%0 Journal Article %T بررسی تنوع مورفو‌‌‌‌ ژنتیکی توده‌های بومی گونه .Aegilops triuncialis L جمع آوری‌ شده از نیمه شمالی ایران %J مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران)(علمی) %I انجمن زیست شناسی ایران %Z 2383-2592 %A شیرزاد, هادی %A احمدی, جعفر %A جعفرآقایی, محمد %A سرخی, بهزاد %D 2021 %\ 09/23/2021 %V 34 %N 3 %P 673-686 %! بررسی تنوع مورفو‌‌‌‌ ژنتیکی توده‌های بومی گونه .Aegilops triuncialis L جمع آوری‌ شده از نیمه شمالی ایران %K آژیلوپس ترنسیالیس %K پراکنش جغرافیایی %K تجزیه به عاملی %K تنوع ژنتیکی %R %X تنوع ژنتیکی پایه و اساس برنامه‌های به‌نژادی محسوب شده و اصلاح گیاهان با صفات و خصوصیات مطلوب را ممکن می‌سازد. جنس آژیلوپس (.Aegilops spp) یکی از خویشاوندان وحشی گندم نان است و پراکنش وسیعی در خاورمیانه و غرب آسیا دارد که ایران بخش وسیعی از این منطقه را در بر می‌گیرد. در این تحقیق 154 توده بومی گونه آژیلوپس ترنسیالیس (Aegilops triuncialis L.) تهیه شده از بانک ژن گیاهی ملی ایران در قالب طرح بلوکی آگمنت با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. ارزیابی صفات مورفولوژیکی طبق دستورالعمل موسسه بین‌المللی ذخایر ژنتیکی انجام شد. بر اساس نتایج، بیشترین تنوع ژنتیکی مربوط به توده‌هایAe. triuncialis استان‌های آذربایجان شرقی و قزوین و کمترین تنوع مربوط به توده‌های استان‌های کردستان و خراسان شمالی بود. از لحاظ ضریب تنوع صفات کیفی توده‌های استان‌های آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی و زنجان در اغلب صفات دارای بالاترین شاخص و توده‌های استان سمنان در بیشتر صفات فاقد تنوع بودند. تجزیه همبستگی نشان داد که صفات مربوط به سنبله و ساقه دارای بیشترین ضرایب همبستگی با یکدیگر هستند. بر اساس تجزیه خوشه‌ای توده‌ها با صفات مورفولوژیک، در برخی موارد گروه‌بندی ایجاد شده با پراکنش جغرافیایی توده‌ها مطابقت نشان داد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد تنوع ژنتیکی بالایی بین جمعیت‌های مختلف این گونه وجود دارد. با توجه به اینکه به‌کارگیری خویشاوندان وحشی گندم در برنامه‌های اصلاحی مستلزم وجود تنوع ژنتیکی می‌باشد، نتایج این مطالعه بر اهمیت به سزای گونه Ae. triuncialis به عنوان منبعی از ژن‌های با ارزش که دارای پتانسیل ژنتیکی بالا جهت اصلاح گندم می‌باشد تأکید می‌کند. %U https://plant.ijbio.ir/article_1745_0a1d94cea4228a2520b1627b2955145b.pdf