مقاله پژوهشی
منابع طبیعی
طیبه احمدی؛ فرانسواز برنارد؛ سیما زنگنه؛ فرهاد رجالی
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 674-683
چکیده
قارچهای میکوریزی از اجزای ضروری سیستم‌‌های کشاورزی بوده و نقش مهمی در بهبود رشد گیاهان دارند. در این بررسی قارچهای میکوریز اطراف ریزوسفر آویشن دنائی در مناطق ایوان و تهران که از رویشگاه‌های طبیعی این گونه‌ی گیاهی ارزشمند و بومی ایران می‌باشند، شناسائی گردیدند. درکل 9 گونه قارچ میکوریز که متعلق به جنس‌های Glomus و Scutellospora بودند در ...
بیشتر
قارچهای میکوریزی از اجزای ضروری سیستم‌‌های کشاورزی بوده و نقش مهمی در بهبود رشد گیاهان دارند. در این بررسی قارچهای میکوریز اطراف ریزوسفر آویشن دنائی در مناطق ایوان و تهران که از رویشگاه‌های طبیعی این گونه‌ی گیاهی ارزشمند و بومی ایران می‌باشند، شناسائی گردیدند. درکل 9 گونه قارچ میکوریز که متعلق به جنس‌های Glomus و Scutellospora بودند در اطراف ریزوسفر این گونه‌ی گیاهی مشاهده شد. از طرفی به منظور بررسی اثر کلونیزاسیون قارچ G. intraradices بر روی ارتفاع ساقه، وزن تر و خشک اندام هوائی، میزان ازت و پلیآمینها، ماده تلقیحی حاوی اسپورها و ریشههای کلونیزه شده با این قارچ میکوریزی در شرایط گلخانهایی به گیاهان رشد کرده در این شرایط اضافه شد. کلونیزاسیون با قارچ مورد نظر تفاوتی از نظر ارتفاع ساقه، وزن خشک اندام هوائی و میزان پوترسین باند شده ایجاد نکرد ولی سبب کاهش وزن تر اندام هوائی، میزان ازت و پوترسین کونژوگه در گیاهان تیمار نسبت به کنترلها شده بود.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
الهام اسدی کرم؛ زهرا اسرار؛ بتول کرامت
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 684-694
چکیده
چکیده متیل‌جاسمونات یک هورمون گیاهی است که به طور وسیع در گیاهان انتشار یافته و نقش مهمی در فعالیت فیزیولوژیکی در گیاهان ایفا می‌کند. مس عنصری ضروری برای گیاه می‌باشد. مقدار زیاد آن باعث ایجاد سمیت در گیاه از طریق ایجاد گونه‌های فعال اکسیژن می‌شود. در این تحقیق اثر احتمالی تیمارهای مختلف متیل‌جاسمونات بر کاهش تنش اکسیداتیو در ...
بیشتر
چکیده متیل‌جاسمونات یک هورمون گیاهی است که به طور وسیع در گیاهان انتشار یافته و نقش مهمی در فعالیت فیزیولوژیکی در گیاهان ایفا می‌کند. مس عنصری ضروری برای گیاه می‌باشد. مقدار زیاد آن باعث ایجاد سمیت در گیاه از طریق ایجاد گونه‌های فعال اکسیژن می‌شود. در این تحقیق اثر احتمالی تیمارهای مختلف متیل‌جاسمونات بر کاهش تنش اکسیداتیو در گیاه شاهی(Lepidium sativum)، تحت سطوح مختلف تنش مس(50، 100 و 200 میکرومولار (CuSo4، مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، پراکسیداسیون لیپیدها، میزان پروتئین و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که تنش مس به تنهایی باعث افزایش میزان مالون دآلدئید، پراکسیدهیدروژن و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان کاتالاز((CAT، آسکورباتپراکسیداز((APX و گایاکول-پراکسیداز((GPX گردید. اما تیمارهای5 و10 میکرومولار متیل‌جاسمونات سبب بهبود پارامترهای مذکور تحت تنش مس گردید، که نشاندهنده کاهش خسارت اکسیداتیو و تاثیر متیل‌جاسمونات در افزایش تحمل گیاه شاهی در شرایط تنش مس می‌باشد. کلمات کلیدی: آنزیمهای آنتیاکسیدان، گیاه شاهی، متیل‌جاسمونات، مس.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
سکینه اسمعیلی کناری؛ منیر حسین زاده نمین؛ خدیجه کیارستمی؛ الهیار فلاح
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 695-711
چکیده
برنج (Oryza sativa L.)و سوروف (Echinochola cruss- galli L.) گیاهانی یکساله و متعلق به تیره غلات می‌باشند. سوروف یکی از مهم‌ترین علف‌های هرز شالیزار‌های برنج در ایران و جهان است. در این مطالعه اثرات دگرآسیبی سوروف بر صفات تشریحی گیاه برنج طارم محلی در مراحل گلدهی و رسیدن دانه مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشی با استفاده از عصاره‌های آبی 50 و 100% ریشه و اندام ...
