مقاله پژوهشی
شهرام مهدی کرمی؛ کامبیز ابراری واجاری؛ حسن احمدوند؛ اکرم احمدی
دوره 32، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 736-748
چکیده
گیاه نیمه‌انگلی چشم بلبلی گونه‌ای خسارت‌زا است که جز گونه‌های برگدار بوده و در جنگلهای زاگرس روی درختان زیست می‌کند. این گیاه جهت تأمین بخشی از عناصر غذایی مورد نیاز برای انجام فتوسنتز، نیازمند گیاه میزبان خود است تا آب و عناصر غذایی مورد نیاز خود را از آن به دست آورد به همین دلیل سبب تغییر در ترکیبات بیوشیمیایی در درختان میزبان ...
بیشتر
گیاه نیمه‌انگلی چشم بلبلی گونه‌ای خسارت‌زا است که جز گونه‌های برگدار بوده و در جنگلهای زاگرس روی درختان زیست می‌کند. این گیاه جهت تأمین بخشی از عناصر غذایی مورد نیاز برای انجام فتوسنتز، نیازمند گیاه میزبان خود است تا آب و عناصر غذایی مورد نیاز خود را از آن به دست آورد به همین دلیل سبب تغییر در ترکیبات بیوشیمیایی در درختان میزبان خود می‌شوند. در پژوهش حاضر بررسی تاثیر گیاه نیمه انگلی چشم بلبلی (Loranthus grewinkii Boiss & Buhse) بر ترکیبات آلی (تانن کل، فنول کل، تانن متراکم، فلاونویید، پروتئین، قند کل، قند نامحلول و پرولین) برگ درخت ارژن در جنگلهای زاگرس جنوبی در منطقه هشتاد پهلو انجام گرفت. نتایج نشان داد میزان فنول کل، تانن متراکم، تانن کل، فلاونوئید و پرولین در برگ پایههای مبتلا به چشم بلبلی بیشتر از پایه های سالم بادام کوهی بود (05/ 0p≤ و 01/ 0P≤). همچنین نتایج نشان داد که میزان قند نامحلول، قند محلول و پروتئین در پایههای سالم بیشتر از پایههای مبتلا بود (05/ 0p≤ و 01/ 0P≤). افزایش ترکیبات ثانویه از قبیل فنول کل، تانن متراکم، تانن کل، فلاونوئید و پرولین در اثر گیاه نیمه انگلی چشم بلبلی، احتمال میرود در نتیجه تلاش درخت در جهت مقابله و افزایش تحمل به بیماری است. از آنجایی که همزمان با فعالیت گیاه نیمه انگلی چشم بلبلی روی این درختان، پدیده خشکیدگی تاج یا شاخه درختان بادام کوهی مشاهده می‌شود، بنابراین می‌توان با عملیات پاکسازی از گسترش گیاه نیمه انگلی چشم بلبلی در منطقه زاگرس جنوبی به ویژه استان لرستان جلوگیری نمود.
مقاله پژوهشی
اکولوژی
حفیظ اله شهریاری؛ کامبیز ابراری واجاری؛ بابک پیله ور؛ مهدی حیدری
دوره 32، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 749-763
چکیده
گروه‌های کارکردی گیاهی گروهی از گونهها هستند که باهم عکس‌العمل مشابه به عوامل محیطی نشان می‌دهند. این پژوهش با هدف بررسی واکنش گروه‌های کارکردی گیاهی در رابطه با برخی عوامل محیطی در جنگلهای کوهستانی زاگرس جنوبی در استان خوزستان-شهرستان باغ‌ملک انجام شد. در این پژوهش، تعداد 50 قطعه نمونه دایره‌ای 1000 متر مربعی به صورت انتخابی تصادفی ...
بیشتر
گروه‌های کارکردی گیاهی گروهی از گونهها هستند که باهم عکس‌العمل مشابه به عوامل محیطی نشان می‌دهند. این پژوهش با هدف بررسی واکنش گروه‌های کارکردی گیاهی در رابطه با برخی عوامل محیطی در جنگلهای کوهستانی زاگرس جنوبی در استان خوزستان-شهرستان باغ‌ملک انجام شد. در این پژوهش، تعداد 50 قطعه نمونه دایره‌ای 1000 متر مربعی به صورت انتخابی تصادفی در محدوده ارتفاعی 646 تا 3172 متر از سطح دریا برای نمونه‌برداری پوشش گیاهی و ثبت عوامل محیطی پیاده شد. سپس گیاهان نمونه‌برداری شده بر اساس فرم رشد به گروه‌های کارکردی چوبی، علفی و نهال چوبی طبقه‌بندی شده و با استفاده از رسته‌بندی آنالیز تطبیقی متعارفی ارتباط این گروه‌ها با عوامل محیطی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که همه گروه‌های کارکردی گیاهی با ارتفاع از سطح دریا، هدایت الکتریکی، پتاسیم قابل دسترس و اسیدیته خاک همبستگی معنی‌دار بالائی دارند. همچنین کربن زی‌توده میکروبی، درصد رس، جهت دامنه، مواد آلی، درصد شن، شیب و نیتروژن کل برای گروه کارکردی چوبی، مواد آلی، فسفر قابل دسترس، نیتروژن کل، درصد شن، درصد رس، تنفس پایه خاک، وزن مخصوص ظاهری و شیب برای گروه کارکردی علفی و جهت دامنه، نیتروژن کل، درصد شن، شیب، کربن زی‌توده میکروبی و درصد رس برای گروه کارکردی نهال مهم بودند. تنوع گونه‌ای چوبی‌ها تا ارتفاع 2350 متر از سطح دریا بالا بوده و بعد از آن کم شد. در حالیکه علفی‌ها در ارتفاعات میانی (1300 تا 1600 متر از سطح دریا) و در ارتفاعات بیش از2350 متر دارای تنوع کمتر و نهال‌ها دارای بیشترین تنوع در ارتفاعات میانی بودند.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
عذرا علیخانی؛ حسین عباسپور؛ اکبر صفی پور افشار؛ علیرضا متولی زاده کاخکی
دوره 32، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 764-774
چکیده
کادمیوم یک فلز سنگین غیر ضروری با قابلیت تحرک نسبتا بالا در سیستم ارتباط خاک و ریشه بوده و دارای پتانسیل ایجاد سمیت در گیاهان و انسان است. این تحقیق به بررسی اثرات سمیت کلرید کادمیوم و تاثیر متقابل آن با هورمون متیل جاسمونات بر تجمع کادمیوم، محتوای نسبی آب، میزان پرولین، میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی و فعالیت آنزیمهای سوپراکسید دیسموتاز ...
