مقاله پژوهشی
تکوین
زهرا شفقت؛ فاطمه زرین کمر
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 259-269
چکیده
بنفشه معطر Viola odorata گیاهی متعلق به تیره بنفشگان می‌باشد که به دلیل وجود ترکیباتی از قبیل کربوهیدرات‌ها و موسیلاژ در برگ و گل آن خواص دارویی دارد. هیدروکلوئیدهای پلی ساکاریدی از جمله ترکیبات موسیلاژ در بسیاری از گیاهان عالی یافت می‌شوند. این پلی ساکاریدها یک کلاس ساختاری متنوع از ماکرومولکول‌های بیولوژیکی با طیف گسترده‌ای از خواص ...
بیشتر
بنفشه معطر Viola odorata گیاهی متعلق به تیره بنفشگان می‌باشد که به دلیل وجود ترکیباتی از قبیل کربوهیدرات‌ها و موسیلاژ در برگ و گل آن خواص دارویی دارد. هیدروکلوئیدهای پلی ساکاریدی از جمله ترکیبات موسیلاژ در بسیاری از گیاهان عالی یافت می‌شوند. این پلی ساکاریدها یک کلاس ساختاری متنوع از ماکرومولکول‌های بیولوژیکی با طیف گسترده‌ای از خواص فیزیکی تشکیل می دهند، به طور گسترده‌ای در پزشکی و تولید دارو کاربرد دارند. این تحقیق با هدف بررسی و ردیابی ترکیبات موسیلاژی و انواع آن در مراحل مختلف تکوین برگ گیاه بنفشه معطر به دلیل ارزش اقتصادی و سیستماتیکی این ترکیبات انحصاری انجام گردید. در این تحقیق بذرهای گیاه بنفشه معطر در شرایط مطلوب گلخانه‌ای در قالب طرح کاملا تصادفی کاشته شدند. جهت بررسی و ردیابی ترکیبات موسیلاژی در مراحل مختلف رشد گیاه، برش عرضی از برگ ها تهیه و با رنگ‌های شناساگر موسیلاژ رنگ آمیزی شدند. نتایج نشان داد که تعداد عناصر موسیلاژی در مرحله برگچه‌ای بسیار کم و موسیلاژ فقط محدود به دیواره سلولی است. در مرحله رویشی، افزایش تعداد و قطر سلول های موسیلاژی و نیز بهم پیوستن آنها مشاهده شد. در برگهای بالغ، کانال‌ها و حفره‌های موسیلاژی، در ناحیه‌های نزدیک به اپیدرم تحتانی و رگبرگ اصلی، از بهم پیوستن سلولهای موسیلاژی مجاور به وجود آمدند. این ویژگی باعث افزایش مقدار موسیلاژ با رشد گیاه می‌گردد که یک واکنش تکوینی-حفاظتی محسوب می شود. این ویژگی می‌تواند در راستای بهره برداری و افزایش تولید ترکیبات دارویی منحصر گیاه بنفشه معطر مورد استفاده قرار گیرد.
مقاله پژوهشی
به داد شدیدی؛ حسین حاجی آقا علیزاده؛ برات قبادیان
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 272-283
چکیده
در سالهای اخیر استفاده از روغنها و فرآورده های گیاهی به عنوان جایگزین سوخت دیزل مورد توجه قرار گرفته است. استفاده از روغن‌های گیاهی علاوه بر کاهش قیمت بیودیزل تولید شده، کمکی در جهت حفظ محیط زیست می‌باشد. تا کنون مناسب بودن روغن کلزا، سویا و روغن نخل در موتور دیزل پاشش مستقیم مورد ارزیابی قرار گرفته است. در موتورهای احتراق داخلی حدود ...
بیشتر
در سالهای اخیر استفاده از روغنها و فرآورده های گیاهی به عنوان جایگزین سوخت دیزل مورد توجه قرار گرفته است. استفاده از روغن‌های گیاهی علاوه بر کاهش قیمت بیودیزل تولید شده، کمکی در جهت حفظ محیط زیست می‌باشد. تا کنون مناسب بودن روغن کلزا، سویا و روغن نخل در موتور دیزل پاشش مستقیم مورد ارزیابی قرار گرفته است. در موتورهای احتراق داخلی حدود یک سوم کل انرژی سوخت ورودی به کار مفید تبدیل می‌گردد.کاهش تلفات حرارتی در قسمت های مختلف موتور منجر به افزایش راندمان و کار مفید خواهد شد.هدف اصلی این تحقیق، ارزیابی اثرات سوخت گیاهی بیودیزل و نانوکاتالیست‌ها شامل نانو اکسید سریم و نانو اکسید مولیبدن بر روی تراز انرژی موتور دیزل با استفاده از ترکیب سوخت‌های دیزل-بیودیزل-نانوکاتالیست می‌باشد.یک موتور دیزل تک سیلندر، چهار زمانه، پاشش مستقیم و هوا خنک جهت انجام آزمایش‌ها مورد استفاده قرار گرفت. موتور در دور rpm 2100 و شرایط تمام بار راه‌اندازی شد. با استفاده از قانون اول ترمودینامیک، راندمان حرارتی، تلفات سیستم خنک کننده، تلفات حرارتی اگزوز و همچنین تلفات محاسبه نشده که شامل تلفات حرارتی سیستم روغنکاری و انتقال حرارت تشعشعی می باشد محاسبه شد. نتایج نشان داد افزایش بیودیزل و نانوکاتالیست‌ها به سوخت دیزل باعث افزایش راندمان حرارتی می‌شود. بیشترین افزایش راندمان حرارتی (7/7%) مربوط به ترکیب سوخت B10 به علاوه ppm 90 نانوکاتالیست نسبت به سوخت دیزل خالص بدست آمد. همچنین افزایش بیودیزل باعث افزایش تلفات حرارتی اگزوز و سیستم خنک کننده شد، در صورتی که با اضافه کردن نانوکاتالیست به ترکیب سوخت‌های دیزل-بیودیزل این مقادیر کاهش یافتند.
مقاله پژوهشی
کشاورزی
الهام اله بخش؛ علیرضا سیروس مهر؛ ام البنین ابراهیمی؛ نرجس شهرکی
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 284-294
چکیده
کادمیم (Cd) یکی از فلزات سنگین است که افزایش غلظت آن در محیط ریشه سبب بروز اختلالات متابولیسمی در گیاه می‌شود. به منظور مطالعه تاثیر فراهمی سیلیسیم بر تجمع کادمیوم و تاثیرات مورفولوژیک و فیزیولوژیکی آن بر خرفه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در محل گلخانه تحقیقاتی دانشگاه زابل انجام شد. فاکتورهای آزمایش ...
