مقاله پژوهشی فیزیولوژی

1. اثر سالیسیلیک اسید بر بهبود رشد و تغییر پارامترهای بیوشیمیایی دانه‌رست‌های گندم تحت تنش کادمیوم

آزیتا بهنام؛ حسین عباسپور؛ اکبر صفی پور افشار؛ فاطمه سعیدنعمت پور

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 236-247

چکیده

  یکی از راهکارهای مورد استفاده جهت کاهش تاثیرات منفی ناشی از تنش‌های مختلف در گیاهان کاربرد تنظیم کننده‌های رشد از جمله اسید سالیسیلیک می‌باشد. این پژوهش به بررسی اثر متقابل سالیسیلیک اسید ( صفر، 5/0 و 1 میلی مولار) و کلرید کادمیوم (صفر، 100، 200 و 300 میکرومولار) بر صفات رشدی، رنگیزه‌های فتوسنتزی، فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدان، محتوای ...  بیشتر یکی از راهکارهای مورد استفاده جهت کاهش تاثیرات منفی ناشی از تنش‌های مختلف در گیاهان کاربرد تنظیم کننده‌های رشد از جمله اسید سالیسیلیک می‌باشد. این پژوهش به بررسی اثر متقابل سالیسیلیک اسید ( صفر، 5/0 و 1 میلی مولار) و کلرید کادمیوم (صفر، 100، 200 و 300 میکرومولار) بر صفات رشدی، رنگیزه‌های فتوسنتزی، فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدان، محتوای نسبی آب، میزان پرولین و همچنین مقدار قند گلوکز در دانه‌رست گندم پرداخته است. نتایج نشان داد که تنش کادمیوم باعث کاهش معنی‌دار 30 تا 50 درصد در صفات رشدی گیاه در مقایسه با گیاهان شاهد گردید. بعلاوه محتوای نسبی آب 7% و میزان کلروفیل‌های a و b حدود 2 برابر کاهش معنی‌دار یافت. تنش کادمیوم باعث افزایش سه برابری در فعالیت آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز نسبت به شاهد گردید و میزان قند گلوکز با افزایش غلظت کادمیوم به 2 برابر مقدار اولیه رسید. اسپری سالیسیلیک اسید در هر دو غلظت اثرات مثبت قابل ملاحظه ای بر صفات رشدی دانه‌رست‌های تحت تنش داشت و بین 20 تا 60 درصد این پارامترها را افزایش داد. همچنین محتوای نسبی آب این دانه‌رست‌ها به بیش از 2 برابر رسید. سالیسیلیک اسید بر فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان افزود و میزان کلروفیل و گلوکز را بیش از 40 درصد افزایش داد. نتایج این تحقیق نشان داد که سالیسیلیک اسید در کاهش اثرات منفی تنش کادمیوم از طریق افزایش میزان کلروفیل، بهبود فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدان و تغییر مقدار گلوکز درگندم تاثیر دارد.

---

• مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی فیزیولوژی

2. بررسی امکان پالایش خاک‌های اراضی اطراف پالایشگاه گازی بید بلند بهبهان به وسیله گیاه داروئی پنیرک

نظام آرمند؛ مرتضی توکلی؛ حسین یوسف نیا؛ رحام آرمند

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 308-318

چکیده

  آلودگی ناشی از حضور فلزات سنگین در خاک‌های کشاورزی و محصولات آن، یکی از مهمترین مشکلات اکولوژیک در سطح جهان است. پالایشگاه گازی یکی از منابع آلاینده در هر منطقه بشمار می‌رود، این منابع از طریق هوا، پساب و روش های دیگر می‌تواند باعث آلودگی بشود. به منظور تعیین میزان فلزات سنگین در خاک‌های سطحی و گیاه پنیرک محدوده پالایشگاه بید‌بلند ...  بیشتر آلودگی ناشی از حضور فلزات سنگین در خاک‌های کشاورزی و محصولات آن، یکی از مهمترین مشکلات اکولوژیک در سطح جهان است. پالایشگاه گازی یکی از منابع آلاینده در هر منطقه بشمار می‌رود، این منابع از طریق هوا، پساب و روش های دیگر می‌تواند باعث آلودگی بشود. به منظور تعیین میزان فلزات سنگین در خاک‌های سطحی و گیاه پنیرک محدوده پالایشگاه بید‌بلند و ارزیابی ترازهای آلودگی، 54 نمونه خاک سطحی و 30 نمونه گیاه پنیرک جمع‌آوری شد و مقدار عناصر سنگین کادمیوم، جیوه، وانادیوم، سرب، کروم و آرسنیک با استفاده از روش جذب اتمی (ICP) آنالیز شد. نتایج حاصله از آنالیز نمونه-های خاک بیشترین مقدار میانگین فلز، برای جیوه و آرسنیک و کمترین آن، برای کادمیوم و وانادیوم ثبت گردید. بیشترین ضریب تغییرات مربوط به سرب می‌باشد در هر صورت، غلظت فلزات سنگین در نمونه‌های خاک منطقه از روند زیر تبعیت می-کند: As>Hg>Cr>Pb>V>Cd. مقایسه نتایج با محدوده استاندارد جهانی شیل نشان می‌دهد که غلظت عناصر در منطقه مورد مطالعه کمتر از حد استاندارد است. همچنین برای نمونه‌های گیاهی، بیشترین مقدار میانگین فلز برای گیاه پنیرک، برای کادمیوم (ppm 64/2) برای جهت شرق، و کمترین آن، جیوه ( ppm 47/0 ) ، و کروم(ppm 61/0) هر دو برای جهت شمال ثبت گردید. در هر صورت غلظت فلزات سنگین در نمونه های گیاهی منطقه از روند زیر تبعیت می‌کند: Cd>As>Pb>Hg>va>Cr . همچنین بیشترین ضریب تغلیظ زیستی مربوط به عنصر کادمیوم (09/3-98/3) و کمترین مربوط به کروم (66/0-69/1) بوده است.

---

• مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی فیزیولوژی

3. بررسی اثر متقابل سدیم نیتروپروساید(SNP) و تنش شوری بر برخی صفات گیاه کلزا (Brassica napus L.)

