بررسی ‌اثر دگرآسیبی اندام هوائی‌ چاودار (Secale cereal L. ) روی برخی صفات مورفولوژیک بذور گندم ، علف های هرز غالب مزارع گندم و پیآمد آن در تولید محصولات پائیزه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 جهاد کشاورزی استان کرمان

2 دانشیار دانشگاه شهید باهنر

چکیده

در کشاورزی رایج کنترل علفهای ‌هرز با استفاده از علفکش ها به عنوان یک اصل مهم مطرح می‌شود.استفاده از خاصیت دگرآسیبی در کنترل علفهای ‌هرز می‌تواند اثرات فشار کشاورزی رایج را بر محیط زیست کاهش دهد. در این تحقیق اثرات دگرآسیبی عصاره شاخساره چاودار روی برخی صفات مورفولوژیک بذور گندم، چاودار، فالاریس و یولاف (علف های هرز نازک برگ غالب مزارع گندم )در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج تیمار و چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل غلظت های یک و نیم ، سه ، شش ، و نه گرم در لیتر عصاره شاخساره چاودار بودند. نتایج نشان داد که عصاره شاخساره چاودار در همه غلظت‌ها بر صفات اندازه‌گیری شده به طور معنی داری اثر داشت. حداقل کاهش جوانه زنی 15/58 درصد ،حداکثر کاهش جوانه زنی 9/70 درصد در مقایسه با شاهد به دست آمد. حداقل کاهش طول ریشه‌چه 3/62 درصد و حداکثر آن 8/70 درصد نسبت به شاهد به دست آمد. همچنین حداقل کاهش طول ساقه‌چه 61 درصد و حداکثر کاهش آن 3/68 درصد حاصل شد و کمترین تاخیر در جوانه‌زنی حداقل 6/5 روز و حداکثر آن 24/6 روز به دست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد جوانه‌زنی و رشد گندم، چاودار، فالاریس و یولاف به طور چشم‌گیری تحت تاثیر عصاره شاخساره چاودار قرار میگیرد. از این اثر بازدارندگی قوی می توان درکنترل زیستی علفهای‌ هرز در دوره آیش فصلی استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The allelopathic effects of wild Rye( Secale cereal L. ) shoot (above ground part) on some wheat morphological characters,wheat dominant weeds,and the subsequent effects on winter wheat yield

چکیده [English]

In modern agriculture , herbicides use is on of the important principles; but using allelopathic materials in weed control can reduce the toxic pressure on environment. In this Research, the allelopathic effects of above ground parts of Rye was studied on some morphological characters of Wheat, Rye, Oat and Phalaris as dominant weeds in winter wheat field; in a complete randomized block design(CRBD), with 5 treatments and 4 replications. The treatments were: water extract of Rye above ground part with concentrations of 1.5, 3, 6, and 9 g /li. The results showed the water extract affected significantly at all levels of the trails. Germination was reduced 58.15% and the maximum germination reduction was 70.9% compared to control. Root length percentage was 62.3 %, and Maximum root lenght reduction was 70.8 % compared to control. Shoot length percentage was 61% and the maximum shoot length reduction was 68.3% compared to control. And delay in germination was obtained at least 5.6 days and it maximum of 6.24 day. The results also showed that germination and growth of Wheat, Rye, Oat and Phalaris was significantly affected by rye above ground part. This inhibitory effect of rye can be used for weed control during the fallow season.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rye allelopathic
  • morphological characters
  • Wheat
  • Weeds

بررسی ‌اثر دگرآسیبی اندام هوایی‌ چاودار (Secale cereal L.) روی برخی صفات مورفولوژیک بذرهای گندم، علف‌های هرز غالب مزارع گندم و پیامد آن در تولید محصولات پائیزه

عباس خاصه سیرجانی1 و مهری صفاری2

1 کرمان، جهاد کشاورزی استان کرمان

2 کرمان، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده کشاورزی

تاریخ دریافت: 19/2/94                تاریخ پذیرش: 27/2/95

چکیده

در کشاورزی رایج، کنترل علفهای ­هرز با استفاده از علفکش ها به عنوان یک اصل مهم مطرح می­شود. استفاده از خاصیت دگرآسیبی در کنترل علفهای ­هرز می­تواند اثرات فشار کشاورزی رایج را بر محیط زیست کاهش دهد. در این تحقیق اثرات دگرآسیبی آبشویه شاخساره چاودار روی برخی صفات مورفولوژیک بذرهای گندم، چاودار، فالاریس و یولاف (علف های هرز نازک برگ غالب مزارع گندم) در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج تیمار و چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل غلظت های صفر، یک و نیم، سه، شش و نه گرم در لیتر آبشویه شاخساره چاودار بودند. نتایج نشان داد که آبشویه شاخساره چاودار در همه غلظت­ها بر صفات اندازه­گیری شده به طور معنی داری اثر داشت. حداقل کاهش جوانه زنی 15/58 درصد و حداکثر کاهش جوانه زنی 9/70 درصد در مقایسه با شاهد بود. حداقل کاهش طول ریشه­چه 3/62 درصد و حداکثر آن 8/70 درصد نسبت به شاهد به دست آمد. همچنین حداقل کاهش طول ساقه­چه 61 درصد و حداکثر کاهش آن 3/68 درصد حاصل شد و کمترین تأخیر در جوانه­زنی حداقل 6/5 روز و حداکثر آن 24/6 روز به دست آمد.  نتایج این تحقیق نشان داد جوانه­زنی و رشد گندم، چاودار، فالاریس و یولاف به طور چشم­گیری تحت تأثیر آبشویه شاخساره چاودار قرار گرفت. از این اثر بازدارندگی قوی می توان درکنترل زیستی علفهای­ هرز در دوره آیش فصلی استفاده کرد.

