مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران)

مقاله پژوهشی

1. مقایسه خصوصیات بوم شناسی گونه‏های Helichrysum aucheri Boiss& Helichrysum globiferum در استان آذربایجان غربی

الهه احمدی؛ زینب جعفریان؛ حسن زالی؛ احمد احمدی

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 907-918

چکیده

بررسی خصوصیات اکولوژیک گونه‌های گیاهی اطلاعات پایه‌ای را برای مدیریت اکوسیستم‌ها بوجود می‌آورند. در این تحقیق اوت‌اکولوژی دو گونه Helichrysum globiferum و Helichrysum aucheri در مراتع قوشچی واقع در 70 کیلومتری جاده قدیم ارومیه - قره باغ مورد بررسی قرار گرفت. این گونه‌ها متعلق به خانواده کاسنی بوده و از گونه‌های چند منظوره به شمار می‌روند که به عنوان ... بیشتر بررسی خصوصیات اکولوژیک گونه‌های گیاهی اطلاعات پایه‌ای را برای مدیریت اکوسیستم‌ها بوجود می‌آورند. در این تحقیق اوت‌اکولوژی دو گونه Helichrysum globiferum و Helichrysum aucheri در مراتع قوشچی واقع در 70 کیلومتری جاده قدیم ارومیه - قره باغ مورد بررسی قرار گرفت. این گونه‌ها متعلق به خانواده کاسنی بوده و از گونه‌های چند منظوره به شمار می‌روند که به عنوان علوفه، گیاه دارویی و حفاظت خاک مورد استفاده قرار می‌گیرند. جهت تعیین تراکم و درصد پوشش تاجی گونه‌ها از پلات یک متر مربعی استفاده گردید و تولید گونه‌های مذکور با استفاده از روش قطع و توزین در ارتفاعات مختلف اندازه‌گیری شد. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک رویشگاه دو گونه مطالعه و بررسی شد. مقدار عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم همچنین کیفیت علوفه نیز در دو گونه مذکور اندازه‌گیری شدند. همچنین شرایط اقلیمی و فنولوژی گونه‌ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که گونه H. globiferum درصد پوشش، تراکم و تولید بیشتری نسبت به گونه دیگر داشت. مطالعات خاک نشان داد که هر دو گونه H. globiferum و H. aucheri در خاک-هایی با قلیاییت کم و بافت رسی- شنی پراکنش بیشتری دارند. اندام‌های هوایی گیاهان مورد مطالعه مقدار نیتروژن، فسفر و پتاسیم بیشتری نسبت اندام‌های زیرزمینی داشتند. همچنین مقدار این عناصر درگونه H. aucheri بیشتر از گونه دیگر بود. در کل گونه H. globiferum درصد پوشش و تولید بالاتر داشته و کاربرد حفاظت خاک و دارویی آن بیشتر و گونه H. aucheri دارای کیفیت بالاتر از نظر ارزش غذایی و تغذیه دام می‌باشد.

مقاله پژوهشی اکولوژی

2. مقایسه تنوع زیستی گلسنگ های پوست زی در دو توده جنگلی ممرز-انجیلی و افراشیردار (مطالعه موردی؛ جنگل ماشلک نوشهر)

مجید اسحق نیموری؛ اسداله متاجی؛ مهرو حاجی منیری؛ سید محسن حسینی

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 992-1008

چکیده

مطالعه و پژوهش تنوع‌زیستی در تمامی سطوح آن همواره از راهکار‌های درخور توجه و مناسب، برای تعیین روند پایداری و حفظ حالت خود تنطیمی اکوسیستم‌ها در مدیریت منابع طبیعی بوده است. هدف از این تحقیق مقایسه تنوع گونه‌ای گلسنگ‌های پوست‌زی در دو توده انجیلی - ممرز و افرا شیردار (با ویژگی‌های نسبتا یکسان فیزیوگرافی) در جنگل‌های جنوب نوشهر ... بیشتر

مقاله پژوهشی منابع طبیعی

3. مطالعه فلوریستیک کوه ساورز دراستان کهگیلویه وبویراحمد

عزیزالله جعفری کوخدان؛ ابوطالب ظریفیان

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 929-951

چکیده

بررسی تنوع گونه‌های گیاهی کشور به عنوان بستری لازم برای مطالعات بوم‌شناختی، مرتع‌داری، آبخیزداری، بانک ژن گیاهی، کشاورزی و دارویی از اهمیت قابل توجه‌ای برخوردار است. از طرفی شناسایی گونه‌‌‌های گیاهی مناطق مختلف امکان انجام مطالعات بعدی در زمینه‌های مختلف علوم زیستی را فراهم می‌کند. در این پژوهش، فلور کوه ساورز در شهرستان کهگیلویه ... بیشتر بررسی تنوع گونه‌های گیاهی کشور به عنوان بستری لازم برای مطالعات بوم‌شناختی، مرتع‌داری، آبخیزداری، بانک ژن گیاهی، کشاورزی و دارویی از اهمیت قابل توجه‌ای برخوردار است. از طرفی شناسایی گونه‌‌‌های گیاهی مناطق مختلف امکان انجام مطالعات بعدی در زمینه‌های مختلف علوم زیستی را فراهم می‌کند. در این پژوهش، فلور کوه ساورز در شهرستان کهگیلویه از استان کهگیلویه و بویراحمد مورد بررسی قرار گرفته است. این منطقه در80 کیلومتری جنوب غرب یاسوج قرارگرفته است. این پژوهش با تهیه اطلاعات در مورد محدوده‌ی مطالعاتی آغاز، گیاهان منطقه جمع آوری، در هرباریوم مرکزی دانشگاه یاسوج با استفاده از منابع فلور موجود، شناسایی شد. نتایج این مطالعه نشان داد در کوه ساورز 295 گونه از 202 جنس متعلق به 62 تیره رویش دارد که ترکیبی از 44/6 درصد فانروفیت‌ها، 76/5 درصد کامفیت‌ها، 78/46 درصد همی‌کریپتوفیت‌ها، 88/12درصد ژئوفیت‌ها، 78/26درصد تروفیت‌ها و درصد پایینی هیدروفیت‌ها و پارازیت‌ها می‌باشند. اکثر گونه‌های منطقه به ناحیه رویشی ایرانو- تورانی با 7/67 درصد از فلور منطقه تعلق دارند. تعداد 47 گونه اندمیک ایران، 47 گونه نادر، 60 گونه دارویی و 52 گونه سمی از مجموع 295 گونه شناسایی شده، تعیین شدند و 74 گونه هم پتانسیل علف هرز شدن را دارند.

