مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
نسرین مفاخری؛ معصومه پوراسماعیل فوشازده؛ سیروس منصوری فر؛ کمال سادات اسیلان
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 1-15
چکیده
خویشاوندان وحشی سازنده خزانه ژنی گیاهان زراعی هستند که در پیشبرد برنامه‌های اصلاح ارقام گیاهی اهمیت فراوانی دارند. این تحقیق با هدف مقایسه تنوع صفات محتوای آب برگ، درصد اتلاف آب برگ و سطح برگ ویژه، محتوای فلاونوئید، فنل کل و پروتئین بذر فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی سه گونه‌نخود وحشی یکساله ((Cicer echinospermum, C. reticulatum, C. bijigum)) با گونه زراعی ...
بیشتر
خویشاوندان وحشی سازنده خزانه ژنی گیاهان زراعی هستند که در پیشبرد برنامه‌های اصلاح ارقام گیاهی اهمیت فراوانی دارند. این تحقیق با هدف مقایسه تنوع صفات محتوای آب برگ، درصد اتلاف آب برگ و سطح برگ ویژه، محتوای فلاونوئید، فنل کل و پروتئین بذر فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی سه گونه‌نخود وحشی یکساله ((Cicer echinospermum, C. reticulatum, C. bijigum)) با گونه زراعی (C. arietinum) در قالب طرح کاملاً تصادفی با 10 تیمار و 4 تکرار در گلخانه بخش تحقیقات ژنتیک وذخائر توارثی گیاهی در سال زراعی 94-1393 به اجرا درآمد. آنالیز واریانس صفات نشان داد که بین ژنوتیپ ها اختلاف معنی‌داری از نظر کلیه صفات مورد بررسی وجود دارد. درصد محتوای آب برگ و اتلاف آب برگ در گونه‌های C. reticulatum و C. echinospermum اختلاف معنی داری با گونه زراعی نداشت اما درصد محتوای آب برگ در گونه C. bijigum به صورت معنی داری از گونه های دیگر کمتر و اتلاف آب برگ در این گونه از سایر گونه ها بیشتر بود. میانگین میزان پروتئین در گونه زراعی 21 درصد، درگونه C. bijigum 21 درصد، در گونه C. reticulatum 18 درصد و در C. echinospermum 17 درصد بود. کمترین میزان سطح برگ ویژه و بیشترین میزان فنل کل در گونه C. bijigum مشاهده شد. محتوای فنل کل و فلاونوئید در میان ژنوتیپ‌های مختلف گونه C. reticulatum از تنوع قابل ملاحظه-ای برخوردار بود که می توان از آن برای پیشبرد اهداف اصلاحی مختلف نظیر تهیه غذاهای کاربردی و یا ایجاد واریته های متحمل نسبت به آفات و پاتوژن ها بهره گیری نمود.
مقاله پژوهشی
کشت بافت
یحیی ارباب؛ متین جامی معینی؛ محمد آرمین
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 16-25
چکیده
به منظور بررسی اثر تأخیردهنده‌های رشد گیاهی بر تولید میکروتیوبر سیب‌زمینی در محیط کشت مایع ایستا، آزمایشی به روش کشت درون شیشه‌ای و به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در آزمایشگاه بیوتکنولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل غلظت کلرو کولین کلراید (CCC) در چهار سطح صفر، 150، 300 ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تأخیردهنده‌های رشد گیاهی بر تولید میکروتیوبر سیب‌زمینی در محیط کشت مایع ایستا، آزمایشی به روش کشت درون شیشه‌ای و به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در آزمایشگاه بیوتکنولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل غلظت کلرو کولین کلراید (CCC) در چهار سطح صفر، 150، 300 و 450 میلی‌گرم در لیتر و غلظت کومارین در پنج سطح صفر، 10، 20، 30 و 40 میلی‌گرم در لیتر بودند. نتایج نشان داد که محیط کشت مایع ایستا با روش مورد استفاده در این پژوهش را می‌توان با موفقیت برای تولید میکروتیوبر سیب‌زمینی مورد استفاده قرار داد. استفاده از تأخیردهنده‌های رشد CCC و کومارین، باعث بهبود تولید میکروتیوبر سیب‌زمینی از طریق کاهش زمان لازم تا شروع غده‌دهی، افزایش تعداد میکروتیوبر در گیاهچه و افزایش وزن و قطر میکروتیوبر‌های سیب‌زمینی شد. مصرف 300 میلی‌گرم در لیتر CCC و 30 میلی‌گرم در لیتر کومارین، کوتاه‌ترین زمان غده‌زایی و بیشترین تعداد میکروتیوبر در گیاهچه‌های سیب‌زمینی را به خود اختصاص داد. با این وجود، بیشترین متوسط وزن میکروتیوبر‌های سیب‌زمینی، در غلظت 150 میلی‌گرم در لیتر CCCو 10 میلی‌گرم در لیتر کومارین مشاهده گردید. بنابراین، استفاده از غلظت‌های 300 میلی‌گرم در لیتر CCC و 30 میلی‌گرم در لیتر کومارین جهت کوتاه کردن زمان غده‌زایی و افزایش تعداد میکروتیوبر و استفاده از غلظت‌های 150 میلی‌گرم در لیتر CCC و 10 میلی‌گرم در لیتر کومارین جهت تولید میکروتیوبر‌هایی با میانگین وزنی بیشتر قابل توصیه میباشد.
مقاله پژوهشی
منابع طبیعی
ندا دوستیخواه؛ ابراهیم پناه پور؛ حبیب نادیان قمشه؛ علی غلامی
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 118-126
چکیده
به منظور بررسی تأثیر زئولیت و DTPA بر ویژگیهای زایشی گوجه‌فرنگی در خاک‌های آلوده به سرب آزمایشی در سال 1393 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کرت‌های کاملاً تصادفی با سه تکرار در شهرستان مسجدسلیمان اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل غلظت سرب در چهار سطح صفر، 50، 100 و 150 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک، زئولیت در سه سطح صفر، 5/0 و 1 درصد و DTPA در سه سطح ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر زئولیت و DTPA بر ویژگیهای زایشی گوجه‌فرنگی در خاک‌های آلوده به سرب آزمایشی در سال 1393 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کرت‌های کاملاً تصادفی با سه تکرار در شهرستان مسجدسلیمان اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل غلظت سرب در چهار سطح صفر، 50، 100 و 150 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک، زئولیت در سه سطح صفر، 5/0 و 1 درصد و DTPA در سه سطح صفر، 50 و 100 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک بود. اثر ساده غلظت سرب، کاربرد زئولیت و DTPA بطور معنی‌داری طول گل‌آذین، تعداد گل‌آذین در بوته، تعداد گل در گل‌آذین و تعداد میوه در بوته را تحت تاثیر قرار داد، و نیز اثر ساده غلظت سرب و برهمکنش متقابل کاربرد زئولیت و DTPA بر وزن تر و خشک میوه معنیدار بود. افزایش غلظت سرب در خاک طول گل‌آذین، تعداد گل‌آذین در بوته، تعداد میوه در بوته و وزن خشک میوه را در مقایسه با شاهد به ترتیب 60، 42، 34 و 49 درصد کاهش داد. کاربرد زئولیت و DTPA بر روی صفات مورد بررسی منجر به افزایش معنیدار گردید. همچنین، در سطوح با غلظت‌های بالاتر زئولیت و DTPA در خاک بر وزن تر و خشک میوه با افزایش معنی‌داری همراه بود.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
ژیلا توپچی خسروشاهی؛ سید یحیی صالحی لیسار؛ کاظم قاسمی گلعذانی؛ روح اله متفکر آزاد
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 127-138
چکیده
تنش خشکی رایج‌ترین تنش غیر‌زیستی در ایران است و بیشترین اثر منفی را بر رشد و تولید گیاهان دارد. پلی‌آمین‌ها، تنظیم‌کننده-های رشد گیاهان هستند و مقاومت آنها را به تنش‌های محیطی مانند خشکی افزایش می‌دهند. در این پژوهش اثر غلظت‌های مختلف پوتریسین+اسپرمین (به ترتیب 0+0، 40+40، 40+60 و 60+40 میکرومولار) بر برخی ویژگیهای فیزیولوژیک گیاه ...