واژه‌های کلیدی: آللوپاتی چاودار، صفات مورفولوژیک،گندم، علف های هرز

* نویسنده مسئول، تلفن: 03432118558 ، پست الکترونیکی: mohammad.9102@yahoo.com

مقدمه 

 

در کشاورزی رایج، کنترل علفهای­هرز با استفاده از علفکش ها با وجود داشتن اثرات منفی برمحیط زیست ‌به عنوان یک اصل مهم مطرح می شود. خاصیت دگرآسیبی از جمله روش هایی در مدیریت کنترل علفهای­هرز است که می تواند اثرات فشار کشاورزی رایج را بر محیط زیست کاهش دهد (32). آللوپاتی بعنوان یک سازوکار مهم تداخل غیرمستقیم به واسطه تولید مواد ثانویه در ریزوسفر خاک معرفی شده است. مواد آللوپاتیک درحال حاضر در انواع گیاهان و بافتهای گیاهی مشاهده شده، از طریق سازوکارهای مختلف از جمله تجزیه بقایای ­گیاهی، باقی­مانده بقایا وترشح مواد از ریشه یا قسمت­های هوایی در ریزوسفر خاک وارد می شوند که اغلب ممکن است پتانسیل تولید علفکش های طبیعی داشته باشند (33). چاودار از جمله علفهای هرز غالب مزارع گندم و سایرکشت­های پائیزه بوده و با وجود اینکه از غلات مهم درسطح جهانی است اما در ایران رقم وحشی آن به عنوان علف­هرز مزارع گندم مطرح است و به دلیل آنکه اختلاط بذر آن با گندم از طرف کشاورزان یک اختلاط نامطلوب محسوب نمی شود اقدام جدی برای جداکردن آن به عمل نمی آید (6). علاوه بر اثرات نامطلوب اختلاط بذر چاودار با گندم و جو، شناسایی مواد دگرآسیبی این گیاه و اثر آنها برجوانه­زنی و سبز­شدن بذر سایر گیاهان مورد توجه قرار گرفته است. از جمله این مواد اسید های هیدروکسامید است که به عنوان ماده دگرآسیب  شناسایی شده است (27). جان و همکاران (1987) با کاشت چاودار در گلخانه و استخراج مواد ازساقه آن ترکیبات فیتوتوکسینی شامل 2و4 دی هیدروکسی - 1و4 (H2)، نیزوکسازین- 1- 3 (DIBOA) و2- (H3) نیزوکسازولینون (BOA) را پس از3 روز گزارش کردند. دو ترکیب بتا فنی لاکتیک اسید و بتا هیدروکسی بوتیریک اسید (HBA) که همزمان با دو ترکیب قبلی بر روی جوانه­زنی و رشد گیاهچه مورد آزمایش قرارگرفتند اثرات سمی­تری نشان دادند. بذرهای مورد آزمایش کاهو، گوجه فرنگی و آمارانتوس بودند که 30 درصد کاهش جوانه زنی و رشد داشتند. دراین گزارش اثر بازدارندگی DIBOA نسبت به BOA بیشتر اعلام شد. همچنین هر دو ترکیب درکاهش تولید کلروفیل و بازدارندگی و رشد بذرهای اکینوکولا­کراسگالی یا بارنیاردگراس نیز مؤثر بودند. ترکیب دیگری به نام هیدروکسی اسید نیز بعنوان یک ماده دگرآسیب در چاودار معرفی شده است که اثر این ماده از ترکیبات قبلی قوی تر گزارش شده است. ترکیبات دیگری از جملهDIBOA- G DIBOA-BOA نیز در تمام بافت­های گیاهی چاودار گزارش شده است. ماده DIBOA و BOA از بقایای ساقه و ماده MBOA از بقایای ریشه به دست آمد. این بررسی نشان داد که مواد حاصل از بقایای ساقه چاودار اثر سمیت بیشتری نسبت به مواد حاصل از بقایای ریشه نشان می­دهد (16). بورگاس و همکاران (2004) طی آزمایشی گزارش کردند که رشد گیاهچه­های هندوانه توسط مواد دگرآسیب حاصل از بقایای چاودار شامل DIBOAو BOA به شدت تحت تأثیر قرارگرفتند، به طوری که BOA با غلظت­های 1/0 تا 43/0 میلی­گرم طول ریشه­چه و تعداد ریشه­چه­ را به ترتیب 77 تا 100 درصد کاهش داد، اما DIBOA فقط بر رشد ریشه­چه اثر بازدارندگی قوی نشان داد. در بررسی بارنز و همکاران (1986) توانایی چاودار در بازدارندگی رشد محصولات زراعی وعلفهای­هرز از جمله دیجیتاریا، یولاف، اکینوکولا، آمبرسیا، کنوپودیوم­آلبوم، ذرت، گوجه­فرنگی و تنباکو گزارش شده است. وجود بقایای تجزیه شده چاودار در کشت­های بهاره 93 درصد وزن خشک علفهای­هرز را کاهش داد. همچنین استفاده از بقایای­گیاهی چاودار بعنوان مالچ پوششی 63 درصد از علفهای­هرز را کنترل کرد. با بررسی بر روی آبشویه ریشه چاودار بر رشد گوجه فرنگی وزن خشک بوته از 25 درصد تا 30 درصد کاهش نشان داد (13). ریبرلی و همکاران (2005) بقایای چاودار را در قالب مالچ پوششی و اثر آبشویه شاخساره آن را مورد بررسی قرار دادند و اثرات دگرآسیبی هر دو تیمار را به لحاظ وجود ماده DIBOA گزارش کردند. فینی و همکاران (2005) با استفاده از روش کروماتوگرافی و آنالیز آبشویه شاخساره چاودار مواد بازدارنده رشد حاصل از آبشویه مذکور شامل2- 4 هیدروکسی،4،1 بنزوکسیزین3- 1،2نیزوکسازولینون، بتا هیدروکسی بوتیریک اسید و بتا فنی لاکتیک اسید را استخراج و اثرات آللوپاتیکی آنان را تأیید کردند. هدف از این تحقیق ارزیابی اثر دگرآسیبی غلظت های متفاوت آبشویه شاخساره چاودار بر صفات جوانه زنی، طول­ریشه­چه، طول­ساقه­چه و سرعت جوانه­ زنی بذرهای چاودار، گندم، فالاریس و یولاف به منظور قرارگرفتن در جایگاه علفکش های زیستی بود.  

