مربوط به فراوانی و خصوصیات باطله (از 138 پلات جمع‌آوری شد. از مدل HOF برای تعیین پاسخ گیاهان استفاده شد. نتایج نشان داد برای بافت باطله A. scoparia و A. absinthium در مقادیر زیادتر رس و سیلت دارای بهینه بودند اما C. spinosa و ‌ B. prostrata پهنای آشیان بوم‌شناختی گسترده‌تری با افزایش میزان شن داشتند. همه گونه‌ها در مقادیر کم رطوبت موجود در باطله دارای بهینه بودند. در گرادیان هدایت الکتریکی B. prostrata دارای آشیان اکولوژیک متمایزی از سایر گونه‌ها بوده است. گونه‌های A. scoparia، C. spinosa و B. prostrata در شرایط اسیدی باطله همپوشانی آشیان بوم‌شناختی بیشتری داشتند، هرچند C. spinosa بردبارترین گونه به این شرایط بود. گونه A. scoparia در دامنه گسترده‌ای از مقادیر ازت، فسفر و ماده آلی دارای بهینه بوده است. پاسخ مثبت به فلزات سنگین برای گونه A. scoparia مشاهده شد که برای مس و نیکل از مدل مسطح (III) و برای سرب و روی از مدل دو نمایی (VII) پیروی داشت. پاسخ گونه‌ها به خصوصیات باطله از مدل‌های مختلفی پیروی کرده که مدل تک نمایی IV و دو نمایی VII بیشتر بوده است.

کلیدواژه‌ها

• منحنی پاسخ
• مدل HOF
• آشیان بوم شناختی
• باطله معدنی

موضوعات

• اکولوژی

عنوان مقاله [English]

Modelling the response of plants to physical and chemical properties of coal wastes in Karmozd coal mine, Mazandaran province

نویسندگان [English]

• Nateq Lashkari Sanami ¹
• Jamshid Ghorbani ¹
• Seyed Hassan Zali ¹
• Ghorban Vahabzadeh ²

¹ Department of Rangeland Management, Faculty of Natural Resources, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University

² Department of Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University

چکیده [English]

Plants growth in mining environments are restricted by waste properties. A knowledge of plant species response to waste characteristics is necessary for restoration of mine areas. In this study the ecological preferences to physical and chemical properties of coal wastes were evaluated for Artemisia scoparia, Artemisia absinthium, Capparis spinosa and Bassia prostrata which are naturally colonized on coal waste. Plant species abundance and wastes (up to 20 cm in depth) were sampled in 138 plots. Plant species responses were assessed using HOF model. Results showed that A. scoparia and A. absinthium had an optimum where the clay and silt increased while C. spinosa and B. prostrata had a wide ecological niche for sand. All species showed an optimum response where coal wastes had low moisture content. A niche separation was found for B. prostrata along the gradient of electrical conductivity. A. scoparia, C. spinosa, and B. prostrata had similar ecological niche in response to soil pH, although C. spinosa preferred lower pH. A. scoparia was found in a wide range of N, P, and organic matter. The results indicated that A. scoparia positively responded to all heavy metals with plateau (III) response to Cu and Ni and bimodal (VII) to Zn and Pb. Plant species responded differently to physical and chemical properties of coal wastes and the most frequent response shape were IV and VII.

کلیدواژه‌ها [English]

• Response curve-HOF model
• -Ecological niche
• -Mine waste