بیشتر
تنش خشکی رایج‌ترین تنش غیر‌زیستی در ایران است و بیشترین اثر منفی را بر رشد و تولید گیاهان دارد. پلی‌آمین‌ها، تنظیم‌کننده-های رشد گیاهان هستند و مقاومت آنها را به تنش‌های محیطی مانند خشکی افزایش می‌دهند. در این پژوهش اثر غلظت‌های مختلف پوتریسین+اسپرمین (به ترتیب 0+0، 40+40، 40+60 و 60+40 میکرومولار) بر برخی ویژگیهای فیزیولوژیک گیاه گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) تحت آبیاری مطلوب (% 100 ظرفیت زراعی) و آبیاری محدود (%40 ظرفیت زراعی) مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه تبریز انجام گرفت. بدون کاربرد پلی‌آمین‌ها، خشکی سبب کاهش معنیدار شاخص‌های رشد، محتوای آب نسبی، رنگیزه‌های فتوسنتزی، غلظت پروتئین محلول کل برگ و افزایش غلظت پرولین آزاد برگ و قندهای محلول اندام هوایی گردید. کاربرد برگی 60 میکرومولار پوتریسین و 40 اسپرمین بیشتر این صفات را در برگ‌ها به ویژه تحت شرایط تنش افزایش داد. کاربرد پلی‌آمین‌های برون زا میزان پرولین آزاد برگ را احتمالا به دلیل افزایش غلظت کلروفیل کاهش داد. کاهش انباشت اسمولیت‌های سازگار نظیر پرولین آزاد در ریشه و قندهای محلول در برگ با تیمارهای 40+40 میکرومولار و 40+60 میکرومولار از پوتریسین+اسپرمین (به ترتیب) میتواند به دلیل نقش پلی‌آمین‌ها به عنوان اسمولیت و همچنین پاک کننده رادیکال‌های آزاد اکسیژن باشد. در مجموع نتایج نشان می‌دهد که اسپری برگی 60 میکرومولار پوتریسین و 40 اسپرمین میتواند برخی اثرات مخرب تنش خشکی را بر شاخص‌های فیزیولوژیک گیاه گلرنگ کاهش دهد.
مقاله پژوهشی
بیوشیمی
مسعود حیدری زاده؛ فریبا حسنوند
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 139-146
چکیده
پروتئینهای ذخیرهای در دانه گیاهان در زمینه های متنوعی مانند تغذیه ، شیمی پروتئین، داروسازی، بیوشیمی گیاهی و پزشکی مورد مطالعه قرار می‌گیرند. توانایی این ترکیبات برای ایجاد مشکلات تغذیه ای، اثرات سمی و دارویی هنگامی‌که مصرف می شوند باعث گردیده که در زمینه پراکندگی آنها در گیاهان مطالعات متعددی انجام شود. در این پژوهش پروتئینهای ...
بیشتر
پروتئینهای ذخیرهای در دانه گیاهان در زمینه های متنوعی مانند تغذیه ، شیمی پروتئین، داروسازی، بیوشیمی گیاهی و پزشکی مورد مطالعه قرار می‌گیرند. توانایی این ترکیبات برای ایجاد مشکلات تغذیه ای، اثرات سمی و دارویی هنگامی‌که مصرف می شوند باعث گردیده که در زمینه پراکندگی آنها در گیاهان مطالعات متعددی انجام شود. در این پژوهش پروتئینهای بذر گندم واریته زرین استخراج و خالص سازی پروتئین روش رسوب جزءبه‌جزء با آمونیوم سولفات، دیالیز و کروماتوگرافی تعویض یونی انجام گردید. بعد از خالصسازی با روش کروماتوگرافی سریع پروتئین با فاز مایع، ویژگیهای الکتروفوزی این پروتئین با روش الکتروفورز ژل سدیم دو دسیل سولفات پلی آکریل آمید بررسی شد. مهارکنندگی پروتئین مورد نظر در برابر فعالیت آلفاآمیلاز استاندارد (با منشأ باکتریایی) و بزاق انسانی با استفاده از روش برنفلد مورد سنجش قرار گرفت. دیاگرام خالص سازی و جمع آوری پروتئین مورد نظر را نشان داد. الگوی الکتروفورزی این پروتئین با حرکت نسبی 59/0 و 60/0 تأییدی بر فرایند خالصسازی پروتئین میباشد. فعالیت آلفاآمیلاز استاندارد (با منشأ باکتریایی) به میزان %97/89 و همچنین فعالیت هیدرولیتیک بزاق انسانی توسط این پروتئین به میزان%07/97 کاهش نشان داد. جداسازی، خالص سازی و مهارکنندگی آلفا آمیلازی پروتئین استخراج‌شده از بذر گندم زرین در این پژوهش تایید گردید. مهار آلفاآمیلاز باکتریایی توسط این پروتئین با استفاده از روشهای نوین و ابزارهای بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک درکنترل طبیعی بیماریها و آفات گیاهی میتواند مورد توجه محققین کشاورزی قرارگیرد. این مهارکننده آلفاآمیلاز همچنین میتواند در درمان دیابت و نارساییهای گوارشی و اصلاح رژیمهای غذایی به منظورکاهش وزن کاربرد داشته باشد.