مقاله پژوهشی فیزیولوژی

4. اثر کاربرد برگی 5-آمینولولینیک اسید بر رشد و برخی فاکتورهای فیزیولوژیکی و عملکرد فلفل شیرین (Capsicum annuum L.) در شرایط تنش خشکی

زهرا خزائی؛ محمد سیاری

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 952-961

چکیده

به منظور مطالعه اثر 5- آمینولولینیک اسید بر برخی پاسخ‌های فیزیولوژیکی فلفل شیرین(Capsicum annuum L .cv. Red Bell Pepper) تحت تنش خشکی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در گلخانه انجام شد. این آزمایش با دو فاکتور 5-آمینولولینیک اسید در چهار غلظت 0، 25/0، 5/0 و 1 میلی-مولار و تنش خشکی در سه سطح در حد ظرفیت مزرعه، 60% ظرفیت ... بیشتر به منظور مطالعه اثر 5- آمینولولینیک اسید بر برخی پاسخ‌های فیزیولوژیکی فلفل شیرین(Capsicum annuum L .cv. Red Bell Pepper) تحت تنش خشکی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در گلخانه انجام شد. این آزمایش با دو فاکتور 5-آمینولولینیک اسید در چهار غلظت 0، 25/0، 5/0 و 1 میلی-مولار و تنش خشکی در سه سطح در حد ظرفیت مزرعه، 60% ظرفیت مزرعه و 30% ظرفیت مزرعه به اجرا در آمد. کاربرد خارجی (اسپری برگی) 5-آمینولولینیک اسید در مرحله سه الی چهار برگی توانست فلفل را در برابر تنش خشکی محافظت کند که این اثر حفاظتی به تنظیم آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی مربوط می‌شود. کاربرد 5-آمینولولینیک اسید بر میزان عملکرد، فنل کل، قند محلول، فعالیت آنزیم‌های پلی‌فنل‌اکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز، غلظت رادیکال پراکسید هیدروژن و شاخص‌های سطح برگ، شکل میوه، عملکرد و مقاومت به تنش اثر داشته است. تنش خشکی محتوای فنل کل، قند محلول، رادیکال پراکسید هیدروژن، فعالیت آنزیم‌های پلی‌فنل‌اکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز در برگ‌ها را افزایش داد، هر چند که پارامترهای رشدی را کاهش داد. به این ترتیب می‌توان اظهار داشت که تیمار گیاه فلفل با 5-آمینولولینیک اسید می‌تواند فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و ترکیباتی چون قند محلول و فنل کل بهبود بخشیده و اثر تنش خشکی بر پارامترهای فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی را تعدیل نماید.

مقاله پژوهشی فیزیولوژی

5. تأثیر تنش یخ زدگی بر شاخص های مورفوفیزیولوژیکی و فلورسانس کلروفیل گیاه دارویی نوروزک (Salvia leriifolia Benth.) در مرحله گیاهچه ای

مجید دشتی؛ محمد کافی؛ حسین توکلی؛ مهدی میرزا؛ احمد نظامی

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 962-973

چکیده

به منظور ارزیابی صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و کارآیی فتوشیمیایی فتوسیستمII گیاه نوروزک (Salvia leriifolia ) در شرایط تنش یخ‎زدگی یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در شرایط کنترل شده اجرا شد. گیاهان در مرحله گیاهچه‎ای در معرض دماهای یخ‎زدگی (صفر، 2- ، 4- ، 6- ، 8- ،10- ، 12- ،14- ، ... بیشتر به منظور ارزیابی صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و کارآیی فتوشیمیایی فتوسیستمII گیاه نوروزک (Salvia leriifolia ) در شرایط تنش یخ‎زدگی یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در شرایط کنترل شده اجرا شد. گیاهان در مرحله گیاهچه‎ای در معرض دماهای یخ‎زدگی (صفر، 2- ، 4- ، 6- ، 8- ،10- ، 12- ،14- ، 16- ، 18- ،20- و 22- درجه سانتی‎گراد) قرار گرفتند. شاخص های مورفولوژیکی، درصد نشت الکترولیت ها و بقاء پس از سه هفته و پارامترهای فلورسانس کلروفیل در پنج سطح بازیابی (0، 6، 12، 24 و 72 ساعت بعد از تنش) اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد با کاهش دما، درصد نشت الکترولیت ها افزایش یافته و در دمای Co 22- به حداکثر رسید. درصد بقاء گیاهان تا Co 14- تغییری نکرد، اما درC o 22- تمام گیاهان از بین رفتند. دمای 50% کشندگی بر اساس بقا و نشت به ترتیب به میزان Co 5/16- و Co 8/11- تعیین شد. کارآیی فتوشیمیایی فتوسیستم II ( F′v / F′m ) تا دمای Co 6- تحت تآثیر قرار نگرفت، اما با کاهش دما به Co22-، به میزان 70% نسبت به دمای صفر درجه سانتیگراد کاهش یافت. نسبت F′v / F′m ، در تیمار 24 ساعت پس از بازیابی به میزان 40% در مقایسه با شاهدکاهش یافت، اما با ادامه بازیابی تا 72 ساعت افزایش نشان داد. میانگین درصد نشت الکترولیت ها همبستگی منفی با درصد بقا ( ***82/0- =r) و F′v / F′m (***95/0- =r) داشت.

