فیزیولوژی
پیمان آقائی؛ سید علی حسینی تفرشی؛ محمد امین طغیانی
دوره 35، شماره 1 ، بهار 1401، ، صفحه 125-141
چکیده
شوری یکی از مهمترین محدودیت‌های پیش روی رشد و پراکنش گیاهان خشکی است. این تنش با تحت تأثیر قرار دادن پتانسیل اسمزی محیط اطراف ریشه ضمن ایجاد سمیت برای گیاه، به کاهش رشد، تولید محصول و اختلال در جذب عناصر غذایی می‌انجامد. مورد معطر (Myrtus communis L.) درختچه ای زینتی- دارویی است که به سبب دارا بودن ترکیبات آروماتیک مفید، استفاده در طب سنتی ...
بیشتر
شوری یکی از مهمترین محدودیت‌های پیش روی رشد و پراکنش گیاهان خشکی است. این تنش با تحت تأثیر قرار دادن پتانسیل اسمزی محیط اطراف ریشه ضمن ایجاد سمیت برای گیاه، به کاهش رشد، تولید محصول و اختلال در جذب عناصر غذایی می‌انجامد. مورد معطر (Myrtus communis L.) درختچه ای زینتی- دارویی است که به سبب دارا بودن ترکیبات آروماتیک مفید، استفاده در طب سنتی و استفاده در پروژه‌های مرمت اکوسیستم‌های طبیعی و فرسایش خاک از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مطالعات محدودی در خصوص پاسخ‌های فیزیولوژی و مقاومتی این گیاه به تنش انجام پذیرفته که نتایج محدود موجود، تعمیم آن را روی تمامی جمعیت‌ها دشوار می‌سازد. در این تحقیق تلاش شد تا ضمن بررسی میزان باززایی و کمیت رشد گیاهچه‌های مورد معطر در شرایط کشت درون‌شیشه تحت 4 سطح شوری (0، 100، 150 و 250 میلی مولار NaCl)، برخی پاسخ‌های فیزیولوژی گیاه نظیر تغییرات محتوای رنگیزه‌ای و RWC، پایداری غشاهای سلولی، محتوای پرولین برگ، مقدار رادیکال‌های فعال اکسیژن، پارامترهای بیوشیمیایی و فعالیت برخی آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد. نتایج مؤید آن بود که سطوح متوسط و شدید شوری (به ترتیب 150 و 250 میلی مولار NaCl) تاثیرات قابل ملاحظه-ای بر پارامترهای رشد و نموی، پایداری غشاء، میزان کربوهیدرات و آمیدها و نیز میزان کلروز و نکروز برگ داشته است. نتایج همچنین نشان داد که RWC، میزان کلروفیل و درصد شاخص مقاومت تنها در شوری شدید و میزان لیپید و پرولین، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و میزان ROS، در همه سطوح شوری تحت تأثیر قرار گرفتند.
حمیدرضا هاشمی پطرودی؛ سمیرا محمدی
دوره 34، شماره 1 ، بهار 1400، ، صفحه 224-235
چکیده
خانواده ژنی DREB یک خانواده بزرگ از عوامل رونویسی است که نقش‌های مهمی در تنظیم رشد گیاه و پاسخ به تنش‌های محیطی خارجی ایفا می‌کنند. با توجه به تعیینتوالی ژنوم گیاه هالوفیت آلوروپوس لیتورالیس (Aeluropus littoralis) فرصتی برای آنالیز گسترده ژنومی ژن‌های خانواده ژنی DREB، فراهم شد. در مجموع، 16 ژن غیر تکراری رمزکننده DREB در ژنوم آلوروپوس شناسایی ...
بیشتر
خانواده ژنی DREB یک خانواده بزرگ از عوامل رونویسی است که نقش‌های مهمی در تنظیم رشد گیاه و پاسخ به تنش‌های محیطی خارجی ایفا می‌کنند. با توجه به تعیینتوالی ژنوم گیاه هالوفیت آلوروپوس لیتورالیس (Aeluropus littoralis) فرصتی برای آنالیز گسترده ژنومی ژن‌های خانواده ژنی DREB، فراهم شد. در مجموع، 16 ژن غیر تکراری رمزکننده DREB در ژنوم آلوروپوس شناسایی شد. در این پژوهش، ساختارهای ژنی، روابط فیلوژنتیکی، ترکیب موتیف‌ها و الگوهای بیان ژن‌های DREB تحت تنش شوری و بازیابی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. ساختار فیلوژنی نشان داد که ژن‌های خانوادة ژنیDREB آلوروپوس بر مبنای همولوژی با گیاه مدل آرابیدوپسیس تالیانا به 5 گروه A1، A2، A4، A5 و A6 تقسیم‌بندی شدند. آنالیز ساختارهای ژنی و ترکیب موتیف‌ها نشان داد که این ژن‌ها در هر گروه از حفاظت‌شدگی بالایی برخوردار بوده که احتمالاً حاکی از کارکردهای مشابه اعضای هر گروه می‌باشد. بر اساس داده‌های تعیینتوالی RNA ، ژن‌های AlDREB6.3 و AlDREB6.2، ببیشترین بیان را در شرایط تنش شوری در بافت ریشه به نمایش گذاشتند. بیشترین کاهش بیان نیز در ژن‌های AlDREB6.4 و AlDREB6.3، در شرایط بازیابی در بافت برگی مشاهده شد. نتایج این تحقیق می‌تواند پایه‌ای برای تجزیه و تحلیل کارکردی ژن‌هایDREB آلوروپوس برای درک نقش‌های زیست‌شناختی آنها فراهم آورد.