مقاله پژوهشی
اکولوژی
قدیر نوری قنبلانی؛ عاصم تیموری بیله سوار؛ هوشنگ رفیعی دستجردی؛ مژگان مردانی طلایی؛ سید مظفر منصوری
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 189-201
چکیده
با توجه به اثرات جانبی زیان‌آور حشره‌کش‌های شیمیایی، امروزه استفاده از ترکیبات با منشأ گیاهی مورد توجه قرار گرفته است. بید سیب‌زمینی، Phthorimaea operculella (Zeller)، آفت مهم سیب‌زمینی در سطح مزارع و انبارهای مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری جهان است. خسارت این آفت در انبارها جدی‌تر از خسارت آن در مزارع است. در این بررسی، عصاره‌های چهار گیاه دارویی ...
بیشتر
با توجه به اثرات جانبی زیان‌آور حشره‌کش‌های شیمیایی، امروزه استفاده از ترکیبات با منشأ گیاهی مورد توجه قرار گرفته است. بید سیب‌زمینی، Phthorimaea operculella (Zeller)، آفت مهم سیب‌زمینی در سطح مزارع و انبارهای مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری جهان است. خسارت این آفت در انبارها جدی‌تر از خسارت آن در مزارع است. در این بررسی، عصاره‌های چهار گیاه دارویی شامل: اکالیپتوس Eucalyptus camaldulensis Dehn.، بادرنجبویه، Melissa officinalis L.، چوبک برگ‌دار Acanthophyllum bracteatum Boiss. و گلپر Heracleum persicum Desf.، در اتاقک رشد تنظیم‌شده در دمای 2±25 درجه‌ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره‌ی نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی روی این آفت مورد مطالعه قرار گرفت. در بررسی اثر تخم‌کشی، نتایج نشان داد که مقدار(Lethal Concentration) LC50 برای عصاره‌های اکالیپتوس و گلپر به ترتیب 07/7 و 95/6 درصد است. در تعیین درصد نفوذ لاروهای سن اول، درصد نفوذ این لاروها در تمامی عصاره‌ها به طور معنی‌داری کمتر از شاهد بود. در آزمایش بازدارندگی تخم‌ریزی، مشخص شد که هر چهار عصاره‌ی گیاهی، میزان تخم‌ریزی آفت را به طور معنی‌داری کاهش داده‌اند. در بررسی اثرات تدخینی عصاره‌های گیاهان مورد بررسی هیچ تفاوت معنی‌داری بین این عصاره‌ها و شاهد مشاهده نشد. لذا نتیجه‌گیری شد که هیچ کدام از عصاره‌های گیاهی مورد مطالعه روی بید سیب‌زمینی خاصیت تدخینی ندارند. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که عصاره‌های اکالیپتوس و گلپر به دلیل اثرات کنترل‌کنندگی مناسبی که روی بید سیب‌زمینی دارند، می‌توانند در کنترل تلفیقی این آفت مورد استفاده قرار گیرند.
مقاله پژوهشی
ریخت شناسی
ابراهیم غلامعلی پور علمداری؛ حسین صبوری؛ لیلا آهنگر؛ سیده معصومه حسینی
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 68-76
چکیده
در این تحقیق، جمعیت سلمهتره (Chenopodium album) از چهار جهت جغرافیایی شرق، غرب، شمال و جنوب مزارع صیفی گنبدکاووس جمع‌آوری شد. سپس از هر جهت 10 بوته با رعایت حداقل فاصله 100 متری برداشته و در انتها برگ زیر گل‌آذین بوته‌ها انتخاب شد. نمونه‌های برگ در هر جهت برای مطالعه صفات اپیدرمی و متابولیت‌های گیاهی مورد آزمایش قرار گرفتند. صفات اپیدرمی ...
بیشتر
در این تحقیق، جمعیت سلمهتره (Chenopodium album) از چهار جهت جغرافیایی شرق، غرب، شمال و جنوب مزارع صیفی گنبدکاووس جمع‌آوری شد. سپس از هر جهت 10 بوته با رعایت حداقل فاصله 100 متری برداشته و در انتها برگ زیر گل‌آذین بوته‌ها انتخاب شد. نمونه‌های برگ در هر جهت برای مطالعه صفات اپیدرمی و متابولیت‌های گیاهی مورد آزمایش قرار گرفتند. صفات اپیدرمی برگ نظیر تیپ روزنه، شکل سلول‌های اپیدرمی و الگوی دیواره آنتی‌کلینالی، طـول، عرض، مساحت روزنه، تعداد سلول‌های اپیدرمی روزنه، شاخص و تراکم روزنه به‌علاوه میزان نشاسته، پروتئین، قندهای محلول و فنل‌کل سلمهتره اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که جمعیت سلمهتره در جهات مختلف دارای روزنه در هر دو سطح رویی و پشتی بودند. بیشترین تعداد سلول‌های اپیدرمی، شاخص و تراکم روزنه‌ای سلمهتره در جهت‌های مختلف به‌جزء تعداد سلول‌های اپیدرمی در جنوب به سطح تحتانی برگ‌ها اختصاص داشت. تیپ روزنه و شکل سلول‌های اپیدرمی در دو سطح رویی و پشتی در جهات مورد بررسی به‌ترتیب به‌صورت آنموستیک و نامنظم بود. همچنین سلمهتره در دو سطح برگ در جهات مختلف به‌جزء جنوب دارای دیواره آنتی‌کلینالی کمی موجدار بودند. بیشترین میزان نشاسته، پروتئین، قندهای محلول و فنل‌کل در سلمهتره به‌ترتیب مربوط به جهت غرب، جنوب، شرق و شرق بود. بنابراین آگاهی از ویژگیهای سلول‌های روزنه، میزان اسمولیت سازشی قندهای محلول به‌همراه ترکیبات فنلی به‌دلیل تاثیر در باز و بسته شدن روزنه‌ها و تعرق اهمیت بسزایی دارد. همچنین سلمهتره به‌دلیل مقدار مناسبی از ترکیبات فنلی در جهات مختلف به‌ویژه شرق میتواند به‌عنوان کاندیدی برای تولید علف‌کش‌های زیستی و آنتی‌اکسیدان‌ها باشد.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
نسرین اسمعیل نژاد؛ جلیل خارا
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 179-188
چکیده
مکانیسم اثر تریفلورالین ازطریق مهار تقسیم میتوز سلولی میباشد. گاما آمینو بوتیریک اسید (گابا) به عنوان اسید آمینه غیرپروتئینی، برخی فعالیت‌های فیزیولوژیکی از جمله تنظیم رشد گیاه و مقاومت در برابر تنش‌ها را بر عهده دارد. به منظور بررسی تأثیر علف‌کش تریفلورالین و نقش گابا بر فعالیت‌های آنزیمی و میزان پرولین و تنظیم کننده‌های ...