مقاله پژوهشی اکولوژی

6. ارزیابی اثر دگرآسیبی عصاره آبی اندام هوایی گندم در مراحل مختلف فنولوژی بر جوانه‌زنی بذر و رشد دو گونه علف هرز

عماد رحمتی؛ مجید آقا علیخانی؛ فریبا میقانی؛ فاطمه دهقانی

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 974-985

چکیده

برای بررسی توان دگرآسیبی عصاره آبی اندام هوایی گندم بر جوانه‌زنی و رشد اولیه دو علف‌هرز تاج‌خروس و سس دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. بمنظور تهیه ماده گیاهی برای عصاره‌گیری، گندم رقم پیشتاز در سال زراعی 90-1389در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس کشت شد. در هر آزمایش از اندام ... بیشتر برای بررسی توان دگرآسیبی عصاره آبی اندام هوایی گندم بر جوانه‌زنی و رشد اولیه دو علف‌هرز تاج‌خروس و سس دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. بمنظور تهیه ماده گیاهی برای عصاره‌گیری، گندم رقم پیشتاز در سال زراعی 90-1389در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس کشت شد. در هر آزمایش از اندام هوایی گندم در سه مرحله فنولوژیک (پنجه زنی، خمیری نرم و رسیدگی فیزیولوژیک) عصاره آبی با غلظت‌های 25، 50، 75 و 100 درصد تهیه و مطابق روش‌های استاندارد انجمن بین المللی تجزیه بذر روی بذرهای مورد نظر تیمار شد. نتایج نشان داد که عصاره اندام هوایی گندم بسته به مرحله فنولوژی و گیاه هدف اثرات دگرآسیبی متفاوتی دارد. با افزایش غلظت عصاره جوانه‌زنی نهایی، تعداد گیاهچه‌های عادی، ضریب سرعت جوانه‌زنی و طول گیاهچه علف‌های هرز کاهش یافت. بیشترین بازدارندگی در پاسخ به غلظت 100% عصاره مشاهده شد. عصاره اندام‌هوایی گندم بویژه در مرحله پنجه‌دهی و رسیدگی بترتیب بیشترین اثر منفی را بر شاخص‌های جوانه زنی تاج خروس و سس داشتند. نتایج حاصل از سنجش فنول کل مبنی بر تجمع ترکیبات آللوشیمیایی در اندام هوایی گندم به ویژه طی مرحله پنجه دهی در مقایسه با شاهد موید این نتیجه‌گیری می‌باشد. بر این اساس استفاده از زیست توده رویشی گندم در مرحله پنجه زنی به عنوان کود سبز یا اختلاط بقایای آن با خاک را می‌توان به عنوان یک راهبرد غیر شیمیایی در مدیریت علف‌های هرز در زراعت های تابستانه بعدی معرفی نمود.

مقاله پژوهشی فیزیولوژی

7. تنوع در ابعاد و تراکم روزنه ژنوتیپ های جو تحت تنش خشکی و شرایط نرمال

لیلا روحانی؛ محمد جعفر زمانی؛ رضا فتوت

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 986-994

چکیده

صفات روزنه یکی از مهمترین خصوصیات مورد توجه در مطالعات فیزیولوژیکی و در اصلاح ارقام برای بهبود مقاومت به خشکی هستند. جهت بررسی اثر تنش خشکی انتهائی بر روی خصوصیات روزنه جو، آزمایشی بر روی دو گروه ژنوتیپ جو شامل 32 ژنوتیپ بومی انتخاب شده از خزانه ژنتیکی جو ایکاردا و 24 رقم ایرانی در قالب طرح لاتیس ساده در دو شرایط آبیاری کامل و تنش انتهای ... بیشتر

مقاله پژوهشی اکولوژی

8. طبقه‌بندی پوشش گیاهی در ارتباط با برخی عوامل محیطی (مطالعه موردی: مراتع قره باغ استان آذربایجان غربی)