فاطمه سادات مسلمی؛ آتوسا وزیری؛ گل اندام شریفی؛ جواد قره چاهی
دوره 34، شماره 1 ، بهار 1400، ، صفحه 263-274
چکیده
به منظور بررسی اثر تنش شوری بر میزان دو متابولیت مهم گیاه زعفران شامل کروسین (عامل رنگ) و پیکروکروسین (عامل طعم)، بنه‌های گیاه زعفران در شرایط هیدروپونیک در گلدان‌های حاوی پرلیت کاشته شدند و در شرایط کنترل‌شده آزمایشگاهی با 100 میلی‌لیتر از محلول غذایی ½ هوگلند حاوی غلظتهای 0، 30، 60، 90، 120 و 150 میلیمولار سدیم کلرید(NaCl) به مدت چهار ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تنش شوری بر میزان دو متابولیت مهم گیاه زعفران شامل کروسین (عامل رنگ) و پیکروکروسین (عامل طعم)، بنه‌های گیاه زعفران در شرایط هیدروپونیک در گلدان‌های حاوی پرلیت کاشته شدند و در شرایط کنترل‌شده آزمایشگاهی با 100 میلی‌لیتر از محلول غذایی ½ هوگلند حاوی غلظتهای 0، 30، 60، 90، 120 و 150 میلیمولار سدیم کلرید(NaCl) به مدت چهار هفته آبیاری شدند. پس از گلدهی، کلالهها برداشت شدند و کروسین و پیکروکروسین موجود در آنها به روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) مجهز به اسپکتروفوتومتر آشکارساز (HPLC-DAD) جداسازی و خالص سازی شد. نتایج تحقیق، تفاوت معنی‌داری را در میزان کروسین میان تیمارهای مختلف شوری در سطح 5% نشان داد ، بیشترین کاهش در میزان کروسین مربوط به غلظت 120 میلیمولار NaCl بود که نسبت به تیمار شاهد 98 %کاهش داشت. تیمارهای مختلف بر میزان پیکروکروسین تفاوت معنی‌داری نشان نداد اما در تیمارهای 90 و 120 به ترتیب 45% و 41% نسبت به تیمار شاهد، کاهش معنی‌دار مشاهد شد. بر اساس نتایج تحقیق حاضر، شوری باعث کاهش متابولیت‌های ثانویه زعفران گردید.
فیزیولوژی
قادر حبیبی؛ عذرا حسینی نژاد
دوره 33، شماره 4 ، زمستان 1399، ، صفحه 879-893
چکیده
در این پژوهش، اثر پرایمینگ اسید سالیسیلیک، پراکسید هیدروژن و پرایمینگ توأم اسید سالیسیلیک و پراکسید هیدروژن بر بهبود تحمل به شوری دانهرستهای گندم (Triticum aestivum L. cv Mihan) بررسی شد. بذرها به مدت 24 ساعت داخل آب مقطر (شاهد)، غلظتهای مختلف اسید سالیسیلیک (1/0، 5/0 و 1 میلی مولار) و پراکسیدهیدروژن (1، 20 و 200 میلی مولار) خیسانده شدند. پس از گذشت یک هفته، ...
بیشتر
در این پژوهش، اثر پرایمینگ اسید سالیسیلیک، پراکسید هیدروژن و پرایمینگ توأم اسید سالیسیلیک و پراکسید هیدروژن بر بهبود تحمل به شوری دانهرستهای گندم (Triticum aestivum L. cv Mihan) بررسی شد. بذرها به مدت 24 ساعت داخل آب مقطر (شاهد)، غلظتهای مختلف اسید سالیسیلیک (1/0، 5/0 و 1 میلی مولار) و پراکسیدهیدروژن (1، 20 و 200 میلی مولار) خیسانده شدند. پس از گذشت یک هفته، دانهرستها به محیط کشت هیدروپونیک حاوی محلول غذایی هوگلند منتقل شدند. آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. شوری 200 میلیمولار وزن خشک اندام هوایی دانهرستهای گندم را 25 درصد کاهش داد. پرایمینگ بذرو با پراکسید هیدروژن 20 میلیمولار باعث کاهش تولید مالون دی آلدئید در شرایط تنش شوری گردید. با کاهش مالون دی آلدئید در دانهرستهای حاصل از پرایمینگ پراکسید هیدروژن، آسیب شوری بر ظرفیت فتوسنتزی و وزن خشک تخفیف یافت. با اینکه تیمار پرایمینگ اسید سالیسیلیک نتوانست باعث تخفیف اثرات تنش شوری بر رشد و فتوسنتز گندم شود، دانهرستهای رشد یافته از پرایمینگ توأم اسید سالیسیلیک و پراکسید هیدروژن مقاومت بیشتری به تنش شوری نشان دادند. این افزایش مقاومت با افزایش 45 درصدی (نسبت به شاهد) مقدار فنل کل و ارتقاء 37 درصدی میزان فعالیت آنزیم کاتالاز همراه بود. در نتیجه شاخص پراکسیداسیون لیپیدها در تیمار توأم اسید سالیسیلیک و پراکسید هیدروژن کاهش معنی دار نشان داد. همچنین پرایمینگ توأم اسید سالیسیلیک و پراکسید هیدروژن باعث تخفیف اثرات تنش شوری بر ظرفیت فتوشیمیایی فتوسیستم II گردید.