بیشتر
مکانیسم اثر تریفلورالین ازطریق مهار تقسیم میتوز سلولی میباشد. گاما آمینو بوتیریک اسید (گابا) به عنوان اسید آمینه غیرپروتئینی، برخی فعالیت‌های فیزیولوژیکی از جمله تنظیم رشد گیاه و مقاومت در برابر تنش‌ها را بر عهده دارد. به منظور بررسی تأثیر علف‌کش تریفلورالین و نقش گابا بر فعالیت‌های آنزیمی و میزان پرولین و تنظیم کننده‌های رشد جیبرلین (GA3) و سیتوکینین (6-بنزیل آمینوپورین) در گیاه کدو خورشتی (Cucurbita pepo) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کرت‌های کاملاً تصادفی با 4 سطح غلظت علف‌کش تریفلورالین (0، 5، 15 و 25 ppm) و دو سطح گابا (0 و 500 میکرومول برلیتر) در 3 تکرار انجام گرفت. تریفلورالین 2 روز قبل از کاشت به گلدان‌ها اضافه شد. سه روز بعد از رشد گیاهچه‌ها، آب مقطر و محلول 500 میکرومول بر لیتر گابا به ترتیب بر سطح برگ‌های گیاهان شاهد و تیمار اسپری شد. علف‌کش تریفلورالین بر آنزیم اورنیتین‌آمینوترانسفراز (OAT)، پرولین‌دهیدروژناز (PDH)، محتوای پرولین و فیتوهورمون‌های جیبرلین و سیتوکینین معنیدار بود. از سوی دیگر، گابا تاثیر معنی‌داری بر فعالیت PDH و محتوای پرولین و سطح جیبرلین و سیتوکنین بر جای گذاشت. با مصرف گابا، محتوای پرولین و سیتوکینین و جیبرلین به طور معنی‌داری افزایش یافت در حالی که فعالیت PDH ریشه و بخش هوایی با استفاده از گابا به طور معنیدار کاهش یافت. با افزایش غلظت تریفلورالین، محتوای پرولین و فعالیت OAT افزایش و میزان جیبرلین و سیتوکینین و فعالیت PDH کاهش یافت. شرایط هورمونی و بیوشیمیایی گیاهان کدو تحت سمیت علف‌کش تریفلورالین با استفاده از گابا بهبود یافت.
مقاله پژوهشی
ریخت شناسی
زینب طلوعی؛ مژگان عارفی ترک آبادی؛ سید علی حسینی تفرشی
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 167-178
چکیده
به‌منظور ارزیابی تنوع ریخت‌شناسی، پانزده جمعیت مختلف گل محمدی از مناطق اصلی و مهم تولید اسانس کاشان، جمع-آوری شد. پنجاه و دو صفت کمی و هفده صفت کیفی اندازه‌گیری شدند. آنالیز خوشه‌ای و PCA بر اساس صفات ریخت‌شناسی نشان داد پانزده جمعیت مختلف میتواند به دو گروه اصلی و پنج زیرگروه تقسیم شود. نتایج تجزیه واریانس اختلاف معنی‌داری(P<0.01) ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی تنوع ریخت‌شناسی، پانزده جمعیت مختلف گل محمدی از مناطق اصلی و مهم تولید اسانس کاشان، جمع-آوری شد. پنجاه و دو صفت کمی و هفده صفت کیفی اندازه‌گیری شدند. آنالیز خوشه‌ای و PCA بر اساس صفات ریخت‌شناسی نشان داد پانزده جمعیت مختلف میتواند به دو گروه اصلی و پنج زیرگروه تقسیم شود. نتایج تجزیه واریانس اختلاف معنی‌داری(P<0.01) را در بیست و هشت ویژگی ریخت‌شناسی مانند طول ساقه، طول برگ و تعداد گل در بوته بین جمعیت‌های گل محمدی نشان داد. همچنین همبستگی معنی‌داری میان ویژگیهای مختلف مشاهده شد. نتایج حاصل از ارزیابی‌های فوق نشان‌دهنده وجود تنوع در ویژگیهای گل محمدی جمعیت‌های مختلف کاشان بود. بنابراین برخی صفات مانند میزان تعداد گل در شاخه و تعداد گل در بوته که در این مطالعه همبستگی مثبت و معنی‌داری با هم نشان دادند (391/0r=) یا تعداد خار را می‌توان به‌عنوان صفات قابل توجه و با اهمیت در تعیین معیارهای ارزیابی و گزینش جمعیت‌ها مورد استفاده قرار داد. بازده اسانس گل‌ها پس از استخراج توسط دستگاه کلونجر اندازه‌گیری شد. نتایج همبستگی نشان داد که رابطه معنی‌داری بین برخی صفات ریخت‌شناسی و میزان اسانس وجود دارد. میزان اسانس همبستگی معنیدار مثبت با طول کاسبرگ و همبستگی معنیدار منفی را با صفات طول دمگل و طول غده نهنج نشان داد.
مقاله پژوهشی
اکولوژی
علی مهدوی؛ مهرداد میرزایی
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 202-212
چکیده
درختان جنگل، از مهمترین و بزرگ‌ترین مخازن کربن در اکوسیستم‌های جنگلی به شمار می‌روند و تأثیر بسیار زیادی در کاهش انتشار کربن اتمسفری دارند. از این‌رو، چگونگی اندازه‌گیری و برآورد موجودی ذخایر کربن درختان جنگلی از مهمترین موضوع‌های پژوهشی محققان اکولوژی است. هدف از این تحقیق، برآورد زی‌توده برگ، ذخیره کربن برگ و شاخص سطح برگ ...
بیشتر
درختان جنگل، از مهمترین و بزرگ‌ترین مخازن کربن در اکوسیستم‌های جنگلی به شمار می‌روند و تأثیر بسیار زیادی در کاهش انتشار کربن اتمسفری دارند. از این‌رو، چگونگی اندازه‌گیری و برآورد موجودی ذخایر کربن درختان جنگلی از مهمترین موضوع‌های پژوهشی محققان اکولوژی است. هدف از این تحقیق، برآورد زی‌توده برگ، ذخیره کربن برگ و شاخص سطح برگ گونه ارغوان (Cercis siliquastrum L.) در ذخیره‌گاه جنگلی ارغوان استان ایلام بود. بدین منظور و با استفاده از روش نمونه‌برداری تصادفی، 30 اصله درخت ارغوان انتخاب و متغیرهای ارتفاع درخت، متوسط قطر تاج، تعداد جست و ارتفاع تاج اندازه‌گیری شد. سپس برگ‌های یک‌چهارم تاج درختان نمونه جمع‌آوری شد. پس از خشک کردن در داخل آون، وزن خشک برگ‌ها تعیین شد. پس از سوزاندن مقدار کافی از برگ‌های خشک‌شده در کوره الکتریکی (نمونه-های یک گرمی)، وزن مواد آلی و مقدار کربن برگ‌ها به دست آمد. برای محاسبه شاخص سطح برگ از روش وزنی استفاده شد. همچنین برای تعمیم نتایج به‌دست‌آمده از درختان نمونه به کل جنگل از روش درخت متوسط استفاده شد. نتایج نشان داد که متوسط زی‌توده برگ، متوسط ذخیره کربن برگ و متوسط مقدار جذب دی‌اکسید کربن از جو به ترتیب 55/53، 4/23 و 02/86 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. متوسط شاخص سطح برگ گونه ارغوان در منطقه 058/0 به دست آمد. نتایج بررسی روابط آلومتریک با استفاده از روابط رگرسیونی خطی نشان داد که همبستگی مثبت و معنی‌داری بین متغیر متوسط قطر تاج با متغیرهای زی‌توده، ذخیره کربن و شاخص سطح برگ درختان ارغوان در این ذخیره گاه وجود دارد.