ریحانه رضاپور؛ علی گنجعلی؛ پروانه ابریشم چی

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 319-331

چکیده

  چکیده مطالعات قبلی نشان داده‌ است که سدیم نیتروپروساید(SNP) در پاسخ گیاه به تنش‌شوری نقش مهمی را ایفا می‌نماید. لذا به منظور بررسی اثر کاربرد خارجی غلظت‌های مختلف سدیم نیتروپروساید(SNP) بر رشد، صفات فیزیولوژیکی و فعالیت آنزیم‌های پاد ‌‌اکسیدان گیاهان کلز‌ای (Brassica napus L.cv.Modena) مواجه با تنش‌شوری، آزمایشی طی سال 1394 انجام شد. گیاهان مورد ...  بیشتر چکیده مطالعات قبلی نشان داده‌ است که سدیم نیتروپروساید(SNP) در پاسخ گیاه به تنش‌شوری نقش مهمی را ایفا می‌نماید. لذا به منظور بررسی اثر کاربرد خارجی غلظت‌های مختلف سدیم نیتروپروساید(SNP) بر رشد، صفات فیزیولوژیکی و فعالیت آنزیم‌های پاد ‌‌اکسیدان گیاهان کلز‌ای (Brassica napus L.cv.Modena) مواجه با تنش‌شوری، آزمایشی طی سال 1394 انجام شد. گیاهان مورد بررسی در غلظت‌های متفاوت شوری شامل صفر، 120 و 240 میلی‌مولار (Nacl) قرار‌گرفتند و سپس با سطوح مختلف سدیم نیتروپروساید شامل: ۰، 100 و 200 میکرومولار تیمار شدند، به این‌ترتیب آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط کنترل‌شده اجرا شد. نتایج این مطالعه نشان داد که تنش‌شوری باعث کاهش معنی‌دار وزن‌تر و خشک گیاهان کلزا و افزایش معنی‌دار محتوای پرولین، پراکسید‌هیدروژن و فعالیت آنزیم سوپراکسید‌دیسموتاز شد اما بر محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی و فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز اثر معنی‌داری نداشت. کاربرد SNP تاثیر معنی‌داری بر وزن‌تر، خشک، محتوای کلروفیلb و مقدار تجمع پرولین در سطح شوری 120 میلی‌مولار داشت و محتوای پراکسید‌هیدروژن و فعالیت آنزیم‌های پاد‌‌‌اکسیدان را درگیاهان تحت تأثیر تنش‌شوری به صورت معنی‌داری کاهش داد (05/0P≤) که نهایتاً نشان‌دهنده تاثیر مهمSNP بر افزایش تحمل گیاه کلزا در شرایط تنش‌شوری می‌باشد.

---

• مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی بیوتکنولوژی

4. ریزازدیادی شمشاد خزری (Buxus hyrcana Pojark.)، یک گونه زینتی در حال انقراض

بهزاد کاویانی؛ ناصر نگهدار

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 332-342

چکیده

  شمشاد خزری یا شمشاد جنگلی (Buxus hyrcana Pojark.) یک گونه‌ی زینتی درختی و درختچه‌ای است که در صنایع مختلف کاربرد دارد. رشد و نمو شمشاد خزری بسیار کند است، ریشه‌زایی سختی دارد و خطر انقراض، این گیاه را تهدید می‌کند. بنابراین، هدف از انجام این تحقیق، بررسی اثر غلظت‌های مختلف BAP و IBA (صفر، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی‌گرم در لیتر، از هر دو) روی ریزازدیادی در ...  بیشتر شمشاد خزری یا شمشاد جنگلی (Buxus hyrcana Pojark.) یک گونه‌ی زینتی درختی و درختچه‌ای است که در صنایع مختلف کاربرد دارد. رشد و نمو شمشاد خزری بسیار کند است، ریشه‌زایی سختی دارد و خطر انقراض، این گیاه را تهدید می‌کند. بنابراین، هدف از انجام این تحقیق، بررسی اثر غلظت‌های مختلف BAP و IBA (صفر، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی‌گرم در لیتر، از هر دو) روی ریزازدیادی در شرایط درون‌شیشه‌ای شمشاد خزری بود. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که بیشترین تعداد شاخساره (200/6 در گیاهچه)، در ریزنمونه‌های سرشاخه‌ی تیمارشده با 1 میلی‌گرم در لیتر BAP همراه با 5/0 میلی‌گرم در لیتر IBA به‌دست آمد. ریزنمونه‌ها‌ی سرشاخه در محیط‌های کشت حاوی 1 میلی‌گرم در لیتر BAP بیشترین تعداد گره (100/4 در گیاهچه) و همراه با 5/1 میلی‌گرم در لیترIBA ، بیشترین تعداد برگ (با میانگین 566/6 عدد در گیاهچه) را تولید کردند. همچنین بیشترین تعداد ریشه (466/6 در گیاهچه)، در ریزنمونه‌های تیمارشده با 1 میلی‌گرم در لیتر BAP همراه با 5/1 میلی‌گرم در لیتر IBA اندازه‌گیری شد. گیاهچه‌ها جهت سازگاری به گلدان‌های حاوی پیت و پرلیت به نسبت 1 به 1 منتقل شدند. گلدان‌ها در یک گلخانه با دمای 26-24 درجه‌ی سانتی‌گراد و رطوبت نسبی 70 درصد با آبیاری دوره‌ای نگهداری شدند. حدود 90 درصد از گیاهچه‌ها سالم ماندند. این گیاهچه‌های سازگارشده، از نظر ریخت-شناسی شبیه پایه‌های مادری بودند.

---

• مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی کشت بافت

5. ریزازدیادی گیاه نرگس (Narcissus tazetta L) تحت تیمارهای هورمونی متفاوت و انتقال به خاک گیاهچه ها