مواد و روشها

این تحقیق به منظور ارزیابی اثر آبشویه شاخساره چاودار (Secale cereal L.) بر صفات جوانه­زنی، طول ریشه­چه، طول ساقه­چه و سرعت جوانه­زنی بذرهای گندم، چاودار، یولاف و فالاریس تحت شرایط آزمایشگاهی در بخش تحقیقات نهال و بذر مرکزتحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمان درسال 1391 انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با پنج تیمار و چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل غلظت ­های0، 5/1، 3، 6 و 9 گرم ­در لیتر از آبشویه شاخساره چاودار بودند. بدین منظور بوته­های چاودار در مرحله رسیدگی فیزیولوژیک جمع آوری شدند. بوته­ها پس از خذف مواد ناخالص و ریشه­ها با استفاده از روش خشک­کردن درخلأ  خشک شدند. پس از آسیاب کردن بوته ­ها­ی فاقد ریشه ماده پودر شده کاملا مخلوط و به صورت یکنواخت تهیه گردید. برای تهیه آبشویه، 48 ساعت قبل از انجام آزمایش 100گرم پودر حاصل با 1000 میلی لیتر آب مقطر و در دمای آزمایشگاه به مدت 24 ساعت مخلوط شد. مخلوط حاصل برای یکنواخت شدن، به مدت سه ساعت روی دستگاه شیکر قرار گرفت. سپس از پارچه کتان عبور داده و در دستگاه سانتریفوژ به مدت 15 دقیقه در 3000 دور سانتریفوژ گردید، محلول حاصل از کاغذ صافی گذرانده شد. این محلول 100 درصد تحت عنوان  آبشویه پایه است که از آن غلظتهای مورد نظر تهیه گردید. تعداد 80 ظرف پتری 9 سانتی­متری دردار با دولایه کاغذ واتمن شماره 40 در دستگاه اتوکلاو به مدت 2 ساعت ضدعفونی شدند. سپس تعداد 15 بذر گندم، 10 بذر چاودار، 10 بذر یولاف و20 بذر فالاریس برای هر پتری انتخاب و پس از ضدعفو نی با قارچکش کاربوکسین­تیرام با غلظت 2 درهزار در پتری­های مربوط به خود قرارداده شدند. سپس ازهر محلول 10 سی سی آبشویه و به تیمار شاهد10 سی­سی آب مقطر اضافه شد. تمامی پتری­ها در دستگاه ژرمیناتور با درجه حرارت 20 درجه سانتی­گراد قرارداده شدند. تعداد بذرهای جوانه­زده روزانه شمارش و جداگانه برای هر بذر ثبت می­شد و بر این اساس سرعت جوانه زنی بذرها نیز محاسبه گردید. پس از ظهور ریشه­چه طول آنها روزانه اندازه گیری و ثبت شد. همچنین پس از ظهورساقه­چه طول آنها برای هر دانه رست جداگانه به طور روزانه اندازه گیری و ثبت شد. تجزیه واریانس داده ها با استفاده از نرم افزارMSTAT C، رسم نمودارها با استفاده از نرم افزار Excel و مقایسه میانگین داده ها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال 1% و 5% انجام شد.

نتایج

نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر آبشویه شاخساره چاودار بر صفات مورد اندازه گیری بذرهای مورد آزمایش در سطح احتمال 1درصد معنی­دار بود (جدولهای 1، 3، 5 و 7).

الف- بررسی تأثیر مواد دگرآسیب آبشویه چاودار بر گندم : تجزیه واریانس داده ها نشان دادکه اثر غلظت های مختلف آبشویه شاخساره چاودار برممانعت از جوانه زنی، رشد ریشه چه و ساقه چه و سرعت جوانه زنی بذرهای گندم درسطح 1% معنی دار بود (جدول1).

 

 

جدول 1- تجزیه واریانس اثر آبشویه چاودار روی برخی صفات مورفولوژیک بذرهای گندم

منابع

درجه آزادی

جوانه­زنی

(درصد)

طول ریشه­چه

(سانتی‌متر)

طول ساقه­چه

(سانتی‌متر)

سرعت جوانه­زنی

(روز)

تیمار

4 

**2/4811 

**25/21 

**87/35 

**75/26 

تکرار

3 

86/13 

006/0 

046/0 

025/0 

خطا

12 

2/3 

010/0

013/0

023/0

%CV

-

4/3

81/2

81/2

36/1

**: معنی دار در سطح 1 درصد

 

مقایسه میانگین اثر مقادیر مختلف آبشویه شاخساره چاودار بر درصد جوانه­زنی (جدول2) نشان داد که غلظت 9 گرم در لیتر با 87 درصد کاهش جوانه­زنی بیشترین اثر بازدارندگی و غلظت 5/1 گرم در لیتر با 29 درصد کاهش کمترین تأثیر را بر جوانه­زنی بذرهای گندم در مقایسه با شاهد داشتند، این در حالی بود که غلظت­های3 و 6 گرم در لیتر نیز با میانگین 49 درصد و73 درصد کاهش جوانه­زنی نسبت به شاهد اثر معنی­داری داشتند.

 

جدول 2- مقایسه میانگین اثر آبشویه چاودار بر صفات اندازه‌گیری شده بذرهای گندم تحت تیمارهای آزمایش

تیمار

جوانه­زنی

(درصد)

طول ریشه­چه

(سانتی‌متر)

طول ساقه­چه

(سانتی‌متر)

سرعت جوانه­زنی

(روز)

شاهد

a 0/100

a 6/5

a 62/7

d 8/6

5/1 گرم در لیتر

 b 0/71

b 9/3

b 8/5

c 45/11

3 گرم در لیتر

c0/51

c 2

c 12/3

c 15/12

6 گرم در لیتر

d 0/27

d 52/.

d 22/1

a 13

9 گرم در لیتر

e13

e 12/.

e 6/0

a 13

 

مقایسه میانگین اثر مقادیر مختلف آبشویه شاخساره چاودار بر رشد ریشه­چه بذرهای گندم (جدول2) نشان داد که غلظت 9 گرم در لیتر با کاهش85/97 درصدی طول ریشه چه بیشترین اثر بازدارندگی وغلظت 5/1 گرم درلیتر با کاهش 35/30 درصدی طول ریشه چه کمترین اثر بازدارندگی را بر طول ریشه چه نسبت به شاهد داشتند. این درحالی بود که تیمارهای 3و6 گرم درلیتر به ترتیب با 28/64 درصد و 71/90 درصد کاهش نسبت به شاهد اثر بازدارندگی معنی داری نشان دادند. مقایسه میانگین اثر مقادیر مختلف آبشویه شاخساره چاودار بر رشد ساقه­چه بذرهای گندم (جدول2) نشان داد که غلظت 9 گرم در لیتر با کاهش21/92 درصدی طول ساقه­چه بیشترین اثر بازدارندگی و غلظت 5/1 گرم در لیتر با کاهش 88/23 درصدی طول ساقه چه کمترین اثر بازدارندگی را بر طول ساقه­چه نسبت به شاهد داشتند. این در حالی بود که تیمارهای 3و6 گرم در لیتر به ترتیب با 05/59 درصد و 98/83 درصد کاهش نسبت به شاهد اثر بازدارندگی معنی داری نشان دادند. میانگین اثر مقادیر مختلف آبشویه شاخساره آبی چاودار بر رشد سرعت جوانه زنی بذرهای گندم (جدول2) نشان داد که غلظت9 و6 گرم در لیتر با تأخیر2/6 روز بیشترین اثر تأخیر در جوانه زنی و غلظت 5/1 گرم در لیتر با 65/4 روز کمترین اثر تأخیر در جوانه­زنی نسبت به شاهد داشتند. این در حالی  بود که تیمارهای 6 گرم در لیتر نیز با 35/5 روز تأخیردرجوانه زنی اثر بازدارندگی معنی داری نشان دادند.