مقاله پژوهشی
بیوتکنولوژی
حسین مولایی؛ امیدوار فرهادیان
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 26-34
چکیده
جلبک‌ها کاربردهای متنوع دارند و می توان از آنها بیوچار تولید نمود. در این مطالعه عملکرد تولید آزمایشگاهی بیوچار دو گونه جلبک ماکروسکوپی Enteromorpha compressa و Ulva lactuca جمع‌آوری شده از خلیج‌فارس بررسی گردید. تولید بیوچارها در دماهای مختلف، محیط بدون اکسیژن و بررسی خصوصیات بیوچارهای تولیدی با روش استاندارد آنالیز خاک آمریکا انجام گرفت. نتایج ...
بیشتر
جلبک‌ها کاربردهای متنوع دارند و می توان از آنها بیوچار تولید نمود. در این مطالعه عملکرد تولید آزمایشگاهی بیوچار دو گونه جلبک ماکروسکوپی Enteromorpha compressa و Ulva lactuca جمع‌آوری شده از خلیج‌فارس بررسی گردید. تولید بیوچارها در دماهای مختلف، محیط بدون اکسیژن و بررسی خصوصیات بیوچارهای تولیدی با روش استاندارد آنالیز خاک آمریکا انجام گرفت. نتایج نشان داد که دما تأثیر معنی‌داری (05/0≥p) بر وزن، pH، EC، محتوای کربن آلی، نیتروژن، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و سدیم بیوچار جلبک‌ها دارد. بیوچار E. compressa و U. lactuca به ترتیب دارای تغییرات محتوای کربن آلی از1/9 % تا 22/18 % و 14/12 % تا 25/21 %، pH 04/8 تا 71/11 و 17/8 تا 09/12، محتوای خاکستر 54/13% تا 57/28 % و 65/22 % تا 57/43 %، نیتروژن 1/2 % تا 3/3 % و 7/2 % تا 1/4 % ، پتاسیم 7323 تا 8831 و 4675 تا 7933، سدیم 26485 تا 33531 و 7977 تا 13445 کلسیم 20تا 16 و 20تا 32 و منیزیم 172 تا 48 و 440 تا 12 میلی اکیوالان بر لیتر بودند. بنابراین بیوچار جلبک‌های ماکروسکوپی دارای مواد مغذی است که میتواند به منظور بهبود کیفیت خاک میتواند مستقیم به خاک اضافه شود و سبب بهرهوری بیشتر محصول گردد علاوه بر این بیوچار جلبک‌های E. compressa و U. lactuca را می‌توان در اصلاح خاک‌های اسیدی و به‌عنوان جاذب در تصفیه پساب ها استفاده کرد.
مقاله پژوهشی
کشت بافت
انسیه شاهرودی؛ فرانسواز برنارد؛ داریوش مینایی تهرانی؛ سیده بتول حسنی
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 147-157
چکیده
بر اساس مطالعات گذشته، سالیسیلیک اسید باعث کاهش پدیده شیشه‌ای شدن در گیاه آویشن دنایی (Thymus daenensis) میگردد و این پدیده ممکن است از طریق تاثیر بر روی متابولیسم پلی آمین‌ها صورت گیرد. آنزیم پلی آمین اکسیداز کاتابولیسم پلی آمین‌ها را در سلول انجام داده و یکی از محصولات جانبی آن هیدروژن پراکسید (H2O2) میباشد. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر ...
بیشتر
بر اساس مطالعات گذشته، سالیسیلیک اسید باعث کاهش پدیده شیشه‌ای شدن در گیاه آویشن دنایی (Thymus daenensis) میگردد و این پدیده ممکن است از طریق تاثیر بر روی متابولیسم پلی آمین‌ها صورت گیرد. آنزیم پلی آمین اکسیداز کاتابولیسم پلی آمین‌ها را در سلول انجام داده و یکی از محصولات جانبی آن هیدروژن پراکسید (H2O2) میباشد. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر سالیسیلیک اسید بر فعالیت پلی آمین اکسیداز کالوس آویشن دنایی میباشد. در این پژوهش، فعالیت آنزیم پلی آمین اکسیداز، محتوای H2O2 و پاسخ آنتی اکسیدانی شامل فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیمار سالیسیلیک اسید (غلظت‌های 10 و 20 میکرومولار)، باعث افزایش وابسته به غلظت فعالیت پلی آمین اکسیداز گردید. در کالوس تحت تیمار سالیسیلیک اسید (20 میکرومولار)، کاهش فعالیت پراکسیداز محلول و افزایش H2O2 مشاهده شد. افزایش H2O2 ممکن است نتیجه تاثیر سالیسیلیک اسید بر فعالیت پلی آمین اکسیداز و پراکسیداز باشد. در حالی‌که تغییرات سطوح H2O2 نتیجه تغییر در فعالیت کاتالاز نمیباشد. تنظیم سطوح H2O2 توسط سالیسیلیک اسید از طریق تاثیر بر پلی آمین اکسیداز احتمالا در هموستازی گونه‌های فعال اکسیژن (ROS) نقش دارد که برای فرآیندهای نمو درون شیشه ای سلول های گیاهی ضروری میباشد.
مقاله پژوهشی
کشت بافت
نرگس پشم فروش؛ محمد احمدآبادی
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 156-166
چکیده
گیاه سنبل‌الطیب یکی از گیاهان دارویی مهم در ایران است. با توجه به اهمیت دارویی این گیاه در استفاده سنتی و داروسازی صنعتی، در این پژوهش، بهینه‌سازی کشت بافت، پینه‌زایی و باززایی گیاه کامل از دو نوع ریزنمونه برگ و دمبرگ روی محیط‌های حاوی ترکیبات مختلف هورمونی ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که ریزنمونه برگ برای پینه‌زایی در دو شرایط ...