سیده حمیرا سلیمانی؛ فرانسواز برنارد؛ سمیه فاضلی نژاد

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 343-354

چکیده

  گیاه نرگس Narcissus tazetta L. از خانواده لیلیاسه، گیاهی است که علی‌رغم تقاضای زیاد در بازار، تکثیر رویشی بسیار کندی دارد. به منظور تکثیر سریع، در این مطالعه ریزازدیادی گیاه نرگس از طریق کشت بافت تحت تاثیر هورمون های متفاوت و انتقال به خاک گیاهچه‌ها بررسی گردید. ریزازدیادی این گیاه در سه مرحله القا اندام‌های هوایی، تکثیر آنها و تولید پیاز ...  بیشتر گیاه نرگس Narcissus tazetta L. از خانواده لیلیاسه، گیاهی است که علی‌رغم تقاضای زیاد در بازار، تکثیر رویشی بسیار کندی دارد. به منظور تکثیر سریع، در این مطالعه ریزازدیادی گیاه نرگس از طریق کشت بافت تحت تاثیر هورمون های متفاوت و انتقال به خاک گیاهچه‌ها بررسی گردید. ریزازدیادی این گیاه در سه مرحله القا اندام‌های هوایی، تکثیر آنها و تولید پیاز و ریشه از قطعات جدا‌کشت صورت گرفت. نتایج نشان داد بهترین محیط برای القا اندام‌های هوایی محیطMS تغییریافته دارای 4 میلی‌گرم بر لیتر BAP و 12/0 میلی‌گرم بر لیتر NAA است و در‌صورت انتقال اندام‌های هوایی القا شده به محیط MS دارای 2 میلی‌گرم بر لیتر BAP و 12/0 میلی‌گرم بر لیتر NAA بیشترین تکثیر حاصل شد. با انتقال این اندام‌ها به محیط کشت MS دارای 9% ساکارز و 1/0 میلی‌گرم بر لیتر NAA حداکثر تعداد پیازها به دست آمد که پس از گذشت 4 ماه قطر آنها به mm 20-12 رسید. ریشه‌های تولید شده در قاعده پیاز‌ها، در این محیط نسبت به محیط دیگر (محیط فاقد هورمون)، کوتاه و ضخیم‌تر بودند. گیاهان پیاز‌دار حاصل با سالیسیلیک‌اسید تیمار و به خاک منتقل شدند و در خاک تحت تاثیر قارچ‌کش کاربندازیم قرار گرفتند. کاربندازیم موجب افزایش درصد زنده‌مانی گیاهان (100%) شد ولی سالیسیلیک‌اسید تاثیری بر روی موفقیت انتقال به خاک نداشت. تعداد بالای پیاز‌های به دست آمده و درصد بالای بقای گیاهان باززایی شده در خاک نشان می‌دهد ریزازدیادی یک روش مناسب جایگزین برای کشت سنتی است.

---

• مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

6. ارزیابی صفات رشد سیب زمینی در تلقیح با قارچ میکوریز در شرایط تنش خشکی

خسرو پرویزی؛ عبداله نوایی

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 355-365

چکیده

  این پژوهش به منظور بررسی پاسخ‌های رشدی گیاهچه‌های حاصل از ریزغده در سیب زمینی و همچنین عملکرد آن‌ها در تلقیح با قارچ میکوریز و در شرایط تنش خشکی آزمایشی گلخانه‌ای در قالب فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان به اجرا درآمد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سطوح مختلف تنش آبی (100، 85، 75 و 65 درصد نیاز ...  بیشتر این پژوهش به منظور بررسی پاسخ‌های رشدی گیاهچه‌های حاصل از ریزغده در سیب زمینی و همچنین عملکرد آن‌ها در تلقیح با قارچ میکوریز و در شرایط تنش خشکی آزمایشی گلخانه‌ای در قالب فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان به اجرا درآمد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سطوح مختلف تنش آبی (100، 85، 75 و 65 درصد نیاز آبی) و دو سطح مایه‌زنی با قارچ میکوریز گونه Glomus intraradices و عدم تلقیح با آن بود. صفات مورد اندازه‌گیری شامل طول و قطر ساقه، تعداد گره و طول میانگره، سطح برگ، وزن تر و خشک اندام هوایی، مقدار کلروفیل برگ و تولید ریز غده در گیاهچه بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثرات اصلی تلقیح با میکوریز و سطوح تنش آبی در کلیه شاخص‌های رشد معنی دار شد. اثر متقابل میکوریز و سطوح آبیاری منحصرا در میزان کلروفیل، وزن خشک ریشه و سطح برگ معنی‌دار شد. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که در اغلب شاخص‌های رشد و عملکرد تیمار میکوریزی با 85% تأمین آب در ظرفیت مزرعه بالاترین سطح را داشت هرچند با تیمار میکوریزی با 100% آبیاری تفاوت‌ها معنی‌داری نشد. بیشترین تولید ریزغده با تیمار میکوریزی با 85% آبیاری حاصل شد. در مجموع در تیمارهای میکوریزی با تأمین 75 و 65 درصد نیاز آبی سیب زمینی (با کاهش 25 و 35 درصد از آب مصرفی) در اغلب شاخص‌های رشد و همچنین تولید ریزغده، وضعیتی هم سطح و قابل رقابت با عدم کاربرد میکوریز در تیمارهای 100 و 85 درصد سطح آبیاری ایجاد شد.

---

• مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی اکولوژی

7. اثر بوته‌میری بر افزایش رقابت گونه‌های علفزار پارک ملی گلستان

مهدی عابدی؛ خدیجه بهلکه؛ قاسمعلی دیانتی تیلکی؛ عاطفه قربانعلی زاده

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 366-378

چکیده

  روابط زیستی تأثیر زیادی بر کارکرد زیست‌بوم دارد. این مطالعه به دنبال بررسی تغییرات روابط زیستی تحت تأثیر بوته‌میری در جهت‌های مختلف است. برای این منظور در دو جهت شمالی و جنوبی 20 بوته اسپرس زنده و مرده و به‌صورت جفتی به همان تعداد پلاتی در بیرون به‌طور تصادفی انتخاب و گونه‌های زیراشکوب آن‌ها بررسی شد. برای تعیین اصلی‌ترین عامل ...  بیشتر روابط زیستی تأثیر زیادی بر کارکرد زیست‌بوم دارد. این مطالعه به دنبال بررسی تغییرات روابط زیستی تحت تأثیر بوته‌میری در جهت‌های مختلف است. برای این منظور در دو جهت شمالی و جنوبی 20 بوته اسپرس زنده و مرده و به‌صورت جفتی به همان تعداد پلاتی در بیرون به‌طور تصادفی انتخاب و گونه‌های زیراشکوب آن‌ها بررسی شد. برای تعیین اصلی‌ترین عامل تأثیرگذار بر گونه‌ها، از مدل خطی ترکیبی عمومی و مقایسه بین جهت‌ها و سلامت بوته از آزمون تی غیرجفتی استفاده شد. نتایج نشان داد در زیر بوته زنده و مرده، پهن‌برگان چندساله به‌ترتیب (35/6، 8/2 درصد) و بوته‌ای‌ها (25/3، 60/0 درصد) کاهش معنی-داری داشتند. در دامنه جنوبی به‌ترتیب در زیر بوته زنده و مرده درصد پوشش مجموع گونه‌ها (55/17، 85/6 درصد)، گندمیان چندساله (70/1، 98/5 درصد)، پهن‌برگان چندساله (38/2، 28/5 درصد) و بوته‌ای‌ها (18/1، 40/3 درصد) در زیر بوته مرده کاهش معنی‌داری نشان دادند. بر اساس نتایج مدل، در مجموع گونه‌ها، سلامت بوته (0001/0; P<25/21F= ) بیش‌ترین تأثیر را بر روی شاخص روابط زیستی گونه‌ها داشت. در دامنه جنوبی در زیر بوته مرده (58/0- درصد) میزان رقابت بیش‌تر از زنده (14/0- درصد) می‌باشد. همچنین در گندمیان چندساله، جهت (0001/0; P<47/551F= ) بیش‌ترین تأثیر را داشت. در هر دو بوته زنده و مرده پوشش در دامنه شمالی بیش‌تر از جنوبی می‌باشد. بر پهن‌برگان چندساله سلامت بوته (009/0; P<22/7F= ) بیش‌ترین تأثیر را دارد به‌طوری که در دامنه شمالی پس از مرگ بوته (36/0- درصد) پوشش گونه‌ها نسبت به قبل (004/0- درصد) کاهش معنی‌داری داشت. به‌طور کلی بوته‌میری باعث افزایش رقابت می‌شود.