منابع طبیعی
حمیده حیدری؛ وحید نیکنام؛ حسن ابراهیم زاده معبود
دوره 33، شماره 4 ، زمستان 1399، ، صفحه 919-931
چکیده
در پژوهش حاضر، اثر پنکونازول بر برخی پاسخ‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه کنجد تحت تنش شوری مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور، گیاهچه‌ها به مدت 30 روز در محیط کشت هوگلند رشد کردند و با غلظتهای مختلف نمک NaCl (0، 50، 100، 200 میلیمولار) و پنکونازول ( 15 میلی‌گرم بر لیتر) به مدت 30 روز تیمار شدند. نتایج نشان داد که شوری باعث کاهش رشد، کاهش ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، اثر پنکونازول بر برخی پاسخ‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه کنجد تحت تنش شوری مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور، گیاهچه‌ها به مدت 30 روز در محیط کشت هوگلند رشد کردند و با غلظتهای مختلف نمک NaCl (0، 50، 100، 200 میلیمولار) و پنکونازول ( 15 میلی‌گرم بر لیتر) به مدت 30 روز تیمار شدند. نتایج نشان داد که شوری باعث کاهش رشد، کاهش محتوی کل پروتئین تحت تیمارهای 50،100 میلیمولار، افزایش محتوای پرولین در غلظت 200 میلیمولار و افزایش فعالیت زیمایههای سوپراکسیددیسموتاز(SOD) و پلی فنول اکسیداز(PPO) تحت تیمارهای 50 و 100 میلیمولار شد. کاربرد پنکونازول باعث افزایش رشد، افزایش فعالیت زیمایههای SOD و PPO درغلظت 200 میلیمولار شوری و افزایش محتوی کل پروتئین درتیمار 100 میلیمولار سدیم کلرید و گیاهان شاهد شد. در مجموع به نظر میرسد که کاربرد پنکونازول باعث سازگاری گیاه کنجد با تنش شوری شود. با توجه به ارزان و قابل دسترس بودن می تواند برای افزایش مقاومت گیاه کنجد به تنش شوری مورد توجه قرار بگیرد.
ژنتیک
سارا غفاریان؛ سید ابوالقاسم محمدی؛ سمیرا هامیان؛ محمد مقدم واحد؛ محمود تورچی؛ علی بنده حق
دوره 33، شماره 2 ، تابستان 1399، ، صفحه 237-247
چکیده
شوری یکی از عوامل اصلی محدود کننده تولید محصولات کشاورزی محسوب می‌شود. مطالعات مختلف نشان دهنده تغییر بیان ژن‌ها در نتیجه تغییرات فراژنتیکی تحت تنش‌های غیر زیستی است. در این مطالعه، از تکنیک CRED-RA برای بررسی تغییرات الگوی متیله شدن توالی‌های CCGG در ساقه و ریشه درقم جو Sahara3771 (متحمل به تنش شوری) و Clipper (حساس به تنش شوری) تحت دو تیمار صفر ...
بیشتر
شوری یکی از عوامل اصلی محدود کننده تولید محصولات کشاورزی محسوب می‌شود. مطالعات مختلف نشان دهنده تغییر بیان ژن‌ها در نتیجه تغییرات فراژنتیکی تحت تنش‌های غیر زیستی است. در این مطالعه، از تکنیک CRED-RA برای بررسی تغییرات الگوی متیله شدن توالی‌های CCGG در ساقه و ریشه درقم جو Sahara3771 (متحمل به تنش شوری) و Clipper (حساس به تنش شوری) تحت دو تیمار صفر و 100 میلی مولار NaCl استفاده شد. نمونه‌های برگ و ریشه جهت استخراجDNA ، 24 ساعت، سه هفته و پنج هفته پس از اعمال شوری برداشت شد. تحت تیمار شوری در بخش هوایی Sahara3771 در مقایسه با تیمار شاهد، 2/26% جایگاه‌ها متیله و 86/15% آنها متیل‌زدایی شدند. در ریشه آن نیز 74/7% و 38/9% از جایگاه‌ها به ترتیب افزایش و کاهش سطح متیله شدن تحت تیمار شوری در مقایسه با شاهد داشتند. در بخش هوایی Clipper 02/17% و 74/11% جایگاه‌ها تحت تیمار شوری به ترتیب افزایش و کاهش سطح متیله شدن در مقایسه با تیمار شاهد داشتند. در ریشه این ژنوتیپ نیز مقادیر افزایش و کاهش سطح متیله شدن تحت تیمار شوری به ترتیب 67/10% و 5/7% بود. در مجموع تعداد جایگاه‌های بدون تغییر در بخش هوایی بیشتر از ریشه بود. همچنین تعداد جایگاه بدون تغییر در بخش هوایی Clipper بیشتر از Sahara3771 بود. نتایج نشان دادند که تغییرات الگوی متیله شدن می‌تواند یکی از فاکتورهای کلیدی دخیل در تحمل بیشتر به شوری در جو باشد.
کشاورزی
رسول نریمانی؛ محمد مقدم؛ سید حسین نعنتی؛ عبدالله قاسمی پیربلوطی
دوره 31، شماره 4 ، زمستان 1397، ، صفحه 955-971
چکیده
به منظور ارزیابی تعدیل تنش شوری با استفاده از اسید هیومیک و اسید آسکوربیک در بادرشبی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل شوری در چهار سطح (0، 50، 100 و 150 میلیمولار)، اسید هیومیک و اسید آسکوربیک در سه سطح (0، 100 و 200 میلی‌گرم در لیتر) بود. صفات رویشی گیاه از قبیل طول شاخه فرعی، طول سنبله ...
بیشتر
به منظور ارزیابی تعدیل تنش شوری با استفاده از اسید هیومیک و اسید آسکوربیک در بادرشبی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل شوری در چهار سطح (0، 50، 100 و 150 میلیمولار)، اسید هیومیک و اسید آسکوربیک در سه سطح (0، 100 و 200 میلی‌گرم در لیتر) بود. صفات رویشی گیاه از قبیل طول شاخه فرعی، طول سنبله و صفات مربوط به ریشه با افزایش میزان تنش شوری کاهش معنی‌داری نسبت به شاهد نشان دادند و کاربرد اسید هیومیک در هر دو سطح و اسید آسکوربیک (عمدتا سطح 200 میلی‌گرم در لیتر) سبب بهبود این صفات نسبت به شاهد گردید. محتوای نسبی آب برگ نیز تحت تاثیر تنش شوری به شدت کاهش یافت و کاربرد 100 و 200 میلی‌گرم در لیتر اسید هیومیک و اسید آسکوربیک (تاحدودی) توانست سبب جبران این خسارت شود. همچنین نشت الکترولیت به‌شدت تحت تنش شوری افزایش یافت و کاربرد اسید هیومیک سبب بهبود این صفت گردید. فعالیت آنتی‌اکسیدانی و فنول کل نیز در تنش 50 میلیمولار کاهش یافتند و با افزایش سطح شوری به 100 و 150 میلیمولار میزان آنها افزایش یافتند. مقدار پرولین در سطوح مختلف تنش (50، 100 و 150 میلیمولار) بیشتر از شاهد (عدم شوری) بود و کاربرد اسید هیومیک و اسید آسکوربیک در سطوح بالا (200 میلی‌گرم در لیتر) موجب کاهش پرولین گردید. این نتایج می‌تواند گویای اثر تعدیل کننده تخفیف‌دهنده‌ها بویژه کاربرد سطوح بالای آنها (200میلی‌گرم در لیتر) بر فرآیندهای فیزیولوژیک و صفات رویشی بادرشبی تحت تنش شوری باشد.