بیشتر
کادمیوم یک فلز سنگین غیر ضروری با قابلیت تحرک نسبتا بالا در سیستم ارتباط خاک و ریشه بوده و دارای پتانسیل ایجاد سمیت در گیاهان و انسان است. این تحقیق به بررسی اثرات سمیت کلرید کادمیوم و تاثیر متقابل آن با هورمون متیل جاسمونات بر تجمع کادمیوم، محتوای نسبی آب، میزان پرولین، میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی و فعالیت آنزیمهای سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز در دانه‌رست‌های گندم (رقم سیوند) پرداخته است. نتایج نشان داد که تجمع کادمیوم در ریشه و ساقه در تیمار 300 میکرومولار به ترتیب 30 و 17 برابر نسبت به سطح کنترل افزایش یافته است. کادمیوم در غلظت‌های200 و 300 میکرومولار منجر به تغییرات قابل توجهی در صفات مورد بررسی گردید. به طوری که فعالیت آنزیمهای کاتالاز و سوپر اکسید دیسموتاز 2 تا3 برابر و مقدار پرولین 15% افزایش یافت. در حالی که میزان کلروفیل a، کلروفیلb و کاروتنویید بین 20 تا 30 درصد و محتوای نسبی آب حدود 3 درصد نسبت به سطح کنترل کاهش یافت. نتایج نشان داد که اسپری برگی 10میکرومولار متیل جاسمونات در گیاهان تحت تنش کادمیوم باعث افزایش میزان پرولین (16%) و رنگیزه های فتوسنتزی (23%) و کاهش تجمع کادمیوم در ریشه و ساقه به میزان 30 درصد شد. در غلظت 100 میکرومولار متیل جاسمونات، فعالیت آنزیمهای کاتالاز و سوپر اکسید دیسموتاز نسبت به سطح کنترل به ترتیب 2 و 3 برابر افزایش نشان داد. نتایج این تحقیق موید قابلیت هورمون متیل جاسمونات در تغییر جذب کادمیوم توسط ریشه و ساقه و افزایش فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان است.
مقاله پژوهشی
منابع طبیعی
روح اله زینی وند؛ مجید آجورلو؛ علی آریاپور
دوره 32، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 775-783
چکیده
جداسازی گونه‌های گیاهی مهاجم از دیگر گونهها در مطالعات مربوط به تنوع گیاهی برای جلوگیری از هرگونه قضاوت گمراه کننده در مورد تنوع گیاهی اکوسیستم مورد نیاز است. هدف این مطالعه، بررسی اثر شدّت چرای دام بر تنوع، غنا و یکنواختی گونه‌های مهاجم در منطقه کبیرکوه استان ایلام بود. سه منطقه چرا شده با شدّت‌های سنگین، متوسط، سبک با سه تکرار ...