---

• مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی منابع طبیعی

8. بررسی تاثیر تیمار آماده سازی بذر بر جوانه‌زنی بذر شیرخشت سکه‌ای Cotoneaster nummularioides Pojark

علیرضا زارع

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 379-391

چکیده

  به منظور احداث مجموعه رویشی آسیای میانه در باغ گیاه‌شناسی مشهد، برخی گیاهان مانند شیرخشت از طریق بذر تکثیر شدند. میوه‌های شیرخشت سکه‌ای Cotoneaster nummularioides Pojark از ارتفاعات منطقه کوهستانی کپه داغ در شمال شرقی خراسان رضوی و همجوار با مرز ترکمنستان جمع آوری شد. بر روی بذرها 25 تیمار در سه تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گردید. تیمارها ...  بیشتر به منظور احداث مجموعه رویشی آسیای میانه در باغ گیاه‌شناسی مشهد، برخی گیاهان مانند شیرخشت از طریق بذر تکثیر شدند. میوه‌های شیرخشت سکه‌ای Cotoneaster nummularioides Pojark از ارتفاعات منطقه کوهستانی کپه داغ در شمال شرقی خراسان رضوی و همجوار با مرز ترکمنستان جمع آوری شد. بر روی بذرها 25 تیمار در سه تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گردید. تیمارها شامل دو فاکتور بودند که به تنهایی و توام با یکدیگر اعمال شدند، سرما دهی 4 درجه سانتیگراد شامل 5 سطح صفر، 1، 2، 3 و 4 ماه، و خراش‌دهی شیمیایی در 5 سطح، شامل عدم خراش‌دهی، اسید کلریدریک، اسید کلریدریک- نیترات پتاسیم، اسید سولفوریک و اسید سولفوریک- نیترات پتاسیم بودند. پس از اتمام زمان اعمال تیمارها، بذرها در شرایط گلخانه‌ای در بستر کوکوپیت – پرلیت کشت شدند. تیمار اسید سولفوریک- نیترات پتاسیم به مدت 4 ماه سرمادهی با 3/18 درصد جوانه‌زنی بهترین نتیجه را نشان داد که اختلاف معنی داری (001/0p<) با دیگر تیمارها داشت. در تیمارهای شاهد، سرما دهی 1، 2 و 3 ماه بدون خراش دهی و سرمادهی 1 ماه همراه با خراش دهی هیچگونه جوانه زنی مشاهده نشد. از آنجایی که مشکل خواب بذرهای شیرخشت تحت تاثیر توام خراش پوسته و چینه سرمادهی رفع گردید، می‌توان نتیجه گرفت که دو عامل فیزیکی و فیزیولوژیکی بر خواب بذر این گونه تاثیرگذار هستند.

---

• مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی کشاورزی

9. تاثیر دگرآسیبی بقایای زراعت گندم و چاودار بر کنترل علف‌های هرز و عملکرد ذرت شیرین در فصل بعدی

مجید آقا علیخانی؛ بیتا عدل وندی؛ فائزه قناتی

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 392-404

چکیده

  کاربرد علفکش‌های شیمیایی برای کنترل علف های هرز در مزارع، نگرانی‌هایی را در مورد سلامت انسان و محیط زیست برانگیخته است. این در حالی است که تجزیه بقایای برخی از گیاهان در خاک ترکیباتی بر جای می‌گذارد که ممکن است رویش علف های هرز در زراعت بعدی را محدود و کاربرد علفکش برای کنترل علف های هرز را منتفی سازد. به منظور مدیریت غیر‌شیمیایی ...  بیشتر کاربرد علفکش‌های شیمیایی برای کنترل علف های هرز در مزارع، نگرانی‌هایی را در مورد سلامت انسان و محیط زیست برانگیخته است. این در حالی است که تجزیه بقایای برخی از گیاهان در خاک ترکیباتی بر جای می‌گذارد که ممکن است رویش علف های هرز در زراعت بعدی را محدود و کاربرد علفکش برای کنترل علف های هرز را منتفی سازد. به منظور مدیریت غیر‌شیمیایی علف‌های هرز و بررسی واکنش ذرت ‌شیرین به دفن بقایای گندم و چاودار(مقادیر کم، متوسط و زیاد) آزمایشی به صورت بلوک‌های کامل تصادفی اجرا شد. نتایج نشان داد که بقایای گندم نسبت به چاودار در کنترل علف‌های‌ هرز و افزایش عملکرد ذرت ‌شیرین برتری دارد، ضمناً تیمار مقدار کم کلش گندم مؤثرتر از مقدار زیاد آن بود. علاوه بر این بیش‌ترین شاخص سطح برگ (33/7) و عملکرد علوفه تر ذرت‌شیرین (24693 کیلو گرم) در این تیمار به دست آمد. این تیمار با 22% افزایش نسبت به شاهد بیشترین عملکرد دانه( 3/2251 کیلوگرم در هکتار) و تیمار چاودار با کلش کم با 2/6% کاهش کمترین عملکرد دانه ( 8/1653 کیلوگرم در هکتار) را تولید کرد. به این ترتیب می توان اذعان داشت که کشت ذرت شیرین در تناوب با گندم به دلیل فرونشانی علف‌های هرز در اثر دگرآسیبی کاه و کلش گندم( در مقدار کم) با علف های هرز کمتری مواجه می‌شود و افزایش عملکرد ذرت ‌شیرین را به همراه خواهد داشت شد.