بیشتر
کادمیم (Cd) یکی از فلزات سنگین است که افزایش غلظت آن در محیط ریشه سبب بروز اختلالات متابولیسمی در گیاه می‌شود. به منظور مطالعه تاثیر فراهمی سیلیسیم بر تجمع کادمیوم و تاثیرات مورفولوژیک و فیزیولوژیکی آن بر خرفه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در محل گلخانه تحقیقاتی دانشگاه زابل انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل غلظت‌های مختلف کادمیوم (صفر، 20، 40 و 60 میلی گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک)، و دو سطح سیلیسیم، (عدم کاربرد سیلیسیم و کاربرد سلیکات سدیم (mg/ kg soil 20/1) Na2SiO3) بود. نتایج نشان داد، ارتفاع ساقه اصلی، تعداد شاخه جانبی، وزن‌تر و خشک در برگ و ریشه و میزان رنگدانه‌های فتوسنتزی، در غلظت 20 میلی گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک تفاوت معنی‌داری در سطح (05/0≥ P) با شاهد نداشت، در حالیکه همگام با افزایش غلظت کادمیوم، کاهش معنا داری نسبت به شاهد در صفات یاد شده مشاهده شد. مقدار کاروتنوئید و پرولین با افزایش غلظت کادمیوم در غلظت بالاتر از 20 میلی گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک نسبت به شاهد افزایش معنی‌داری در سطح(05/0≥ P) یافت. کاربرد سیلیسیم باعث افزایش ارتفاع ساقه اصلی، تعداد شاخه جانبی، وزن تر و خشک در برگ و ریشه و میزان رنگدانه‌های فتوسنتزی (05/0≥ P) شد. بنابراین تیمار سیلیسیم می‌تواند اثر مثبتی در افزایش مقاومت و بهبود شاخص‌های فیزیولوژیکی در برابر عنصر سنگین کادمیوم در گیاه خرفه ایفا کند و در غلظت‌های بالای کادمیوم، می‌توان سیلیسیم را به عنوان عنصر مفید در افزایش عملکرد و افزایش مقاومت این گیاه به تنش محیطی استفاده نمود.
مقاله پژوهشی
کشاورزی
میهن آزاد؛ مجید رستمی؛ مهدی قبولی؛ زهرا موحدی
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 295-307
چکیده
به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف تنش شوری و اسید سالیسیلیک بر برخی صفات فیزیولوژیک گیاه دارویی بالنگو آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل پنج سطح مختلف تنش شوری (صفر، 2، 4، 6 و 8 دسی‌زیمنس بر متر) و دو سطح اسید سالیسیلیک (صفر و 200 قسمت در میلیون) بودند. بر اساس نتایج به دست آمده برهمکنش ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف تنش شوری و اسید سالیسیلیک بر برخی صفات فیزیولوژیک گیاه دارویی بالنگو آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل پنج سطح مختلف تنش شوری (صفر، 2، 4، 6 و 8 دسی‌زیمنس بر متر) و دو سطح اسید سالیسیلیک (صفر و 200 قسمت در میلیون) بودند. بر اساس نتایج به دست آمده برهمکنش تنش شوری و اسید سالیسیلیک بر صفات پرولین برگ، میزان پروتئین، غلظت سدیم و پتاسیم برگ و فعالیت آنزیم-های آنتی اکسیدان کاتالاز و پروکسیداز معنی دار بود در حالیکه اثر متقابل تیمارها بر رنگیزه‌های فتوسنتزی معنی دار نشد. در ارتباط با میزان کلروفیل a فقط اثر ساده تنش شوری و برای کلروفیل b اثرات ساده تنش شوری و اسید سالیسیلیک معنی‌دار شد. افزایش شدت تنش شوری باعث افزایش میزان پرولین گیاه شد در حالیکه در همه سطوح تنش شوری کاربرد اسید سالیسیلیک باعث کاهش معنی دار میزان پرولین شد. کاربرد اسید سالیسیلیک در همه سطوح تنش به طور میانگین باعث افزایش 15 درصدی فعالیت آنزیم کاتالاز شد در حالیکه محلول‌پاشی این هورمون، میانگین فعالیت آنزیم پروکسیداز را در حدود 13 درصد کاهش داد. اگرچه افزایش شدت تنش شوری باعث افزایش میزان پتاسیم برگ شد ولی اسیدسالیسیلیک تاثیر منفی و معنی‌داری بر میزان پتاسیم موجود در برگ داشت و به طور میانگین در شرایط کاربرد اسید سالیسیلیک میزان جذب پتاسیم توسط برگهای گیاه از 7/64 به 09/50 گرم برکیلوگرم رسید.
مقاله پژوهشی
محمد رضا وهابی؛ مصطفی ترکش اصفهانی؛ حمید رضا فرهنگ؛ عبدالله صالحی
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 335-345
چکیده
بررسی فلوریستیک هر منطقه یکی از موثر‌ترین روش‌ها جهت مدیریت و حفاظت از ذخایر توارثی تنوع زیستی موجود است. منطقه حفاظت شده شیدا با مساحت 23832 هکتار در استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد و در محدوده جغرافیایی ˊ25 ̊۵۰ تا ˊ۴4 ̊۵۰ طول شرقی و ˊ۳3 ̊۳۲ تا ˊ41 ̊۳۲ عرض شمالی قرار دارد. حداقل و حداکثر ارتفاع منطقه به ترتیب 2100 و 3165 متر از سطح دریا می‌باشد. ...
بیشتر
بررسی فلوریستیک هر منطقه یکی از موثر‌ترین روش‌ها جهت مدیریت و حفاظت از ذخایر توارثی تنوع زیستی موجود است. منطقه حفاظت شده شیدا با مساحت 23832 هکتار در استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد و در محدوده جغرافیایی ˊ25 ̊۵۰ تا ˊ۴4 ̊۵۰ طول شرقی و ˊ۳3 ̊۳۲ تا ˊ41 ̊۳۲ عرض شمالی قرار دارد. حداقل و حداکثر ارتفاع منطقه به ترتیب 2100 و 3165 متر از سطح دریا می‌باشد. در این مطالعه گونه‌های گیاهی موجود در منطقه جمع آوری و تعداد 316 گونه گیاهی از 48 تیره و 206 جنس شناسایی شدند. گونه‌ها بیشتر متعلق به خانواده‌های Asteraceae (56 گونه)، Fabaceae (36 گونه)، Lamiaceae (32 گونه)،Poaceae (29 گونه)، Apiaceae (25 گونه) و Brassicaceae (18گونه) و جنس‌های Astragalus (17 گونه)، Centaurea (10 گونه)، Cousinia ، Nepeta، Salvia و Stachys (5 گونه)، Silene، Bromus و Hordeum (4 گونه) می‌باشند. از بین گیاهان حدود 44/9 % (دارویی)، 34/8 % (علوفه ای- مرتعی)، 6/6 % (سمی)، 5/3 % (علف هرز)، 4/4 % (صنعتی) و 3/7 % (حفاظت خاک- پوششی) می‌باشند. شکل زیستی گونه‌های گیاهی مطابق روش رانکیائر شامل 48/7 % همی‌کریپتوفیت ، 31/3 % تروفیت ، 10% کامفیت، 8 % ژئوفیت و 2 % فانروفیت می‌باشند. بررسی پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه نشان داد که 64/2 درصد گونه ها (203 گونه) به ناحیه ایرانی- تورانی تعلق داشتند. سایر گونه‌ها علاوه بر ناحیه رویشی ایرانی- تورانی در نواحی رویشی دیگر نیز پراکنش دارند.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
زهرا سراجی؛ احمد عبدل زاده؛ حمیدرضا صادقی‌پور
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 346-358
چکیده
روی از عناصر کم مصرف مورد نیاز گیاهان است که کمبود آن در ایران شایع است. نقش سیلیکون در تخفیف کمبود و سمیت برخی عناصر معدنی در گیاهان گزارش شده است. به منظور بررسی تاثیر سیلیکون در تخفیف کمبود روی در گیاه برنج آزمایشاتی در اتاقک کشت و فضای آزاد به اجرا درآمد. گیاهان در محیط کشت هیدروپونیک با دو سطح روی شامل 1 و 10 میکروگرم در لیتر (شاهد) ...