بیشتر
گیاه سنبل‌الطیب یکی از گیاهان دارویی مهم در ایران است. با توجه به اهمیت دارویی این گیاه در استفاده سنتی و داروسازی صنعتی، در این پژوهش، بهینه‌سازی کشت بافت، پینه‌زایی و باززایی گیاه کامل از دو نوع ریزنمونه برگ و دمبرگ روی محیط‌های حاوی ترکیبات مختلف هورمونی ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که ریزنمونه برگ برای پینه‌زایی در دو شرایط نوری تاریکی و روشنایی مناسب‌تر است. بیشترین مقدار پینه از ریزنمونه برگی در شرایط روشنایی و روی محیط حاوی 5/0 میلی‌گرم در لیتر BAP و 1 میلی‌گرم در لیترBAP بدست آمد. پینه‌های القا شده در تاریکی، قدرت باززایی ساقه روی محیط‌های باززایی حاوی غلظت‌های مختلف BAP و TDZ را نداشتند و تنها رشد پینه و تولید اندام ریشه مشاهده شد. پینه‌های بدست آمده از ریزنمونه‌های برگی در شرایط روشنایی، قابلیت خوبی برای باززایی ساقه در محیط باززایی داشتند. حداکثر میانگین تعداد شاخه در محیط باززایی حاوی سه میلی‌گرم در لیتر BAP مشاهده گردید. این نتایج، علاوه بر فراهم نمودن اطلاعات پایه در مورد اثر برخی فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی روی پینه‌زایی و باززایی گیاه سنبل‌الطیب، یک سیستم کارآمد برای باززایی این گیاه را معرفی می‌نماید که میتواند در برنامه‌های اصلاح مولکولی با استفاده از مهندسی ژنتیک مورد استفاده قرار گیرد.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
فریبا ساعدی؛ علیرضا سیروس مهر؛ تیمور جوادی
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 35-45
چکیده
به منظور بررسی اثرات تنش کم‌آبی و کود نانو پتاسیم بر برخی خصوصیات رویشی و فیزیولوژیکی نعنافلفلی، تحقیقی در سال 1393 در شرایط گلخانه به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. سطوح مختلف کم آبی شامل سه سطح (آبیاری کامل(100%FC)،۸۰ درصد ظرفیت مزرعه (80%FC) و۶۰ درصد ظرفیت مزرعه ای(60%FC) و محلول‌پاشی نانوپتاسیم در چهار ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرات تنش کم‌آبی و کود نانو پتاسیم بر برخی خصوصیات رویشی و فیزیولوژیکی نعنافلفلی، تحقیقی در سال 1393 در شرایط گلخانه به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. سطوح مختلف کم آبی شامل سه سطح (آبیاری کامل(100%FC)،۸۰ درصد ظرفیت مزرعه (80%FC) و۶۰ درصد ظرفیت مزرعه ای(60%FC) و محلول‌پاشی نانوپتاسیم در چهار سطح( (عدم محلول پاشی(T1)، محلول پاشی(T2: 2 در هزار)، (T3: 4 در هزار) و (T4: 6 در هزار) اعمال گردید. صفات ارتفاع بوته، تعداد پنجه در گیاه، عملکرد تر و خشک بوته، درصد وزنی و عملکرد اسانس، کلروفیل aو b، رطوبت نسبی برگ (RWC)، پرولین و کربوهیدرات محلول در برگ اندازه‌گیری شدند. نتایج حاصل نشان داد افزایش سطوح محلول‌پاشی نانوپتاسیم باعث بهبود معنیدار صفات ارتفاع بوته، تعداد پنجه در گیاه، عملکرد تر و خشک، درصد و عملکرد اسانس، کلروفیل aو b، رطوبت نسبی برگ (RWC)، و افزایش پرولین و کربوهیدرات گردید. تاثیر سطوح مختلف تنش کم آبی نشان داد تیمار شاهد(FC) بیشترین میانگین همه صفات را به جز کلروفیلb، پرولین و درصد وزنی اسانس به خود اختصاص داد. بطورکلی با افزایش تنش خشکی بر درصد وزنی اسانس افزوده شد. بیشترین میزان عملکرد خشک بوته(g/plot81/4)، عملکرد اسانس ( g/plot 52/7) و کربوهیدرات محلول ( mg/gfw13/2) در محلول‌پاشی تیمار 6 در هزار (T4) نانوپتاسیم و به ترتیب در FC کامل، 80%FC و 60% FC بدست آمد. در مجموع محلول پاشی نانو پتاسیم اثر تنش کم آبی را کاهش داد.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
فرشته محمدحسنی جور؛ علی احمدی مقدم؛ زهرا اسرار؛ سید ضیا محمدی
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 46-56
چکیده
در خاک‌های آلوده به فلزات سنگین، کلونیزاسیون با قارچ‌های میکوریزی از طریق افزایش جذب مواد غذایی و یا تخفیف سمیت فلز به بهبود رشد گیاه کمک می‌کند. در پژوهش حاضر، به منظور بررسی و اثبات نقش مثبت و احتمالی همزیستی اکتومیکوریزی گیاه پسته رقم بادامی با قارچ Agaricus bisporus در مقاومت به غلظت های متفاوت از فلز روی ، آزمایشی به حالت فاکتوریل در ...
بیشتر
در خاک‌های آلوده به فلزات سنگین، کلونیزاسیون با قارچ‌های میکوریزی از طریق افزایش جذب مواد غذایی و یا تخفیف سمیت فلز به بهبود رشد گیاه کمک می‌کند. در پژوهش حاضر، به منظور بررسی و اثبات نقش مثبت و احتمالی همزیستی اکتومیکوریزی گیاه پسته رقم بادامی با قارچ Agaricus bisporus در مقاومت به غلظت های متفاوت از فلز روی ، آزمایشی به حالت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج سطح فلز روی( 0، 30، 60، 90 و 120 میکرولیتر) و دو سطح تلقیح و عدم تلقیح با این قارچ، در سه تکرار اجرا گردید و تاثیر این همزیستی بر پاسخ آنتی‌اکسیدانی گیاه، پراکسیداسیون لیپیدی و میزان تجمع فلزی در اندام هوایی و ریشه‌های گیاهان میکوریزی وغیرمیکوریزی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد تحت شرایط تنش فلز سنگین، گیاهان میکوریزی در مقایسه با گیاهان غیرمیکوریزی فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدان قویتر و میزان تولید مالون دی آلدئید، به عنوان شاخص تنش اکسیداتیو کمتری داشتند. کاهش محتوای آسکوربات و در مقابل افزایش میزان دهیدروآسکوربات نیز مشاهده شد. همچنین مشخص شد در ریشۀ گیاهان میکوریزی تجمع فلز روی در مقایسه با ریشۀ گیاهان غیرمیکوریزی بیشتر است که این خود نشان‌دهندة نقش قارچ اکتو میکوریز Agaricus bisporus در ممانعت از انتقال فلز سنگین و جلوگیری از آسیب به بخشهای هوایی گیاه است. بنابراین با توجه به نتایج، می‌توان به این نتیجه رسید که قارچ میکوریزی Agaricus bisporus از طریق بهبود سیستم دفاعی آنتی اکسیدان و محدود نمودن جذب فلز سنگین به گیاه، خطرات ناشی از تنش بر رشد گیاه پسته را تعدیل می‌نماید.