ب- بررسی تأثیر مواد دگرآسیب آبشویه چاودار بر چاودار: تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر غلظت­های مختلف آبشویه شاخساره چاودار بر ممانعت از جوانه­زنی، رشد ریشه­چه و ساقه­چه و سرعت جوانه­زنی بدرهای چاودار در سطح 1 درصد معنی دار بود (جدول 3).

 

جدول 3- تجزیه واریانس اثر آبشویه چاودار روی برخی صفات مورفولوژیک بذرهای چاودار

منابع

درجه آزادی

جوانه­زنی

(درصد)

طول ریشه­چه

(سانتی‌متر)

طول ساقه­چه

(سانتی‌متر)

سرعت جوانه­زنی

(روز)

تیمار

4

**2/4479

**83/30

**0/52

**11/33

تکرار

3

1/18

005/0

009/0

025/0

خطا

12

46/3

012/0

017/0

061/0

%CV

-

5/3

31/3

19/3

2/2

**: معنی دار در سطح 1 درصد

 

بررسی مقایسه میانگین تیمارها نشان داد با افزایش غلظت آبشویه صفات درصد جوانه­زنی ، طول ریشه­چه وطول ساقه­چه به طور معنی داری کاهش یافتند، در حالی که تأخیر درجوانه زنی به طور معنی­داری افزایش یافت (جدول 4). اثر مقادیر مختلف آبشویه شاخساره چاودار بر درصد جوانه­زنی بذرهای چاودار (جدول4) نشان داد که غلظت 9 گرم در لیتر با 81 درصد کاهش جوانه­زنی بیشترین اثر بازدارندگی و تیمار 5/1 گرم در لیتر با 23 درصد کاهش جوانه­زنی کمترین تأثیر را بر جوانه­زنی بذرهای چاودار در مقایسه با شاهد داشتند، این در حالی بود که تیمارهای 3 و 6 گرم در لیتر نیز با میانگین 55 درصد و 69 درصد کاهش جوانه­زنی نسبت به شاهد، اثر معنی­داری داشتند.

 

جدول 4- مقایسه میانگین اثر آبشویه چاودار بر صفات اندازه‌‌گیری شده بذرهای چاودار

تیمار

جوانه­زنی

(درصد)

طول ریشه­چه

(سانتی‌متر)

طول ساقه­چه

(سانتی‌متر)

سرعت جوانه­زنی

(روز)

شاهد

a 98

a 95/6

a 35/8

c 28/6

5/1 گرم در لیتر

 b 75

b 13/5

b 07/7

b 31/11

3  گرم در لیتر

c43

c 1/3

c 95/3

a 78/12

6 گرم در لیتر

d 29

d 5/1

d 22/1

a 13

9 گرم در لیتر

d 17

d

e 0

a 13

 

اثر مقادیر مختلف آبشویه شاخساره چاودار بر رشد ریشه­چه بذرهای چاودار (جدول4) نشان داد که غلظت 9 گرم در لیتر با کاهش100 درصدی طول ریشه­چه بیشترین اثر بازدارندگی و غلظت 5/1 گرم در لیتر با کاهش 18/26 درصدی طول ریشه چه کمترین اثر بازدارندگی را بر طول ریشه­چه نسبت به شاهد داشتند. این در حالی بود که تیمارهای 3 و 6 گرم در لیتر به ترتیب با کاهش39/55 درصد و41/78 درصد نسبت به شاهد اثر بازدارندگی معنی­داری نشان دادند. اثر مقادیر مختلف آبشویه شاخساره چاودار بر رشد ساقه­چه بذرهای چاودار (جدول4) نشان داد که غلظت 9 گرم در لیتربا کاهش 100 درصدی طول ساقه­چه بیشترین اثر بازدارندگی و غلظت 5/1 گرم در لیتر با کاهش 32/15 درصدی طول ساقه چه کمترین اثر بازدارندگی را برطول ساقه­چه نسبت به شاهد داشتند، این در حالی بود که تیمارهای 3 و 6 گرم در لیتر به ترتیب با 69/52 درصد و 38/85 درصد کاهش نسبت به شاهد اثر بازدارندگی معنی داری نشان دادند. اثر مقادیر مختلف آبشویه شاخساره چاودار بر سرعت جوانه­زنی بذرها چاودار (جدول4) نشان داد که غلظت 9 و6 گرم در لیتر با تأخیر72/6 روز بیشترین اثر تأخیر درجوانه­زنی و غلظت 5/1 گرم در لیتر با 03/5 روز کمترین اثر را روی سرعت جوانه زنی نسبت به شاهد داشتند، این در حالی بود که تیمار 3 گرم در لیتر نیز با 5/6 روز تأخیر درجوانه زنی اثر بازدارندگی معنی داری نشان داد.

ج- بررسی تأثیر مواد دگرآسیب آبشویه چاودار بر یولاف : تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر غلظت های مختلف آبشویه شاخساره چاودار بر ممانعت از جوانه­زنی، رشد ریشه­چه و ساقه­چه و سرعت جوانه­زنی بذرها یولاف درسطح 1% معنی دار بود (جدول5).

مقایسه میانگین اثر مقادیر مختلف آبشویه شاخساره چاودار بردرصد جوانه­زنی بذرها چاودار (جدول6) نشان داد که غلظت 9 گرم در لیتر با  84 درصد کاهش جوانه­زنی بیشترین اثر بازدارندگی و تیمار 5/1 گرم در لیتر با 64 درصد کاهش جوانه­زنی کمترین تأثیر را بر جوانه زنی بذرها چاودار در مقایسه با شاهد داشتند، این در حالی بود که تیمارهای 3 و 6 گرم در لیتر نیز با میانگین 55 درصد و64 درصد کاهش جوانه­زنی نسبت به شاهد اثر
 معنی داری داشتند.