بیشتر
جداسازی گونه‌های گیاهی مهاجم از دیگر گونهها در مطالعات مربوط به تنوع گیاهی برای جلوگیری از هرگونه قضاوت گمراه کننده در مورد تنوع گیاهی اکوسیستم مورد نیاز است. هدف این مطالعه، بررسی اثر شدّت چرای دام بر تنوع، غنا و یکنواختی گونه‌های مهاجم در منطقه کبیرکوه استان ایلام بود. سه منطقه چرا شده با شدّت‌های سنگین، متوسط، سبک با سه تکرار و یک منطقه چرا نشده انتخاب گردیدند. نمونه‌برداری پوشش گیاهی به روش تصادفی- منظم با استفاده از ترانسکت (طول 100 متر با فاصله 50 متر) و قطعه نمونه (1×1 متر) انجام شد. سپس شاخص‌های تنوع، غنا و یکنواختی گونه‌ای با نرم‌افزار Past و Ecological Methodology محاسبه شد. داده‌ها با تجزیه واریانس یک طرفه و آزمون حداقل تفاوت معنی‌داری (LSD) تحلیل شدند. مقدار شاخص‌های تنوع در تیمارهای شدت چرا متفاوت بود بطوریکه بیشترین مقدار شاخص سیمپسون و شانون به ترتیب در مراتع تحت چرای سنگین (974/0) و سبک دام (69/4) و کمترین مقدار این شاخص‌ها در منطقه قرق (964/0)، (501/4) بود. مقدار شاخص‌های غنای گونه‌ای در منطقه تحت چرای سنگین دام بیشتر از سایر تیمارهای این تحقیق بود. شاخص غنای منهینیک نشان داد که غنای گونه‌های مهاجم در منطقه تحت شدّت چرای سنگین به ترتیب 5/25 و 73/15 درصد بیشتر از منطقه چرا شده با شدّت سبک و متوسط بود. یکنواختی گونه‌ای در مناطق چرا شده با شدت‌های مختلف یعنی سنگین، متوسط، سبک و قرق شده از لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری نداشت. بیشترین مقدار شاخص‌های پیت و شلدون در منطقه تحت چرای سبک دام بود.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
مهری مهدوی فرد؛ عبدالحسین رضایی نژاد؛ سید صادق موسوی
دوره 32، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 784-791
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی برهم کنش شدت‌های مختلف نور و آسکوربیک اسید بر رشد و گلدهی گل آهار می‌باشد. آزمایش به‌صورت کرت خرده شده در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. شدت نور با سه سطح 1800، 1200 و 600 میکرومول بر مترمربع بر ثانیه به‌عنوان عامل اصلی و محلول‌پاشی هفتگی آسکوربیک اسید در سه غلظت صفر، 1، 2 میلی‌مولار، به‌عنوان عامل ...
بیشتر
هدف از این پژوهش بررسی برهم کنش شدت‌های مختلف نور و آسکوربیک اسید بر رشد و گلدهی گل آهار می‌باشد. آزمایش به‌صورت کرت خرده شده در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. شدت نور با سه سطح 1800، 1200 و 600 میکرومول بر مترمربع بر ثانیه به‌عنوان عامل اصلی و محلول‌پاشی هفتگی آسکوربیک اسید در سه غلظت صفر، 1، 2 میلی‌مولار، به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که با کاهش شدت نور ارتفاع گیاه، سطح برگ، سطح مخصوص برگ و قطر گل افزایش و طول و حجم ریشه، وزن تر و خشک برگ، ساقه و ریشه، قطر ساقه، تعداد برگ، نشت الکترولیت و مالوندی آلدئید کاهش یافتند. وزن تر و خشک و قطر گل در شدت نور 1200 نسبت به شدت نور 600 و 1800 نتایج مطلوبتری نشان داد. همچنین با کاهش شدت نور تاریخ ظهور و باز شدن غنچه و تاریخ باز شدن کامل گل به تأخیر افتاده ولی عمر گل افزایش یافته است. علاوه بر این نتایج نشان داد که آسکوربیک اسید باعث افزایش ارتفاع گیاه، طول میانگره، قطر ساقه، تعداد برگ، متوسط سطح برگ، طول ریشه، حجم ریشه، وزن تر و خشک برگ و ساقه، وزن خشک ریشه، قطر و تاریخ باز شدن کامل گل شد. به‌طورکلی نتایج نشان داد آهار در شرایط نور کامل (1800 میکرومول بر مترمربع بر ثانیه) رشد مناسبی داشت اما رشد و کیفیت گلدهی آن در شرایط 1200 بیشتر بود. بنابراین امکان کاشت این گیاه در شرایط نیم سایه نیز وجود دارد.
مقاله پژوهشی
تکوین
فاطمه زرین کمر؛ نسترن عرب زاده قهیازی
دوره 32، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 792-805
چکیده
پونه معطر، گیاهی است با نام علمی Mentha pulegium ازخانواده Lamiaceae، گیاهان این تیره شامل حدود 200 سرده و بیش از 4000 گونه گیاهی هستند. پونه معطرگیاهی با ارزش های سودمند تجاری و صنعتی می باشد و در طب سنتی مصارف متعددی دارد. در این تحقیق آنالیز های تشریحی و ریخت شناسی کرک های موجود در این گونه با استفاده از میکروسکوپ نوری و الکترونی انجام گرفت. به منظور ...