---

• مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی اکولوژی

10. گونه‌های همروکر محیط‌های آنتروپوژن (با مثالی از شهر همدان)

حمید نطری؛ عباس شاهسواری؛ ندا قربانی

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 405-415

چکیده

  نتایج حاصل از بررسی‌های فلوریستیکی و اکولوژیکی 48 گونه از تیره‌هایی چون خشخاش (Papaveraceae)، شاه‌تره (Fumariaceae)، سیب‌زمینی (Solanaceae)، تاج‌خروس (Amaranthaceae)، پیاز (Alliaceae)، گاوزبان (Boraginaceae)، شمعدانی (Geraniaceae) و پنیرک (Malvaceae) در محدوده درون شهر همدان که طی چند سال گذشته صورت گرفتند، نشان می‌دهند که بسیاری از گونه‌های مشاهده شده این تیره‌ها تنها شامل ...  بیشتر نتایج حاصل از بررسی‌های فلوریستیکی و اکولوژیکی 48 گونه از تیره‌هایی چون خشخاش (Papaveraceae)، شاه‌تره (Fumariaceae)، سیب‌زمینی (Solanaceae)، تاج‌خروس (Amaranthaceae)، پیاز (Alliaceae)، گاوزبان (Boraginaceae)، شمعدانی (Geraniaceae) و پنیرک (Malvaceae) در محدوده درون شهر همدان که طی چند سال گذشته صورت گرفتند، نشان می‌دهند که بسیاری از گونه‌های مشاهده شده این تیره‌ها تنها شامل عناصر همروکر رودرال و زگتالی می‌باشند که عموماً شاخص طبیعت و اکوسیستم درون شهری هستند و حضور اکثر آنها خارج از محدودۀ شهری یا کلاً مشاهده نمی‌شوند و یا تنها در برخی از مناطق و در حد بسیار ناچیزی رویش نشان می‌دهند. بنابراین، اکثر گونه‌های گیاهی مشاهده شدۀ خودرویی که از مناطقی چون حاشیه خیابان‌ها، پاگرد درختان، باغ‌ها، مزارع، زمین‌های زراعی رها‌شده، مخروبه‌ها، پارک‌ها و دیگر بیوتوپ‌های موجود درون شهری جمع‌آوری شدند، شامل عناصر غیربومی (همروکر) خودرویی می‌گردند که تا میزان قابل توجهی فقط در طبیعت شهری رویش دارند. در این صورت، شناخت طبیعت شهری، به همراه گونه‌های بیولوژیکی آن و شهر نیز به عنوان یک اکوسیستم منحصر به فرد و ناپایدار، امروزه از اهمیت و جایگاه پژوهشی و زیست‌محیطی بسیار ارزشمندی برخوردار گردیده که دیگر نمی‌توان شناخت و محافظت بیوتوپ‌های آن را بدون اهمیت دانست و تنها به تحقیقات زیست محیطی برون شهری اکتفا نمود.

---

• مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی بیوفیزیک

11. ارزیابی خصوصیات جوانه‌زنی، مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی کنجد(sesamum indicum L.) تحت تاثیر تیمار‌های مختلف امواج فراصوت

حمید مقبلی؛ احمد غلامی؛ محمدرضا عامریان؛ حمید عباس دخت

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 416-427

چکیده

  به منظور بررسی اثر شدت (20- 30 و 40 کیلو هرتز ) و مدت زمان استفاده از امواج فراصوت (2- 4- 6 و 8 دقیقه ) بر خصوصیات جوانه‌زنی، فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی کنجد، دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی در آزمایشگاه و گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود انجام شد. در آزمایش اول، درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، ...  بیشتر به منظور بررسی اثر شدت (20- 30 و 40 کیلو هرتز ) و مدت زمان استفاده از امواج فراصوت (2- 4- 6 و 8 دقیقه ) بر خصوصیات جوانه‌زنی، فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی کنجد، دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی در آزمایشگاه و گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود انجام شد. در آزمایش اول، درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، میانگین زمان لازم برای جوانه‌زنی، متوسط جوانه‌زنی روزانه، ضریب یکنواختی جوانه‌زنی، درصد جوانه‌‌های غیر‌طبیعی، بنیه گیاهچه، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه و برخی شاخص‌های فیزیولوژیکی از جمله میزان فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز اندازه‌گیری شد. در آزمایش دوم درصد و سرعت سبز شدن و شاخص‌های مورفولوژیکی شامل ارتفاع بوته، تعداد و سطح برگ، طول ریشه و ساقه، نسبت طول ریشه به ساقه و بیوماس کل اندازه‌گیری شد. فاکتور مدت زمان استفاده از امواج فراصوت به طور معنی‌داری تمام صفات مورد مطالعه در هر دو آزمایش را تحت تاثیر قرار داد به گونه ای که بیشترین و کمترین میانگین بدست آمده به ترتیب مربوط به سطح 8 و 2 دقیقه کاربرد امواج فراصوت بود. عامل شدت امواج مورد استفاده نیز بر اکثر صفات مورد بررسی معنی‌دار بود و بیشترین و کمترین میانگین صفات به ترتیب در شدت 40 و 20 کیلو ‌‌هرتز بدست آمد. اثر متقابل شدت و مدت زمان کاربرد امواج فراصوت نیز در اغلب صفات معنی‌دار گردید. بر طبق نتایج بدست آمده می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که کاربرد امواج فراصوت توانست تا حدود زیادی خصوصیات جوانه‌زنی، مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی را در گیاه کنجد بهبود بخشد.

---

• مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی بیوشیمی

12. تغییرات اسانس سرشاخه های آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) در مراحل مختلف رشد

فاطمه نژادحبیب وش؛ مژده دانشگر

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 428-438

چکیده

  آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) یکی از گیاهان دارویی بومی ایران است که در مناطق وسیعی از مازندران، گیلان، آذربایجان، کردستان و تهران می روید. در این پژوهش، تغییرات کمّی و کیفی اسانس سرشاخه گیاه آویشن کوهی در مراحل مختلف رشد شامل مراحل رویشی، ابتدای گل دهی و گل دهی کامل بررسی شد. سرشاخه خشک شده در سایه با روش تقطیر با آب با استفاده ...  بیشتر آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) یکی از گیاهان دارویی بومی ایران است که در مناطق وسیعی از مازندران، گیلان، آذربایجان، کردستان و تهران می روید. در این پژوهش، تغییرات کمّی و کیفی اسانس سرشاخه گیاه آویشن کوهی در مراحل مختلف رشد شامل مراحل رویشی، ابتدای گل دهی و گل دهی کامل بررسی شد. سرشاخه خشک شده در سایه با روش تقطیر با آب با استفاده از دستگاه کلونجر اسانس گیری شد. اسانس های حاصل به وسیله دستگاه های GC و GC/MS تجزیه و تحلیل شد. بیشترین مقدار اسانس در سر شاخه در مرحله گل دهی (5/3 درصد) مشاهده شد. در اسانس سرشاخه ها در مراحل رویشی، ابتدای گل دهی و گل دهی کامل، به ترتیب، 21، 25 و 19 ترکیب، شناسایی شد. ترکیبات عمده در اسانس سرشاخه ها در مراحل مختلف، مشترک و شامل کارواکرول، سابینن هیدرات، 1-8 سینئول، پارا- سایمن و بورنئول بودند. نتایج نشان داد که اسانس سرشاخه های kotschyanus Thymusسرشار از منوترپن ها بود (19 ترکیب) و 48/95، 26/95 و 69/90 از کل ترکیبات شناسایی شده به ترتیب، در مراحل رویشی، ابتدای گل دهی و گل دهی کامل را تشکیل می دادند.