محمدعلی زارع چاهوکی؛ مهدیه مشغولی؛ سمیرا حسین جعفری

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 995-1005

چکیده

هدف از این تحقیق، شناسایی جوامع گیاهی موجود در مراتع قره باغ استان آذربایجان غربی و تعیین مهمترین عوامل مؤثر بر پراکنش آنهاست. برای این منظور، در ناحیه معرف هر جامعه گیاهی، نمونه‌برداری به روش تصادفی- سیستماتیک انجام شد. در هر ناحیه، نمونه‌برداری در طول 4 ترانسکت 150 متری به صورت عمود بر هم انجام شد. سطح و تعداد قطعه نمونه به روش حداقل ... بیشتر هدف از این تحقیق، شناسایی جوامع گیاهی موجود در مراتع قره باغ استان آذربایجان غربی و تعیین مهمترین عوامل مؤثر بر پراکنش آنهاست. برای این منظور، در ناحیه معرف هر جامعه گیاهی، نمونه‌برداری به روش تصادفی- سیستماتیک انجام شد. در هر ناحیه، نمونه‌برداری در طول 4 ترانسکت 150 متری به صورت عمود بر هم انجام شد. سطح و تعداد قطعه نمونه به روش حداقل سطح و آماری تعیین و در طول هر ترانسکت 15 قطعه نمونه با ابعاد یک متر مربع با فاصله 10 متر از یکدیگر قرار داده شد. در ابتدا و انتهای هر ترانسکت دو پروفیل خاک حفر و با توجه به عمق محدود خاک، نمونه خاک از عمق 20-0 سانتی متری برداشت گردید و درصد سنگریزه، رس، سیلت، شن، ماده آلی، اسیدیته، آهک، هدایت الکتریکی، ازت، پتاسیم و فسفر اندازه‌گیری شد. همچنین در هر قطعه نمونه نوع گونه‌های موجود و درصد پوشش گیاهی تعیین گردید. به منظور طبقه‌بندی جوامع گیاهی از تحلیل دوطرفه گونه های شاخص (TWINSPAN) و برای تعیین مهمترین عوامل تاثیرگذار بر پراکنش جوامع گیاهی از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی (PCA) استفاده شد. نتایج حاصل از طبقه بندی نشان داد که پنج گروه اکولوژیک در منطقه مورد مطالعه وجود دارد که با جوامع گیاهی منطقه انطباق داشتند. همچنین بین پراکنش پوشش گیاهی و عوامل محیطی رابطه وجود دارد و از بین عوامل مورد بررسی، بافت، آهک، نیتروژن و پتاسیم خاک بیشترین تأثیر را بر پراکنش پوشش گیاهی دارند.

مقاله پژوهشی اکولوژی

9. تغییر فراوانی قارچ‌های میکوریزی آربوسکولار و ارتباط آن با تنوع زیستی گیاهی در توده‌های مختلف جنگلی (مطالعه موردی؛ سری بینشکی- مازندران)

حمیدرضا سعیدی؛ مسلم اکبری نیا؛ ابراهیم محمدی گل تپه؛ سید محسن حسینی؛ یونس رضایی دانش

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 1006-1016

چکیده

در این تحقیق، تغییر فراوانی قارچ میکوریزی آربوسکولار و میزان مشارکت گونه‌های گیاهی شاخص در ارتباط با شاخص-های تنوع‌زیستی‌گیاهی در گروه‌های اکولوژیک مختلف بررسی شد. ترکیب گونه‌های گیاهی در 53 قطعه نمونه چهارصد مترمربعی، در قالب یک شبکه سیستماتیک به ابعاد 150×200 مترمربع و در محدوده ارتفاعی 400 تا 1700 متر بالاتر از سطح دریا ارزیابی ... بیشتر

مقاله پژوهشی اکولوژی

10. بررسی تأثیر موسیلاژ بذر بر میزان مقاومت به خشکی گیاه شاهی (Lepidium sativum L) در مرحله جوانه‌زنی و رشد اولیه

حمید سودائی زاده؛ اصغر مصلح آرانی؛ مهدیه تجملیان

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 1017-1027

چکیده

رشد و نمو گیاهان از مرحله جوانه‌زنی بذر شروع و با استقرار گیاهچه در خاک ادامه می‌یابد. به‌منظور بررسی نقش موسیلاژ در مقاومت به خشکی شاهی (Lepidium sativum L) در مرحله جوانه‌زنی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در این آزمایش سطوح مختلف تنش خشکی در پنج سطح (0، 5/0-، 9/0-، 45/1-، 1/2- مگاپاسکال) بر دونوع بذر ... بیشتر

مقاله پژوهشی اکولوژی

11. اثر تنش خشکی د بر ویژگی های خواب بذر Hordeum spontaneum L

شکیبا شاهمرادی؛ محمد رضا چایی چی؛ جواد مظفری؛ داریوش مظاهری؛ فرزاد شریف زاده

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 1028-1042

چکیده

خواب بذر یک سیستم دفاعی برای جوانه زنی گیاه در برابر شرایط نامساعد محیطی است. تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر تنش خشکی در گیاه مادری بر خواب بذر و ویژگی های جوانه زنی درجو وحشی (Hordeum spontaneum) انجام شد. به این منظور، 19 ژنوتیپ از این گونه، به همراه رقم زراعی نصرت، در آزمایشی گلخانه‌ای، در شرایط نرمال و تنش خشکی قرار گرفتند. آزمایش در قالب طرح ... بیشتر

مقاله پژوهشی

12. اثر تیمارهای مختلف در شکست خواب و تحریک جوانه زنی بذر سلمه (Atriplex leucoclada Boiss.)