بیشتر
پونه معطر، گیاهی است با نام علمی Mentha pulegium ازخانواده Lamiaceae، گیاهان این تیره شامل حدود 200 سرده و بیش از 4000 گونه گیاهی هستند. پونه معطرگیاهی با ارزش های سودمند تجاری و صنعتی می باشد و در طب سنتی مصارف متعددی دارد. در این تحقیق آنالیز های تشریحی و ریخت شناسی کرک های موجود در این گونه با استفاده از میکروسکوپ نوری و الکترونی انجام گرفت. به منظور بررسی ترکیبات اسانس در دو مرحله رویشی و زایشی نمونه ها جمع آوری و آنالیز توسط دستگاه GC, GC/MS انجام گرفت. بررسی های ریخت شناسی انجام شده مشخص کردکه این گونه دارای سه نوع کرک غیر غده ای و سه نوع کرک غده ای می باشد. با استفاده از روش های رنگ آمیزی حضور ترکیباتی نظیر ترکیبات پکتیکی لیپیدهای خنثی، ترکیبات فنولی، آلکالوئیدها و اسانس در کرک های غده ای این گونه مشخص گردید. نتایج حاصل از آنالیز اسانس در دو مرحله تکوینی نشان دهنده حضور ترکیبات متنوعی می باشد از میان این ترکیبات بیش از 90% اسانس از دو ترکیب پولگون و منتون تشکیل شده است. بررسی اسانس بیانگر کاهش میزان پولگون و افزایش منتون می باشد. با توجه به کاهش درصد این دو ترکیب و هم چنین حضور ترکیبات جدید در فاز زایشی و افزایش تراکم کرک در فاز زایشی به نسبت فاز رویشی گمان بر این است که گیاه مقداری از انرژی تولید این ترکیبات را برای تولید ترکیبات جدید که فراریت و عطر بیشتری دارند، به مصرف می رساند و مسیر سنتز ترپنوئیدها دستخوش تغییر می شود
مقاله پژوهشی
سلولی و مولکولی
عبدالمهدی نوریان؛ هومن شیروانی
دوره 32، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 806-814
چکیده
در این تحقیق، تنوع ژنتیکی 18 اکوتیپ پنیرک (Malva neglecta) تهیه شده از بانک ژن سازمان جنگل‌ها و مراتع مورد ارزیابی قرار گرفت. با استفاده از روش CTAB استخراج DNA صورت گرفت و با 15 نشانگر ISSR تنوع ژنتیکی مورد بررسی قرار گرفت. آغازگرهای ISSR در مجموع توانستند 99 باند تولید کنند که از این تعداد، 2 باند یک شکل مشاهده شد. آغازگرهای IS5 و IS6 به‌ترتیب با 12 و 11 ...
بیشتر
در این تحقیق، تنوع ژنتیکی 18 اکوتیپ پنیرک (Malva neglecta) تهیه شده از بانک ژن سازمان جنگل‌ها و مراتع مورد ارزیابی قرار گرفت. با استفاده از روش CTAB استخراج DNA صورت گرفت و با 15 نشانگر ISSR تنوع ژنتیکی مورد بررسی قرار گرفت. آغازگرهای ISSR در مجموع توانستند 99 باند تولید کنند که از این تعداد، 2 باند یک شکل مشاهده شد. آغازگرهای IS5 و IS6 به‌ترتیب با 12 و 11 باند بیشترین تعداد و آغازگرهای UBC807 و UBC867با 4 باند کمترین تعداد باند را نشان دادند. شاخص-های محتوای اطلاعات چند شکلی (PIC)، شاخص نشانگری (MI)، نسبت چندگانه موثر (EMR) و شاخص قدرت تفکیک (RP) برای کلیه نشانگرها محاسبه گردید که با توجه به شاخص‌های محاسبه شده آغازگرهای IS5 و IS6 به عنوان بهترین آغازگرها جهت بررسی تنوع ژنتیکی پنیرک معرفی گردید. میزان شباهت ژنتیکی مشاهده شده براساس اطلاعات این نشانگرها برابر 69/0 بود. بیشترین تشابه را اکوتیپ 4G با اکوتیپ 9G با ضریب 84/0 داشتند. کمترین تشابه مربوط به اکوتیپ 1G با اکوتیپ‌های 9G، اکوتیپ 15G با 6G و 8G با ضرایب تشابه 57/0 بود. نتایج حاصل از گروهبندی تجزیه خوشه‌ای به روش UPGMA بر اساس ضریب تشابه جاکارد اکوتیپ‌ها را در 3 گروه قرار داد که بر اساس تجزیه به مختصات اصلی (PCo) و تجزیه واریانس مولکولی (AMOVA) گروه‌های حاصل از تجزیه کلاستر تایید گردید بر طبق این گروهبندی واریانس بین گروه‌ها در سطح 5% معنی‌دار بود، اما براساس واریانس برآورد شده سهم واریانس بین گروه‌ها تنها 29 درصد از تنوع کل بود.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
علی اکبر احسانپور
دوره 32، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 815-825
چکیده
در این مطالعه اثر کاربرد خارجی گلایسین بتائین بر میزان پرولین و ایجاد مقاومت به تنش شوری، گیاهان تنباکوی تراریخت حاوی بیان افزوده ژن P5CS، به صورت تصادفی با سه تکرار در شرایط کشت در شیشه مورد ارزیابی قرار گرفتند. به این منظور گیاهان تراریخت و غیر-تراریخت به محیط کشت MS در شرایط کشت بافت حاوی غلظت‌های صفر، 100و 200 میلی‌مولار نمک NaCl انتقال ...
بیشتر
در این مطالعه اثر کاربرد خارجی گلایسین بتائین بر میزان پرولین و ایجاد مقاومت به تنش شوری، گیاهان تنباکوی تراریخت حاوی بیان افزوده ژن P5CS، به صورت تصادفی با سه تکرار در شرایط کشت در شیشه مورد ارزیابی قرار گرفتند. به این منظور گیاهان تراریخت و غیر-تراریخت به محیط کشت MS در شرایط کشت بافت حاوی غلظت‌های صفر، 100و 200 میلی‌مولار نمک NaCl انتقال داده شدند. گیاهچه های تنباکو در مرحله چهار و شش برگی توسط گلایسین‌بتائین با غلظت‌های صفر، 20و 40 میلی گرم در لیتر محلول پاشی شدند. پس از 4 هفته نتایج نشان داد با افزایش میزان گلایسین‌بتائین در گیاهان در معرض شوری وزن تر و خشک، میزان پتاسیم، سطح برگ، گلایسین‌بتائین درونی و همچنین قند محلول در هر دو غلظت 20 و 40 میلی گرم در لیتر گلایسین‌بتائین افزایش معنی دار را نسبت به نمونه شاهد از خود نشان دادند. به علاوه میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی، پرولین و همچنین میزان سدیم نسبت به تیمار عدم کاربرد به تدریج کاهش یافت و کمترین این میزان در غلظت 40 میلی گرم در لیتر گلایسین‌بتائین بود. در مجموع نتایج این مطالعه نشان داد که کاربرد خارجی گلایسین بتائین در گیاه تنباکو در کاهش اثرات تنش شوری و بهبود شاخص های رشد در شرایط تنش موثر بود. همچنین به نظر می‌رسد که عملکرد توأم گلایسین‌بتائین و تجمع پرولین ناشی از بیان افزوده ژن P5CS در گیاهان تراریخت باعث القا تحمل بیشتری به تنش شوری در این گیاهان گردید.