بیشتر
برنج (Oryza sativa L.)و سوروف (Echinochola cruss- galli L.) گیاهانی یکساله و متعلق به تیره غلات می‌باشند. سوروف یکی از مهم‌ترین علف‌های هرز شالیزار‌های برنج در ایران و جهان است. در این مطالعه اثرات دگرآسیبی سوروف بر صفات تشریحی گیاه برنج طارم محلی در مراحل گلدهی و رسیدن دانه مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشی با استفاده از عصاره‌های آبی 50 و 100% ریشه و اندام هوایی گیاه سوروف به منظور بررسی اثر آنها بر روی صفات تشریحی برنج طراحی شد. نتایج نشان داد در برنج های تیمار شده با عصاره‌های آبی 100% ریشه سوروف در مرحله گلدهی و رسیدن دانه، تعداد و اندازه دانه‌های سیلیسی در سلول‌های روپوست پشتی برگ و روپوست ساقه و تعداد و اندازه دستجات روزنه‌ای برگ افزایش یافتند. در برش عرضی ساقه تعداد و اندازه برآمدگی‌های ناشی از دانه‌های سیلیسی در سطح ساقه و نیز اندازه دستجات آوندی افزایش نشان داد. در برنج‌های تیمار دیده با عصاره‌های آبی ریشه سوروف با افزایش سیلیس در برگ و ساقه گیاه برنج، طول ساقه، مقدار محصول، مقاومت در مقابل کرم ساقه‌خوار و استحکام ساقه در مقابل ورس (خوابیدگی ناشی از باد و باران) افزایش یافتند. نتایج نشان داد که عصاره‌های آبی ریشه سوروف بر تعداد و اندازه دانه‌های سیلیسی و بر آمدگی‌های ناشی از آنها در برگ و ساقه اثر مثبت داشت و باعث افزایش مقاومت و استحکام ساقه‌ها شد که به افزایش برداشت محصول برنج منجر شد.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
ایوب امیری؛ علیرضا سیروس مهر؛ صدیقه اسماعیل زاده بهابادی
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 712-725
چکیده
در این پژوهش تاثیر محلول‌پاشی اسید سالسیلیک و کیتوزان در شرایط کم آبیاری بر ویژگیهای کمی و کیفی گلرنگ (.Carthamus thinctorius L) (رقم گلدشت)، به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. تنش خشکی شامل: (A1) آبیاری 75 درصد ظرفیت مزرعه (شاهد)، (A2) آبیاری 50 درصد ظرفیت مزرعه (تنش متوسط)، (A3) آبیاری 25 درصد ظرفیت مزرعه (تنش ...
بیشتر
در این پژوهش تاثیر محلول‌پاشی اسید سالسیلیک و کیتوزان در شرایط کم آبیاری بر ویژگیهای کمی و کیفی گلرنگ (.Carthamus thinctorius L) (رقم گلدشت)، به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. تنش خشکی شامل: (A1) آبیاری 75 درصد ظرفیت مزرعه (شاهد)، (A2) آبیاری 50 درصد ظرفیت مزرعه (تنش متوسط)، (A3) آبیاری 25 درصد ظرفیت مزرعه (تنش شدید) به عنوان عامل اصلی و محلول‌پاشی اسید سالسیلیک و کیتوزان به عنوان عامل فرعی بودند.. تنش خشکی موجب کاهش ارتفاع، شاخه فرعی، عملکرد دانه، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، پروتئین دانه، کربوهیدرات های محلول، میزان کلروفیل گردید. اسید سالیسیلیک و کیتوزان در شرایط غیر تنش به طور معنی داری موجب افزایش تمامی شاخص ها به جز کلروفیل و شاخص سطح برگ شد. نتایج نشان داد در شرایط تنش، محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و کیتوزان بر عملکرد بیولوژیک معنی دار بود. بنابراین می‌توان نتیجه گیری کرد که اسید سالیسیلیک و کیتوزان در رفع آسیب اکسیداتیو ناشی از این تنش نقش دارد و قادر است به طور موثری باعث افزایش عملکرد گلرنگ شود.
مقاله پژوهشی
سایه جعفری؛ سید محمد مهدی حمدی؛ محبوبه تقی مومنی
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 726-736
چکیده
گیاه خارشتر با نام علمی AlhagiازتیرهFabaceae با میوه‌های غیرخوراکی است که خواص دارویی بسیاری برای آن شمرده شده است. خارشتر بومی جنوب اروپا بوده ودر بسیاری از مناطق ایران نیز یافت می‌شود.. با توجه به کمبود اطلاعات علمی در زمینه ویژگیهای ریخت‌شناسی این گیاه، بررسی ساختار تشریحی اندام‌های رویشی و زایشی Alhagi persarum مورد توجه قرار گرفت. بررسی ...
بیشتر
گیاه خارشتر با نام علمی AlhagiازتیرهFabaceae با میوه‌های غیرخوراکی است که خواص دارویی بسیاری برای آن شمرده شده است. خارشتر بومی جنوب اروپا بوده ودر بسیاری از مناطق ایران نیز یافت می‌شود.. با توجه به کمبود اطلاعات علمی در زمینه ویژگیهای ریخت‌شناسی این گیاه، بررسی ساختار تشریحی اندام‌های رویشی و زایشی Alhagi persarum مورد توجه قرار گرفت. بررسی ساختار تشریحی مریستم رویشی، مریستم زایشی و گل، با استفاده از تثبیت نمونه‌ها در فیکساتور F.A.A، گذراندن مراحل آمادهسازی برای قالبگیری در پارافین، برشگیری با دستگاه میکروتوم به ضخامت 10-7میکرومتر، رنگآمیزی برشها با هماتوکسیلین- ائوزین، برشها با میکروسکوپ نوری انجام مشاهدهشر و از نمونه‌های مناسب با فتومیکروسکوپ عکس‌برداری شد. مریستم رویشی از دو لایه تونیکا ، کورپوس تشکیل شده است. گل در این گیاه کامل است .از نوع زیگومورف(نامنظم ) می باشد و پرچم ها به صورت دیادلف می باشند. تاپی از نوع ترشحی می‌باشد. تخمک از نوع واژگون است و دارای پو دو لایه است.
مقاله پژوهشی
کشت بافت
ندا جوادیان؛ قاسم کریم زاده؛ محسن شریفی؛ احمد معینی
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 737-745
چکیده
کتان سفید Linum album یکی از گیاهان دارویی بومی ایران حاوی ماده موثرة پودوفیلوتوکسین (PTOX) می‌باشد. این ماده ارزشمند دارویی به عنوان پیش ماده، برای سنتز داروهای ضدتوموری مهم مانندEtoposide ، Teniposide وEtopophos استفاده می‌شود. کشت بافت گیاهی روشی مناسب برای افزایش تولید متابولیت‌های ثانویه در گیاهان دارویی می‌باشد. در این تحقیق، القا کالوس به منظور ...