فیزیولوژی
ناصر نوروزی هارونی؛ بابک پیله ور
دوره 31، شماره 4 ، زمستان 1397، ، صفحه 983-993
چکیده
اقاقیا و ارغوان از جمله گونه‌هایی هستند که در جنگل‌کاری‌ها و برنامه‌های توسعه فضای سبز شهری به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرند. پژوهش حاضر پاسخ فیزیولوژیکی نهال‌های گلدانی دو گونه اقاقیا و ارغوان معمولی را تحت تأثیر تنش شوری مورد بررسی قرار می‌دهد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و در 4 تکرار (هر تکرار 4 گلدان) ...
بیشتر
اقاقیا و ارغوان از جمله گونه‌هایی هستند که در جنگل‌کاری‌ها و برنامه‌های توسعه فضای سبز شهری به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرند. پژوهش حاضر پاسخ فیزیولوژیکی نهال‌های گلدانی دو گونه اقاقیا و ارغوان معمولی را تحت تأثیر تنش شوری مورد بررسی قرار می‌دهد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و در 4 تکرار (هر تکرار 4 گلدان) صورت گرفت. برای این منظور نهال‌های دو گونه طی آزمایشی با محلول سدیم کلرید به مدت 90 روز در مکان مسقف در چهار سطح شوری 0، 5، 10 و 20 دسی زیمنس بر متر آبیاری شدند. نتایج نشان داد با افزایش تنش شوری، کلیه فاکتورهای فیزیولوژیکی هر دو گونه کاهش معنی‌داری نشان دادند. نهال‌های آبیاری شده هر دو گونه با سطوح بالای شوری سدیم کلرید (10 و 20 دسی زیمنس بر متر) دارای کمترین میزان فتوسنتز، هدایت روزنه‌ای، تعرق و پتانسیل آبی ساقه بودند. همچنین نهال‌های هر دو گونه پاسخ مناسب از نظر پارامترهای مورد مطالعه تا سطح 10 دسی زیمنس بر متر به شوری را نشان دادند. با توجه به نتایج پیشنهاد می‌شود تا در پروژه‌های احیاء و جنگلکاری در مناطق خشک و نیمه خشک همچنین برنامه‌های توسعه فضای سبز شهری که شوری آب و خاک پایین‌تر از 10 دسی زیمنس بر متر است، جهت جنگلکاری از دو گونه ارغوان و اقاقیا استفاده شود.
بیوتکنولوژی
علی بنده حق؛ شیدا علیپور قربانی؛ محمود تورچی؛ رضا شکری قره لو
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، ، صفحه 291-302
چکیده
کلزا به عنوان یکی از محصولات تولید کننده دانه‌های روغنی از اهمیت ویژه‌ای برای تولید روغن خوراکی گیاهی برخوردار است ولی تحت تنش شوری به میزان قابل ملاحظه‌ای تحت تاثیر اثرات منفی تنش قرار می‌گیرد. به منظور مطالعه اثرات تنش شوری روی برخی صفات رشدی و تغییرات الگوی پروتئوم بذر تحت تنش شوری شدید، رقم حساس ساری گل در شرایط گلخانه‌ای کشت ...
بیشتر
کلزا به عنوان یکی از محصولات تولید کننده دانه‌های روغنی از اهمیت ویژه‌ای برای تولید روغن خوراکی گیاهی برخوردار است ولی تحت تنش شوری به میزان قابل ملاحظه‌ای تحت تاثیر اثرات منفی تنش قرار می‌گیرد. به منظور مطالعه اثرات تنش شوری روی برخی صفات رشدی و تغییرات الگوی پروتئوم بذر تحت تنش شوری شدید، رقم حساس ساری گل در شرایط گلخانه‌ای کشت و تحت تنش شوری در سه سطح 0، 175 و 350 میلی مولار نمک کلرید سدیم قرار گرفت. کشت بذور در سیسنم هیدروپونیک از نوع بستر جاری صورت گرفت. برای مطالعه تغییرات الگوی پروتئوم بذور، از تکنیک الکتروفورز ژل دوبعدی استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که با افزایش سطح تنش وزن تر، وزن خشک بخش هوایی، ارتفاع بوته، عملکرد دانه و وزن صد دانه به طوری معنی داری کاهش پیدا می‌کنند و میزان پرولین در برگ نیز افزایش پیدا می‌کند. مقایسه الگوی پروتئوم بذور نشان داد که تحت تنش شدید شوری (350 میلی مولار) 29 لکه پروتئینی دچارتغییرات بیان می‌شوند. شناسایی این لکه‌ها مشخص کرد که این پروتئین‌ها در شش گروه عملکردی شامل: متابولیسم کربن، دفاع-سم‌زدایی، پروتئین ذخیره‌ای، فتوسنتز، متابولیسم نیتروژن و سنتز-تجزیه در گیر هستند. بیشتر لکه‌های دارای تغییرات بیان مربوط به گروه متابولیسم کربن و دفاع-سم زدایی بودند. تنش شوری بطور معنی‌داری باعث کاهش خصوصیات رشدی ساری گل و تغییر الگوی پروتئومی و سطح بیان بذور گردید. بیش از 65 درصد لکه‌های پروتئینی در بذر ساری گل کاهش بیان معنی‌دار پیدا نشان دادند.