بیشتر
روی از عناصر کم مصرف مورد نیاز گیاهان است که کمبود آن در ایران شایع است. نقش سیلیکون در تخفیف کمبود و سمیت برخی عناصر معدنی در گیاهان گزارش شده است. به منظور بررسی تاثیر سیلیکون در تخفیف کمبود روی در گیاه برنج آزمایشاتی در اتاقک کشت و فضای آزاد به اجرا درآمد. گیاهان در محیط کشت هیدروپونیک با دو سطح روی شامل 1 و 10 میکروگرم در لیتر (شاهد) و دو سطح سیلیکون شامل صفر و 5/1 میلی مولار کاشته شدند. نتایج نشان داد وزن، طول و نسبت بخش هوایی به ریشه گیاهان تحت کمبود روی نسبت به شاهد کاهش یافت، در حالیکه تغذیه سیلیکون وزن ، طول و نسبت بخش هوایی به ریشه را در کمبود روی افزایش داد. کمبود روی با کاهش غلظت روی در گیاه، میزان پر اکسید هیدروژن و پر اکسیداسیون لیپید را افزایش و مقدار کلروفیل، پروتئین محلول کاهش داد. برعکس، تغذیه سیلیکون انباشتگی این عنصر را در شرایط کمبود روی زیاد کرد. همچنین، کاهش میزان پر اکسید هیدروژن با کاربرد سیلیکون در کمبود روی حاکی از کاهش تنش اکسیداتیو است. در نتیجه، میزان کلروفیلb و کاروتنوئیدها با کاربرد سیلیکون نسبت به شاهد افزایش یافت. سیلیکون توانست تحت کمبود روی فعالیت آنزیم پلی‌فنل‌اکسیداز ریشه را افزایش دهد که احتمالاٌ نتیجه آن افزایش میزان لیگنین در کمبود روی بود. این نتایج نشان می‌دهد که سیلیکون احتمالاً با بهبود جذب روی، از شدت تنش اکسیداتیو، کمبود کلروفیل و پروتئین‌های محلول در گیاه کاسته و منجر به بهبود رشد گیاه برنج در شرایط کمبود روی شده است.
مقاله پژوهشی
کشاورزی
غلامرضا نیازی پور؛ محمد حسین اهتمام؛ حسن کریم مجنی
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 359-372
چکیده
چکیده دگر آسیبی (آللوپاتی) عاملی است که می‌تواند نقش مهمی را در کنترل علف‌های هرز ایفا نماید. گیاه بومادران جزو گیاهان دارای خاصیت دگر آسیبی است. به کمک روش عصاره گیری پتانسیل دگرآسیبی دو گونه بومادران تهیه شده از نقاط مختلف ایران شامل گونه های Achillea nobilis L. (اصفهان)، و دو ژنوتیپ Achillea pachycephala Rech. F. (گلستان) و (همدان)، بر روی علف هرز تاج ...
بیشتر
چکیده دگر آسیبی (آللوپاتی) عاملی است که می‌تواند نقش مهمی را در کنترل علف‌های هرز ایفا نماید. گیاه بومادران جزو گیاهان دارای خاصیت دگر آسیبی است. به کمک روش عصاره گیری پتانسیل دگرآسیبی دو گونه بومادران تهیه شده از نقاط مختلف ایران شامل گونه های Achillea nobilis L. (اصفهان)، و دو ژنوتیپ Achillea pachycephala Rech. F. (گلستان) و (همدان)، بر روی علف هرز تاج خروس(Amaranthus retroflexus L.) مورد بررسی قرار گرفت. عصاره در چند غلظت مختلف (0، 3، 6، 12، 25، 50 و 100 درصد) تهیه و بذورتاج خروس به مدت یک هفته توسط عصاره های تهیه شده تیمار شد و صفات مربوط به جوانه زنی تاج خروس اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که اثرات گونه، غلظت و اثرات متقابل آنها در سطح یک درصد معنی دار بود. ژنوتیپ A. pachycephala همدان دارای بالاترین میزان بازدارندگی و ژنوتیپ A. pachycephala گلستان دارای کمترین میزان بازدارندگی در صفات یاد شده بود. عصاره‌ها در غلظت‌های بین 3 تا 12 درصد دارای اثر تحریک کنندگی و در غلظت‌های 25 تا 100 درصد دارای اثر بازدارندگی بر روی گونه های هدف بودند.
مقاله پژوهشی
منابع طبیعی
سهیلا نوری؛ عادل سپهری؛ حسین بارانی؛ فاطمه فدایی
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 373-381
چکیده
بررسی فلوریستیک هر منطقه اهمیت زیادی دارد، زیرا فهرست فلوریستیک، شناسنامه‌ای برای هر منطقه است که وجود گیاهان و وضعیت آنها را نشان می‌دهد. هدف از این مطالعه معرفی فهرست گیاهی منطقه اکوتون نواحی رویشی ایران و تورانی و صحرا سندی در استان سیستان و بلوچستان می‌باشد. جهت بررسی فهرست فلورستیک، نمونه‌های گیاهی جمع آوری و شناسایی شد. عملیات ...