بیشتر
کتان سفید Linum album یکی از گیاهان دارویی بومی ایران حاوی ماده موثرة پودوفیلوتوکسین (PTOX) می‌باشد. این ماده ارزشمند دارویی به عنوان پیش ماده، برای سنتز داروهای ضدتوموری مهم مانندEtoposide ، Teniposide وEtopophos استفاده می‌شود. کشت بافت گیاهی روشی مناسب برای افزایش تولید متابولیت‌های ثانویه در گیاهان دارویی می‌باشد. در این تحقیق، القا کالوس به منظور باززایی در شرایط آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفته است. جدا کشت نوساقه در محیط کشت MS حاوی ترکیب هورمونهای KIN با غلظت‌های (4/0- 2/0- 0) میلی گرم در لیتر وNAA با غلظت‌های (5/2- 2- 5/1- 1- 8/0- 4/0- 0) میلی گرم در لیتر در تاریکی قرار گرفت. بیشترین وزن کالوس در محیط کشت MS حاوی ترکیب هورمونی 2 میلی گرم در لیتر NAA و 4/0 میلی گرم در لیتر KIN به دست آمد. کالوسها به محیط کشت MS حاوی غلظت‌های 1 تا 5/2 میلی گرم در لیتر BAP تنها یا در ترکیب با 2/0 میلی گرم در لیتر NAA برای باززایی نوساقه انتقال یافتند که بهترین تیمار برای باززایی نوساقه، تیمار هورمونی 2 میلی گرم در لیتر BAP بود. بیشترین درصد ریشه زایی نوساقه در محیط کشت MS2/1 حاوی 1 میلی گرم در لیتر NAA مشاهده گردید
مقاله پژوهشی
عاطفه دژبان؛ انوشیروان شیروانی؛ پدرام عطارد؛ مجتبی دلشاد؛ محمد متینی زاده
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 746-758
چکیده
کادمیوم که بوسیله فعالیت‌های شهری، صنعتی و کشاورزی تولید می‌شود در گیاهان تنش ایجاد می‌نماید و فعالیت فیزیولوِژیکشان را متاثر می سازد. در این تحقیق تاثیر کادمیوم بر فلورسانس کلروفیل (Fv/Fm، Fo و Fm)، محتوی رنگدانه‌های کلروفیل (a و b) و پرولین داغداغان و اقاقیا بصورت محلول پاشی کادمیوم روی برگها، بررسی شد. نهال‌ها دو بار در فواصل پنج روزه ...
بیشتر
کادمیوم که بوسیله فعالیت‌های شهری، صنعتی و کشاورزی تولید می‌شود در گیاهان تنش ایجاد می‌نماید و فعالیت فیزیولوِژیکشان را متاثر می سازد. در این تحقیق تاثیر کادمیوم بر فلورسانس کلروفیل (Fv/Fm، Fo و Fm)، محتوی رنگدانه‌های کلروفیل (a و b) و پرولین داغداغان و اقاقیا بصورت محلول پاشی کادمیوم روی برگها، بررسی شد. نهال‌ها دو بار در فواصل پنج روزه با غلظت‌های (صفر، 250، 500، 1000 و 2000 میلی گرم در لیتر) تیمار شدند. فلورسانس کلروفیل بعد از اولین محلول پاشی ده روز بصورت یک روز در میان اندازه‌گیری شد. در پایان ده روز نمونه برداری از برگ نهال‌ها جهت اندازه‌گیری کلروفیل و پرولین انجام شد. نتایج نشان داد که فلورسانس کلروفیل دو گونه در غلظت‌های بالای کادمیوم (1000 و 2000 میلی‌گرم بر لیتر) به میزان کمی تحت تاثیر قرار گرفت و Fv/Fm هر دو گونه کاهش یافت. کلروفیل a در اقاقیا در غلظت-های 1000 و 2000 میلی‌گرم بر لیتر کادمیوم افزایش یافت و در داغداغان تفاوت معنی‌داری دیده نشد. کلروفیل b تحت تاثیر کادمیوم در هیچ یک از گونه‌ها تفاوت معنی‌داری را نشان نداد. پرولین داغداغان در غلظت‌های 250، 500، 1000 و 2000 میلی‌گرم بر لیتر افزایش یافت و در اقاقیا تغییری دیده نشد. این نتایج نشان می‌دهد که کادمیوم، فتوسنتز این دو گونه را به میزان کمی تحت تاثیر قرار داد بطوریکه فتوسیستم II و رنگدانه‌های کلروفیل آسیب جدی ندیدند. پیشنهاد می‌شود در مطالعات آینده سایر ابزارهای فیزیولوژیک برای نشان دادن تنش فلزات سنگین در گیاهان و انتخاب آنها برای کاشت در مناطق آلوده شهری مدنظر قرار بگیرند.
مقاله پژوهشی
بیوسیستماتیک
زهرا رنجبر؛ حمید اجتهادی؛ جمیل واعظی؛ فرشید معماریانی
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 759-770
چکیده
سس(Cusucta) متعلق به تیره پیچک (Convolvulaceae)، از گیاهان تمام انگل گلدار است و علف هرز گیاهان زراعی، باغی، وحشی و زینتی می باشد و پراکندگی وسیعی در جهان دارد. در این مطالعه ریز ریخت شناسی سطح دانه های گرده هفت تاکسون و بذر پنج تاکسون از نه تاکسون موجود در استان های خراسان با استفاده از میکروسکوپ های نوری و الکترونی نگاره جهت مطالعه اهمیت تاکسونومیکی ...