 

جدول 5- تجزیه واریانس اثر آبشویه چاودار روی برخی صفات مورفولوژیک بذرهای یولاف

منابع

درجه آزادی

درصد جوانه­زنی

طول ریشه­چه

طول ساقه­چه

سرعت جوانه­زنی

تیمار

4

**2/3982

**36/28

**32/35

**28/45

تکرار

3

53/2

011/0

015/0

004/0

خطا

12

2/7

013/0

006/0

088/0

%CV

-

52/5

31/3

88/1

81/0

**: معنی‌دار در سطح 1 درصد

جدول 6- مقایسه میانگین اثر آبشویه چاودار بر صفات اندازه‌گیری شده بذرهای یولاف

تیمار

درصد جوانه­زنی

(سانتی‌متر)

طول ریشه­چه

(سانتی‌متر)

طول ساقه­چه

(سانتی‌متر)

سرعت جوانه­زنی

(روز)

شاهد

a97

a 15/7

a 3/8

d 6/5

5/1 گرم در لیتر

 b 58

b 8/4

b 02/6

c 3/8

3  گرم در لیتر

c 42

c 9/2

c 8/3

b 5/12

6 گرم در لیتر

d 33

d 5/1

b 2/2

a 13

9  گرم در لیتر

e 13

e 4/0

e 9/0

a 13

 

مقایسه میانگین اثر مقادیر مختلف آبشویه شاخساره چاودار بر رشد ریشه­چه بذرها یولاف (جدول6) نشان داد که غلظت 9 گرم در لیتر با کاهش 4/94 درصدی طول ریشه­چه بیشترین اثر بازدارندگی و غلظت 5/1 گرم در لیتر با کاهش 86/32 درصدی طول ریشه چه کمترین اثر بازدارندگی را برطول ریشه­چه نسبت به شاهد داشتند. این در حالی  بود که تیمارهای 3 و 6 گرم در لیتر به ترتیب با کاهش 60 درصد و   02/79 درصد نسبت به شاهد اثر بازدارندگی معنی­داری نشان دادند. مقایسه میانگین اثر مقادیر مختلف آبشویه شاخساره چاودار بر رشد ساقه­چه بذرها یولاف (جدول6) نشان داد که غلظت 9 گرم در لیتر با کاهش 15/89 درصدی طول ساقه­چه بیشترین اثر بازدارندگی و غلظت 5/1 گرم در لیتر با کاهش 46/27 درصدی طول ساقه چه کمترین اثر بازدارندگی را برطول­ساقه چه نسبت به شاهد داشتند، این در حالی بود که تیمارهای 3 و 6 گرم در لیتر به ترتیب با 21/54 درصد و 94/73 درصد نسبت به شاهد اثر بازدارندگی معنی­داری نشان دادند. میانگین اثر مقادیر مختلف آبشویه شاخساره چاودار بر سرعت جوانه­زنی بذرها یولاف (جدول6) نشان داد که غلظت 9 و6 گرم در لیتر با تأخیر 4/7 روز بیشترین اثر بر تأخیر درجوانه­زنی و غلظت 5/1 گرم در لیتر با 7/2 روز کمترین اثر روی تأخیر درجوانه­زنی نسبت به شاهد داشتند، این در حالی  بود که غلظت 3 گرم در لیتر نیز با 9/6 روز تأخیر درجوانه­زنی اثر بازدارندگی معنی داری نشان داد.

د- بررسی تأثیر مواد دگرآسیب آبشویه چاودار بر فالاریس: تجزیه واریانس داده­ها نشان دادکه اثر غلظت های مختلف آبشویه شاخساره چاودار بر ممانعت از جوانه­زنی، رشد ریشه­چه و ساقه­چه و سرعت جوانه­زنی بذرها فالاریس درسطح 1% معنی دار بود (جدول7).

مقایسه میانگین اثر مقادیر مختلف آبشویه شاخساره چاودار بر درصد جوانه­زنی بذرها فالاریس (جدول8) نشان داد که غلظت 9 گرم در لیتربا  86 درصدکاهش جوانه­زنی بیشترین اثر بازدارندگی و تیمار 5/1 گرم در لیتر با 44 درصد کاهش جوانه­زنی کمترین تأثیر را بر جوانه­زنی بذرها فالاریس درمقایسه با شاهد داشتند، این در حالی بود تیمارهای 3 و6 گرم در لیتر نیز بامیانگین 71 درصد و 77 درصد کاهش جوانه زنی نسبت به شاهد اثر معنی­داری داشتند.

 

جدول 7- تجزیه واریانس اثر آبشویه چاودار روی برخی صفات مورفولوژیک بذرهای فالاریس

منابع

درجه آزادی

جوانه­زنی

(درصد)

طول ریشه­چه

(سانتی‌متر)

طول ساقه­چه

(سانتی‌متر)

سرعت جوانه­زنی

(روز)

تیمار

4

**2/4845

**14/42

**02/30

**11/42

تکرار

3

4/6

011/0

021/0

002/0

خطا

12

4/8

012/0

01/0

002/0

%CV

-

84/6

81/2

32/3

41/0

**: معنی‌دار در سطح 1 درصد

جدول 8- مقایسه میانگین اثر آبشویه چاودار بر صفات اندازه‌گیری شده بذرهای فالاریس

تیمار

جوانه­زنی

(درصد)

طول ریشه­چه

(سانتی‌متر)

طول ساقه­چه

(سانتی‌متر)

سرعت جوانه­زنی

(روز)

شاهد

a 00/98

a 9/7

a 5/6

d 8/5

5/1 گرم در لیتر

 b 0/54

b 5/6

b 8/4

c 4/8

3  گرم در لیتر

c27

c 5/3

c 5/2

b 5/12

6 گرم در لیتر

d 21

d 9/1

d 8/0

a 13

9 گرم در لیتر

e 12

e 0

e 0

a 13

 