بیشتر
بررسی فلوریستیک هر منطقه اهمیت زیادی دارد، زیرا فهرست فلوریستیک، شناسنامه‌ای برای هر منطقه است که وجود گیاهان و وضعیت آنها را نشان می‌دهد. هدف از این مطالعه معرفی فهرست گیاهی منطقه اکوتون نواحی رویشی ایران و تورانی و صحرا سندی در استان سیستان و بلوچستان می‌باشد. جهت بررسی فهرست فلورستیک، نمونه‌های گیاهی جمع آوری و شناسایی شد. عملیات برداشت میدانی در سال 1392 در منطقه اجرا گردید. سپس پراکنش جغرافیایی و شکل زیستی آنها تعیین شد. بررسی‌ها نشان داد که در منطقه مورد مطالعه 51 تیره، 233 جنس و 327 گونه گیاهی وجود دارد. از مهمترین تیره‌های منطقه می‌توان تیره کاسنی، Asteraceae (42 گونه)، تیره گندمیان، Poaceae (39گونه)، تیره شب بو، Brassicaceae (28 گونه)، تیره چغندر، Chenopodiaceae (25 گونه) و تیره پروانه آسا، Papilionaceae (27 گونه) را نام برد. بزرگترین جنس، جنس گون با 7 گونه بود. شکل‌های زیستی شامل: تروفیت‌ها با (92/37 درصد) شکل رویشی غالب منطقه را تشکیل می‌دهد و همی کریپتوفیت‌ها با (94/22 درصد)، فانروفیت‌ها با (96/18 درصد) ، کاموفیت‌ها با (37/14 درصد) و ژئوفیت‌ها با (81/5 درصد) به ترتیب در رده‌های بعدی قرار دارند. تحلیل پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه نشان داد که گونه‌های ایران وتورانی/صحرا-سندی با 77/24 درصد رویش غالب منطقه ، گونه‌های صحرا- سندی با 16/24 درصد، ایران و تورانی با 33/22 درصد و گونه‌های جهان وطن 36/3 درصد از رویش‌های ناحیه را به خود اختصاص داده‌اند و بقیه عنصر چند منطقه‌ای هستند. با توجه به نتایج می توان گفت این منطقه در یک ناحیه گذر قلمرو گیاهی قرار دارد.
مقاله پژوهشی
تکوین
مریم نشوه؛ سنبل ناظری؛ دوستمراد ظفری
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 398-408
چکیده
بره‌موم ترکیبی است که، زنبور عسل با جمع‌آوری رزین درختان و اختلاط آن با موم تولید می‌کند. این ماده خمیری شکل به دلیل دارا بودن فنل و فلاونوئید یکی از قوی‌ترین مواد طبیعی با خاصیت ضد باکتریایی است، که زنبور عسل توسط آن از کندو در برابر مهاجمان محافظت می‌کند. هدف از این مطالعه، بررسی خاصیت ترکیبات شیمیایی و ضد باکتریایی رزین درخت صنوبر ...
بیشتر
بره‌موم ترکیبی است که، زنبور عسل با جمع‌آوری رزین درختان و اختلاط آن با موم تولید می‌کند. این ماده خمیری شکل به دلیل دارا بودن فنل و فلاونوئید یکی از قوی‌ترین مواد طبیعی با خاصیت ضد باکتریایی است، که زنبور عسل توسط آن از کندو در برابر مهاجمان محافظت می‌کند. هدف از این مطالعه، بررسی خاصیت ترکیبات شیمیایی و ضد باکتریایی رزین درخت صنوبر و بره‌موم (تولید شده توسط زنبور عسل) آن است. در این مطالعه، اثر عصاره‌های اتانولی و اتیل استاتی بره‌موم و رزین بر روی سه باکتری بیماری‌زای انسانی و دو باکتری بیماری‌زای گیاهی بررسی شده است. فعالیت ضد باکتریایی عصاره‌ها توسط روش چاهک سنجیده شد. ترکیبات عصاره به صورت کیفی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که عصاره‌های اتانولی و اتیل استاتی بره‌موم و رزین، دارای فعالیت ضد باکتریایی بر ضد باکتری‌های بیماری‌زای گیاهی و انسانی می‌باشند، هرچند عصاره رزین فعالیت ضد میکروبی بیشتری نسبت به عصاره بره‌موم نشان داد. از طرف دیگر باکتری‌های بیماری‌زای گیاهی حساسیت بیشتری نسبت به باکتری‌های بیماری‌زای انسانی در مقابل عصاره‌ها از خود نشان دادند. این اولین گزارش از خاصیت ضد باکتریایی، بره‌موم و رزین صنوبر بر روی باکتری‌های بیماری‌زای گیاهی در ایران است.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
آمنه جمشیدی؛ محمدعلی ابراهیمی؛ طیبه رجبیان؛ غلامرضا بخشی خانیکی؛ شهلا مظفری
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 409-421
چکیده
جلبک های کلرلا به عنوان دارو ، غذای آبزیان و بیوفیلترمورد استفاده قرار می گیرند. ازاین دیدگاه، بالا بردن بیوماس و برخی متابولیت های آن حایز اهمیت اقتصادی است. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر تحریکی برخی هورمون های گیاهی بر بیوماس و محتوای متابولیت های مهم جلبک Chlorella sorokiniana بود. در این پژوهش جلبک در محیط کشت پایه Bold تغییر یافته کشت ...
بیشتر
جلبک های کلرلا به عنوان دارو ، غذای آبزیان و بیوفیلترمورد استفاده قرار می گیرند. ازاین دیدگاه، بالا بردن بیوماس و برخی متابولیت های آن حایز اهمیت اقتصادی است. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر تحریکی برخی هورمون های گیاهی بر بیوماس و محتوای متابولیت های مهم جلبک Chlorella sorokiniana بود. در این پژوهش جلبک در محیط کشت پایه Bold تغییر یافته کشت شد. به محیط‌کشت 5گرم درلیتر گلوکزمنو هیدرات و نسبت های مختلف هورمون‌های نفتالن استیک اسید (NAA)، بنزیل‌آمینو‌پورین (BAP)، ایندول استیک اسید (IAA) و ایندول بوتیریک اسید (IBA ) افزوده شد. وزن خشک ، محتوای رنگیزه ها و پروتئین کل در این تیمارها اندازه گیری شد. این صفات رشد، در75% محیط کشت های حاوی NAA+BAP افزایش یافت و این افزایش در تیمار با NAA (10میلی گرم در لیتر)BAP+ (1میلی گرم در لیتر) نسبت به شاهد معنی دار بود. در تیمار IAA (1میلی گرم در لیتر) +) BAP 2میلی گرم درلیتر) وزن خشک و مقدار کلروفیل a به طور معنی داری نسبت به شاهد افزایش یافت. وزن خشک و محتوای پروتئین و رنگیزه ها، در تیمار با غلظت های IBA + BAP یا اختلاف معنی داری را با شاهد نشان نمی داد یا کاهش می یافت. بیشترین وزن خشک، تعداد سلول، محتوای رنگیزه ها و پروتئین کل، نسبت به شاهد در تیمارهای NAA+ BAP مشاهده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که هورمون های BAP ، NAAو IAA به ترتیب بیشترین اثر افزایشی را بر صفات رشد مورد بررسی داشتند و IBA اثر چندانی بر این صفات نداشت.