---

• مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی فیزیولوژی

13. اثر تنش خشکی روی برخی از خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای آن در چهار رقم کدوی تخمه کاغذی ( Cucurbita pepo L.)

محمد زینالی؛ بهرام ملکی زنجانی؛ پرویز مرادی؛ فرید شکاری

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 439-452

چکیده

  به منظور بررسی روند تاثیر تنش خشکی بر روی برخی ویژگی‌های زراعی، فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای آن در چند رقم از گیاه داروئی کدو تخمه کاغذی، مطالعه‌ای در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کاملا تصادفی در سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی ومنابع طبیعی زنجان در سال 1394 انجام پذیرفت. در این طرح پنج سطح از تنش خشکی (S1 یا شاهد، ...  بیشتر به منظور بررسی روند تاثیر تنش خشکی بر روی برخی ویژگی‌های زراعی، فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای آن در چند رقم از گیاه داروئی کدو تخمه کاغذی، مطالعه‌ای در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کاملا تصادفی در سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی ومنابع طبیعی زنجان در سال 1394 انجام پذیرفت. در این طرح پنج سطح از تنش خشکی (S1 یا شاهد، S2 یا آبیاری در وضعیت 75% ظرفیت زراعی مزرعه، S3 یا آبیاری در وضعیت 50% ظرفیت زراعی مزرعه، S4 یا آبیاری در وضعیت 25% وضعیت ظرفیت زراعی مزرعه و S5 یا دیم) به همراه چهار رقم مورد کاشت در چند نقطه از ایران ( V1 یا رقم کشت شده در منطقه خوی، V2 یا رقم کشت شده در منطقه اصفهان ، V3 یا رقم کشت شده در منطقه زنجان و V4 یا رقم Styriaca ) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر روی همه صفات مورد مطالعه اثرات منفی داشته و باعث کاهش آن‌ها گردید. با این حال، بالاترین میزان عملکرد میوه و دانه مربوط به رقم Styriaca در حالت شاهد به ترتیب به میزان 15430 و 825 کیلوگرم در هکتار و پایین‌ترین آن مربوط به رقم منطقه اصفهان در حالت دیم به ترتیب با عملکرد 2758 و 608 کیلوگرم در هکتار گزارش شد. در حضور تنشهای ملایم خشکی، رقم اصفهان دارای بالاترین میزان فتوسنتز، شدت تعرق، هدایت روزنه ای و محتوای نسبی آب بوده و به نظر می رسد رقم کاندید خوبی برای مناطق با تنش ملایم باشد

---

• مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی فیزیولوژی

14. اثرات همزیستی قارچ ‌میکوریزی آربسکولار بر رشد و فیزیولوژی نهال های ‌گونه بیابانی ‌استبرق (Calotropis procera Ait.) تحت دوره های مختلف آبیاری

ضیاء الدین باده یان؛ محمد بهمنی

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 453-463

چکیده

  پژوهش حاضر با هدف کارایی استبرق در همزیستی قارچ میکوریز آربسکولار در شرایط تنش خشکی انجام‌شده است. طرح آزمایشی با دو سطح تلقیح (شاهد و قارچ میکوریزی) و شش سطح تنش خشکی (3، 6، 9، 12، 15 و 18 روز براساس ظرفیت زراعی) به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی شکل گرفت. بالاترین درصد کلنیزاسیون در نهال‌های میکوریزی تحت شرایط بدون ...  بیشتر پژوهش حاضر با هدف کارایی استبرق در همزیستی قارچ میکوریز آربسکولار در شرایط تنش خشکی انجام‌شده است. طرح آزمایشی با دو سطح تلقیح (شاهد و قارچ میکوریزی) و شش سطح تنش خشکی (3، 6، 9، 12، 15 و 18 روز براساس ظرفیت زراعی) به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی شکل گرفت. بالاترین درصد کلنیزاسیون در نهال‌های میکوریزی تحت شرایط بدون تنش با میزان 43 درصد دیده شد. هم چنین نرخ فتوسنتز و تعرق در نهال‌های تلقیح شده تحت بدون تنش به ترتیب 06/9 و 35/0 نشان داده شد که با افزایش خشکی، روند کاهش پارامتر‌ها مشاهده می‌شود. تفاوت معنی‌داری در غلظت نیتروژن برگ و ریشه در نهال تلقیح شده و شاهد در تمام سطوح تنش نشان داده شد که این میزان در برگ نهال تلقیح شده بیشتر از ریشه نهال های تلقیح شده بود،. کارایی مصرف آبی در نهال های تلقیح شده قارچ میکوریزی تحت تنش خشکی 6 روزه، به بالاترین اندازه 55/0 رسید. نتایج تحقیق آشکار ساخت که استفاده از مایه تلقیح قارچ میکوریزی تا خشکی 9 روزه به-دلیل نقش آن در افزایش و تسهیل جذب آب و عناصر تغذیه‌ای، افزایش حجم ریشه، ایجاد کلنیزاسیون ریشه‌ای، بهبود متغیرهای فیزیولوژی نهال استبرق مفید بنظر می رسد.