مقایسه میانگین اثر مقادیر مختلف آبشویه شاخساره چاودار بر رشد ریشه­چه بذرها فالاریس (جدول8) نشان داد که غلظت 9 گرم در لیتربا کاهش100 درصدی طول ریشه­چه بیشترین اثر بازدارندگی و غلظت 5/1 گرم در لیتر با کاهش 72/17 درصدی طول ریشه چه کمترین اثر بازدارندگی را بر طول ریشه­چه نسبت به شاهد داشتند، این در حالی بود که تیمارهای 3 و 6 گرم در لیتر به ترتیب با کاهش 69/55 درصد و 94/75 درصد کاهش نسبت به شاهد اثر بازدارندگی معنی­داری نشان دادند. مقایسه میانگین اثر مقادیر مختلف آبشویه شاخساره چاودار بر رشد ساقه­چه بذرها فالاریس (جدول8) نشان داد که غلظت 9 گرم در لیتر با کاهش 100 درصدی طول ساقه­چه بیشترین اثر بازدارندگی و غلظت 5/1 گرم در لیتر با کاهش 51/26 درصدی کمترین اثر بازدارندگی را برطول ساقه­چه نسبت به شاهد داشتند، این در حالی بودکه تیمارهای 3 و6 گرم در لیتر به ترتیب با 53/61 درصد و 69/87 درصد کاهش نسبت به شاهد اثر بازدارندگی معنی­داری نشان دادند. میانگین اثر مقادیر مختلف آبشویه شاخساره چاودار بر سرعت جوانه­زنی بذرها فالاریس (جدول8) نشان دادکه غلظت 9 و6 گرم در لیتر با تأخیر2/7 روز بیشترین تأخیر درجوانه­زنی و غلظت 5/1 گرم در لیتر با 6/2 روز کمترین تأخیر را در جوانه­زنی نسبت به شاهد داشتند. این در حالی  بودکه غلظت های 6 و 9 گرم در لیتر نیز با 2/7 روز تأخیر در جوانه زنی اثر بازدارندگی معنی­داری نشان دادند. غلظت 3 گرم در لیتر نیز با 7/6 روز تأخیردرجوانه­زنی اثر بازدارندگی معنی­داری داشت. با بررسی جدولها (1 تا 4 ) مشخص شد که اثر غلظت های مختلف آبشویه شاخساره چاودار برممانعت از جوانه­زنی، رشد ریشه چه و ساقه­چه و سرعت جوانه­زنی بذرها گندم، چاودار، یولاف و فالاریس درسطح 1 درصد معنی دار بودند. روند افزایش غلظت تیمار ها تأثیر مثبتی بر بازدارندگی رشد صفات مذکور نشان داد، به طوری که باافزایش غلظت از 5/1 گرم در لیتر به 3 ، 6 و 9 گرم در لیتر، غلظت مواد دگر­آسیب افزایش یافته و به طور چشم­گیری صفات مذکور را کاهش دادند.

بحث

دگرآسیبی بیشترین اثر خود را در زمان جوانه­زنی و رشد اولیه نشان می دهد (4). از جمله مواد دگرآسیب ترکیبات فنلی اند مانند هیدروکسی تیروزیل که به عنوان فنلهای طبیعی در تفاله حاصل از روغن کشی زیتون شناسایی شده اند. این مواد در دوزهای بالا می توانند باعث تأخیر در جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه شوند.(9) همچنین ترکیبات پلی استیلنی ،اتراکتی لوساید واسانس حاصل از علف های هرز توق،تلخه و پیر بهار دارای چنین خاصیتی هستند.(5). مارجولین و همکاران (2009) با بررسی اثر دگرآسیبی چاودار روی رشد بذر برخی علف های هرز ازجملهLactuca sativa و Spinacia oleracea کاهش جوانه­زنی، رشد ریشه­چه و ساقه­چه را گزارش کردند. کاهش جوانه­زنی، کاهش رشد ریشه­چه و ساقه­چه بذرها astermisifoliaAmbrosia ,Digitaria sanguinalis, Chenopodium album, Amaranthus retroflexus, Ddygonumدر اثر وجود مواد دگرآسیب چاودار توسط ارکولی و همکاران (2007) نیز گزارش شده است. نتایج این محققان با یافته­های نیلزو و همکاران (2012) و هیساشی و همکاران (2005) مطابقت داشت. همچنین از اثر دگرآسیبی چاودار به منظور کنترل علفهای هرز در تکنیک های اصلاحی (جانشینی و جابجائی کروموزوم) در بهبود کنترل علفهای هرز استفاده شده است که تأییدی بر وجود مواد دگرآسیب در آبشویه چاودار و کنترل برخی از علفهای هرز است (26).