مقاله پژوهشی
بیوتکنولوژی
علی بنده حق؛ شیدا علیپور قربانی؛ محمود تورچی؛ رضا شکری قره لو
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 422-433
چکیده
کلزا به عنوان یکی از محصولات تولید کننده دانه‌های روغنی از اهمیت ویژه‌ای برای تولید روغن خوراکی گیاهی برخوردار است ولی تحت تنش شوری به میزان قابل ملاحظه‌ای تحت تاثیر اثرات منفی تنش قرار می‌گیرد. به منظور مطالعه اثرات تنش شوری روی برخی صفات رشدی و تغییرات الگوی پروتئوم بذر تحت تنش شوری شدید، رقم حساس ساری گل در شرایط گلخانه‌ای کشت ...
بیشتر
کلزا به عنوان یکی از محصولات تولید کننده دانه‌های روغنی از اهمیت ویژه‌ای برای تولید روغن خوراکی گیاهی برخوردار است ولی تحت تنش شوری به میزان قابل ملاحظه‌ای تحت تاثیر اثرات منفی تنش قرار می‌گیرد. به منظور مطالعه اثرات تنش شوری روی برخی صفات رشدی و تغییرات الگوی پروتئوم بذر تحت تنش شوری شدید، رقم حساس ساری گل در شرایط گلخانه‌ای کشت و تحت تنش شوری در سه سطح 0، 175 و 350 میلی مولار نمک کلرید سدیم قرار گرفت. کشت بذور در سیسنم هیدروپونیک از نوع بستر جاری صورت گرفت. برای مطالعه تغییرات الگوی پروتئوم بذور، از تکنیک الکتروفورز ژل دوبعدی استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که با افزایش سطح تنش وزن تر، وزن خشک بخش هوایی، ارتفاع بوته، عملکرد دانه و وزن صد دانه به طوری معنی داری کاهش پیدا می‌کنند و میزان پرولین در برگ نیز افزایش پیدا می‌کند. مقایسه الگوی پروتئوم بذور نشان داد که تحت تنش شدید شوری (350 میلی مولار) 29 لکه پروتئینی دچارتغییرات بیان می‌شوند. شناسایی این لکه‌ها مشخص کرد که این پروتئین‌ها در شش گروه عملکردی شامل: متابولیسم کربن، دفاع-سم‌زدایی، پروتئین ذخیره‌ای، فتوسنتز، متابولیسم نیتروژن و سنتز-تجزیه در گیر هستند. بیشتر لکه‌های دارای تغییرات بیان مربوط به گروه متابولیسم کربن و دفاع-سم زدایی بودند. تنش شوری بطور معنی‌داری باعث کاهش خصوصیات رشدی ساری گل و تغییر الگوی پروتئومی و سطح بیان بذور گردید. بیش از 65 درصد لکه‌های پروتئینی در بذر ساری گل کاهش بیان معنی‌دار پیدا نشان دادند.
مقاله پژوهشی
کشاورزی
سید مسلم موسویان؛ عیدی بازگیر؛ فاطمه دریکوند
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 434-446
چکیده
بیماری لکه موجی با عامل Alternaria solani یکی از بیماری‌های مهم و رایج خسارت زا در اکثر گیاهان خانواده سولاناسه می‌باشد. در حال حاضر عملی‌ترین راه کنترل این بیماری استفاده از قارچ‌کش‌ها می‌باشد. با توجه به اهمیت بیماری لکه موجی و مصرف بیش از حد سموم شیمیایی، این پژوهش به‌منظور بررسی کارایی ترکیبات غیر سمی (عوامل میکوریزا) در کنترل این ...
بیشتر
بیماری لکه موجی با عامل Alternaria solani یکی از بیماری‌های مهم و رایج خسارت زا در اکثر گیاهان خانواده سولاناسه می‌باشد. در حال حاضر عملی‌ترین راه کنترل این بیماری استفاده از قارچ‌کش‌ها می‌باشد. با توجه به اهمیت بیماری لکه موجی و مصرف بیش از حد سموم شیمیایی، این پژوهش به‌منظور بررسی کارایی ترکیبات غیر سمی (عوامل میکوریزا) در کنترل این بیماری است. در این پژوهش ابتدا قارچ‌های میکوریزی Glomus moseae، G. rubi و Scutellospora sp روی ریشه ذرت گسترش داده شدند و سپس در شرایط گلخانه‌ای تأثیر این عوامل روی شاخص‌های گیاهی و شدت بیماری‌زایی قارچ Alternaria solani روی گوجه فرنگی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آزمایش‌های گلخانه‌ای حاکی از تأثیر معنی‌دار ترکیبات میکوریز آربوسکولار در کاهش میزان بیماری لکه موجی گوجه‌فرنگی بودند به‌طوری که بهترین تیمارها بر افزایش ارتفاع ساقه و ریشه گوجه‌فرنگی، به ترتیب تیمار Scutellospora با G. mousae+Scutellospora با 86/30 و 05/19 درصد افزایش رشد و بهترین تأثیر بر وزن تر ساقه و ریشه را G. moseae به ترتیب با 37/31 و 81/47 درصد افزایش، داشتند. تیمار G. mousae+ Scutellospora به ترتیب با 79/40 و 60/52 افزایش وزن خشک ریشه بهترین تیمار برای رشد ریشه بود همچنین همین تیمار با 08/46 درصد، علائم به وجود آمده توسط قارچ A. solani را نسبت به شاهد کاهش داد. بنابراین تیمارهای میکوریزی اثر بسیار مناسبی در افزایش رشد گوجه‌فرنگی و کاهش شدت بیماری قارچ A. solani دارند و می‌توانند گزینه مناسبی در جایگزینی سموم شیمیایی در پرورش گلخانه ای گوجه فرنگی باشند و منجر به تولید محصولی کاملاً ارگانیک شوند.
مقاله پژوهشی
تاکسونومی
حسین بتولی
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 447-457
چکیده
شناسائی پوشش گیاهی و بررسی انتشار جغرافیائی گیاهان هر منطقه، مبنای بررسی‌ها و تحقیقات اکولو‍ژی آن منطقه محسوب می‌شود. هدف پژوهش حاضر معرفی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیائی گیاهان منطقه بیابانی آران و بیدگل است. این منطقه با مساحت 605100 هکتار در 5 کیلومتری شمال آران و بیدگل قرار دارد. نتایج نشان داد، مجموعه گیاهان این منطقه، بالغ ...
