نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مصطفی ترکش ¹
• نفیسه منصف ²
• محمد رضا وهابی ¹
• سعید پورمنافی ³
• محدثه امیری ^{4، 5}

¹ دانشیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

² گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

³ استادیار، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

⁴ پژوهشگر، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

⁵ ایران، تهران، دانشگاه فنی و حرفه‌ای، گروه علوم کشاورزی

چکیده

پراکنش گونه‌های گیاهی در اکوسیستم‌ها تصادفی نبوده، بلکه تحت تأثیر عوامل محیطی می‌باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر عوامل اقلیمی، خاکی و فیزیوگرافی بر پراکنش گون زرد به‌عنوان گونه شاخص مراتع غرب استان اصفهان و پاسخ آن به گرادیان‌های محیطی انجام شد. پس از ثبت نقاط حضور و غیاب گونه به‌صورت تصادفی-طبقه‌بندی شده، مدلسازی شایستگی رویشگاه با مدل رگرسیون غیرپارامتریک مضربی (NPMR) در نرم‌افزار HyperNiche صورت گرفت. برای متغیرهای خاکی که مطابق نوع چولگی با تبدیل داده نرمال شدند، روش‌های کریجینگ و برای متغیرهایی که دارای توزیع نرمال نشدند، روش معکوس وزنی فاصله جهت تولید نقشه بکار رفت. پیوستگی مکانی این متغیرها با انتخاب بهترین مدل واریوگرام برازش داده شده در نرم‌افزار GS+ 9.0 بررسی شد. طبق منحنی پاسخ گونه به متغیرهای مشخص شده با شاخص LogB، بیشترین حضور گونه در بارش 110 میلیمتر در سردترین فصل، میانگین درجه حرارت سالانه 11 درجه سانتیگراد و خاک‌های خنثی تا کمی قلیایی (7/8=pH) رخ داد. همچنین زمانیکه متوسط دما در سردترین فصل 2-، حداکثر دما در گرمترین ماه 33 درجه سانتیگراد و تغییرات فصلی درجه حرارت 9/2 بود، اوج حضور گونه مشاهده شد. عملکرد مدل طبق آماره‌های ارزیابی به روش-های جایگزینی و استفاده از داده‌های مستقل، عالی گزارش شد. روی نقشه شایستگی زیستگاه، طبقه ضعیف شایستگی نیمی از منطقه را به خود اختصاص داد. با انتخاب آستانه اپتیمم 52% در روش جایگزینی و ایجاد نقشه فازی شایستگی، گونه در 30/72 درصد از منطقه حضور داشت. نتایج تحقیق می‌تواند جهت اصلاح و احیای گون-زارها در مناطق با شرایط اکولوژیکی مشابه بکار رود.

کلیدواژه‌ها

• اکولوژی
• منحنی عکس العمل
• درونیابی
• گرادیان محیطی
• مدل NPMR

موضوعات

• اکولوژی

عنوان مقاله [English]

The response of Astragalus verus Oliver to the most important environmental factors affecting its distribution using the Non Parametric Multiplicative Regression (NPMR) method in western rangelands of Isfahan province

نویسندگان [English]

• Mostafa Tarkesh ¹
• Nafiseh Monsef ²
• Mohammad Reza Vahabi ¹
• Saeid Pourmanafi ³
• Mohaddeseh Amiri ^{4 5}

¹ Associated Professor, Department of Range and Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran

² Department of Range and Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran

³ Assistant Professor, Environmental Sciences, Faculty of Natural Resources, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran

⁴ Researcher, Department of Range and Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran|Dept. of Agricultural Science, Technical and Vocational University, Tehran, I.R. of Iran.

⁵ Researcher, Department of Range and Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran|Dept. of Agricultural Science, Technical and Vocational University, Tehran, I.R. of Iran.

چکیده [English]

The distribution of plant species in ecosystems is not random but is influenced by environmental factors. The present study was conducted with the aim of investigating the effect of environmental factors on the distribution of Astragalus verus and its response to environmental gradients in western rangelands of Isfahan province. After recording the species presence/absence points, the NPMR model was used for the species’ habitat suitability modeling. For the soil variables that were normalized according to the type of skewness by data transformation, Kriging methods were used and for the variables with non-normal distribution, the IDW method was used to produce the map. The spatial continuity of these variables was checked by selecting the best fitted variogram model. The response curve to the important variables specified by LogB index indicated that the maximum presence of the species occurred in the precipitation of 110mm in the coldest season, the annual mean temperature of 11°C, and soils with neutral pH to slightly alkaline pH. Also, when the mean temperature of coldest season is -2°C, maximum temperature of warmest month is 33°C and the temperature seasonality is 9.2, the maximum presence of the species was observed. The performance of the model was reported to be excellent based on replacement method and the use of independent data method. By selecting the optimal threshold (52%) in the replacement method and creating a fuzzy suitability map, the species covers 30.72% of the area. Results can be used to improve and rehabilitate Astragalus habitats with similar ecological conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

• ecology
• response curve
• interpolation
• environmental gradient
• NPMR model