%0 Journal Article %T مطالعه فیتوشیمیایی و گرده شناسی تعدادی از گونه‌های جنس Mentha L. در شمال ایران %J مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران)(علمی) %I انجمن زیست شناسی ایران %Z 2383-2592 %A یحیی آبادی, یاسمن %A محمودی اطاقوری, آرمان %A نظیفی, احسان %D 2020 %\ 12/21/2020 %V 33 %N 4 %P 1037-1059 %! مطالعه فیتوشیمیایی و گرده شناسی تعدادی از گونه‌های جنس Mentha L. در شمال ایران %K گرده شناسی %K تاکسونومی %K فیتوشیمی %K Mentha %R %X جنس نعنا (Mentha L.) از مهمترین و پر‌مصرف‌ترین گیاهان خانواده Lamiaceae در صنایع غذایی و دارویی می‌باشد. طبقه‌بندی تاکسونومیکی این جنس به دلیل تنوع زیاد در خصوصیات ریخت شناسی و هیبریداسیون مکرر، پیچیده می‌باشد. مطالعات فیتوشیمیایی و گرده شناسی به همراه ویژگی‌های ریخت شناسی می‌تواند کمک شایانی به سیستماتیک گیاهی و طبقه‌بندی آنها کند. در این پژوهش، متابولیت‌های گیاهی جمعیت‌های گونه‌های M. aquatica، M. pulegium و M. longifolia در استان‌های گیلان، مازندران و گلستان، با روش‌های کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی و اسپکتروفوتومتری، و ریخت شناسی دانه گرده آنها با میکروسکوپ الکترونی نگاره بررسی شد. نتایج نشان داد که در گونه M. aquatica، بتا-کاریوفیلن و ژرماکرن-دی، در گونه M. pulegium، پولگون و منتون، در گونه M. longifolia، دی-کارون و پیپریتنون اکساید، عمده‌ترین ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس بودند. همچنین، میزان فنل، فلاونوئید، فلاونول، ساپونین، کاروتنوئید کل و میزان کلروفیل a و b دارای تفاوت معنی داری در بین گونه‌ها بوده و گونه M. aquatica بیشترین میزان از این متابولیت‌های ثانویه را نشان داد. دانه‌های گرده در جمعیت‌های مختلف این گونه‌ها به‌صورت منفرد، اغلب کروی کشیده، 6 شیاری، با تزئینات سطح اگزین شبکه‌ای بودند. طول قطبی (P)، عرض استوایی (E)، نسبت P به E، عرض شیار و فاصله دو شیار دانه‌های گرده در این گونه‌ها تفاوت معنی‌داری داشته و گونه‌های M. aquatica و M. pulegium به ترتیب بیشترین و کمترین مقادیر را نشان دادند. نتایج اشاره دارد به اینکه متابولیت‌های ثانویه و ریخت شناسی دانه گرده می‌تواند در شناسایی و تاکسونومی این گونه‌ها موثر بوده و به رده‌بندی آنها کمک نماید. %U https://plant.ijbio.ir/article_1572_5aaf20f7a8e6cad7c73292ea70fce96e.pdf