بیشتر
شناسائی پوشش گیاهی و بررسی انتشار جغرافیائی گیاهان هر منطقه، مبنای بررسی‌ها و تحقیقات اکولو‍ژی آن منطقه محسوب می‌شود. هدف پژوهش حاضر معرفی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیائی گیاهان منطقه بیابانی آران و بیدگل است. این منطقه با مساحت 605100 هکتار در 5 کیلومتری شمال آران و بیدگل قرار دارد. نتایج نشان داد، مجموعه گیاهان این منطقه، بالغ بر 347 گونه گیاهی متعلق به 58 تیره و 230 جنس است. از مجموع 230 جنس، 32 جنس (9/13 درصد) و 43 گونه (4/12 درصد) به رده تک لپه‌ای‌ها و 193 جنس (9/83 درصد) و 296 گونه (3/85 درصد) به رده دولپه‌ای‌ها تعلق دارد. بزرگترین تیره‌های گیاهی از لحاظ تعداد گونه عبارتند از: Chenopodiaceaeبا 60 گونه،Asteraceae با 37 گونه، Poaceae با 33 گونه، Brasicaceae با 30 گونه و Fabaceae با 20 گونه. بیشترین تعداد گونه مربوط به جنس‌هایAstragalus L. و Salsola L. هر کدام با 12 گونه، Atriplex L. وCalligonum L. هر کدام با 8 گونه، و Nepeta L. با 5 گونه بودند. بررسی انتشار جغرافیائی رستنی‌های منطقه نشان داد، بیشترین گونه‌ها به ترتیب متعلق به ناحیه رویشی ایرانی-تورانی با 205 گونه (59 درصد)، ایرانی-تورانی/صحارا-سندی با 47 گونه (5/13 درصد)، 24 گونه دارای پراکنش جهان وطنی (9/6 درصد)، ایرانی-تورانی/مدیترانه‌ای با 21 گونه (6 درصد) و 15 گونه عناصر مشترک ایرانی-تورانی/اروپا-سیبری/مدیترانه‌ای (3/4 درصد) مربوط است. در بین گیاهان منطقه، به ترتیب تروفیت‌ها با 153 گونه (44 درصد)، همی‌کریپتوفیت‌ها با 67 گونه (3/19 درصد)، فانروفیت‌ها با 60 گونه (3/17 درصد) و کامفیت‌ها با 39 گونه (2/11 درصد) مهمترین شکل‌های زیستی را تشکیل دادند.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
پرژک ذوفن؛ الهام نیسی؛ سعادت رستگار زاده
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 458-468
چکیده
در این مطالعه جذب و تجمع کادمیم و برخی شاخص های رشدی در پنیرک تحت شرایط کشت هیدروپونیک بررسی شد. به دنبال جمع آوری بذر از منطقه صنعتی شرکت فولاد خوزستان، بذرها در گلدان های حاوی خاک هوموس کشت و در شرایط کنترل شده اتاق کشت نگاهداری شدند. گیاهان 47 روزه به محیط کشت های غذایی مایع حاوی 0 (شاهد)، 10، 50 و 100 میکرومولار کادمیم منتقل شدند و برداشت ...
بیشتر
در این مطالعه جذب و تجمع کادمیم و برخی شاخص های رشدی در پنیرک تحت شرایط کشت هیدروپونیک بررسی شد. به دنبال جمع آوری بذر از منطقه صنعتی شرکت فولاد خوزستان، بذرها در گلدان های حاوی خاک هوموس کشت و در شرایط کنترل شده اتاق کشت نگاهداری شدند. گیاهان 47 روزه به محیط کشت های غذایی مایع حاوی 0 (شاهد)، 10، 50 و 100 میکرومولار کادمیم منتقل شدند و برداشت گیاهان در زمان های 0، 1، 2، 6، 10 و 14 روز پس از اعمال تیمارهای کادمیم انجام گردید. بر اساس این نتایج، با افزایش غلظت کادمیم در محیط، غلظت آن در اندام های هوایی و ریشه ای افزایش یافت. با این وجود، هم غلظت و هم جذب کادمیم در ریشه ها مقادیر بالاتری را در مقایسه با بخش های هوایی ارائه دادند. حداکثر غلظت کادمیم در اندام هوایی و ریشه ای به ترتیب 224 و 1548 میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک در غلظت 100 میکرومولار سنجش شد. در هر برداشت زمانی با افزایش غلظت کادمیم، طول، وزن تر و خشک اندام های هوایی و ریشه ای و سطح پهنک و شاخص تحمل کاهش معنی داری را نسبت به شاهد نشان دادند. با توجه به فاکتور انتقال کمتر از یک، به نظر می رسد که ریشه های پنیرک اساسا از توانمندی بالاتری برای تجمع کادمیم در قیاس با بخش های هوایی برخوردار هستند. بر اساس این نتایج، احتمالا پنیرک با کاهش انتقال بیشتر کادمیم به بخش های هوایی از بروز اثرات سمی این فلز ممانعت می کند.
مقاله پژوهشی
قاسمعلی گروسی؛ سارا ملکی؛ اسمعیل نظامی
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 490-504
چکیده
پایه رویشی پسته قزوینی به عنوان یکی از پایه‌های مهم پسته در تحمل به شوری، آهکی و مقاوم به خشکی به‌شمار می‌آید. بمنظور تهیه یک دستور العمل مطمئن و تعیین محیط کشت بهینه برای ریزازدیادی این پایه، کارایی محیط‌کشت‌های GNH تغییریافته (GNH-A و GNH-B) در مقایسه با محیط‌کشت‌های MS، WPM، DKW یا GNH مورد مطالعه قرار گرفت. علاوه بر این تأثیر مقادیر ...
بیشتر
پایه رویشی پسته قزوینی به عنوان یکی از پایه‌های مهم پسته در تحمل به شوری، آهکی و مقاوم به خشکی به‌شمار می‌آید. بمنظور تهیه یک دستور العمل مطمئن و تعیین محیط کشت بهینه برای ریزازدیادی این پایه، کارایی محیط‌کشت‌های GNH تغییریافته (GNH-A و GNH-B) در مقایسه با محیط‌کشت‌های MS، WPM، DKW یا GNH مورد مطالعه قرار گرفت. علاوه بر این تأثیر مقادیر مختلف BAP (1/1، 8/1 یا 6/3 mg/l) و ال-گلوتامین (0/0، 400، 800 یا 1600 mg/l) برای بهبود نرخ نوساقه‌زایی با کمترین نارسایی‌های فیزیولوژیکی بررسی شد. نتایج حاصله نشان داد که بیشترین تعداد جوانه و تعداد نوساقه به‌ازای هر ریزنمونه (جداکشت) با اختلاف معنی‌داری در محیط‌کشت GNH-A (به‌ترتیب 16/3 ± 46/34 و 46/0±23/4 ) در مقایسه با سایر محیط‌کشت‌ها بدست آمد. همچنین اضافه نمودن مقادیر مختلف BAP به محیط‌کشت، تاثیر معنی داری روی تمامی صفات رشدی مورد مطالعه داشت؛ بطوریکه بیشترین تعداد نوساقه به‌ازای هر جداکشت (48/0± 66/6) در محیط-کشت GNH-A حاوی mg/l6/3 BAP به‌دست آمد. افزودنmg/l 800 ال-گلوتامین به محیط‌کشت GNH-A با اختلاف معنی‌داری رشد طولی و وزن تر نوساقه‌های تولید شده را (به ترتیبcm 06/0±20/1 و g02/0 ± 31/0) در مقایسه با سایر مقادیر استفاده شده افزایش داد. علی‌رغم این، در مرحله ریشه‌زایی، درصد ریشه‌زایی با استفاده از NAA در مقایسه با IBA با اختلاف معنی‌داری افزایش یافت. انتظار می‌رود که نتایج ارائه شده در این مطالعه دیدگاه‌های جدیدی در زمینه توسعه محیط‌کشت‌های کارآمد برای گیاهان با ارزش اقتصادی، از جمله پسته پیش روی محققین قرار دهد.