مقاله پژوهشی
لیلی صفایی؛ حسین زینلی؛ داوود افیونی
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 57-67
چکیده
به منظور بررسی اثر برخی عوامل محیطی بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه داروئی رازیانه، تحقیقی در سال‌های زراعی 1392-1391، در سه ایستگاه تحقیقاتی وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان واقع در کاشان، سمیرم و گلپایگان انجام شد و در آن چهار ژنوتیپ برتر رازیانه شامل دو ژنوتیپ بومی همدان و لرستان و دو ژنوتیپ خارجی 11486 و P11-820065 با استفاده ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر برخی عوامل محیطی بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه داروئی رازیانه، تحقیقی در سال‌های زراعی 1392-1391، در سه ایستگاه تحقیقاتی وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان واقع در کاشان، سمیرم و گلپایگان انجام شد و در آن چهار ژنوتیپ برتر رازیانه شامل دو ژنوتیپ بومی همدان و لرستان و دو ژنوتیپ خارجی 11486 و P11-820065 با استفاده از طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که برهمکنش مکان در ژنوتیپ بر همه صفات مورد مطالعه معنیدار بود. آلفاپینن، فنکون، کامفور و سیس آنتول در ژنوتیپ‌های غیربومی و پاراسیمن، لیمونن، استراگول و ترانس آنتول در ژنوتیپ‌های بومی بیشترین مقدار را داشتند. ژنوتیپ P11-820065 بالاترین درصد اسانس (21/4%) را به خود اختصاص داد. بیشترین و کمترین عملکرد اسانس به ترتیب در ژنوتیپ P11-820065 ایستگاه گلپایگان (2/165 کیلوگرم در هکتار) و ژنوتیپ همدان ایستگاه کاشان (4/60 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. عملکرد ترانس‌آنتول در ایستگاه گلپایگان تفاوت معنی‌داری با ایستگاه کاشان داشت و بیشترین مقدار آن در ژنوتیپ همدان کاشته شده در این ایستگاه مشاهده گردید. کمترین میزان این ترکیب نیز مربوط به ژنوتیپ 11486 ایستگاه کاشان با 1/41 درصد بود. عملکرد ترانس آنتول ایستگاه کاشان همبستگی منفی و معنی‌داری با ازت کل خاک داشت. درصد و عملکرد اسانس همبستگی منفی و معنی‌داری با شوری خاک نشان داد. از طرفی همبستگی مثبت و معنی‌داری بین فنکون با شوری خاک مشاهده گردید. این در حالی است که در ایستگاه گلپایگان همبستگی معنی‌داری بین ترکیبات اسانس و عوامل محیطی مشاهده نشد.
مقاله پژوهشی
الهام فیضی؛ علی مرادی؛ اسد معصومی اصل
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 77-85
چکیده
بلوط ایرانی (Quercus brantii L.) از اصلی‌ترین گونه‌های درختی جنگل‌های زاگرس در ایران است. برای حفظ بقای این گونه استفاده از روشهای آزمایشگاهی مثل کشت بافت و جنین‌زایی رویشی مناسب است، به همین منظور دو آزمایش مجزا به صورت جنین‌زایی سوماتیکی و پوشش‌دار کردن این جنین‌ها طراحی و اجرا شد. آزمایش جنین‌زایی سوماتیکی در قالب طرح کاملا تصادفی ...
بیشتر
بلوط ایرانی (Quercus brantii L.) از اصلی‌ترین گونه‌های درختی جنگل‌های زاگرس در ایران است. برای حفظ بقای این گونه استفاده از روشهای آزمایشگاهی مثل کشت بافت و جنین‌زایی رویشی مناسب است، به همین منظور دو آزمایش مجزا به صورت جنین‌زایی سوماتیکی و پوشش‌دار کردن این جنین‌ها طراحی و اجرا شد. آزمایش جنین‌زایی سوماتیکی در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد، در این آزمایش جنین زیگوتی نابالغ به عنوان منبع ریزنمونه و هورمون 2,4-D در چهار سطح (0، 25/0، 5/0 و 75/0 میلی‌گرم بر لیتر) استفاده شد. آزمایش کپسوله کردن جنینهای سوماتیکی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد، فاکتور اول شامل سه غلظت آلژینات سدیم (5/3، 4 و 5/4 درصد) و فاکتور دوم دو غلظت کلرید کلسیم (50 و 100 میلی مولار) بود. نتایج نشان داد که در غلظت 25/0 میلی‌گرم بر لیتر 2,4-D بیشترین تعداد و درصد جنین‌زایی (6/66 درصد) مشاهده شد. نتایج آزمایش پوشش‌دار کردن نشان داد که برهمکنش آلژینات سدیم و کلرید کلسیم برای تمام ترکیبات در سطح احتمال 1 درصد معنیدار شد، غلظت 5/3 درصد آلژینات سدیم همراه با 50 میلیمولار کلرید کلسیم بهترین تیمار برای پوشش‌دار کردن بود که بیشترین درصد جوانهزنی (100) در این ترکیب مشاهده شد.
مقاله پژوهشی
سلولی و مولکولی
وحیده هدایتی؛ ثریا موسوی؛ امیر موسوی؛ سید مهدی حسینی مزینانی؛ زهرا هاشم آبادی
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 86-94
چکیده
زیتون (Olea europaea L.) یکی از مهمترین گونه های باغی در حوزه مدیترانه است که روش تکثیر آن از طریق قلمه می-باشد. ریشه‌زایی قلمه‌ها یکی از فرآیندهای اساسی در ازدیاد گیاه زیتون است. توانایی ریشه‌زایی در قلمه گیاهان و ارقام مختلف بطور معنی‌داری با یکدیگر متفاوت است. از طرفی ژن‌های متعددی در این فرآیند نقش دارند. یکی از این ژن‌ها OeAOX2 میباشد ...