فاطمه شمسی؛ پرتو روشندل؛ نواز خرازیان

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 1043-1053

چکیده

سلمه یا سلمک (Atriplex leucoclada Boiss.) از گیاهان هالوفیت بومی ایران است که برای بیابان زدایی، احیاء و اصلاح مراتع در مناطق خشک و بیابانی کشت آن مفید می‌باشد. به منظور بررسی اثر تیمارهای مکانیکی و شیمیایی در برطرف نمودن خواب و تحریک جوانه‌زنی بذر این گیاه دو سری آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار انجام شد. از آنجا که بذرهای این گونه از ... بیشتر سلمه یا سلمک (Atriplex leucoclada Boiss.) از گیاهان هالوفیت بومی ایران است که برای بیابان زدایی، احیاء و اصلاح مراتع در مناطق خشک و بیابانی کشت آن مفید می‌باشد. به منظور بررسی اثر تیمارهای مکانیکی و شیمیایی در برطرف نمودن خواب و تحریک جوانه‌زنی بذر این گیاه دو سری آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار انجام شد. از آنجا که بذرهای این گونه از لحاظ رنگ و اندازه متفاوت بودند، تاثیر این فاکتور نیز در جوانه‌زنی مورد بررسی قرار گرفت و بذرها بر این اساس به دو گروه تقسیم شدند. تیمارها عبارت بودند از: پیش تیمار سایش، پیش تیمارهای اسید جیبرلیک، کینتین، اتفن، نیترات پتاسیم، تیوره همگی در دو سطح زمانی 24 و 48 ساعت/ در دو دمای°C4 یا °C20، پیش تیمار آب جاری، پیش تیمار سرما (20 روز/ °C4) + تیمار 14 روزه با اسید جیبرلیک یا نیترات پتاسیم یا تیوره، دوبارسایش با کاغذ سنباده، شکاف‌دهی پوسته بذر با سوزن، آب داغ (70 و °C90 / 15 دقیقه)، اسید سولفوریک (75 درصد)، انبار داری (3 ماه/°C20) و استراتیفیکاسیون سرد (3 ماه/°C4). آنالیز داده‌ها نشان داد بالاترین درصد جوانه‌زنی (4/73 درصد )، سرعت جوانه‌زنی (35/1) و شاخص ویگور (8860) در مورد بذرهای قهوه‌ای و بالاترین درصد جوانه‌زنی (3/63 درصد)، سرعت جوانه‌زنی (74/0) و شاخص ویگور (7710) در دانه‌های سیاه رنگ با تیمار خراش مضاعف بذر توسط کاغذ سنباده به دست می‌آید. با توجه به نتایج آزمایشات حاضر پیشنهاد می‌شود خواب بذر در این گونه از آتریپلکس از نوع فیزیکی بوده و ناشی از مقاومت پوسته بذر می‌باشد.

مقاله پژوهشی فیزیولوژی

13. اثرات پرایمینگ با سالیسیلیک اسید بر میزان و توزیع عناصر غذایی در طبقات مختلف سنبله گندم

مهدی عبداللهی؛ فرید شکاری

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 1054-1065

چکیده

به منظور بررسی اثرات پرایمینگ با سالیسیلیک اسید و تاریخ کاشت بر میزان و توزیع عناصر غذایی در طبقات سنبله گندم، رقم الوند، آزمایشی به صورت مزرعه‌ای انجام گردید. سطوح پرایمینگ (شامل 0، 400، 800، 1200، 1600، 2000 و 2400 میکرومولار) به عنوان فاکتور اول، تاریخ کاشت (اول آبان و اول آذر) به عنوان فاکتور دوم و طبقات سنبله (بالایی، میانی و پایینی) به عنوان ... بیشتر به منظور بررسی اثرات پرایمینگ با سالیسیلیک اسید و تاریخ کاشت بر میزان و توزیع عناصر غذایی در طبقات سنبله گندم، رقم الوند، آزمایشی به صورت مزرعه‌ای انجام گردید. سطوح پرایمینگ (شامل 0، 400، 800، 1200، 1600، 2000 و 2400 میکرومولار) به عنوان فاکتور اول، تاریخ کاشت (اول آبان و اول آذر) به عنوان فاکتور دوم و طبقات سنبله (بالایی، میانی و پایینی) به عنوان فاکتور سوم در نظر گرفته شدند. اثرات متقابل سه جانبه تاریخ کاشت، سالیسیلیک اسید و طبقات سنبله بر روی تمام عناصر معدنی اندازه‏گیری شده معنی‌دار بود. کاربرد سالیسیلیک اسید توانست میزان جذب عناصر غذایی ماکرو و میکرو را بخصوص در طبقات بالایی و وسطی سنبله بهبود بخشد. در میان سطوح پرایمینگ نیز غلظت 400 میکرو مولار سالیسیلیک اسید نسبت به سایر سطوح پرایم و همچنین شاهد در تمامی عناصر غذایی اندازه‌گیری شده تاثیر بیشتری داشت. به نظر می‌رسد که دانه‌های بخش مرکزی سنبله به علت بزرگتر بودن و همچنین سرعت و طول مدت پرشدن دانه بیشتر، نسبت به دانه‌های بخش بالا و پایین سنبله غلظت بیشتری از عناصر غذایی را نشان دادند. بیشترین غلظت نیتروژن، فسفر، آهن و منگنز در قسمت میانی سنبله دیده شد. ولی برای عنصر مس بیشترین غلظت در بخش بالا و برای پتاسیم در قسمت پایین سنبله مشاهده گردید. به طور کلی پرایمینگ بذرهای گندم با سالیسیلیک اسید موجب افزایش غلظت عناصر غذایی ماکرو و میکرو بخصوص در طبقات بالایی و وسطی سنبله گردید.

مقاله پژوهشی کشت بافت

14. تاثیرات سختی محیط کشت بر خالص سازی و تشکیل کلونی در جلبک سبز Scenedesmus quadricauda

امیدوار فرهادیان؛ امید جعفری

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 1066-1076

چکیده

در این تحقیق تاثیرات محیط کشت با سختی های مختلف صفر (شاهد)، 200،400 و600 میلی گرم بر لیتر از کربنات کلسیم بر خالص سازی و تشکیل کلونی در کشت های جلبک سبز سندسموس(Scenedesmus quadricauda) آلوده شده با سیانوباکتریها بررسی گردید. نتایج نشان داد که سختی محیط کشت تاثیر معنی داری(05/0P بیشتر