بقایای چاودار در مزرعه و استفاده از آن به عنوان مالچ کلشی در کشت محصولاتی مانند پنبه و ذرت به لحاظ وجود مواد دگرآسیب، باعث کاهش شدید رشد علفهای هرزی از جمله Echinocali crusgali، Digitaria sanguinaris, Setaria verticillata و بهبود عملکرد کمی محصول گردید، به طوری که کاهش جوانه­زنی وسبز­شدن بذرها علفهای هرز مذکور و متعاقب آن کاهش تراکم بوته­های علفهای هرز همچنین کاهش قدرت رقابتی آنها با محصولات ذکر شده در جذب آب، نور و مواد غذائی عامل اصلی بهبود رشد و عملکرد گزارش شده است (31، 32 و 17). اثر مواد دگر آسیب مانندBOA, DIBOA و بعضا MBOA موجود درآبشویه با کاهش فرایند های زیستی از جمله کاهش تراکم ریبوزوم­ها و دیکتیوزوم­ها، کاهش تعداد میتوکندری­ ها ، کاهش کاتابولیسم چربی­ها و کاهش دانه­های نشاسته موجود در آمیلوپلاست­ها­ی ریشه ­های بذری و کاهش فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز قادرند تقسیم سلولی و رشد سلولی را مختل و در نتیجه مانع جوانه­زنی، توسعه و رشد ریشه­ چه و ساقه­چه شوند و از طرفی نیز جوانه­زنی را به تأخیر می­ اندازند (15، 16، 22 و 20). آنزیم آلفا آمیلاز از جمله آنزیم­های ضروری در جوانه‌زنی بذر است (2). وجود ماده MBOA یا 6- متوکسی-2- بنزوکسازولینون موجود در آبشویه چاودار به علت داشتن خاصیت بازدارندگی روی فعالیت آنزیم مذکور قادر است به شدت جوانه­زنی و رشد بذر را کاهش دهد (24). استفاده از بقایای چاودار به لحاظ وجود چنین خاصیتی در بقایای آن در مزارع سویا منجر به افزایش عملکرد و تولید محصول ارگانیگ گردید (11). از آنجا که جذب آب در مراحل اولیه جوانه­زنی و متعاقب آن ظهور ریشه­چه و ساقه­چه و در ادامه فعال شدن هورمون ها، آنزیمهای تجزیه ذخائر غذائی بذرها و نهایتا تقسیم سلولی و ظهور ریشه­چه و ساقه­ چه در بذرها می تواند تحت تأثیر فاکتورهای مهمی از جمله نور، اکسیژن، میزان رطوبت، تنفس و مواد بازدارنده موجود در خود بذر یا مواد بازدارنده موجود در محیط رشد قرار بگیرد (2 و 6) و این پارامترها از جمله فاکتور های مؤثر و حیاتی در جوانه­زنی و سبز­شدن بذر هستند احتمالا اولین فرایند جوانه­زنی یعنی آماس بذر به دلیل بالا بودن پتانسیل اسمزی آبشویه موجود در محیط کشت و ایجاد نوعی تنش مختل شده است (1، 10 و 21). ازطرف دیگر می توان کاهش جوانه زنی و سبز­شدن بذرها موردآزمایش را به اثر دگر آسیبی آبشویه شاخساره مصرفی ارتباط داد، به طوری که با تأثیر برتعداد میتوکندری­ها وکاهش انرژی لازم برای فرایندهای زیستی، اثر بر آمیلوپلاستهای ریشه­چه وکاهش فعالیت تولید کلروفیل، بازدارندگی و رشد بذرها را بهمراه‌ دارد (15). بروز چنین مکانیزم­هایی دراثر وجود مواد دگرآسیب درآبشویه شاخساره چاودار در خاک اراضی زراعی کاشت محصولاتی از جمله گندم، جو، ذرت و سایر گیاهان زراعی و متعاقب آن کاهش جوانه­زنی و تأخیر شدید در جوانه­زنی و به دنبال آن کاهش شدید رشد ریشه­چه و ساقه­چه در بذرها بعضا جوانه زده از جمله عوامل مؤثر درایجاد اختلال در تراکم مناسب (بحرانی و اپتیمم) است. کاهش تراکم بوته از حد بحرانی در محصولات پائیزه ای ازجمله گندم و جو به دلیل احتمالا مواد دگرآسیب حاصل از بقایای برگشتی چاودار به خاک به لحاظ کاهش شدید جوانه­زنی وتأخیر زیاد در سبز شدن بذرها کاشته شده، نفوذ نور را به درون کانوپی افزایش داده و باعث می­شود گره و میانگره­های ساقه نور زیاد دریافت کرده و متعاقب آن رشد رویشی ساقه کاهش وکوتاهی بوته ها را سبب شود. این موضوع یکی از عوامل مؤثر در افت عملکرد کمی محصول، افزایش مشکلات برداشت و افزایش ضایعات برداشت است که عمدتا می­تواند به لحاظ برگشت بقایای گیاهی چاودار مربوط به اراضی زیر کشت محصولات پائیزه باشد. از طرفی در آن درصد از بذرها باقی مانده تاخیر درجوانه­زنی و کاهش سرعت جوانه­زنی ایجاد می­شود، به طوریکه رشد رویشی برخی از علفهای­هرز جلو افتاده و قدرت رقابتی بالایی با محصول پیدا می کنند. در مقابل چنین اثرات منفی مواد دگرآسیب آبشویه شاخساره چاودار توجه به اثرات مثبت آن نیز حائز اهمیت است. از جمله ممانعت از جوانه­زنی بذرها علفهای­هرز غالب مزارع گندم و جو(چاودار، یولاف، فالاریس) و مزارع پنبه، سویا و ذرت که هر ساله هزینه بالایی به لحاظ سمپاشی به زارعان تحمیل می­کند. همچنین کاهش تراکم بذر علفهای مذکور از ذخیره بذری خاک، کاهش شدید بوته هایی که به لحاظ عدم جوانه­زنی حذف می­شوند و متعاقب آن کاهش تولید بذر جدید، کاهش تراکم بذر و بوته­های سبز شده درسال بعد، کاهش آلودگی محصول برداشت شده به علفهای­هرز و جلوگیری از افت بالای محصول به لحاظ وجود ناخالصی(افت مفید)، کاهش قابل چشم­گیر مصرف سموم شیمیایی و علفکش ها و حفظ سلامتی محیط زیست و نهایتا سالم سازی محصول تولیدی ناشی ازمصرف این گونه مواد دگرآسیب می­تواند مورد توجه قرارگیرد.

نتیجه‌گیری: این آزمایش نشان داد که آبشویه شاخساره مصرفی به دلیل وجود مواد دگرآسیب از دو بعد بازدارندگی و افزایش پتانسیل اسمزی محیط کشت قادر است اثرات منفی و بعضا مثبت (بسته به نوع هدف )، جوانه زنی وسبز شدن بذرها (تحت آزمایش) را کاهش دهد. این موضوع می­تواند زمینه تحقیق کاربرد مواد دگرآسیب این گیاه و نهایتا تولیدعلفکش های زیستی را فراهم سازد که در کنترل علفهای­ هرز باغ‌ها و دوران آیش­های فصلی مورد استفاده قرارگیرد. البتهاین نکته نیز حائز اهمیت است که بررسی دوره ماندگاری مواد آبشویه مذکور در خاک نیز باید مدنظر قرار گیرد که خود نیز می تواند از جمله موضوعات قابل تحقیق درآینده باشد.