بیشتر
سس(Cusucta) متعلق به تیره پیچک (Convolvulaceae)، از گیاهان تمام انگل گلدار است و علف هرز گیاهان زراعی، باغی، وحشی و زینتی می باشد و پراکندگی وسیعی در جهان دارد. در این مطالعه ریز ریخت شناسی سطح دانه های گرده هفت تاکسون و بذر پنج تاکسون از نه تاکسون موجود در استان های خراسان با استفاده از میکروسکوپ های نوری و الکترونی نگاره جهت مطالعه اهمیت تاکسونومیکی ریزساختار گرده و بذر مورد بررسی قرار گرفت. مطالعه دانه گرده این تاکسون ها نشان داد که در جنس سس گرده ها oblate و zonocolpate هستند و اغلب سه شیاره (tricolpate) می-باشند. C. epithymumبزرگترین دانه گرده (طول محور قطبی082/44 و طول محور استوایی 18/48 میکرومتر) را دارد. کوچکترین دانه گرده در C. campestris (طول محور قطبی 97/26 و طول محور استوایی 95/30 میکرومتر) مشاهده گردید. فراساختار سطح دانه گرده (ektexine) در گونه های این جنس به صورت خاردار( (echinate، شبکه ای ریز(finely reticulate) و شبکه ای خشن (coarsely reticulate) مشاهده شد. بررسی بذر تاکسون های مورد مطالعه نیز نشان داد که صفات شکل بذر، شکل دیواره های آنتی کلینالی و پری کلینالی از مهم‌ترین صفات در جدایی این تاکسون ها هستند. نتایج نشان داد که صفات ریز ریخت شناسی سطح گرده و بذر در تفکیک گونه های این جنس مفید می باشند.
مقاله پژوهشی
منابع طبیعی
معصومه سلمانی نژاد
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 771-783
چکیده
تحقیق فوق اختصاص یافته به تاثیر محیط کشت و شدت نور بر میزان رشد و کاروتنوئیدهای جلبک Dunaliella salina . دریاچه ارومیه است. در این مطالعه ابتدا گونه دونالیلا از دریاچه ارومیه جمع آوری گردید و سپس به روش پلیت آگار خالص سازی شد. جهت مطالعه تاثیر محیط کشت های مختلف بر میزان رشد و کاروتنوئیدهای این گونه، شش تیمار هر کدام با سه تکرار از محیط های ...
بیشتر
تحقیق فوق اختصاص یافته به تاثیر محیط کشت و شدت نور بر میزان رشد و کاروتنوئیدهای جلبک Dunaliella salina . دریاچه ارومیه است. در این مطالعه ابتدا گونه دونالیلا از دریاچه ارومیه جمع آوری گردید و سپس به روش پلیت آگار خالص سازی شد. جهت مطالعه تاثیر محیط کشت های مختلف بر میزان رشد و کاروتنوئیدهای این گونه، شش تیمار هر کدام با سه تکرار از محیط های کشت با شوری 03/1، 99/2 و 96/4 مولار در شدت نور 40 ، 120 و 200 میکرومول فوتون بر متر مربع در ثانیه ،در اتاقکهای مخصوص کشت قرار داده شدند. شمارش سلولی در سه تکرار با استفاده از لام هموسیتومتر و به صورت روزانه انجام شد و منحنی رشد با استفاده از نرم افزار اکسل ترسیم گردید. منحنی مقدار کاروتنوئیدهای سنتز شده جلبک با استفاده از نرم افزار اکسل ترسیم گردید و توسط آزمون آنالیز واریانس دو طرفه بین تیمار ها مقایسه شد.
مقاله پژوهشی
سیده زیبا صید؛ محمد هادی معیری؛ جهانگیر محمدی
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 784-793
چکیده
به منظور مقایسه تنوع گونه‌های درختی در توده‌های جنگلی مدیریت شده و مدیریت نشده راش جنگل شصت-کلاته، 12 قطعه نمونه یک هکتاری به ابعاد 100×100 متر پیاده و پس از ثبت نام گونه، قطر برابر سینه تمام درختان اندازه‌گیری شد. سپس میانگین شاخص‌های تنوع گونه‌ای بر اساس سطح مقطع در هر قطعه نمونه محاسبه و از آزمون آماری t غیر جفتی برای مقایسه تفاوت ...
بیشتر
به منظور مقایسه تنوع گونه‌های درختی در توده‌های جنگلی مدیریت شده و مدیریت نشده راش جنگل شصت-کلاته، 12 قطعه نمونه یک هکتاری به ابعاد 100×100 متر پیاده و پس از ثبت نام گونه، قطر برابر سینه تمام درختان اندازه‌گیری شد. سپس میانگین شاخص‌های تنوع گونه‌ای بر اساس سطح مقطع در هر قطعه نمونه محاسبه و از آزمون آماری t غیر جفتی برای مقایسه تفاوت میانگین‌ها استفاده شد. در این مطالعه شاخص‌های غنا (مارگالف و منهینیک)، ناهمگنی (سیمپسون، شانون- وینر) و یکنواختی (سیمپسون، اسمیت- ویلسون، اصلاح یافته نی و کامارگو) محاسبه شد. نتایج نشان داد که شاخص‌های غنای گونه‌ای به طور معنی‌داری در توده مدیریت شده بیشتر بودند. میانگین شاخص‌های ناهمگنی در توده مدیریت شده و یکنواختی در توده مدیریت نشده بیشتر بود ولی تفاوت آماری معنی‌داری در سطح 05/0 مشاهده نشد. در مجموع غنا و ناهمگنی در توده مدیریت شده نسبت به توده مدیریت نشده بیشتر و یکنواختی کمتر است. شاخص‌های سیمپسون، اسمیت- ویلسون و مارگالف، به ترتیب به عنوان شاخص‌های مناسب برای بررسی ناهمگنی، یکنواختی و غنا در منطقه مورد مطالعه، بدست آمد. با توجه به نتایج این تحقیق، شیوه تک‌گزینی به دلیل الگوبرداری از شرایط تخریب طبیعی در مقیاس کوچک، به عنوان روشی مناسب برای حفظ و حتی افزایش تنوع گونه‌ای توده‌های طبیعی جنگل‌های شمال کشور پیشنهاد می‌شود.