مقاله پژوهشی
اکولوژی
حمید رضا میرداودی؛ زیبا جم زاد؛ عادل جلیلی
دوره 32، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 826-836
چکیده
شناخت نقش گونه‌های گیاهی در ترکیب گیاهی اهمیت زیادی در بررسی روند تغییرات اقلیمی، درک خواص اکوسیستم‌ها مثل پایداری، انعطاف پذیری و ارزیابی اکوسیستم‌ها دارد. لذا این تحقیق با هدف تعیین استراتژی گونه‌های گیاهی بر اساس ویژگی‌های عملکردی گیاهان، در مناطق هفتاد قله و کویر میقان اراک انجام شده است. نمونه برداری به روش تصادفی- سیستماتیک ...
بیشتر
شناخت نقش گونه‌های گیاهی در ترکیب گیاهی اهمیت زیادی در بررسی روند تغییرات اقلیمی، درک خواص اکوسیستم‌ها مثل پایداری، انعطاف پذیری و ارزیابی اکوسیستم‌ها دارد. لذا این تحقیق با هدف تعیین استراتژی گونه‌های گیاهی بر اساس ویژگی‌های عملکردی گیاهان، در مناطق هفتاد قله و کویر میقان اراک انجام شده است. نمونه برداری به روش تصادفی- سیستماتیک انجام شد. ویژگی‌های گونه‌های گیاهی طبق روش Hodgson et al.1999 اندازه‌گیری و بر اساس همین روش، استراتژی گونهها طبق تئوری Grime 1977، مشخص گردید. در مجموع 172 گونه گیاه آوندی متعلق به 136 جنس و 46 تیره گیاهی مورد مطالعه قرار گرفت. همی‌کریپتوفیت‌ها و تروفیت‌ها از مهمترین گروه‌های ساختاری طیف زیستی منطقه به روش رانکایر بودند. بررسی کورولوژیک و استخراج کوروتیپ‌ها، غلبه عناصر ایرانی- تورانی را نشان داد. استراتژی رقابتی- خرابه‌زی (CR)، تنش- رقابتی (SC) و رقابتی/ رقابتی- خرابه‌زی (C/CR)، به ترتیب با فراوانی 5/36، 8/18، 9/12درصد، مهمترین استراتژی‌های موجود در منطقه بودند. نتایج نشان داد که تعداد کمی از گونهها (6 گونه) دارای استراتژی رقابتی (C) هستند. به نظر می‌رسد که چرای دام و تنش ناشی از شوری خاک، افزایش ارتفاع از سطح دریا و خشکی، به ترتیب موجب افزایش فراوانی استراتژی‌های گروه رقابتی- خرابه‌زی مثل CR، C/CR، R/CR و CR/CSR و استراتژی‌های گروه تنش مثل SC، C/SC، S/SC، SC/CSR، SR و SR/CSR شده‌اند. نتایج به دست آمده در این تحقیق می‌تواند مبنایی برای بهره‌برداری از مدل طبقه‌بندی CSR برای تعیین پاسخ گونه‌های گیاهی به الگوی تغییر عوامل محیطی، آشفتگی و همچنین ارزیابی اکوسیستم‌های مدیریت شده، باشد.
مقاله پژوهشی
اکولوژی
زهرا زرگوش؛ منصوره قوام؛ علی طویلی
دوره 32، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 850-861
چکیده
گل میمونی (.Scropholaria striata Boiss) با نام محلی تشنه‌داری از مهمترین گیاهان دارویی خانواده گل میمونی است که در ایران گیاه بیشتر در مناطق سردسیر و کوهستانی زاگرس رشد می‌کند. گرچه ترکیبات شیمیایی این گیاه شناسایی نشده است؛ اما مردم ساکن استان ایلام سال‌هاست که به‌صورت تجربی از آن در درمان بیماری‌های متفاوت استفاده می‌کنند. پژوهش حاضر با ...