فیزیولوژی
فاطمه شکی؛ حسن ابراهیم زاده معبود؛ وحید نیکنام
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، ، صفحه 370-382
چکیده
در این تحقیق تاثیر سالیسیلیک‌اسید و پنکونازول بر برخی شاخص‌های رشد گیاهی در گیاه گلرنگ تحت تنش شوری مورد بررسی قرار گرفت. ۳ تیمار کلرید سدیم (صفر، ۱۰۰ ، ۲۰۰ میلیمولار)، یک میلیمولار سالیسیلیک‌اسید و ۱۵ میلی‌گرم بر لیتر پنکونازول بر گیاهان اعمال گردید. گیاهان به مدت ۲۱ روز تحت این تیمارها قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تیمار سالیسیلیک‌اسید ...
بیشتر
در این تحقیق تاثیر سالیسیلیک‌اسید و پنکونازول بر برخی شاخص‌های رشد گیاهی در گیاه گلرنگ تحت تنش شوری مورد بررسی قرار گرفت. ۳ تیمار کلرید سدیم (صفر، ۱۰۰ ، ۲۰۰ میلیمولار)، یک میلیمولار سالیسیلیک‌اسید و ۱۵ میلی‌گرم بر لیتر پنکونازول بر گیاهان اعمال گردید. گیاهان به مدت ۲۱ روز تحت این تیمارها قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تیمار سالیسیلیک‌اسید و پنکونازول به تنهایی و همزمان، اثرات قابل توجهی بر گیاهان گلرنگ داشت. تنش شوری سبب کاهش کلروفیل کل گیاه، کاروتنوئیدها، آنتوسیانین‌ها و فلاوونوئیدها و سبب افزایش قند کل گیاه شد. سالیسیلیک‌اسید سبب افزایش معنی‌دار محتوای کلروفیل کل، کاروتنوئیدها، آنتوسیانین‌ها و فلاوونوئیدها در گیاهان شد. پنکونازول سبب افزایش کلروفیل در گیاهان تحت تنش شوری، کاهش کاروتنوئیدها و افزایش فلاونوئیدها در گیاهان تحت تیمار ۲۰۰ میلیمولار ، افزایش آنتوسیانین‌ها در گیاهان شاهد و تحت تیمار ۱۰۰ میلیمولار و افزایش قند کل در گیاهان شاهد و تحت تیمار ۲۰۰ میلیمولار شد. کاربرد همزمان سالیسیلیک‌اسید و پنکونازول سبب افزایش کلروفیل کل در گیاهان تحت تنش، ۲۰۰کاروتنوئیدها و افزایش فلاونوئیدها در گیاهان تحت تیمار ۲۰۰ میلیمولار، افزایش آنتوسیانین در گیاهان شاهد و تحت تیمار ۱۰۰ میلیمولار، افزایش قند کل در گیاهان شاهد و تحت تیمار ۲۰۰ میلیمولار شد. در مجموع، به نظر مـی‌رسـد کـاربرد سالیسـیلیک‌اسـید و پنکونازول می‌تواند باعث سازگاری گیـاه گلرنگ با تـنش شـوری شود که با توجه به ارزان و قابل دسترس بودن، برای افزایش مقاومت گیاه گلرنگ به تنش شوری می‌توانند مورد توجه قرار گیرند.
فیزیولوژی
زهرا آریان؛ محمد جواد مرآتی؛ حسن ابراهیم زاده معبود؛ جواد هادیان؛ مسعود میرمعصومی
دوره 31، شماره 1 ، بهار 1397، ، صفحه 1-11
چکیده
مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica) یک گیاه دارویی با ارزش متعلق به تیره نعناعیان می باشد که در مناطق گرم و خشک جنوب غربی ایران می روید. در پژوهش حاضر اثر غلظت های 0، 50، 100، 150 و 200 میلی مولار شوری(NaCl) و غلظت های 0، 5/0 و 0/1 میلی مولار سالیسیلیک اسید (SA) در طرح فاکتوریل و به صورت کاملا تصادفی با 8 تکرار در کشت گلخانه ای روی پارامترهای بیوشیمایی و فیزیولوژیکی ...
بیشتر
مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica) یک گیاه دارویی با ارزش متعلق به تیره نعناعیان می باشد که در مناطق گرم و خشک جنوب غربی ایران می روید. در پژوهش حاضر اثر غلظت های 0، 50، 100، 150 و 200 میلی مولار شوری(NaCl) و غلظت های 0، 5/0 و 0/1 میلی مولار سالیسیلیک اسید (SA) در طرح فاکتوریل و به صورت کاملا تصادفی با 8 تکرار در کشت گلخانه ای روی پارامترهای بیوشیمایی و فیزیولوژیکی این گونه در بخش های هوایی بررسی و مقایسه شد. داده ها بوسیله نرم افزار SPSS و با آزمون دانکن آنالیز شدند. براساس نتایج؛ وزن تر (FW) و مالون دی آلدهید (MDA) تحت تنش شوری کاهش و مقدار پرولین افزایش یافت ولی تیمار SA تغییر معنی داری روی آنها نداشت. محتوای پروتئین تحت تنش شوری و تیمار SA تغیر معنی داری نشان نداد. فعالیت زیمایه سوپر اکسید دیسموتاز (SOD) و پلی فنول اکسیداز (PPO) ابتدا افزایش و سپس کاهش یافت و تحت تیمار SA کاهش نشان داد. . فعالیت زیمایه پراکسیداز (POX) و مقدار پراکسید هیدروژن تحت تنش شوری و تیمار SA کاهش یافت. در کل نتایج نشان داد که دامنه مقاومت این گونه تا شوری 100mM بوده و سالیسیلیک اسید تا حدی موجب بهبود اثرات تنش شد.