مقاله پژوهشی

15. بررسی تاثیر عصاره الکلی اکالیپتوس ( Eucalyptus camaldulesis ) بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان، فعالیت آنزیم ساکاروز سنتتاز و تخریب غشاهای سلولی گیاهچه توق( Xantium strumarium)

روزبه فرهودی

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 1077-1087

چکیده

به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی عصاره متانولی اکالیپتوس بر رشد گیاهچه، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و ساکاروز سنتتاز گیاهچه توق آزمایش در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر در سال 1391 انجام شد. این تحقیق در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار و 6 تیمار شامل غلظت های عصاره متانولی برگ اکالیپتوس ( 4، 8، 12، 16و 20 گرم بر لیتر) انجام شد. در تیمار ... بیشتر

مقاله پژوهشی

16. اثر غلظت‌های مختلف نفتالن‌استیک‌اسید و کینتین بر روی ریزازدیادی گیاه زینتی لیسیانتوس (Eustoma grandiflorum)

بهزاد کاویانی؛ سارا غفاری ایسی زاد

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 1088-1096

چکیده

یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین فنون کشت بافت گیاهی، ریزازدیادی است. لیسیانتوس (grandiflorum Eustoma) یک گیاه زینتی است که مطالعه‌ی کمی بر روی ریزازدیادی آن انجام شده است. هدف از این پژوهش، بررسی اثر غلظت-های مختلف نفتالن ‌استیک ‌اسید (NAA) و کینتین (KIN) بر روی ریزازدیادی لیسیانتوس بود. به این منظور، ریزنمونه‌ها در محیط موراشیگ و اسکوگ (MS) با غلظت‌های ... بیشتر

مقاله پژوهشی فیزیولوژی

17. مقایسه تاثیر تنش شوری بر رشد و پاسخ های آنتی اکسیدانی در اندام های مختلف گیاه پونه معطر (Mentha pulegium L.)

محمدجواد مرآتی؛ وحید نیکنام؛ حلیمه حسن پور؛ مسعود میرمعصومی

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 1097-1107

چکیده

پونه معطر (Mentha pulegium L.) گیاهی دارویی، متعلق به تیره نعناعیان است. در پژوهش حاضر، تاثیر تنش شوری بر سطح برگ، طول ساقه، طول ریشه و فعالیت آنزیم‌های SOD، POD، PPO، CAT و APX مورد مطالعه قرار گرفت. بذرها در پیت کشت شدند و در شرایط گل‌خانه ای 16 ساعت روشنایی/ 8 ساعت تاریکی، دمای روزانه/ شبانه (25/ 18 درجه سانتیگراد) قرار گرفتند، گیاهک‌های 60 روزه به گلدان‌های ... بیشتر پونه معطر (Mentha pulegium L.) گیاهی دارویی، متعلق به تیره نعناعیان است. در پژوهش حاضر، تاثیر تنش شوری بر سطح برگ، طول ساقه، طول ریشه و فعالیت آنزیم‌های SOD، POD، PPO، CAT و APX مورد مطالعه قرار گرفت. بذرها در پیت کشت شدند و در شرایط گل‌خانه ای 16 ساعت روشنایی/ 8 ساعت تاریکی، دمای روزانه/ شبانه (25/ 18 درجه سانتیگراد) قرار گرفتند، گیاهک‌های 60 روزه به گلدان‌های حاوی پرلیت منتقل شده و در محلول هوگلند با غلظت‌های مختلف شوری 0، 25، 50 و 75میلی مولار NaClرشد نمودند. گیاهچه‌ها طی 5 زمان برداشت مختلف (0 ،10 ، 20، 30 و 40 روز) برای آنالیزهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی برداشت شدند. نتایج نشان داد که با افزایش سطح شوری طول ساقه و سطح برگ کاهش یافت، در حالیکه طول ریشه تا غلظت 50 میلی مولار به طور معنی داری افزایش و سپس کاهش یافت (05/0  P). تاخیر در زمان برداشت منجر به کاهش بیشتر سطح برگ و طول ساقه شد. با افزایش سطح شوری فعالیت همه آنزیم‌های آنتی اکسیدان در همه برداشت ها افزایش معنی‌داری را نسبت به شاهد نشان داد (05/0  P). فعالیت آنزیم های SOD، PPO و APX در ریشه بیشتر از سایر اندام‌ها بود، در حالیکه فعالیت CAT در برگ بیشتر از ساقه و ریشه بود. به نظر می‌رسد پونه معطر با افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان در ریشه، ساقه و برگ، اثرات منفی تنش شوری را کاهش می دهد و پاسخ آنتی‌اکسیدانی این گیاه به تنش شوری رابطه مستقیم با مدت زمان تنش دارد.

مقاله مروری فیزیولوژی

18. مقایسه تیمارهای اعمال شده بر جوانه‌زنی بذر سه گونه زالزالک بومی ایران (Crataegus babakhanloui، C. persica ، C. assadii)