بیشتر
گل میمونی (.Scropholaria striata Boiss) با نام محلی تشنه‌داری از مهمترین گیاهان دارویی خانواده گل میمونی است که در ایران گیاه بیشتر در مناطق سردسیر و کوهستانی زاگرس رشد می‌کند. گرچه ترکیبات شیمیایی این گیاه شناسایی نشده است؛ اما مردم ساکن استان ایلام سال‌هاست که به‌صورت تجربی از آن در درمان بیماری‌های متفاوت استفاده می‌کنند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل اثر منطقه (اقلیم) برخواص آنتی‌اکسیدانی و میزان فنول این گیاه انجام شد. برای این منظور از سه منطقه بدره، دره‌شهر و دهلران در یک جهت یکسان (شمال شرقی) با فاصله 100 متر، سرشاخه میوه‌دار گیاه در خرداد ماه 1395 و مصادف با هنگام ظهور میوه جمع‌آوری شد. فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره متانولی نمونه‌های گیاهی با روش DPPH و مقدار کل ترکیب‌های فنلی با روش فولین سیوکالتو اندازه‌گیری شد. پس از تحلیل آماری، نتایج حاکی از آن بود که اثر منطقه بر بازده عصاره، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و فنول کل در سطح احتمال خطای یک درصد معنی‌دار بود. بالاترین میزان بازده (07/3 ± 37/19 درصد)، خاصیت آنتی‌اکسیدانی (96/0±5656/126 میکرو گرم بر میلی لیتر) و فنول کل (17/3±7689/55 میکرو گرم بر میلی‌لیتر) در منطقه دره‌شهر به‌دست آمد. بنابراین می‌توان دریافت تغییرات اقلیمی سبب سنتز برخی ترکیبات ثانویه شده است.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
احمدرضا عباسی فر؛ زهرا محمدی خلیفه لوئی؛ علی خدیوی؛ مرتضی اکرمیان
دوره 32، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 873-885
چکیده
پرولین یک اسمولیت سازگار رایج است و با تنظیم اسمزی و محافظت از غشاها، پروتئین‌ها و آنزیم‌ها از اثرات مخرب تنش‌های اسمزی در گیاهان جلوگیری می‌کند. براسینواستروئیدها گروه جدیدی از تنظیم کننده‌های رشد گیاهی هستند و باعث تحریک رشد آن‌ها می‌شوند. در این مطالعه، اثرات محلول‌پاشی پرولین و 24-اپی براسینولید بر شاخص‌های رشد و صفات بیوشیمیایی ...
بیشتر
پرولین یک اسمولیت سازگار رایج است و با تنظیم اسمزی و محافظت از غشاها، پروتئین‌ها و آنزیم‌ها از اثرات مخرب تنش‌های اسمزی در گیاهان جلوگیری می‌کند. براسینواستروئیدها گروه جدیدی از تنظیم کننده‌های رشد گیاهی هستند و باعث تحریک رشد آن‌ها می‌شوند. در این مطالعه، اثرات محلول‌پاشی پرولین و 24-اپی براسینولید بر شاخص‌های رشد و صفات بیوشیمیایی مرزه تابستانه (Satureja hortensis L.) در شرایط گلخانه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای محلول‌پاشی شامل شاهد (عدم محلول‌پاشی)، پرولین (20 میلی‌مولار) و 24-اپی براسینولید (یک میکرومولار) بود که در مراحل رشد رویشی و زایشی اعمال گردید. مطابق نتایج، محلول‌پاشی پرولین موجب افزایش معنی‌دار محتوی پرولین به میزان 4/394 درصد، شاخص کلروفیل به میزان 8/4 درصد، فنل کل به میزان 8/9 درصد، فلاونوئید به میزان 18 درصد، عملکرد اسانس به میزان 8/15 درصد، وزن تر اندام هوایی به میزان 8 درصد، وزن خشک اندام هوایی به میزان 8/7 درصد، وزن تر برگ و گل به میزان 8/6 درصد، وزن خشک برگ و گل به میزان 8 درصد و قطر ساقه گیاه به میزان 4/7 درصد نسبت به شاهد شد. همچنین محلول‌پاشی 24-اپی براسینولید باعث افزایش معنی‌دار ترکیبات فنلی به میزان 15/32 درصد و طول میانگره به میزان 3/8 درصد نسبت به شاهد گردید.
مقاله پژوهشی
بیوشیمی
فاطمه مرادیان؛ زهرا محسنی؛ پروانه راهداری
دوره 32، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 698-712
چکیده
مقدمه: شوری یکی از مهمترین تنش‌های غیر زنده ای است که با تولیدگونه‌های فعال اکسیژن(ROS) بر روی تولید و کیفیت محصول گیاهان تاثیر می گذارد. گیاهان از سیستم‌های آنتی اکسیدانی چون آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز برای مقابله با انواع مختلف این رادیکال‌ها استفاده می‌کنند. همچنین تنش شوری، میزان کلروفیل را تحت تاثیر قرار می‌دهد ...
بیشتر
مقدمه: شوری یکی از مهمترین تنش‌های غیر زنده ای است که با تولیدگونه‌های فعال اکسیژن(ROS) بر روی تولید و کیفیت محصول گیاهان تاثیر می گذارد. گیاهان از سیستم‌های آنتی اکسیدانی چون آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز برای مقابله با انواع مختلف این رادیکال‌ها استفاده می‌کنند. همچنین تنش شوری، میزان کلروفیل را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث به هم زدن هموستازی یونهای سدیم، پتاسیم، کلر و کلسیم می شود. هدف: به همین منظور این پارامتر‌ها در گیاه اسفناج در مقاومت به تنش شوری مورد بررسی قرار گرفتند. روش: در این مطالعه، تنش شوری در چهار سطح 0، 200، 400 و600 میلی مولار کلرید سدیم در بازه زمانی 14 روز بعد از اعمال تنش و به فاصله متناوب 72 ساعت در آزمایشی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل در نظر گرفته شد. فعالیت آنزیمهای آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز مطابق روش استاندارد اندازه‌گیری شد. همچنین میزان یونهای سدیم، پتاسیم و محتوای کلروفیل و کاروتنوئید اندازه‌گیری شدند. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SAS و MSTATC مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتیجه: نتایج حاکی از آن بود که اثر تنش شوری بر فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدانی آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز معنی دار بودند. نتایج نشان داد که با افزایش سطوح شوری میزان یون سدیم و یون پتاسیم در برگ نسبت به شاهد به ترتیب افزایش و کاهش معنی داری داشته است. غلظت رنگدانه‌های کلروفیل و کارتنوئید با افزایش سطح شوری کاهش یافت.