---

• مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی منابع طبیعی

15. تأثیر گردشگری طبیعت بر ویژگی‌های ساختار و تنوع‌زیستی جنگل ارسباران

رؤیا عابدی

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 248-258

چکیده

  تنوع زیستی به‌عنوان یکی از پر اهمیت‌ترین معیارهای مدیریت گردشگری پایدار شناخته شده است و بازدید از مناطق جنگلی یکی از مهم‌ترین فعالیت‌ها‌ در بخش گردشگری طبیعت محسوب می‌شود. بنابراین توجه به این دو موضوع در کنار یکدیگر، کمک قابل توجهی به جنبه‌های مدیریت جنگل خواهد کرد. مطالعه حاضر به منظور درک بهتری از اثرات گردشگری در مناطق جنگلی ...  بیشتر تنوع زیستی به‌عنوان یکی از پر اهمیت‌ترین معیارهای مدیریت گردشگری پایدار شناخته شده است و بازدید از مناطق جنگلی یکی از مهم‌ترین فعالیت‌ها‌ در بخش گردشگری طبیعت محسوب می‌شود. بنابراین توجه به این دو موضوع در کنار یکدیگر، کمک قابل توجهی به جنبه‌های مدیریت جنگل خواهد کرد. مطالعه حاضر به منظور درک بهتری از اثرات گردشگری در مناطق جنگلی ارسباران بر ساختار و تنوع زیستی این اکوسیستم صورت گرفت. نمونه‌برداری با استفاده از تعداد 60 قطعه نمونه‌ دایره‌ای (1000 مترمربع) و به روش تصادفی-سیستماتیک در دو منطقه تفرجی (30 قطعه نمونه) و بدون تفرج (30 قطعه نمونه) انجام شد و ویژگی‌های ساختار جنگل (تراکم، سطح مقطع و تاج پوشش درختان)، شاخص‌های تنوع زیستی (شانون-وینر، سیمپسون، غنا و یکنواختی) و شاخص ارزش اهمیت گونه محاسبه شدند. نتایج نشان داد که دو منطقه مورد مطالعه از نظر شاخص‌های تنوع شانون-وینر، سیمپسون و غنای گونه‌ای دارای اختلاف معنادار (01/0p ≤) هستند درحالی‌که از نظر یکنواختی و ویژگی‌های ساختاری تفاوت معناداری بین دو منطقه مشاهده نشد. شاخص ارزش اهمیت گونه کرب (Acer campestre L.) در هر دو منطقه تفرجی و غیر تفرجی و بعد از آن گونه ممرز (Carpinus betulus L.) در منطقه بدون تفرج دارای بیشترین مقدار بود. براساس نتایج حاصل از پژوهش حاضر، گردشگری طبیعت در منطقه جنگلی مورد مطالعه بر ساختار اشکوب درختی اثرات کاهنده معناداری نداشت ولی بر شاخص‌های تنوع زیستی در این اشکوب اثرات معناداری را نشان داد. این موضوع تأکیدی بر حساس بودن تنوع زیستی در اکوسیستم‌های جنگلی است.

---

• مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی تکوین

16. ارزیابی و مقایسه تأثیر نانوذرات اکسید روی و دی اکسید سریم بر میزان انباشت عناصر روی و سریم، برخی پارامترهای رشد و بیوشیمیایی در گیاه لوبیا (Phaseolus vulgaris)

هاجر صالحی؛ عبدالکریم چهرگانی راد؛ احمد مجد؛ منصور غلامی

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 259-271

چکیده

  آلودگی خاک‌ها با نانوذرات اکسید فلزی توسط فعالیت‌های مختلف بشر یک مسئله مهم محیط زیست در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات نانوذرات اکسید روی و دی اکسید سریم (در چهار غلظت 250، 500، 1000 و 2000 میلی‌گرم بر لیتر) بر برخی پارامترهای رشد و بیوشیمایی گیاه لوبیا در شرایط گلخانه‌ای و در قالب طرح کاملاً تصادفی ...  بیشتر آلودگی خاک‌ها با نانوذرات اکسید فلزی توسط فعالیت‌های مختلف بشر یک مسئله مهم محیط زیست در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات نانوذرات اکسید روی و دی اکسید سریم (در چهار غلظت 250، 500، 1000 و 2000 میلی‌گرم بر لیتر) بر برخی پارامترهای رشد و بیوشیمایی گیاه لوبیا در شرایط گلخانه‌ای و در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد که نانوذرات اکسید روی تقریباً در همه غلظت‌ها ارتفاع بخش هوایی را افزایش دادند، در حالی که نانوذرات دی اکسید سریم در بالاترین غلظت باعث کاهش ارتفاع بخش هوایی گیاه شدند. هر دو نانوذره باعث کاهش محتوای کلروفیل کل و آنتوسیانین در مقایسه با گروه شاهد شدند. تفاوت معنی‌داری در مقدار پروتئین کل در تیمارهای نانوذرات دی اکسید سریم و نانوذرات اکسید روی در مقایسه با کنترل مشاهده نشد. با این وجود، به نظر می‌رسد که یک نوار پروتئینی با وزن مولکولی 28 کیلودالتون در غلظت 500 میلی‌گرم بر لیتر نانوذرات اکسید روی در مقایسه با کنترل پدید آمده است. فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدان کاتالاز و پراکسیداز در تیمارهای نانوذرات دی اکسید سریم بیشتر از فعالیت آنها در تیمارهای اکسید روی بود. به طور کلی، نتایج نشان داد که پاسخ‌های گیاه به نانوذرات دی اکسید سریم با توجه به غلظت، دامنه تغییرات بیشتری دارد.

---

• مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی فیزیولوژی

17. اثر محلول‌پاشی برگی کلرید کلسیم و نانوکلات کلسیم بر ویژگی‌های رویشی، زایشی و عمر پس از برداشت گل مریم (Polianthes tuberosa L.)

فرزاد نظری

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 272-283

چکیده

  در این پژوهش اثر تغذیه کلسیم با دو منبع کلرید کلسیم و نانوکلات کلسیم بر ویژگی‌های رویشی، زایشی و عمر پس از برداشت گل مریم بررسی شد. آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی با 5 تیمار و 4 تکرار انجام شد که در آن تیمارها شامل کلرید کلسیم با دو غلظت 5/1 و 3 درصد و نانوکلات کلسیم 2 و 4 میلی‌لیتر در لیتر همراه با شاهد (آب مقطر) بودند. با کشت سوخ‌ها و رسیدن ...  بیشتر در این پژوهش اثر تغذیه کلسیم با دو منبع کلرید کلسیم و نانوکلات کلسیم بر ویژگی‌های رویشی، زایشی و عمر پس از برداشت گل مریم بررسی شد. آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی با 5 تیمار و 4 تکرار انجام شد که در آن تیمارها شامل کلرید کلسیم با دو غلظت 5/1 و 3 درصد و نانوکلات کلسیم 2 و 4 میلی‌لیتر در لیتر همراه با شاهد (آب مقطر) بودند. با کشت سوخ‌ها و رسیدن بوته‌ها به 10 تا 12 برگی، محلول‌پاشی هر دو منبع کلسیم شروع و با فاصله هر 4 روز یکبار تا 5 مرتبه تکرار شد. نتایج نشان داد که هر دو منبع کلسیم اثرهای مثبتی بر برخی ویژگی‌های ذکر شده در گل مریم دارند و اثر نانوکلات کلسیم در مقایسه با کلرید کلسیم در بیشتر صفات بهتر بود. بیشترین وزن تر و خشک و سطح برگ‌ها، وزن تر و خشک سوخک‌ها (پیازچه‌ها) و ریشه و نیز تعداد برگ، طول، قطر، تعداد گلچه و عمر پس از برداشت ساقه گل با محلول‌پاشی نانوکلات کلسیم 4 میلی‌لیتر در لیتر به‌دست آمد. وزن تر و خشک سوخ مادری به‌طور معنی‌داری تحت تاثیر تغذیه هر دو نوع منبع کلسیم قرار نگرفت و نیز بیشترین تعداد سوخک در تیمار شاهد (بدون محلول‌پاشی کلسیم) مشاهده شد.