کشاورزی
سهیلا رجبی؛ قاسم کریم زاده؛ فائزه قناتی
دوره 29، شماره 4 ، زمستان 1395، ، صفحه 783-793
چکیده
به منظور مطالعه تحمل به تنش شوری در سه رقم کلزای پاییزه (Brassica napus L.) با نام های Colvert، Symbol و Agat تغییرات مقدار پرولین، پروتیین و قندهای کل محلول در ریشه‌چه و ساقه‌چه در چهار تیمار شوری شامل صفر (شاهد)، 50، 100، 150 میلی مولار از NaCl و سه زمان 6، 12 و 24 ساعت در شرایط هیدروپونیک بررسی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی ...
بیشتر
به منظور مطالعه تحمل به تنش شوری در سه رقم کلزای پاییزه (Brassica napus L.) با نام های Colvert، Symbol و Agat تغییرات مقدار پرولین، پروتیین و قندهای کل محلول در ریشه‌چه و ساقه‌چه در چهار تیمار شوری شامل صفر (شاهد)، 50، 100، 150 میلی مولار از NaCl و سه زمان 6، 12 و 24 ساعت در شرایط هیدروپونیک بررسی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف معنی‌داری بین ارقام و سطوح تیمار شوری وجود دارد. مقایسه میانگینها به روش LSD نشان داد که بیشترین مقدار تجمع پرولین و پروتیین در ریشه‌چه و ساقه‌چه رقم Colvert و تیمار شوری 150 میلی مولار از NaCl بود و دو رقم دیگر در ردههای بعدی قرار گرفتند. بیشترین انباشت قندهای کل در ریشه‌چه و ساقه‌چه رقم Colvert به شکل مشابه در غلظت 100 میلی مولار از NaCl مشاهده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که افزایش اسمولیتهای سازگار مانند پرولین، پروتیین و قندهای کل محلول بر روی تحمل به تنش شوری در ارقام کلزای پاییزه تأثیر گذار بوده است.
طاهره رحیمی تشی؛ وحید نیکنام
دوره 28، شماره 2 ، تابستان 1394، ، صفحه 297-306
چکیده
سالیسیلیک اسید(SA) ، یک ترکیب فنولی گیاهی به عنوان یک تنظیم کننده رشد همانند تنظیم کننده های درونزاد عمل می¬کند و همچنین نقش آن در مکانیسم های دفاعی علیه تنش زیستی و غیر زیستی قابل توجه می¬باشد. این آزمایش به منظور برسی اثر SA بر رشد و پارامترهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گندم همراه با تنش شوری طراحی شده است. به همین منظور دانه های ...
بیشتر
سالیسیلیک اسید(SA) ، یک ترکیب فنولی گیاهی به عنوان یک تنظیم کننده رشد همانند تنظیم کننده های درونزاد عمل می¬کند و همچنین نقش آن در مکانیسم های دفاعی علیه تنش زیستی و غیر زیستی قابل توجه می¬باشد. این آزمایش به منظور برسی اثر SA بر رشد و پارامترهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گندم همراه با تنش شوری طراحی شده است. به همین منظور دانه های گندم (ارقام استار و شیراز) در SA (0، 5/0 و 1 میلی مولار) خیسانده شده و سپس تنش شوری را با NaCl(0، 100و 200 میلی مولار) اعمال کرده وزن تر ، رنگیزه های فتوسنتزی و محتوای پروتئین کل همراه با افزایش تنش شوری کاهش زیادی را نشان می¬دهند. محتوای پرولین، MDA و H2O2 تحت تنش شوری به مقدار مشخصی افزایش نشان می¬دهند. در صورتی که دانه هایی که تحت پیش تیمار SA وسطوح مختلف تنش شوری قرار گرفته بودند در پارامترهای رشد، رنگیزه های فتوسنتزی و محتوای پروتئین کل افزایش نشان می¬دهند در حالی که سطوح پرولین، MDA و H2O2 کاهش پیدا کرده است نتایج نشان می¬دهد اثرات مخرب تنش شوری بر دانه های گندم بوسیله SA بهبود پیدا کرده است . می¬توان نتیجه گرفت که SA باعث سازگاری گندم به تنش شوری شده است.
فیزیولوژی
منصور افشار محمدیان؛ ساره ابراهیمی نوکنده؛ بنت الهدی دمسی؛ معصومه جمال امیدی
دوره 28، شماره 1 ، بهار 1394، ، صفحه 23-33
چکیده
شوری خاک در تمام دنیا رو به گسترش بوده و یکی از مهم ترین چالش ها برای کشاورزی در جهان محسوب می شود. تحقیقات نشان داده است که شوری خاک و آب آبیاری، باعث کاهش جوانه زنی بذر شده و رشد گیاهان را محدود می سازد. بادام زمینی، گیاهی است متعلق به خانواده فاباسه و از بقولات یکساله می باشد که به دلیل کیفیت بالای روغن و پروتئین دانه، در 109 کشور جهان ...
بیشتر
شوری خاک در تمام دنیا رو به گسترش بوده و یکی از مهم ترین چالش ها برای کشاورزی در جهان محسوب می شود. تحقیقات نشان داده است که شوری خاک و آب آبیاری، باعث کاهش جوانه زنی بذر شده و رشد گیاهان را محدود می سازد. بادام زمینی، گیاهی است متعلق به خانواده فاباسه و از بقولات یکساله می باشد که به دلیل کیفیت بالای روغن و پروتئین دانه، در 109 کشور جهان کشت می شود. این تحقیق به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف شوری بر جوانه زنی چهار رقم بادام زمینی (محلی گیلان، ICGV95148، ICGV96177 و ICGV03060)، با چهار غلظت (0، 50، 100 و 150 میلی مولار) کلرید سدیم در سه تکرار، در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهی دانشگاه گیلان انجام شد. درصد و سرعت جوانه زنی بذور در روز های پنجم، هفتم، نهم، یازدهم و سیزدهم ارزیابی شد. همچنین در روز سیزدهم صفات طول ریشه چه و ساقه چه، نسبت طول ریشه چه به ساقه چه، وزن تر گیاهچه، وزن خشک گیاهچه و بنیه بذر اندازه گیری شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اثر رقم و شوری تاثیر معنی داری بر کلیه صفات، به جز وزن خشک گیاهچه و طول ساقه چه داشته است. همچنین اثر متقابل رقم و شوری بر روی صفات درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، نسبت طول ریشه چه به ساقه چه، مجموع ریشه چه و ساقه چه، وزن تر گیاهچه و بنیه بذر تاثیر معنی داری داشته و رقم محلی متحمل ترین رقم به شوری بود
فاطمه دانشمند
دوره 27، شماره 3 ، پاییز 1393، ، صفحه 417-426
چکیده
در این مطالعه اثر آسکوربیک اسید برون زا به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی، بر فعالیت سیستم آنتی اکسیدان آنزیمی و غیر آنزیمی و تنش اکسیداتیو حاصل از تنش شوری در سیب زمینی Solanum tuberosum L. cv. Carlton با روش درون شیشه ای مورد بررسی قرار گرفت. جداکشتهای ساقه حاوی گره و برگ، در محیط کشت مایع موراشیگ و اسکوگ (MS) دارای غلظتهای مختلف آسکوربیک اسید (AsA) (0، ...