مقاله پژوهشی
منابع طبیعی
سیده حمیده طاهری اطاقسرا؛ طاهره السادات آقاجانزاده؛ ناصر جعفری
دوره 32، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 837-849
چکیده
آلاینده های هوا یکی از مشکلات زیست محیطی مهم در جهان به شمار می آیند. درخت ها و درختچه ها از مهم ترین عوامل در رفع آلاینده های هوایی می باشند و از طریق مکانیزم های مختلفی به اثرات مخرب آن ها پاسخ می دهند. در مطالعه حاضر پاسخ افرا پلت (Acer velutinum Bioss.) به آلاینده های مونواکسید کربن، دی اکسید نیتروژن و ازن از طریق برخی شاخص های فیزیولوژیکی نظیر ...
بیشتر
آلاینده های هوا یکی از مشکلات زیست محیطی مهم در جهان به شمار می آیند. درخت ها و درختچه ها از مهم ترین عوامل در رفع آلاینده های هوایی می باشند و از طریق مکانیزم های مختلفی به اثرات مخرب آن ها پاسخ می دهند. در مطالعه حاضر پاسخ افرا پلت (Acer velutinum Bioss.) به آلاینده های مونواکسید کربن، دی اکسید نیتروژن و ازن از طریق برخی شاخص های فیزیولوژیکی نظیر رنگدانه های فتوسنتزی، آنتوسیانین، پروتئین کل، فنل کل و عناصر معدنی نظیر نیتروژن و فسفر مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین پارامتر های خاکی و پارامترهای اقلیمی اندازه گیری شد. گیاه افرا پلت در سه منطقه در تهران شامل تجریش، پارک لاله، پارک شهر و یک منطقه در مازندران شامل چالوس جمع آوری گردید. میزان اسیدیته، هدایت الکتریکی و دما اختلاف معنی داری در مناطق مختلف نمونه برداری نشان نداد. بررسی آمارهای موجود نشان دهنده بالاتر بودن میزان آلاینده های هوایی در مناطق مختلف تهران در مقایسه با چالوس بود. البته میزان بارندگی و رطوبت نسبی نیز در مناطق مختلف تهران کاهش یافته که می تواند از عواقب افزایش آلاینده های هوایی باشد. نتایج نشان داد که میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کاروتنوئیدها و همچنین غلظت پروتئین، میزان فسفر و محتوای آنتوسیانین در گیاه افرا پلت رشد یافته در مناطق مختلف تهران به طور معنی داری بیشتر از پارامترهای فیزیولوژیک یاد شده در گیاه افرا پلت رشد یافته در چالوس بوده است. در واقع پاسخ های فیزیولوژیکی گیاه افرا حکایت از مقاومت این گیاه در برابر آلاینده های هوایی دارد.
مقاله پژوهشی
بیوتکنولوژی
فرشید طلعت؛ سمانه حسنی نژاد؛ مهدی بدری انرجان
دوره 32، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 713-723
چکیده
تجزیه کاربردی کدون اهمیت ویژه‌ای در بهینه‌سازی سامانه بیان ژن‌ها در تولید پروتئین دارد. جنس گوسیپیوم مهمترین گیاه تولیدکننده الیاف در دنیای جدید می‌باشد. در این تحقیق توالی کامل ژنوم کلروپلاست دو گونه G.thurberi و G.arboreum توسط نرم افزار کدونW مورد مطالعه و تجزیه قرار گرفت. تجزیه کدون‌های دارای ترادف (RSCU) برای 57 ژن کدکننده پروتئین در ...
بیشتر
تجزیه کاربردی کدون اهمیت ویژه‌ای در بهینه‌سازی سامانه بیان ژن‌ها در تولید پروتئین دارد. جنس گوسیپیوم مهمترین گیاه تولیدکننده الیاف در دنیای جدید می‌باشد. در این تحقیق توالی کامل ژنوم کلروپلاست دو گونه G.thurberi و G.arboreum توسط نرم افزار کدونW مورد مطالعه و تجزیه قرار گرفت. تجزیه کدون‌های دارای ترادف (RSCU) برای 57 ژن کدکننده پروتئین در ژنوم کلروپلاست این دو گونه به منظور دستیابی به فاکتورهای دخیل در اریبی کدون صورت پذیرفت. تمامی کدون‌های ترجیح داده شده دارای بازهای آلی آدنین و تیمین در انتهای کدون بودند که با عنایت به غنای ژنوم کلروپلاست در خصوص این دو باز پدیده‌ای طبیعی است. آنالیز تطبیقی و روش برآورد تعداد موثر کدون‌ها به صورت نمودار تعداد کدون به منظور تجزیه کاربرد کدون‌های مترادف انجام گرفت. نمودارENC Vs GC3 ، عمده ژن‌های آنالیز شده را معادل یا دقیقا در سمت چپ منحنی قابل انتظار GC3 گروهبندی کرد که بیانگر تاثیر محدودیت‌های ترکیب کدونی در تنظیم استفاده ار کدون‌هاست. بر اساس تجزیه تطبیقی، اریبی مشاهده شده در ژنوم کلروپلاست گونه‌های مورد مطالعه با طول ژن، اریبی جهش در ژن‌ها، سطح هیدروپاتی ژن‌های پروتئینی، عملکرد ژن و انتخاب یا بیان ژن بصورت ماهرانه‌ای در کاربرد کدون‌ها تاثیرگذار است. نتایج این پژوهش در فراهم آوردن زمینه برای مطالعات تکامل ملکولی قابل استفاده خواهد بود.