مقاله پژوهشی
منابع طبیعی
فاطمه اعظمی؛ مهدی حیدری؛ مرزبان فرامرزی؛ مصطفی نادری
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 479-492
چکیده
تحقیق حاضر در دو منطقه شاهد (کمتر دست خورده) و تخریب یافته در شهرستان ایوان در استان ایلام انجام شد. در هر دو منطقه بصورت تصادفی 4 مرکز برداشت با توجه به اصل توده معرف انتخاب شد. در هر منطقه 16 قطعه نمونه دایره ای شکل با مساحت 1000 مترمربع برای برداشت گونه‌های درختی و درختچه‌ای پیاده شد. در هر قطعه نمونه اصلی 2 میکروپلات به ابعاد (1 مترمربع) ...
بیشتر
تحقیق حاضر در دو منطقه شاهد (کمتر دست خورده) و تخریب یافته در شهرستان ایوان در استان ایلام انجام شد. در هر دو منطقه بصورت تصادفی 4 مرکز برداشت با توجه به اصل توده معرف انتخاب شد. در هر منطقه 16 قطعه نمونه دایره ای شکل با مساحت 1000 مترمربع برای برداشت گونه‌های درختی و درختچه‌ای پیاده شد. در هر قطعه نمونه اصلی 2 میکروپلات به ابعاد (1 مترمربع) برای برداشت پوشش علفی تعیین گردید. همچنین در هر قطعه نمونه اصلی سه نمونه خاک از (عمق 0 تا 20 سانتیمتری) برداشت و یک نمونه ترکیبی برای بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیک به آزمایشگاه منتقل گردید. نمایش قطعات نمونه در تحلیل DCA و PCA نشان داد که قطعات نمونه بر اساس ترکیب گیاهی و عوامل محیطی دو گروه مجزا را تشکیل داده اند. نتایج شاخص‌های خاک و مؤلفه‌های تنوع بر اساس تحلیل مؤلفه‌های اصلی نشان داد که بیشترین مقدار غنای گونه ای و مواد مغذی خاک و فعالیت بیولوژیک خاک در منطقه شاهد مشاهده شد. به علاوه بیشترین مقدار یکنواختی گونه‌ای، درصد شن، آهک و شوری خاک در منطقه تخریب شده مشاهده گردید.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
فاطمه شکی؛ حسن ابراهیم زاده معبود؛ وحید نیکنام
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 469-481
چکیده
در این تحقیق تاثیر سالیسیلیک‌اسید و پنکونازول بر برخی شاخص‌های رشد گیاهی در گیاه گلرنگ تحت تنش شوری مورد بررسی قرار گرفت. ۳ تیمار کلرید سدیم (صفر، ۱۰۰ ، ۲۰۰ میلی‌مولار)، یک میلی‌مولار سالیسیلیک‌اسید و ۱۵ میلی‌گرم بر لیتر پنکونازول بر گیاهان اعمال گردید. گیاهان به مدت ۲۱ روز تحت این تیمارها قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تیمار سالیسیلیک‌اسید ...
بیشتر
در این تحقیق تاثیر سالیسیلیک‌اسید و پنکونازول بر برخی شاخص‌های رشد گیاهی در گیاه گلرنگ تحت تنش شوری مورد بررسی قرار گرفت. ۳ تیمار کلرید سدیم (صفر، ۱۰۰ ، ۲۰۰ میلی‌مولار)، یک میلی‌مولار سالیسیلیک‌اسید و ۱۵ میلی‌گرم بر لیتر پنکونازول بر گیاهان اعمال گردید. گیاهان به مدت ۲۱ روز تحت این تیمارها قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تیمار سالیسیلیک‌اسید و پنکونازول به تنهایی و همزمان، اثرات قابل توجهی بر گیاهان گلرنگ داشت. تنش شوری سبب کاهش کلروفیل کل گیاه، کاروتنوئیدها، آنتوسیانین‌ها و فلاوونوئیدها و سبب افزایش قند کل گیاه شد. سالیسیلیک‌اسید سبب افزایش معنی‌دار محتوای کلروفیل کل، کاروتنوئیدها، آنتوسیانین‌ها و فلاوونوئیدها در گیاهان شد. پنکونازول سبب افزایش کلروفیل در گیاهان تحت تنش شوری، کاهش کاروتنوئیدها و افزایش فلاونوئیدها در گیاهان تحت تیمار ۲۰۰ میلی‌مولار ، افزایش آنتوسیانین‌ها در گیاهان شاهد و تحت تیمار ۱۰۰ میلی‌مولار و افزایش قند کل در گیاهان شاهد و تحت تیمار ۲۰۰ میلی‌مولار شد. کاربرد همزمان سالیسیلیک‌اسید و پنکونازول سبب افزایش کلروفیل کل در گیاهان تحت تنش، ۲۰۰کاروتنوئیدها و افزایش فلاونوئیدها در گیاهان تحت تیمار ۲۰۰ میلی‌مولار، افزایش آنتوسیانین در گیاهان شاهد و تحت تیمار ۱۰۰ میلی‌مولار، افزایش قند کل در گیاهان شاهد و تحت تیمار ۲۰۰ میلی‌مولار شد. در مجموع، به نظر مـی‌رسـد کـاربرد سالیسـیلیک‌اسـید و پنکونازول می‌تواند باعث سازگاری گیـاه گلرنگ با تـنش شـوری شود که با توجه به ارزان و قابل دسترس بودن، برای افزایش مقاومت گیاه گلرنگ به تنش شوری می‌توانند مورد توجه قرار گیرند.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
حمزه امیری؛ زهرا قاسمی رمضان آباد
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 505-515
چکیده
تنش‌های محیطی و بویژه تنش کم آبی و شوری از موانع اصلی در تولید محصولات کشاورزی در بسیاری از نقاط دنیا بویژه مناطق خشک ونیمه خشک همچون ایران محسوب می‌شوند. جنس مرزه از جمله گیاهان معطر دارویی شناخته شده است که از نظر اقتصادی، دارویی و پزشکی از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این تحقیق اثر غلظت های مختلف شوری NaCl بر ترکیب اسانس گیاه مرزه ...