محمد فیاض؛ حسین عامری؛ حبیب یزدان شناس؛ حسن یگانه
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 794-802
چکیده
سطح وسیعی از هر استان را مراتع با پوشش گیاهی مخصوص به خود پوشش داده و هر منطقه نوع دام سازگار به شرایط ویژه خود را داراست. دام‌های چرا کننده در مراتع رفتار چرایی و تغذیه‌ای خاصی را از خود نشان می‌دهند. با توجه به سطح وسیع مراتع و هزینه‌بر بودن پروژه‌های اصلاحی، باید قبل انجام چنین طرح‌هایی، نیاز دام‌ها و ارجحیت انتخاب گونه‌های مورد ...
بیشتر
سطح وسیعی از هر استان را مراتع با پوشش گیاهی مخصوص به خود پوشش داده و هر منطقه نوع دام سازگار به شرایط ویژه خود را داراست. دام‌های چرا کننده در مراتع رفتار چرایی و تغذیه‌ای خاصی را از خود نشان می‌دهند. با توجه به سطح وسیع مراتع و هزینه‌بر بودن پروژه‌های اصلاحی، باید قبل انجام چنین طرح‌هایی، نیاز دام‌ها و ارجحیت انتخاب گونه‌های مورد تغذیه آنها مورد ارزیابی قرار گیرد. مراتع ییلاقی و قشلاقی شهرستان گرمسار عمدتا برای تغذیه دام‌های شتر، گوسفند و بز مورد استفاده قرار میگیرند. این تحقیق با استفاده از روش زمانی به مدت سه سال متوالی (86 تا 88) با هدف بررسی ارزش رجحانی گونه‌های مورد تغذیه دام چرا کننده شتر در دو منطقه ییلاق و قشلاق در مراتع منطقه انجام شد. نتایج بررسی گونه‌های انتخابی شتر نشان داد که این حیوان هم در ییلاق و هم در قشلاق گیاهان بوتهایخاردار و پهن برگ خاردار مانند خارشتر(Alhagi psedoalhagi)، لور(Halocnenum strobilaceum) و گونه‌های درختچه مانند گز (Tamarix leptopetata) را نسبت به سایر گیاهان ترجیح داده و استفاده می‌کند و سایر فرمهای رویشی را بسیار کمتر مصرف و از گندمیان مانند کاله (psathyrostachys fragilis) در حد بسیار ناچیز تعلیف می‌کند.
مقاله پژوهشی
بیوسیستماتیک
عباس قلی پور؛ فاطمه رحیمی پاشاکلایی؛ فرشید معماریانی
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 803-813
چکیده
Silene Sect. Auriculatae با 36 گونه شامل 22 گونه انحصاری مهم ترین بخش Silene در ایران است. پژوهش حاضر به منظور توصیف خصوصیات تشریحی ساقه و برگ و ارزیابی اهمیت تاکسونومیکی آن در گونه های انحصاری S. renzii، S. microphylla، S. parjumanensis، S. persica، S. rhynchocarpa، S. nizvana، S. gertraudiae و S. sojakii در سطح جمعیت در ایران انجام شد. 19 صفت کمی و کیفی ساقه و 25 صفت برگ از 5 اسلاید برای هر جمعیت اندازه ...
بیشتر
Silene Sect. Auriculatae با 36 گونه شامل 22 گونه انحصاری مهم ترین بخش Silene در ایران است. پژوهش حاضر به منظور توصیف خصوصیات تشریحی ساقه و برگ و ارزیابی اهمیت تاکسونومیکی آن در گونه های انحصاری S. renzii، S. microphylla، S. parjumanensis، S. persica، S. rhynchocarpa، S. nizvana، S. gertraudiae و S. sojakii در سطح جمعیت در ایران انجام شد. 19 صفت کمی و کیفی ساقه و 25 صفت برگ از 5 اسلاید برای هر جمعیت اندازه گیری و تغییر پذیری آنها بین گونه ها بررسی شدند. تاکسون های مطالعه شده به واسطه صفات تشریحی؛ ضخامت کوتیکول، ابعاد سلول اپیدرمی، ضخامت پارانشیم پوست، موقعیت کریستال، قطر کریستال، ضخامت لایه اسکلرانشیم، تعداد دستجات آوندی، نحوه آرایش آوند چوب آبکش نسبت به هم، ضخامت لایه آوند چوب، ضخامت لایه آوند آبکش، قطر مغز و ضخامت مزوفیل از یکدیگر قابل تفکیک می باشند. نتایج این پژوهش، یافته های حاصل از مطالعات ریخت شناسی مبنی بر عدم حضور S. rhynchocarpa در ایران، ابهام در نامگذاری تاکسونهای فروگونه ای S. renzii و تفکیک جمعیت یزد از جمعیت سمنان S. microphylla را تایید نمود.
مقاله پژوهشی
سمیه قیصری؛ فاطمه سعید نعمت پور؛ اکبر صفی پور افشار
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 814-825
چکیده
آلودگی فلزات سنگین یک مشکل عمده برای مناطق وسیعی از جهان است. سرب یکی از فلزات سنگین با سمیت بالاست که توسط گیاهان عمدتا از طریق ریشه و در مقادیر کم از طریق برگ ها جذب می شود و پس از ورود به سلول مانع فعالیت بسیاری از آنزیم ها و تأثیر بر ساختار و نفوذپذیری غشاء می شود. هدف از این پژوهش، بررسی اثر غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید (SA) و آسکوربیک ...