بیشتر
در این مطالعه اثر آسکوربیک اسید برون زا به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی، بر فعالیت سیستم آنتی اکسیدان آنزیمی و غیر آنزیمی و تنش اکسیداتیو حاصل از تنش شوری در سیب زمینی Solanum tuberosum L. cv. Carlton با روش درون شیشه ای مورد بررسی قرار گرفت. جداکشتهای ساقه حاوی گره و برگ، در محیط کشت مایع موراشیگ و اسکوگ (MS) دارای غلظتهای مختلف آسکوربیک اسید (AsA) (0، 5/0و 1 میلیمولار) و کلرید سدیم (0 و 75 میلی مولار) بود، به مدت 4 هفته قرار گرفتند. تنش شوری موجب کاهش پارامترهای رشد و مقدار کلروفیل کل، کاروتنویید، حوضچه آسکوربات و ترکیبات فنلی گردید و مقدار پراکسیداسیون لیپیدها (مالون دآلدئید)، پراکسید هیدروژن(H2O2)، نشت یونی، پرولین و فعالیت لیپوکسیژناز(LOX)، سوپراکسید دیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT)، گایاکل پراکسیداز (GPOD)، آسکوربات پراکسیداز (APX) و گلوتاتیون رداکتاز (GR) را افزایش داد. آسکوربیک اسید با افزایش فعالیت سیستم دفاع آنتی اکسیدانی آنزیمی نظیر SOD، CAT، GPOD، APX و GR و همچنین با افزایش فعالیت سیستم دفاع آنتی اکسیدانی غیر آنزیمی نظیر کاروتنویید، آسکوربات، ترکیبات فنلی و پرولین موجب کاهش تنش اکسیداتیو، پراکسیداسیون لیپیدها،H2O2 ، نشت یونی و فعالیت LOX، و در نتیجه موجب افزایش رنگیزه های فتوسنتزی و در نهایت بهبود پارامترهای رشد و افزایش مقاومت گیاهان در برابر تنش شوری گردید.
فاطمه دانشمند؛ محمد جواد آروین؛ بتول کرامت
دوره 27، شماره 2 ، تابستان 1393، ، صفحه 204-215
چکیده
در این مطالعه تاثیر غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید (0، 5/0 و 1 میلی مولار) بر پارامترهای رشد، جذب مواد معدنی، پراکسیداسیون لیپید (مالون دآلدئید)، نشت یونی و رنگیزه های فتوسنتزی در دو رقم گلرنگ (L. Carthamus tinctorius) (بهاره اصفهان و پاییزه (279)) درشرایط تنش شوری (0و 12 دسی زیمنس بر متر) مورد بررسی قرار گرفت. هر دو رقم گلرنگ، پاسخ مشابهی به تنش شوری و تیمار ...
بیشتر
در این مطالعه تاثیر غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید (0، 5/0 و 1 میلی مولار) بر پارامترهای رشد، جذب مواد معدنی، پراکسیداسیون لیپید (مالون دآلدئید)، نشت یونی و رنگیزه های فتوسنتزی در دو رقم گلرنگ (L. Carthamus tinctorius) (بهاره اصفهان و پاییزه (279)) درشرایط تنش شوری (0و 12 دسی زیمنس بر متر) مورد بررسی قرار گرفت. هر دو رقم گلرنگ، پاسخ مشابهی به تنش شوری و تیمار سالیسیلیک اسید نشان دادند. کاربرد سالیسیلیک اسید با غلظت 5/0 میلی مولار در هر دو رقم گلرنگ، موجب بهبود رشد گیاهان و افزایش رنگیزه های فتوسنتزی هم در شرایط تنش و هم در شرایط غیر تنش گردید. غلظت مالون دآلدئید و نشت یونی که در تنش شوری افزایش یافته بود توسط این غلظت از سالیسیلیک اسید کاهش یافت. همچنین کاربرد سالیسیلیک اسید (5/0 میلی مولار) مقدار سدیم را در گیاهان تحت تنش کاهش داد و غلظت عناصر پتاسیم و کلسیم را افزایش داد. اما کاربرد سالیسیلیک اسید با غلظت 1 میلی مولار نه تنها اثرات منفی تنش شوری را بر رشد، پراکسیداسیون لیپیدها، نشت یونی و رنگیزه های فتوسنتزی کاهش نداد، بلکه خود موجب افزایش پراکسیداسیون لیپید، نشت یونی و کاهش پارامترهای رشد و مقدار رنگیزه های فتوسنتزی گردید. نتایج به دست آمده در این مطالعه نشان داد که سالیسیلیک اسید در غلظت کم مورد استفاده (5/0 میلی مولار) به عنوان تنظیم کننده رشد، موجب افزایش مقاومت گلرنگ به تنش شوری گردید، اما در غلظت های بالاتر (1 میلی مولار) موجب تشدید تنش شوری و در نتیجه کاهش بیشتر رشد گیاهان شد.