بیشتر
تنش‌های محیطی و بویژه تنش کم آبی و شوری از موانع اصلی در تولید محصولات کشاورزی در بسیاری از نقاط دنیا بویژه مناطق خشک ونیمه خشک همچون ایران محسوب می‌شوند. جنس مرزه از جمله گیاهان معطر دارویی شناخته شده است که از نظر اقتصادی، دارویی و پزشکی از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این تحقیق اثر غلظت های مختلف شوری NaCl بر ترکیب اسانس گیاه مرزه رشینگری مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای شوری اعمال شده شامل شاهد (بدون تنش)، 30، 60، 90، 120و150 میلی مولار می‌باشد. اسانس‌گیری از تیمارهای مختلف با روش تقطیر با آب انجام شد و سپس اسانس‌ها با استفاده از دستگاه GC-MS مورد تجزیه قرار گرفت. نتایج آنالیز اسانس نشان داد که تغییرات میزان کارواکرول به عنوان مهمترین ترکیب شناخته شده در اسانس گیاه مرزه رشینگری در این بررسی از روندهای منظم افزایشی یا کاهشی تبعیت نمی‌کند به طوری که بیشترین مقدار آن در تیمار شاهد و کمترین مقدار آن در تیمار 30 میلی مولار مشاهده شد. همچنین دیگر ترکیبات مهم نیز که شامل لینالول، تیمول و 4- ترپینئول می‌باشند، از روندهای افزایشی یا کاهشی منظمی تبعیت نمی‌کنند. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که تنش شوری باعث ایجاد تغییراتی در ترکیب‌های اصلی اسانس گیاه مرزه رشینگری می-شود.
مقاله پژوهشی
تکوین
زهرا بقایی فر؛ فاطمه غدیرپور؛ عبدالکریم چهرگانی راد
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 308-321
چکیده
چکیدهگل همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) گیاهی چند ساله با گلهای دو جنسی و ماده است که اغلب جهت استفاده های دارویی، پزشکی و نیز به عنوان گیاه زینتی کاربرد دارد. گل آذین کلاپرک و شامل گلچه های زایا و نازا می باشد. گلچه های نازا شامل گل های زبانه ای است که سیستم تولید مثلی در آنها تحلیل رفته است. گلچه های زایا به دو گروه گلچه های دوجنسی و گلچه ...
بیشتر
چکیدهگل همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) گیاهی چند ساله با گلهای دو جنسی و ماده است که اغلب جهت استفاده های دارویی، پزشکی و نیز به عنوان گیاه زینتی کاربرد دارد. گل آذین کلاپرک و شامل گلچه های زایا و نازا می باشد. گلچه های نازا شامل گل های زبانه ای است که سیستم تولید مثلی در آنها تحلیل رفته است. گلچه های زایا به دو گروه گلچه های دوجنسی و گلچه های ماده تقسیم می شوند. گلچه های دو جنسی، دیواره بساک جوان از اپی درم، اندوتسیوم، لایه میانی و تاپی تشکیل شده است، البته لایه میانی را تنها در مراحل اولیه می توان دید. تاپی اکثرا تیپ ترشحی دارد. ضمن فرآیند میوز میکروسپوروسیت ها در گلچه های دوجنسی، سیتوکینز همزمان اتفاق می افتد و تترادهای تتراهدرال ایجاد می شوند.گلچه های دو جنسی اغلب تخمک فاقد عملکرد داشته و عملا نر هستند، به نحوی که حفره تخمدان در آنها خالی است. این در حالی است که گلچه های ماده با تخمک فعال قابل مشاهده اند. تخمک ها به صورت منفرد، واژگون و حالت تک پوسته ای دارند . پارانشیم خورش فقط از یک لایه سلولی تشکیل شده است و لایه جداری تشکیل نمی شود. قبل از تمایز سلول های میکروپیلی به سلول تخم و سلول سینرژیدی، دو هسته قطبی به هم ملحق شده و سلولهای آنتی پود شروع به تجزیه می کنند. نمو کیسه رویانی از تیپ مونوسپوری پلی گونوم تبعیت می کند.
مقاله پژوهشی
تاکسونومی
فاطمه محسن نژاد
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، صفحه 322-334
چکیده
مطالعات پوشش گیاهی نقش اساسی در رصد کردن دینامیک پوشش‌های گیاهی و نتیجه در مدیریت برنامه‌های زیست محیطی و حفاظت از تنوع زیستی گیاهان یک منطقه دارد. در این مطالعه فلور، فرم رویشی و کوروتیپ منطقه‌ای کوهستانی به مساحت 105 کیلومتر مربع در منطقه رشته کوه سهند واقع در استان آذربایجان شرقی تبریز- بین سالهای 1387-1391 بررسی شد. شناسایی نام علمی ...
بیشتر
مطالعات پوشش گیاهی نقش اساسی در رصد کردن دینامیک پوشش‌های گیاهی و نتیجه در مدیریت برنامه‌های زیست محیطی و حفاظت از تنوع زیستی گیاهان یک منطقه دارد. در این مطالعه فلور، فرم رویشی و کوروتیپ منطقه‌ای کوهستانی به مساحت 105 کیلومتر مربع در منطقه رشته کوه سهند واقع در استان آذربایجان شرقی تبریز- بین سالهای 1387-1391 بررسی شد. شناسایی نام علمی گونه‌های گیاهی براساس سیستم رده‌بندی تبارزایشی نهاندانگان یعنی APGIII انجام و شکل زیستی عناصر گیاهی با استفاده از روش رانکیه تعیین شد. در منطقه مذکور 403 گونه، متعلق به 242 سرده از 50 تیره شناسایی شدند. بیشترین گونه‌های منطقه به تیره‌های Asteraceae و Poaceae تعلق داشتند. همی‌کریپتوفیت‌ها با 44% و فانروفیت ها با 6% به ترتیب بیشترین و کمترین پوشش گیاهی منطقه بودند. تروفیت‌ها با داشتن 33% مقام دوم را از نظر تعداد گونه‌ها را داشت. تقریبا"61% گونه چندساله 39% گونه‌های یکساله بودند. عناصر رویشی ایرانی‌تورانی با تشکیل 44% گونه‌های منطقه، بشترین سهم و عناصر رویشی صحاری‌سندی با 1% کمترین نقش در پوشش گیاهی منطقه داشتند. فراوانی همی‌کریپتوفیت ها با در نظر گرفتن اقلیم منطقه مورد انتظار بود اما تروفیت ها با 33% فراوانی بیانگر خشکی منطقه مورد مطالعه هستند. رویشگاه کوهستانی سهند از نظر پوشش گیاهی بسیار متنوع بوده و حفاظت همه جانبه و اصولی آن برای حفظ تنوع زیستی منطقه اهمیت دارد.