سعیده سادات میرزاده واقفی؛ عادل جلیلی؛ محسن نصیری

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 1108-1118

چکیده

جنس زالزالک (Crataegus) از تیره گل سرخ (Rosaceae) از جمله گیاهان مقاوم به خشکی وسرما است. به سبب خواب ناشی از فرایندهای فیزیولوژیکی و پوشش سخت بذر، تکثیر و تولید نهال گونه‌های این جنس، با موانع عمده ای روبرو است که در این مقاله رفع آنها مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به مطالعات صورت گرفته توسط سایر پژوهشگران در سایر کشورها بر روی بذر گونه های ... بیشتر جنس زالزالک (Crataegus) از تیره گل سرخ (Rosaceae) از جمله گیاهان مقاوم به خشکی وسرما است. به سبب خواب ناشی از فرایندهای فیزیولوژیکی و پوشش سخت بذر، تکثیر و تولید نهال گونه‌های این جنس، با موانع عمده ای روبرو است که در این مقاله رفع آنها مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به مطالعات صورت گرفته توسط سایر پژوهشگران در سایر کشورها بر روی بذر گونه های این جنس، در این مطالعه، تیمارهای موثر بر جوانه‌زنی بذرهای سه گونه زالزالک بومی ایران Crataegus babakhanloui، C. persica ، C. assadiiمورد آزمایش و پژوهش قرار گرفته و در نهایت بهترین و موثرترین تیمارها معرفی شدند. جهت بررسی جوانه‌زنی و شکستن خواب بذر گونه‌های مذکور آزمایش‌هایی با 22 تیمار و 3 تکرار به صورت طرح کاملا تصادفی انجام شد. تیمارها به صورت مجزا و یا ترکیبی اعمال شد که شامل خراش‌دهی پوسته، گرمادهی و سرمادهی متناوب و استفاده از اسید جیبرلیک، نیترات پتاسیم و اسید سولفوریک بود. نتایج مقایسه ای تیمارها نشان داد که برای نفوذ پذیرتر کردن پوسته و شکستن خواب بذر خراش‌دهی مکانیکی موثر گردید. بالاترین درصدجوانه‌زنی بذر خراش‌داده شده در دو تیمار "کاشتن بذر در هوای آزاد در اوایل تابستان" و تیمار ترکیبی "آب روان و تناوب دما" به ترتیب با 33/45% و 22/54% جوانه‌زنی بدون در نظر گرفتن گونه مشاهده شد.

مقاله پژوهشی فیزیولوژی

19. اثر اسید آمینه آرژینین بر برخی پارامترهای اکسیداتیو و افزایش تحمل به شوری در گیاه گندم

فاطمه نصیبی؛ خسرو منوچهری کلانتری؛ قاسم محمدی نژاد؛ رویا زنگنه

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 1119-1128

چکیده

در این پژوهش اثر پیش تیمار بذر با اسید آمینه آرژینین (اسید آمینه پیش ساز نیتریک اکسید و پلی آمینها)، بر پارامترهای رشد، نسبت K+/Na+ و کاهش تنش اکسیداتیو ناشی از شوری (300 میلی مولار کلرید سدیم) در گیاه گندم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تنش شوری تقریبا بر پارامترهای رشدی اثر معنی داری نداشت اما تمام شاخصهای اکسیداتیو نظر پراکسیداسیون ... بیشتر در این پژوهش اثر پیش تیمار بذر با اسید آمینه آرژینین (اسید آمینه پیش ساز نیتریک اکسید و پلی آمینها)، بر پارامترهای رشد، نسبت K+/Na+ و کاهش تنش اکسیداتیو ناشی از شوری (300 میلی مولار کلرید سدیم) در گیاه گندم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تنش شوری تقریبا بر پارامترهای رشدی اثر معنی داری نداشت اما تمام شاخصهای اکسیداتیو نظر پراکسیداسیون لیپید، محتوی هیدروژن پراکسید و فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان را افزایش داد. خیساندن بذرها در آرژینین (5/0 میلی مولار) به مدت 24 ساعت مقدار مالون دی آلدئید و هیدروژن پراکسید را در گیاهان تحت تنش کاهش داد. در گیاهانی که تحت تنش شوری قرار داشتند پیش تیمار بذر با آرژینین همچنین باعث افزایش فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان GPXریشه و اندام هوایی و فعالیت آنزیم APX ریشه در مقایسه با گیاهان پیش تیمار نشده با آرژینین شد. در این پژوهش نسبت K+ به Na+ در گیاهان تحت تنش کاهش یافت در حالیکه پیش تیمار بذر با آرژینین این نسبت را در گیاهان افزایش داد. با توجه به اینکه اثر حفاظتی برخی ترکیبات حاصل از متابولیسم آرژینین مانند نیتریک اکسید و پلی آمینها در افزایش تحمل به تنش در مطالعات قبلی گزارش شده است، در این بررسی به نظر می رسد که اسید آمینه آرژینین به صورت مستقیم ویا از طریق برخی ترکیبات حاصل از متابولیسم آن مانند نیتریک اکسید و یا پلی آمینها باعث افزایش تحمل به تنش شوری شده است.

مقاله پژوهشی فیزیولوژی

20. اثر تیمار‌های فیزیکوشیمیایی بر خصوصیات جوانه‌زنی بذر گیاه دارویی‌زینتی تاج خروس (Amaranthus cruentus)

حبیب یزدانشناس؛ علی طویلی؛ ملیحه نصیری

دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه) ، زمستان 1394، صفحه 1129-1136