بیشتر
آلودگی فلزات سنگین یک مشکل عمده برای مناطق وسیعی از جهان است. سرب یکی از فلزات سنگین با سمیت بالاست که توسط گیاهان عمدتا از طریق ریشه و در مقادیر کم از طریق برگ ها جذب می شود و پس از ورود به سلول مانع فعالیت بسیاری از آنزیم ها و تأثیر بر ساختار و نفوذپذیری غشاء می شود. هدف از این پژوهش، بررسی اثر غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید (SA) و آسکوربیک اسید (AsA) بر محتوای رنگیزه های فتوسنتزی و آنزیم های آنتی اکسیدان گیاه ریحان تحت تنش سرب (Pb) است. بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها ترکیبی از کاربرد سه غلظت سرب (ppm 700 و 350 ، 0) و دو غلظت SA ( mM1/0و 0) و سه غلظت AsA ( ppm 200 و 100 ، 0) بود. نتایج نشان داد که افزایش غلظت سرب باعث کاهش محتوای کلروفیل و کارتنوئیدها و افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان (CAT و SOD) شد. از سوی دیگر، استفاده از SA و AsA به تنهایی و توأما، به میزان قابل توجهی محتوای کلروفیل را افزایش داد و باعث کاهش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان شد. به طور کلی، نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد که کاربرد SA و AsA پارامترهای فیزیولوژیکی گیاه ریحان را بهبود می بخشید.
مقاله پژوهشی
مریم کشاورزی؛ سمیه دیرکوندی؛ نفیسه خشنود
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 826-834
چکیده
Bromus جنسی بزرگ از خانواده غلات با اهمیت علوفه ای و غیر علوفه ای است. این جنس با 44 گونه در زیستگاههای مختلف ایران یافت می شود. در این پژوهش 44 واحد جمعیتی متعلق به 13 گونه از جنس Bromus در استانهای خراسان و لرستان مورد بررسی و شمارش کروموزومی قرار گــرفتند. عـــدد کروموزومـــی گونـه ها از 2n=2x=14 تا 2n=6x=42 متغیر بـود. گونه های B. danthoniae, B. briziformis, B. ...
بیشتر
Bromus جنسی بزرگ از خانواده غلات با اهمیت علوفه ای و غیر علوفه ای است. این جنس با 44 گونه در زیستگاههای مختلف ایران یافت می شود. در این پژوهش 44 واحد جمعیتی متعلق به 13 گونه از جنس Bromus در استانهای خراسان و لرستان مورد بررسی و شمارش کروموزومی قرار گــرفتند. عـــدد کروموزومـــی گونـه ها از 2n=2x=14 تا 2n=6x=42 متغیر بـود. گونه های B. danthoniae, B. briziformis, B. madritensis, B. sterilis, B. scoparius, B. pseudodanthoniae, B. sericeus، B. tectorum و B. rubens var. rubens دیپلوئید (2n=2x=14) بودند. در تمامی جمعیت های گونه B. japonicus حالت تریپلوئیدی(2n=3x=21) مشاهده شد. در گونه B. oxyodon عدد کروموزومی 2n=4x=28 تشخیـص داده شـد. در گونه B. kopetdagensis یک جمعیت دیپلوئید (2n=2x=14) و دو جمعیت هگزاپلوئید (2n=6x=42) برای اولین بار گزارش شدند. گونه B. tomentellus پنتاپلوئید (2n=5x=35) تشخیص داده شد.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
خدیجه کیارستمی؛ نسیم مصفا
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 835-843
چکیده
گیاه اسطوخودوس (Lavandula angustifolia) به خانواده نعناعیان تعلق دارد. این گیاه بومی منطقه مدیترانه است و در بسیاری از نقاط دنیا به عنوان گیاه دارویی و زینتی کشت می شود.این گیاه حاوی ترکیباتی با فعالیت آنتی اکسیدانی است..این پژوهش با هدف بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی گیاه اسطوخودوس در شرایط کشت درون شیشه ای انجام شد. فعالیت آنتی اکسیدانی، میزان ...
بیشتر
گیاه اسطوخودوس (Lavandula angustifolia) به خانواده نعناعیان تعلق دارد. این گیاه بومی منطقه مدیترانه است و در بسیاری از نقاط دنیا به عنوان گیاه دارویی و زینتی کشت می شود.این گیاه حاوی ترکیباتی با فعالیت آنتی اکسیدانی است..این پژوهش با هدف بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی گیاه اسطوخودوس در شرایط کشت درون شیشه ای انجام شد. فعالیت آنتی اکسیدانی، میزان ترکیبات فنلی، فلاونوئیدها و رزمارینیک اسید در کالوس های حاصل از برگ در محیط پایه MS در حضور غلظت های مختلف NAA( 1 و 2 میلی گرم در لیتر) و BAP ( 1،2،3 و 4 میلی گرم در لیتر) اندازه گیری شدند. بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی(µg/ml 467/0±506/9Ic50: ( وبیشترین میزان فلاونوئید (mg/gDW 009/0±0948/0) و رزمارینیک اسید (µg/gDW 086/0±867/27) درمحیط حاوی 2 میلی گرم در لیتر BAP و 4 میلی گرم در لیتر NAA مشاهده شد. کالوس های حاصل در این محیط از وزن بیشتری هم برخوردار بودند. از نظر میزان ترکیبات فنلی تفاوت چندانی بین محیط های مختلف مشاهده نشد. بنابراین کشت بافت گیاه اسطوخودوس می تواند منبعی با پتانسیل بالا از آنتی اکسیدان های طبییعی باشد.
مقاله پژوهشی
ندا محمدی؛ امین باقی زاده؛ پیمان رجایی
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 844-860
چکیده
طیف وسیعی از اثرات حفاظتی اسید آمینه غیرپروتیئنی بتا آمینوبوتیریک اسید در برابر تنش های گیاهی در گزارشهای مختلف ذکر شده است. در این تحقیق تاثیر برهمکنش بین بتا آمینو بوتیریک اسید (0,300µM) و تنش خشکی (شاهد، تنش ملایم و شدید) مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد وقتی گیاه کلزا تحت تنش خشکی قرارگرفت، ثابت پایداری غشاء (MSI) و محتوای ...