---

• مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی فیزیولوژی

18. اثر تنظیم کننده‌های رشد گیاهی (اسید جیبرلیک و بنزیل آدنین) بر رفع خفتگی بذر و شاخص‌های ریخت شناسی، فیزیولوژیکی و بیو شیمیایی دانهال‌های پسته رقم ’بادامی ریز زرند‘

احمدرضا عباسی فر؛ بابک ولی زاده کاجی؛ حسین باقری

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 284-295

چکیده

  بذور پسته به‌دلیل وجود خفتگی، دارای جوانه‌زنی نامنظم و با درصد پایین بوده که رشد بعدی دانهال را با مشکل مواجه می-سازد. هدف این آزمایش بررسی اثر غلظت‌های مختلف تنظیم کننده‌های رشد گیاهی (اسید جیبرلیک و بنزیل آدنین) بر رفع خفتگی و جوانه زنی بذور پسته رقم بادامی ریز زرند بود. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 10 تیمار و 30 تکرار، و در ...  بیشتر بذور پسته به‌دلیل وجود خفتگی، دارای جوانه‌زنی نامنظم و با درصد پایین بوده که رشد بعدی دانهال را با مشکل مواجه می-سازد. هدف این آزمایش بررسی اثر غلظت‌های مختلف تنظیم کننده‌های رشد گیاهی (اسید جیبرلیک و بنزیل آدنین) بر رفع خفتگی و جوانه زنی بذور پسته رقم بادامی ریز زرند بود. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 10 تیمار و 30 تکرار، و در شرایط گلخانه انجام شد. نتایج نشان داد که اثر غلظت‌های مختلف تنظیم کننده‌های رشد بر همه شاخص‌های بررسی شده در سطح احتمال یک درصد دارای اختلاف معنی‌دار است. به‌طوری‌که تیمار تلفیقی ppm 100 جیبرلیک و ppm 100 بنزیل آدنین منجر به بیشترین درصد جوانه زنی (100 درصد)، سرعت جوانه‌زنی (76/0 بذر جوانه زده در روز)، طول شاخساره (33/33 سانتیمتر)، طول ریشه (76 سانتیمتر)، حجم ریشه (83/7 سانتیمتر مکعب)، ‌ وزن تر شاخساره (31 گرم)، وزن تر ریشه (16/15 گرم)، وزن خشک شاخساره (52/11 گرم) و وزن خشک ریشه (83/3 گرم) شد. با این وجود، بالاترین میزان کلروفیل a (43/14 میلی‌گرم بر گرم وزن تر)، کلروفیل b (63/8 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) و کلروفیل کل (06/23 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) مربوط به تیمار صفر پی‌پی‌ام اسید جیبرلیک و 100 پی‌پی‌ام بنزیل آدنین بود.

---

• مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی تکوین

19. بررسی بافت شناختی و سیتوشیمیایی مراحل مختلف رویانزایی گیاه قیچ

الهام محجل کاظمی؛ مینا کاظمیان روحی؛ فاطمه مجیدزاده؛ محبوبه علی اصغر پور

دوره 32، شماره 2 ، تابستان 1398، صفحه 296-307

چکیده

  شکل‌گیری دانه یکی از مراحل مهم تولید مثل در گیاهان دانه‌دار به شمار می‌رود. در این پژوهش بررسی تکوین تخمک، اندوسپرم و رویان زایی گیاه قیچ با استفاده از تکنیک‌های میکروسکوپی مدنظر قرار گرفته است. نمونه‌ها از مراحل مختلف نموی جمع‌آوری و تثبیت گردیدند، نمونه‌های تثبیت‌شده با روش-های رنگ‌آمیزی مختلف هیستولوژیکی و سیتوشیمیایی مطالعه ...  بیشتر شکل‌گیری دانه یکی از مراحل مهم تولید مثل در گیاهان دانه‌دار به شمار می‌رود. در این پژوهش بررسی تکوین تخمک، اندوسپرم و رویان زایی گیاه قیچ با استفاده از تکنیک‌های میکروسکوپی مدنظر قرار گرفته است. نمونه‌ها از مراحل مختلف نموی جمع‌آوری و تثبیت گردیدند، نمونه‌های تثبیت‌شده با روش-های رنگ‌آمیزی مختلف هیستولوژیکی و سیتوشیمیایی مطالعه شدند. مشاهدات اولیه نشان داد که تخمک از نوع واژگون و دو پوسته‌ای است. پوشش خارجی تخمک در طی تکوین، به تزئینات پوسته دانه تبدیل می‌گردد؛ بنابراین دانه از نوع تستایی است. در دانه قیچ آندوسپرم ابتدا از نوع هسته‌ای می‌باشد؛ این امر ارتباط رویان با بافت اندوسپرم را سهولت می‌بخشد. با ادامه نمو دانه روند سلولی شدن آندوسپرم دیده می‌شود. آندوسپرم سلولی شده در این گیاه به-تدریج به سمت فضاهای مرکزی کیسه جنینی توسعه پیدا می‌کند و کل فضای کیسه جنینی را اشغال می‌نماید. درواقع دانه از نوع اندوسپرم دار بوده و بافت اندوسپرم تا مرحله رویان بالغ باقی مانده و تحلیل نمی‌رود. همچنین مراحل رویان کروی، قلبی، اژدری و رویان بالغ به همراه بخش‌های مریستم انتهای ریشه، هیپوکوتیل، مریستم انتهای ساقه و لپه‌ها مشخص مشاهده شد. نتایج سیتوشیمیایی نشان داد که با رشد بیشتر دانه، تشکیل دانه‌های انبوه نشاسته و به دنبال آن ضخیم‌شدگی دیواره‌ها اتفاق می‌افتد که موجب کاهش شدید حفره‌های سلولی و نیز سخت شدن این بافت می‌گردد. از طرفی مشخص شد که فراوانی مواد ذخیره‌ای لیپیدی در بافت اندوسپرم نسبت به مواد پروتئینی بیشتر است. بر خلاف اندوسپرم، در بافت رویان بالغ مواد کربوهیدراتی با رنگ آمیزی PAS تشخیص داده نشد.

---

• مشاهده مقاله