چکیده

تاج خروس زینتی (Amaranthus cruentus) یکی از گیاهان زینتی، خوراکی و دارویی بسیار ارزشمند است. بذر این گیاه دارای مشکل جوانه زنی می‌باشد و در زمان کشت تعداد محدودی از بذور کشت شده جوانه می‌زنند. بنابراین در پِژوهش حاضر اثر تیمار‌های اسید سولفوریک، منجمد سازی، آب جوش، مرطوب و خشک کردن، سرما دهی و تیمارخراش‌دهی بر خواب بذر این گیاه اعمال شد و ... بیشتر تاج خروس زینتی (Amaranthus cruentus) یکی از گیاهان زینتی، خوراکی و دارویی بسیار ارزشمند است. بذر این گیاه دارای مشکل جوانه زنی می‌باشد و در زمان کشت تعداد محدودی از بذور کشت شده جوانه می‌زنند. بنابراین در پِژوهش حاضر اثر تیمار‌های اسید سولفوریک، منجمد سازی، آب جوش، مرطوب و خشک کردن، سرما دهی و تیمارخراش‌دهی بر خواب بذر این گیاه اعمال شد و درصد جوانه‌زنی و سرعت جوانه زنی بذرها بررسی شد. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار درون پتری‌دیش در محیط ژرمیناتور انجام شد. سپس داده‌های جمع‌آوری شده مربوط به جوانه‌زنی بذرها در طول آزمایش مورد تجزیه و تحلیل آماری (با نرم افزار SPSS – p<0.01) قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بذر این گیاه دارای خواب فیزیکی و فیزیولوژیک می‌باشد و تمام تیمارهای مورد آزمایش بر جوانه‌زنی بذر این گیاه اثرگذار بودند. تیمار آب جوش بیشترین تأثیر مثبت بر بهبود جوانه‌زنی بذور را داشت و میزان جوانه زنی بذور را از حدود 7% (نمونه شاهد) به 36% افزایش داد. همچنین بالاترین سرعت جوانه‌زنی بذرها مربوط به تیمار آب جوش (20 بذر در روز) بود. سرمادهی تنها تیماری بود که اثر منفی بر ویژگی‌های جوانه‌زنی بذر تاج خروس زینتی داشت و میزان جوانه‌زنی بذرها را در مقایسه با نمونه کنترل به 4% کاهش داد.

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 33 (1399)

دوره 32 (1398)

دوره 31 (1397)

دوره 30 (1396)

دوره 29 (1395)

دوره 28 (1394)

دوره 27 (1393)

دوره 26 (1392)

دوره 1 (1374)

دوره و شماره: دوره 28، شماره 5 (ویژه نامه)، زمستان 1394، صفحه 907-1136

1. مقایسه خصوصیات بوم شناسی گونه‏های Helichrysum aucheri Boiss& Helichrysum globiferum در استان آذربایجان غربی

چکیده

2. مقایسه تنوع زیستی گلسنگ های پوست زی در دو توده جنگلی ممرز-انجیلی و افراشیردار (مطالعه موردی؛ جنگل ماشلک نوشهر)

چکیده

3. مطالعه فلوریستیک کوه ساورز دراستان کهگیلویه وبویراحمد

چکیده

4. اثر کاربرد برگی 5-آمینولولینیک اسید بر رشد و برخی فاکتورهای فیزیولوژیکی و عملکرد فلفل شیرین (Capsicum annuum L.) در شرایط تنش خشکی

چکیده

5. تأثیر تنش یخ زدگی بر شاخص های مورفوفیزیولوژیکی و فلورسانس کلروفیل گیاه دارویی نوروزک (Salvia leriifolia Benth.) در مرحله گیاهچه ای

چکیده

6. ارزیابی اثر دگرآسیبی عصاره آبی اندام هوایی گندم در مراحل مختلف فنولوژی بر جوانه‌زنی بذر و رشد دو گونه علف هرز

چکیده

7. تنوع در ابعاد و تراکم روزنه ژنوتیپ های جو تحت تنش خشکی و شرایط نرمال

چکیده

8. طبقه‌بندی پوشش گیاهی در ارتباط با برخی عوامل محیطی (مطالعه موردی: مراتع قره باغ استان آذربایجان غربی)

چکیده

9. تغییر فراوانی قارچ‌های میکوریزی آربوسکولار و ارتباط آن با تنوع زیستی گیاهی در توده‌های مختلف جنگلی (مطالعه موردی؛ سری بینشکی- مازندران)

چکیده

10. بررسی تأثیر موسیلاژ بذر بر میزان مقاومت به خشکی گیاه شاهی (Lepidium sativum L) در مرحله جوانه‌زنی و رشد اولیه

چکیده

11. اثر تنش خشکی د بر ویژگی های خواب بذر Hordeum spontaneum L

چکیده

12. اثر تیمارهای مختلف در شکست خواب و تحریک جوانه زنی بذر سلمه (Atriplex leucoclada Boiss.)

چکیده

13. اثرات پرایمینگ با سالیسیلیک اسید بر میزان و توزیع عناصر غذایی در طبقات مختلف سنبله گندم

چکیده

14. تاثیرات سختی محیط کشت بر خالص سازی و تشکیل کلونی در جلبک سبز Scenedesmus quadricauda

چکیده

15. بررسی تاثیر عصاره الکلی اکالیپتوس ( Eucalyptus camaldulesis ) بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان، فعالیت آنزیم ساکاروز سنتتاز و تخریب غشاهای سلولی گیاهچه توق( Xantium strumarium)

چکیده

16. اثر غلظت‌های مختلف نفتالن‌استیک‌اسید و کینتین بر روی ریزازدیادی گیاه زینتی لیسیانتوس (Eustoma grandiflorum)

چکیده

17. مقایسه تاثیر تنش شوری بر رشد و پاسخ های آنتی اکسیدانی در اندام های مختلف گیاه پونه معطر (Mentha pulegium L.)

چکیده

18. مقایسه تیمارهای اعمال شده بر جوانه‌زنی بذر سه گونه زالزالک بومی ایران (Crataegus babakhanloui، C. persica ، C. assadii)

چکیده

19. اثر اسید آمینه آرژینین بر برخی پارامترهای اکسیداتیو و افزایش تحمل به شوری در گیاه گندم

چکیده

20. اثر تیمار‌های فیزیکوشیمیایی بر خصوصیات جوانه‌زنی بذر گیاه دارویی‌زینتی تاج خروس (Amaranthus cruentus)

چکیده