مقاله پژوهشی
زهرا شهریور؛ فایزه السادات ابطحی؛ مهرناز حاتمی
دوره 32، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 724-735
چکیده
نعناع فلفلی با نام علمی Mentha piperita L. با خواص دارویی متعدد یکی از مهمترین گیاهان خانواده نعناعیان است. به منظور بررسی اثرات تنش خشکی و اسید سالیسیلیک بر گیاه دارویی نعناع فلفلی، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار در دانشگاه اراک، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی در گلخانه تحقیقاتی گیاهان دارویی در سال 96 اجرا شد. ...
بیشتر
نعناع فلفلی با نام علمی Mentha piperita L. با خواص دارویی متعدد یکی از مهمترین گیاهان خانواده نعناعیان است. به منظور بررسی اثرات تنش خشکی و اسید سالیسیلیک بر گیاه دارویی نعناع فلفلی، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار در دانشگاه اراک، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی در گلخانه تحقیقاتی گیاهان دارویی در سال 96 اجرا شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل تنش خشکی 35، ،65، 95 و 100 درصد ظرفیت زراعی و اسید سالیسیلیک در سطوح 0، 50، 100 و 150 میلی گرم بر لیتر بودند. نتایج نشان داد که اسید سالیسیلیک (100 میلی گرم بر لیتر) موجب بهبود اکثر صفات فیزیولوژیکی شامل شاخص کلروفیل، محتوای نسبی آب، کلروفیل a، b و کلروفیل کل، کاروتنوئیدها، محتوای فنل و فلاونوئید، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی، نشت یونی و مالون دی آلدهید گردید. بیشترین میزان نشت یونی و مالون دی آلدهید در تیمار ترکیبی 150 میلی گرم بر لیتر سالیسیلیک اسید و تنش 35 درصد ظرفیت زراعی حاصل شد. حداکثر میزان محتوای فلاونوئید کل و ظرفیت آنتی اکسیدانی در تیمار ترکیبی اسید سالیسیلیک (150 میلی گرم بر لیتر) و تنش خشکی 95 درصد مشاهده شد. بنابراین به کارگیری این تنظیم کننده رشد در سطح 100 میلی گرم بر لیتر در تخفیف تنش خشکی در گیاه دارویی نعناع فلفلی می تواند مفید باشد.
مقاله پژوهشی
مصطفی صالحی فر؛ منصور افشار محمدیان
دوره 32، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 862-872
چکیده
به منظور بررسی اثر کودهای شیمیایی و آلی بر عملکرد و غلظت عناصر پر مصرف و کم مصرف در برنج رقم هاشمی، آزمایشی در قالب طرح بلوک-های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آزمایشی موسسه تحقیقات برنج کشور انجام شد. تیمارهای کودی مورد استفاده شامل تیمار کود شیمیایی، کود مرغی و شاهد بود. صفات اندازه گیری شده شامل عملکرد دانه، کاه و کلش، زیست توده، ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کودهای شیمیایی و آلی بر عملکرد و غلظت عناصر پر مصرف و کم مصرف در برنج رقم هاشمی، آزمایشی در قالب طرح بلوک-های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آزمایشی موسسه تحقیقات برنج کشور انجام شد. تیمارهای کودی مورد استفاده شامل تیمار کود شیمیایی، کود مرغی و شاهد بود. صفات اندازه گیری شده شامل عملکرد دانه، کاه و کلش، زیست توده، عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، مس، روی، راندمان تبدیل و کیفیت دانه بودند. نتایج نشان داد که تیمار کودی بر همه صفات اندازه گیری شده اثر معنی داری داشت. بیشترین عملکرد دانه به میزان 6629 کیلوگرم در هکتار از تیمار کود شیمیایی بدست آمد. بیشترین عملکرد کاه و کلش نیز به میزان 5974 کیلوگرم در هکتار از تیمار کود مرغی بدست آمد. مقدار عملکرد دانه و کاه و کلش بین تیمار کود مرغی و کود شیمیایی اختلاف معنی داری نداشت. بیشترین مقدار نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن و مس در دانه تیمار کود شیمیایی بدست آمد که با تیمار کود مرغی اختلاف معنی داری نداشت و بیشترین میزان روی در دانه تیمار کود مرغی وجود داشت. در مجموع، گرچه کود شیمیایی در اکثر صفات اندازه گیری شده از کود مرغی بالاتر بود، ولی اختلاف معنی داری با کود مرغی نداشت. لذا کود مرغی می‌تواند به عنوان یک جایگزین بی‌خطر برای محیط زیست و یا یک مکمل مطمئن برای کود شیمیایی در زراعت برنج باشد.
