بیوسیستماتیک
یاسمن یحیی آبادی؛ آرمان محمودی اطاقوری؛ احسان نظیفی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 تیر 1398
چکیده
جنس نعنا (Mentha L.) از مهمترین و پر‌مصرف‌ترین گیاهان خانواده Lamiaceae در صنایع غذایی و دارویی می‌باشد. طبقه‌بندی تاکسونومیکی این جنس به دلیل تنوع زیاد در خصوصیات ریخت شناسی و هیبریداسیون مکرر، پیچیده می‌باشد. مطالعات فیتوشیمیایی و گرده شناسی به همراه ویژگی‌های ریخت شناسی می‌تواند کمک شایانی به سیستماتیک گیاهی و طبقه‌بندی آنها کند. ...
بیشتر
جنس نعنا (Mentha L.) از مهمترین و پر‌مصرف‌ترین گیاهان خانواده Lamiaceae در صنایع غذایی و دارویی می‌باشد. طبقه‌بندی تاکسونومیکی این جنس به دلیل تنوع زیاد در خصوصیات ریخت شناسی و هیبریداسیون مکرر، پیچیده می‌باشد. مطالعات فیتوشیمیایی و گرده شناسی به همراه ویژگی‌های ریخت شناسی می‌تواند کمک شایانی به سیستماتیک گیاهی و طبقه‌بندی آنها کند. در این پژوهش، متابولیت‌های گیاهی جمعیت‌های گونه‌های M. aquatica، M. pulegium و M. longifolia در استان‌های گیلان، مازندران و گلستان، با روش‌های کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی و اسپکتروفوتومتری، و ریخت شناسی دانه گرده آنها با میکروسکوپ الکترونی نگاره بررسی شد. نتایج نشان داد که در گونه M. aquatica، بتا-کاریوفیلن و ژرماکرن-دی، در گونه M. pulegium، پولگون و منتون، در گونه M. longifolia، دی-کارون و پیپریتنون اکساید، عمده‌ترین ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس بودند. همچنین، میزان فنل، فلاونوئید، فلاونول، ساپونین، کاروتنوئید کل و میزان کلروفیل a و b دارای تفاوت معنی داری در بین گونه‌ها بوده و گونه M. aquatica بیشترین میزان از این متابولیت‌های ثانویه را نشان داد. دانه‌های گرده در جمعیت‌های مختلف این گونه‌ها به‌صورت منفرد، اغلب کروی کشیده، 6 شیاری، با تزئینات سطح اگزین شبکه‌ای بودند. طول قطبی (P)، عرض استوایی (E)، نسبت P به E، عرض شیار و فاصله دو شیار دانه‌های گرده در این گونه‌ها تفاوت معنی‌داری داشته و گونه‌های M. aquatica و M. pulegium به ترتیب بیشترین و کمترین مقادیر را نشان دادند. نتایج اشاره دارد به اینکه متابولیت‌های ثانویه و ریخت شناسی دانه گرده می‌تواند در شناسایی و تاکسونومی این گونه‌ها موثر بوده و به رده‌بندی آنها کمک نماید.
بیوسیستماتیک
ملیکا طبسی؛ احمد رضا محرابیان
دوره 31، شماره 4 ، زمستان 1397، ، صفحه 902-915
چکیده
زعفران بعنوان یک جنس شاخص از زیرخانوادهCrocoideae Burnett. و متعلق به خانوادهIridaceae دارای حدود 100 گونه در دنیا می باشد. این جنس در ایران نیز دارای 8 گونه از دو زیربخش Crocus و Nudiscapus است. بدلیل اهمیت شواهد گرده شناختی و نقش آن ها در تمایز تاکسونومیکی این جنس و نیز فقدان مطالعات جامع در این حوزه در ایران، موضوع فوق مورد بررسی قرار گرفته است. نمونه ...
بیشتر
زعفران بعنوان یک جنس شاخص از زیرخانوادهCrocoideae Burnett. و متعلق به خانوادهIridaceae دارای حدود 100 گونه در دنیا می باشد. این جنس در ایران نیز دارای 8 گونه از دو زیربخش Crocus و Nudiscapus است. بدلیل اهمیت شواهد گرده شناختی و نقش آن ها در تمایز تاکسونومیکی این جنس و نیز فقدان مطالعات جامع در این حوزه در ایران، موضوع فوق مورد بررسی قرار گرفته است. نمونه های گرده ای این مطالعه با استفاده از میکروسکپ الکترونی نگاره (SEM) عکس برداری شدند. بر اساس ارزیابی های انجام شده، دانه های گرده ی این جنس در رده متوسط تا بزرگ طبقه بندی می گردند. علاوه بر این، انتشار دانه های گرده بصورت monad (منفرد) و شکل کلی آنها spheroidal (کروی) می باشد. همچنین الگوی منافذ spiraperture (شامل یک یا چند منفذ مارپیچی) از مارپیچی منفرد پیوسته تا چندین مارپیچ نامنظم و ناپیوسته متغیر و بوضعیت فرورفته و عمیق تا سطحی متنوع می باشند. دیواره ی دانه های گرده در تاکسون های مطالعه شده intectae (فاقد تکتوم) است و دارای تزئینات microechinate (ریزخاردار) می باشد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که صفات گرده شناسی در تمایز بخش ها کارآمد است و در بسیاری از موارد می توانند در جدایی گونه ها و نیز تعیین مرز بین گونه ای مؤثر باشند. با این وجود، شواهد گرده شناسی غالبا" بعنوان صفات کمکی و تأیید کننده محسوب می شوند. بنابراین بکار گیری آن ها همراه با سایر شواهد تاکسونومیکی، می تواند در تعیین محدودهی گونه ای و نیز مرز گونه ها تأثیر گذار باشد.