بیشتر
زیتون (Olea europaea L.) یکی از مهمترین گونه های باغی در حوزه مدیترانه است که روش تکثیر آن از طریق قلمه می-باشد. ریشه‌زایی قلمه‌ها یکی از فرآیندهای اساسی در ازدیاد گیاه زیتون است. توانایی ریشه‌زایی در قلمه گیاهان و ارقام مختلف بطور معنی‌داری با یکدیگر متفاوت است. از طرفی ژن‌های متعددی در این فرآیند نقش دارند. یکی از این ژن‌ها OeAOX2 میباشد که در تعادل انواع اکسیژن واکنشی نقش اصلی را بر عهده دارد و به عنوان ژن کاندید در القای ریشه‌زایی در جمعیت زیتون ایتالیایی حاصل از تلاقی ژنوتیپ‌های لچینو و دلچه آگوجا معرفی شده است. در این مطالعه، توانایی ریشه‌زایی در قلمه‌های 99 ژنوتیپ زیتون ایران از استان‌های مختلف بررسی شد و ژنوتیپ‌ها با توانایی ریشه‌زایی بالا و پایین تعیین شدند. سپس بررسی طول کامل ژن OeAOX2 در دو ژنوتیپ زیتون ایران، دالاهو (ریشه‌زایی بالا) و اوزینه (ریشه‌زایی پایین) به ترتیب از استان‌های کرمانشاه و گلستان، انجام شد. همچنین، توالی این ژن در 20 ژنوتیپ زیتون ایران با ریشه‌زایی بالا و پایین در ناحیه 5’ UTR و اگزون شماره 1 نیز بررسی گردید. بررسی‌های بیوانفورماتیکی طول کامل ژن OeAOX2 در دالاهو و اوزینه نشان داد که چندشکلی‌های زیادی در نواحی اینترون وجود دارد ولی در سطح اگزون‌ها تنها یک چندشکلی مشاهده شد. از سوی دیگر، بررسی چند شکلی‌های این ژن در 20 ژنوتیپ دیگر زیتون ایران مشخص نمود که این چند شکلی‌ها منجر به تغییر اسیدهای آمینه‌ها نمی‌شود و احتمالا ژن OeAOX2 در سطح ترانسکریپتوم و تفاوت بیان، القای ریشه‌زایی را می تواند تحت تاثیر قرار دهد.
مقاله پژوهشی
کشت بافت
مژده شفائی؛ آرش مختاری؛ مرتضی ابراهیمی
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 95-106
چکیده
خربزه تلخ (Momordica charantia) گیاه دارویی از خانواده کدوییان است. این گیاه به‌عنوان داروی سنتی برای درمان دیابت به کار می‌رود. ترکیبات اولیه مسئول کاهش قند خون در این گیاه شامل شبه انسولین حیوانی موسوم به پلی‌پپتید P، کوکوربیتوئید، مموردیسین و اولینولیک اسید است. پلی پپتید P از لحاظ ساختاری و دارویی شبیه انسولین گاوی ...
بیشتر
خربزه تلخ (Momordica charantia) گیاه دارویی از خانواده کدوییان است. این گیاه به‌عنوان داروی سنتی برای درمان دیابت به کار می‌رود. ترکیبات اولیه مسئول کاهش قند خون در این گیاه شامل شبه انسولین حیوانی موسوم به پلی‌پپتید P، کوکوربیتوئید، مموردیسین و اولینولیک اسید است. پلی پپتید P از لحاظ ساختاری و دارویی شبیه انسولین گاوی است. اثرات بازدارندگی این گیاه در خصوص ویروس HIV نیز اثبات شده است. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر جهت استقرار ریزنمونه برگ، نوع اکسین و شرایط نوری بر درصد کالوسزایی و تشکیل ریشه مویین از کالوس گیاه دارویی خربزه تلخ انجام شد. ریزنمونه برگ در دو جهت (سطح بالایی / سطح زیرین) در تماس با محیط کشت حاوی دو نوع اکسین در غلظت 2 میلی‌گرم در لیتر NAA و 2,4-D کشت و تحت دو شرایط تاریکی و نور قرار گرفت. بالاترین میزان کالوسزایی (40/95 %) و ریشه‌زایی (60/40 %) در شرایطی حاصل شد که سطح بالایی برگ در تماس با محیط MS حاوی 2 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D و در تاریکی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تاریکی به طور معنی‌داری در سطح احتمال 5 درصد بر تحریک و افزایش تولید کالوس تأثیر داشته و اکسین 2,4-D با اختلاف معنی‌داری نسبت به NAA، اکسین مناسب‌تری جهت کالوسزایی و ریشه زایی بوده است.
مقاله پژوهشی
سلولی و مولکولی
نرجس امیر چخماقی؛ حامد یوسف زاده؛ بتول حسین پور؛ مجید الداغی؛ کامبیز اسپهبدی
دوره 33، شماره 1 ، بهار 1399، صفحه 107-117
چکیده
استفاده از ژرم پلاسم وحشی و شناسایی ژنوتیپ‌های مقاوم به بیماری، راهکاری کارآمد جهت کاهش خسارت‌های اقتصادی ناشی از بروز بیماری‌های قارچی در رقم‌های زراعی است. در این تحقیق، به منظور بررسی حضور ژن‌های مقاومت به دو بیماری لکه سیاه سیب و سفیدک پودری در سیب جنگلی، سه جمعیت سیاه بیل، ماسال و اسالم در یک گرادیان ارتفاعی در غرب جنگل هیرکانی ...
بیشتر
استفاده از ژرم پلاسم وحشی و شناسایی ژنوتیپ‌های مقاوم به بیماری، راهکاری کارآمد جهت کاهش خسارت‌های اقتصادی ناشی از بروز بیماری‌های قارچی در رقم‌های زراعی است. در این تحقیق، به منظور بررسی حضور ژن‌های مقاومت به دو بیماری لکه سیاه سیب و سفیدک پودری در سیب جنگلی، سه جمعیت سیاه بیل، ماسال و اسالم در یک گرادیان ارتفاعی در غرب جنگل هیرکانی انتخاب شدند. پس از استخراج DNAی ژنومی، غربالگری حضور 9 ژن مقاومت به این دو بیماری(شش ژن Vf، Vr، Vr1، Vr2، Vmو Vbj مربوط به بیماری لکه سیاه سیب و سه ژن Pl-1، Pl-w و Pl-d مربوط به بیماری سفیدک پودری) صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که برای بیماری لکه سیاه سیب، تمامی شش ژن مورد مطالعه در هر سه جمعیت (بجز ژن Vf در جمعیت سیاه بیل) حضور داشتند و ژن‌های Vr و Vf به ترتیب بیشترین و کمترین میزان حضور را در درختان مورد مطالعه را داشتند. همچنین برای بیماری سفیدک پودری، تنها ژن (Pl-d) در هر سه جمعیت مشاهده شد. ژن Pl-w در برخی از درختان اسالم وجود داشت، در حالی‌که ژنPl-1 در هیچکدام از درختان (جمعیت‌های مورد مطالعه) مشاهده نشد. نتایج این تحقیق حاکی از غنای بالای ژن‌های کاندید مقاومت به بیماری لکه سیاه سیب و حضور اندک ژن‌های کاندید مقاومت به بیماری سفیدک پودری در جمعیت‌های سیب غرب هیرکانی است. این امر بیانگر آسیب‌پذیری بالای جمعیت‌های مورد مطالعه به ویژه جمعیت‌های واقع در ارتفاعات پایین‌تر در صورت شیوع بیماری سفیدک پودری میباشد.