بیشتر
طیف وسیعی از اثرات حفاظتی اسید آمینه غیرپروتیئنی بتا آمینوبوتیریک اسید در برابر تنش های گیاهی در گزارشهای مختلف ذکر شده است. در این تحقیق تاثیر برهمکنش بین بتا آمینو بوتیریک اسید (0,300µM) و تنش خشکی (شاهد، تنش ملایم و شدید) مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد وقتی گیاه کلزا تحت تنش خشکی قرارگرفت، ثابت پایداری غشاء (MSI) و محتوای آب نسبی (RWC) و محصولات پراکسیداسیون لیپیدی افزایش یافت، پیش تیمار گیاهان با بتا آمینو بوتیریک اسید باعث افزایش درصد MSI و RWC و کاهش مقدار آلدهیدها در برگ گیاهان تحت تنش گردید. تنش خشکی باعث افزایش معنی دار مقدار پراکسید هیدروژن در گیاه کلزا شد. مقدار پراکسید هیدروژن در برگ گیاهان تیمار شده با BABA کاهش معنی داری یافت. در شرایط تنش خشکی، فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز، گلوتاتیون ردوکتاز و پراکسیداز نسبت به شاهد، افزایش اما فعالیت آنزیم کاتالاز کاهش نشان داد، در گیاهانی که با بتا آمینو بوتیریک اسید پیش تیمار شده و سپس تحت تنش خشکی قرار گرفته بودند، فعالیت کلیه آنزیمهای ذکر شده افزایش یافت.
مقاله پژوهشی
منابع طبیعی
مریم محمودی؛ الیاس رمضانی؛ جواد اسحاقی‌راد؛ مهناز حیدری ریکان
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 861-876
چکیده
جنگل کران‌رودی دره خان به مساحت تقریبی 80 هکتار، در بخش جنوبی شهر ارومیه در استان آذربایجان غربی قرار دارد. در این پژوهش، فلور، طیف زیستی و کوروتیپ گونه‌های گیاهی منطقه در 50 قطعه‌نمونه، به روش خط‌نمونه (ترانسکت)، بررسی شد. قطعات نمونه کنار (امتداد) رودخانه بافاصله 200 متر از یکدیگر و بقیه قطعات نمونه بر روی خط‌نمونه‌هایی در دو طرف ...
بیشتر
جنگل کران‌رودی دره خان به مساحت تقریبی 80 هکتار، در بخش جنوبی شهر ارومیه در استان آذربایجان غربی قرار دارد. در این پژوهش، فلور، طیف زیستی و کوروتیپ گونه‌های گیاهی منطقه در 50 قطعه‌نمونه، به روش خط‌نمونه (ترانسکت)، بررسی شد. قطعات نمونه کنار (امتداد) رودخانه بافاصله 200 متر از یکدیگر و بقیه قطعات نمونه بر روی خط‌نمونه‌هایی در دو طرف رودخانه و عمود بر محور اصلی آن در فواصل 20، 50، 100 و 200 متر از مرکز قطعات نمونه کنار رودخانهای پیاده شد. گیاهان چوبی (درختان، درختچهها و بالاروندهها)، در قطعات نمونه 400 مترمربعی و گیاهان علفی در قطعات نمونه 100 مترمربعی به مرکز قطعات نمونه اصلی بررسی شد. در این پژوهش، 252 گونه، متعلق به 43 تیره و 169 جنس شناسایی شد که خانوادههای کاسنی (Asteraceae)، شببو (Brassicaceae)، نعناعیان (Lamiaceae)، نیامداران (Fabaceae)، گندمیان (Poaceae) و چتریان (Apiaceae) از بیشترین فراوانی برخوردارند. بیشتر گیاهان منطقه، ازنظر طیف زیستی رانکایر، به تروفیتها (%09/38) و همیکریپتوفیتها (%92/34) و ازنظر جغرافیای گیاهی بهطور مشترک به ناحیههای رویشی ایرانی- تورانی و اروپا- سیبری (%47/40) تعلق دارند.
مقاله پژوهشی
منابع طبیعی
شادی میرزاوندیانی؛ وحیده پیام نور
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 877-884
چکیده
جهت انجام هرگونه کار اصلاحی بر روی بذر، تعیین میزان قابلیت حیات آن از طریق انجام آزمون-های جوانه‌زنی دارای اهمیت فراوانی است. آزمون‌های بیوشیمیایی به صورت کلی روش‌های سریع-تری برای ارزیابی زنده بودن نمونه‌های بذری و به طور اختصاصی برای ارزیابی بذرهای غیرقابل جوانه‌زنی که به نظر می‌رسد خواب باشند، از طریق سنجش بافت‌های ضعیف یا ...
بیشتر
جهت انجام هرگونه کار اصلاحی بر روی بذر، تعیین میزان قابلیت حیات آن از طریق انجام آزمون-های جوانه‌زنی دارای اهمیت فراوانی است. آزمون‌های بیوشیمیایی به صورت کلی روش‌های سریع-تری برای ارزیابی زنده بودن نمونه‌های بذری و به طور اختصاصی برای ارزیابی بذرهای غیرقابل جوانه‌زنی که به نظر می‌رسد خواب باشند، از طریق سنجش بافت‌های ضعیف یا مرده ارائه میکنند. آزمون تترازولیوم از معمولترین آزمون‌های یاد شده است. تحقیق حاضر با هدف بهینهسازی شرایط آزمون تترازولیوم شامل غلظت محلول، دما و مدت زمان نگهداری بذور در محلول برای گونه راش شرقی انجام پذیرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملأ تصادفی با 3 تکرار، انجام گرفت. نتایج نشان داد فاکتورهای مورد بررسی باعث ایجاد تغییرات معناداری در درصد رنگپذیری بذور میشوند. برای تعیین بهترین شرایط آزمون تترازولیوم نتایج این آزمون با نتایج حاصل از آزمون کشت جنین (در محیط کشتMS) مقایسه شد. تیمار خیساندن بذور به مدت 18 ساعت و دمای 30 درجه سانتیگراد در محلول 5/0 درصد تترازولیوم با بیشترین شباهت به نتایج آزمون کشت جنین، تیمار مناسب جهت آزمون جوانه‌زنی با استفاده از محلول تترازولیوم انتخاب شد.