اسماعیل قلی نژاد
دوره 27، شماره 2 ، تابستان 1393، ، صفحه 276-287
چکیده
شوری یکی از اصلی¬ترین تنش¬های اسمزی است که رشد و تولید گیاه را از طریق تغییر در تعادل یونی و اسمزی محدود می¬کند. به منظور بررسی آثار تنش شوری بر جوانه¬زنی، رشد رویشی و برخی شاخص¬های جوانه¬زنی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با 4 تکرار در سال 1389 در آزمایشگاه کشاورزی دانشگاه پیام نور ارومیه به اجرا ...
بیشتر
شوری یکی از اصلی¬ترین تنش¬های اسمزی است که رشد و تولید گیاه را از طریق تغییر در تعادل یونی و اسمزی محدود می¬کند. به منظور بررسی آثار تنش شوری بر جوانه¬زنی، رشد رویشی و برخی شاخص¬های جوانه¬زنی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با 4 تکرار در سال 1389 در آزمایشگاه کشاورزی دانشگاه پیام نور ارومیه به اجرا در آمد. فاکتورهای آزمایش شامل 8 ژنوتیپ شهریار، سرداری، سرداری 39، سرداری 101، زرین، اروند، fgs و آذر 2 و 6 سطوح شوری شامل 0، 2، 4، 8، 12 و 16 دسی زیمنس بر متر محلول کلرید سدیم بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که سطوح مختلف شوری اثر بسیار معنی¬داری را بر درصد جوانه¬زنی، وزن خشک ریشه چه، وزن خشک ساقه چه، وزن خشک گیاهچه، یکنواختی جوانه¬زنی، طول ساقه چه، شاخص مقاومت به شوری و طول ریشه چه داشتند. با افزایش شوری کلیه صفات فوق کاهش یافتند به طوری که بالاترین مقدار هریک از صفات فوق از تیمار شاهد و کمترین مقدار از سطح شوری ds/m 16 بدست آمد. ژنوتیپ مختلف نیز در سطوح شوری مختلف، پاسخ¬های متفاوتی از خود نشان دادند و مقاومت¬های متفاوتی داشتند. ژنوتیپ زرین، اروند و سرداری نسبت به شوری تحمل بیشتری داشته و شوری حداکثر ds/m 12 را تحمل می¬کنند و در شوری ds/m 16 کاهش مقدار صفات این ژنوتیپ بیش از 60 درصد بود و ژنوتیپ آذر 2 و سرداری 101 ژنوتیپ حساس به شوری می¬باشند.
دوره 26، شماره 4 ، زمستان 1392، ، صفحه 375-386
چکیده
شاخص‌های فیزیولوژیک کنونی مورد استفاده برای گزینش ژنوتیپ‌های متحمل و حساس به تنش‌های محیطی عمدتا پرهزینه و وقت‌گیر می‌باشند. بنابراین دستیابی به معیارهای فیزیولوژیکی که ضمن رفع معایب یاد شده، دقیق و کم هزینه باشند ضروریست. با توجه به موارد یاد شده، دو رقم مقاوم (مصر 449) و حساس (ترکیه 506) گندم دوروم انتخاب و به روش هواکشت، کشت و پرورش ...
بیشتر
شاخص‌های فیزیولوژیک کنونی مورد استفاده برای گزینش ژنوتیپ‌های متحمل و حساس به تنش‌های محیطی عمدتا پرهزینه و وقت‌گیر می‌باشند. بنابراین دستیابی به معیارهای فیزیولوژیکی که ضمن رفع معایب یاد شده، دقیق و کم هزینه باشند ضروریست. با توجه به موارد یاد شده، دو رقم مقاوم (مصر 449) و حساس (ترکیه 506) گندم دوروم انتخاب و به روش هواکشت، کشت و پرورش یافتند. در مرحله 5-4 برگی گیاهچه‌های گندم به مدت 10 روز در تنش شوری 200 میلیمولار حاصل از اضافه نمودن کلرید سدیم به محلول غذایی قرار گرفتند. سپس در هر دو شرایط عادی و تحت شوری، فلوئورسانس کلروفیل a در گیاهچه‌های گندم ارزیابی شد. در رقم حساس ترکیه506، سطح زیر منحنی OJIP- تست، فاکتور ارزیابی حجم خزانه کینون‌ها، و کارایی اولیه فتوسیستم II در اثر تنش شوری نسبت به شاهد کاهش معنی‌داری را نشان داد. بعلاوه اینکه بررسی پارامترهای مرتبط با جریان انرژی به مرکز واکنشی نشان داد که در رقم ترکیه506 به دلیل کاهش نسبت مراکز واکنشی فعال به مقطع عرضی برگ در اثر شوری، پارامتر جذب انرژی به مرکز واکنشی، میزان بدام انداختن انرژی به مرکز واکنشی و جریان الکترون به مرکز واکنشی در این شرایط نسبت به شاهد افزایش داشت. اما عدم افزایش جریان الکترون به مرکز واکنشی در این رقم سبب شد تا میزان اتلاف انرژی در مرکز واکنشی در شرایط شوری افزایش یابد. از طرفی شاخص‌های میزان به‌دام انداختن انرژی به میزان جذب آن، میزان انتقال الکترون به میزان انرژی به‌دام افتاده و میزان انتقال الکترون به میزان انرژی جذبی در رقم ترکیه506 در شرایط شوری کاهش معنی‌داری داشت. اگرچه شاخص عمکرد در اثر شوری در هر دو رقم مورد مطالعه کاهش یافت ولی پارامترهای مورد ارزیابی نشان داد که رقم ترکیه506 به شوری حساس‌تر بوده و از کارایی کمی برخوردار است. بعلاوه نتایج حاصل نشان می‌دهد که تکنیک فلوئورسانس کلروفیل a شاخص فیزیولوژیک معتبری برای گزینش ارقام گندم در پاسخ به شوری می‌باشد.