1-      آل ابراهیم م­ت.، جان محمدی م. شریف­زاده ف. و تکاسی س . 1387. بررسی اثر تنش شوری و خشکی بر جوانه­زنی و رشد گیاهچه لاین های اینبرد ذرت. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی.  شماره 1صفحه 43- 35
2-      سرمدنیا غ. و کوچکی ع . 1369. فیزیولوژی گیاهان زراعی. انتشارات دانشگاه مشهد. 467 صفحه
3-      سیروانی ب. علیزاده ح. نصرتی ا. دیانت م و فرخی زهر ا .1390. تاثیر آللوپاتیک آبشویه چاودار روی مولفه های جوانه­زنی بذر و رشد گیاهچه چند گونه علف هرز. مجله علوم زراعی ایران. شماره 3 صفحه 483- 475 
4-      شجیع ا. گواهی م . صفاری م .1384. بررسی اثرات آللوپاتیک آبشویه آبی شاخساره توق (Xanthium strumariumX) بر جوانه­زنی و رشد نخود. مجموعه مقالات همایش ملی حبوبات. صفحه 482-480.
5-      صفاهی لنگرودی ع م.، قوشچی ف .تاثیر عصاره آبی و بقایای چند گونه علف های هرز بر جوانه زنی ورشد گیاهچه گندم. مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران ) شماره 1صفحه 109- 100
6-      مظاهری د. و مجنون حسینی ن . 1384.  مبانی زراعت. انتشارات دانشگاه تهران. 320 صفحه
7-      میقاتی ف . 1382.آللوپاتی (دگرآسیبی) از مفهوم تا کاربرد. انتشارات پرتو واقعه تهران. 256 صفحه مصور
8-      میرکمالی ح . 1378. علفهای هرز مزارع گندم ایران. تهران. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، معاونت آموزش و تجهیز نیروی انسانی، نشر آموزش کشاورزی. 268 صفحه مصور.
9-      وفائی م.، سید نژاد س م. گیلانی ع و صبورا ع. 1394. بررسی اثر آللوپاتی تفاله حاصل از روغن کشی زیتون (Olea europaea L.) بر برخی خصوصیات بیوشیمیائی گیاهچه سه رقم گندم (Triticum aestivum L. ) مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران ) شماره 2صفحه 458- 445
10-   هادی م ر.، طاهری ر. مسعود ا .1386. بررسی اثر شوری بر جوانه زنی بذر گیاه اشنان. پژوهش و سازندگی. شماره 2 صفحه 157- 151
 
11- Adam, N. and Smith, S. 2011. Rolled rye mulch for weed suppression in organic No- tillage soybeans. Weed Science . 59: 224- 231
12- Anthony, D., White, D., Lyon, C. and Joseph, P. 2006. Feral Rye (Secale cereal L.) in agricultural production  systems. Weed technology. 20: 815- 823
13- Barnes, P., Putanam, A.R., and Burke, B. A., 1986. Allelopathic activity of rye (Secale cereale L.). In: A. R. Putnam and A. S. Tang (Eds.), the science of allelopathy. PP: 270- 286 (Abst)
14- Barnes, J., P. and Putanam, A.R. 1983. Rye residues contribute weed suppression in no- tillage cropping systems. Journal of Chemical Ecology. 9: 1045- 1057
15- Burgos, R., Talbert, R.E., Kim, K.S. and Kuk, Y.I. 2004. Growth inhibition and root ultastrycture of Cucumber seedling exposed to allelochemical from rye. Journal of Chemical Ecology. 30: 671- 689.
16- Clifford, P. Rice, Y. Aref, A. and John, R.T. 2005. Hydroxamic acid content and toxicity of rye at selected growth stage. Journal of Chemical Ecology. 31: 1887- 1905
17- Dhima, K.V., Vasilokoglou, I.B. Eleftherohorinos, I. and Lithourgidis, A.S. 2006. Allelopathyic potential of winter cereals and their cover crop mulch effects on grass weed suppression and corn development. American society of Agronomy. 46: 345-352
18- Ercoli, A .Masoni, S. Pampano, and Arduini, I. 2007. Allelopathy effects of rye brown mustard and hairy vetch on redroot pigweed, common lambs quarter and knotweed. Allelopathy Journal. 19: 249- 256
19- Finney, M.M. Danehowerm, D.A. and Burton, J.D. 2005. Gas chromatographic method for the analysis of allelopathic natural products in Rye (Secale cereal L.). Journal of Chromatography. 1066: 249- 253
20- Hisashi, K. and Franciscoa, N. 2005. Effects of 6- methoxy-2- benzoxaolinone on the germination and α-amilaseactivity in lettuce seeds. Journal of plant physiology. 162: 1304- 1307
21- Inderjit, and Duke. S.O. 2003. Ecophysiological Aspects of Allelopathy. Planta. 217: 529-539.
22- Inderjit, and Callaway, R.M. 2003. Experimental designs for the study of allelopathy. Plant and Soil, 256: 1- 11
23- Jane, P. Barens, J. and Alen, R.1987. Role of benzoxazinines in allelopathy by rye (Secale cereal L.). Journal of Chemical Ecology. 57: 889- 906
24- Kato-Noguchi, H. and Maciasm, F.A. 2008. Inhibition of germination and α-amilase induction by 6- methoxy-2- benzoxaolinone in twelwe plant species. Biologia Plantarum. 52: 345- 351
25- Krodhof, H. M. Lammert, B. and Martinity, K. 2009. Cover crop residue management for optimizing weed control. Plant and Soil. 318: 168- 184
26- Nilsove, B. and Staffan, C. 2012. Allelopathic potential of Triticum Spp. secale Spp. Triticosecale Spp and use of chromosome substitutions and translocation to improve Weed suppression ability in winter wheat. Plant Breeding. 131: 75- 80
27- Peterson, J. and Rover, A. 2005. Comparison of sugar beet cropping systems with dead and living mulch using a glyphosate- resistant hybrid. Crop Science. 191: 55- 63.
28- Porheidar, G.S. Eslami, S.V. Hasannejad, S. Alizadeh H. and Zamani, G.R. 2012. Allelopathic effects of Rye (Secalecereal L.) on Corn (Zea mayse L.) and some of its important weeds. Journal of Agricultural Science. 23: 149- 163
29- Rebery, S. Jame, B. Danehower, D. Guoying, A. Monks, D. Murphy, M. Renells, R. Willamson, W. and Creamer, N. 2005. Changes over time in the allelochemical content of ten cultivars rye (Secale cereal L.). Journal of Chemical Ecology. 25: 179- 193
30- Sjoerd, W. Duiker and William, S. 2004. Rye cover crop management for corn production in the Northern Mid-Atlantic Region American Society of Agronomy. 97: 1413- 1418
31- Vasilakoglou, I. Dhima, K. Eleftherohorinos, I. and Lithourgidis. A. 2006. Winter cereal cover crop Mulches and inter-row cultivation effects of cotton development and grass weed suppression. Agronomy Journal. 98: 1290- 1297
32- Vicenzo, T. Carolina, G., Margot,S. and Adriano, M. 2008. Alternative weed control using the allellopathic effect of natural benzoxazinoids from rye mulch. Agronomy for Sustainable Development. 28: 397- 401
33- Weston, L.A. and Duke, S.O. 2003. Weed and crop allelophathy. Plant Sciences.19: 367- 387
دوره 30، شماره 2
شهریور 1396
صفحه 334-345
  • تاریخ دریافت: 19 اردیبهشت 1394
  • تاریخ بازنگری: 27 اردیبهشت 1395
  • تاریخ پذیرش: 26 تیر 1395