مقاله پژوهشی
کشت بافت
سیده مریم میرعباسی؛ بتول حسین پور؛ سید علی قائم مقامی؛ محمد رضا سنجابی
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 885-894
چکیده
نارون ملج (Ulmus glabra) گونه ای جنگلی است که از لحاظ اقتصادی ارزش بالائی دارد اما به دلیل حساسیت به بیماری مرگ هلندی نارون در معرض نابودی قرار گرفته است. به همین دلیل تکثیر درون شیشه این گیاه جهت اصلاح ژنتیکی آن حائز اهمیت است. در این تحقیق برای اولین بار جنین های سوماتیک کروی شکل بطور مستقیم از جداکشت برگ گیاهان درون شیشه ای به دست آمد. در ...
بیشتر
نارون ملج (Ulmus glabra) گونه ای جنگلی است که از لحاظ اقتصادی ارزش بالائی دارد اما به دلیل حساسیت به بیماری مرگ هلندی نارون در معرض نابودی قرار گرفته است. به همین دلیل تکثیر درون شیشه این گیاه جهت اصلاح ژنتیکی آن حائز اهمیت است. در این تحقیق برای اولین بار جنین های سوماتیک کروی شکل بطور مستقیم از جداکشت برگ گیاهان درون شیشه ای به دست آمد. در آزمایش اول ریزنمونه های دو ژنوتیپ مختلف بر روی محیط MS حاوی BA یا Kin و یا TDZ در شرایط نوری کشت شدند. آزمایش دوم شامل محیط MS حاوی 200 میلی گرم در لیتر کازئین هیدرولیزات به همراه غلظت های متفاوتی از 2,4-D و Kin در شرایط تاریکی بود. در آزمایش سوم محیط MS ½ همراه با 200 میلی گرم در لیتر کازئین هیدرولیزات و سطوح پایین 2,4-D به همراه سطوح مختلف Kin در شرایط نور یا تاریکی آزمون گردید. جنین های سوماتیک کروی شکل به صورت مستقیم در تیمارهای آزمایش سوم و در ژنوتیپ شماره دو تولید شد. درصد جنین زایی در اکثر تیمارهای آزمایش سوم صد در صد بود اما بالاترین میانگین تعداد جنین به ازای هر جداکشت مربوط به تیمار 2/0 میلی گرم در لیتر 2,4-D (48/60) و تیمار 4/0 میلی گرم در لیتر 2,4-D همراه با 2/0 میلی گرم در لیتر Kin (76/47) می باشد. نتایج نشان داد که درصد جنین زایی و میانگین تعداد جنین به ازای هر جداکشت در شرایط تاریکی در مقایسه با شرایط نوری بسیار بالاتر بود.
مقاله پژوهشی
فاطمه نکونام؛ محمد رضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی؛ مهدی مریدی فریمانی
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 895-906
چکیده
مورفوژنز گل در دو رقم زردآلوی تجاری نوری (رقم زودگل) و شاهرودی (رقم دیرگل) در شرایط آب و هوایی شهرستان کرج و تحت تیمار با جیبرلین به غلظت 250 پی‌پی‌ام (در هفته اول مهر، هفته سوم مهر، هفته دوم آبان) مطالعه شد. به این ترتیب که بعد از نمونه‌گیری و آماده سازی نمونه‌ها، عکس‌برداری با میکروسکوپ الکترونی اسکنینگ انجام گرفت. بر اساس نتایج به ...
بیشتر
مورفوژنز گل در دو رقم زردآلوی تجاری نوری (رقم زودگل) و شاهرودی (رقم دیرگل) در شرایط آب و هوایی شهرستان کرج و تحت تیمار با جیبرلین به غلظت 250 پی‌پی‌ام (در هفته اول مهر، هفته سوم مهر، هفته دوم آبان) مطالعه شد. به این ترتیب که بعد از نمونه‌گیری و آماده سازی نمونه‌ها، عکس‌برداری با میکروسکوپ الکترونی اسکنینگ انجام گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده در هر دو رقم، مراحل اولیه مورفوژنز گل کاملا یکسان بود. تا زمان شروع رکود در هفته اول آذر، اجزای گل با سرعت رشد نمودند، بساک‌ها بزرگتر شدند اما هنوز دانه‌های گرده تشکیل نشده بودند. مادگی نیز رشد نمود و حفره تخمدانی در اواسط آبان قابل مشاهده بود اما اثری از تخمک نبود. در دو رقم مرحله دوم (هفته اول آذر تا هفته آخر دی) و سوم نمو جوانه‌گل (هفته آخر دی تا اواخر بهمن) با هم تفاوت داشتند به طوری که رقم نوری که رقمی زودگل است مراحل نهایی نمو خود را یک هفته زودتر از رقم شاهرودی به اتمام رسانید. طی بررسی اثر کاربرد پاییزه جیبرلین، مشاهده شد که هر سه زمان کاربرد جیبرلین باعث تأخیر در نمو نهایی گل گردید. بر اساس نتایج به دست آمده به نظر می‌رسد کاربرد پاییزه جیبرلین سطح هورمون جیبرلین را در طول دوره رکود بالا برده و به این ترتیب باعث تأخیر گلدهی و در نتیجه اجتناب از برخورد با یخبندان دیرهنگام بهاره می‌شود. بنابراین می‌توان گفت که اختلاف بین ارقام دیرگل و زودگل می‌تواند مربوط به محتوی جیبرلین جوانه‌ها در طول دوره رکود باشد.
