زهرا قربانی؛ فرخ قهرمانی نژاد؛ زهرا توکلی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 آبان 1398
چکیده
فلور محوطه دانشگاه خوارزمی در کرج دارای پوشش گیاهی قابل توجهی است. دانشگاه خوارزمی در شمال غربی شهرستان کرج واقع شده است و دارای وسعتی معادل 212 هکتار است. حداکثر ارتفاع آن 1321 متر از سطح دریا و حداقل ارتفاع آن 1280 متر است. در این پژوهش برای اولین بار ترکیب فلوری، پراکنش جغرافیایی، اشکال زیستی و گونه های انحصاری موجود در این منطقه مورد ...
بیشتر
فلور محوطه دانشگاه خوارزمی در کرج دارای پوشش گیاهی قابل توجهی است. دانشگاه خوارزمی در شمال غربی شهرستان کرج واقع شده است و دارای وسعتی معادل 212 هکتار است. حداکثر ارتفاع آن 1321 متر از سطح دریا و حداقل ارتفاع آن 1280 متر است. در این پژوهش برای اولین بار ترکیب فلوری، پراکنش جغرافیایی، اشکال زیستی و گونه های انحصاری موجود در این منطقه مورد بررسی قرار می گیرند. براساس نتایج حاصل از این تحقیق در پوشش گیاهی این منطقه 170گونه گیاهی متعلق به 140 سرد ه و 33 تیره شناسایی شده اند. مهمترین تیره های گیاهی شناسایی شده از نظر غنای گونه ای به ترتیب عبارتند از: تیره کاسنیان Asteraceae با 37 گونه،تیره گندمیان Poaceae با 19گونه، تیره کلمیان Brassicaceae با 15گونه، تیره باقلائیان Fabaceae با 15 گونه و تیره گل گاوزبانیان Boraginaceae با 9گونه. مطابق با روش طبقه بندی رونکیه اشکال زیستی گیاهان شناسایی شده در این منطقه شامل 58/82درصد تروفیت، 28/24درصد همی کریپتوفیت، 4/71درصد کامفیت، 3/53درصد ژئوفیت، 2/94درصد کریپتوفیت و 1/18درصد فانروفیت و 1/17درصد انگل است. 75/88 درصد از کل گونه های شناسایی شده این منطقه متعلق به عناصر ایرانو-تورانی و 2/94درصد از کل گونه های شناسایی شده انحصاری ایران هستند.
محبت نداف
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 مهر 1398
چکیده
شناسایی فلور هر منطقه در حفظ ذخایر ژنتیکی و گیاهی هر کشوری نقش مهمی ایفا می‌کند. شناخت گیاهان موجود در هر منطقه بعنوان زیربنایی برای سایر طرحهای تحقیقاتی محسوب میشود. تحقیق حاضر در بخشی از منطقه نمونه گردشگری بابا امان در شهرستان بجنورد واقع در استان خراسان شمالی انجام شدهاست. بمنظور شناسایی فلور، بررسی پراکنش جغرافیایی ...
بیشتر
شناسایی فلور هر منطقه در حفظ ذخایر ژنتیکی و گیاهی هر کشوری نقش مهمی ایفا می‌کند. شناخت گیاهان موجود در هر منطقه بعنوان زیربنایی برای سایر طرحهای تحقیقاتی محسوب میشود. تحقیق حاضر در بخشی از منطقه نمونه گردشگری بابا امان در شهرستان بجنورد واقع در استان خراسان شمالی انجام شدهاست. بمنظور شناسایی فلور، بررسی پراکنش جغرافیایی گونه‌های گیاهی، شکل زیستی و معرفی گیاهان دارویی اقدام به انجام این تحقیق شد. با توجه به شروع فصل رویش با مراجعات متعدد به منطقه نمونههای گیاهی برداشت گردیدند. سپس گونه‌های گیاهی جمع‌آوری شده بر اساس منابع موجود شناسایی شدند. 117 گونه گیاهی در 101 جنس و 33 خانواده گیاهی شناسایی شدند که خود معرف تنوع زیستی گیاهی منطقه مورد مطالعه است. خانوادههای Asteraceae با 20 گونه، Poaceae با 17 گونه و Lamiaceae با 14 گونه بزرگترین خانوادههای گیاهی منطقه مطالعه شده را تشکیل می‌دهند. اشکال زیستی گیاهان منطقه که براساس طبقه بندی رانکایر تعیین شدند شامل همی کریپتوفیت‌ها (38 درصد)، تروفیت‌ها (32 درصد)،کامفیت‌ها (16 درصد)، کریپتوفیت‌ها (8 درصد) و فانروفیت‌ها (6 درصد) میباشد. گیاهان منطقه از نظر کورولوژی، عمدتاًً به چند سرزمین گیاهی تعلق دارند. درصد کوروتیپهای مختلف گیاهان در منطقه مورد مطالعه عبارت بودند از منطقه ایرانی- تورانی 65 درصد، دو ناحیهای 18 درصد، سه ناحیهای 9 درصد و چند ناحیهای و جهان وطنی 8 درصد. در بین گونه‌های منطقه مورد بررسی 24 گونه دارویی شناسایی شدند که 21 درصد از کل گونه‌های منطقه را در بر میگیرند.
منابع طبیعی
اعظم معصومی؛ فرخ قهرمانی نژاد؛ ناصر عباس پور
دوره 32، شماره 3 ، پاییز 1398، ، صفحه 497-509
چکیده
چکیده: تالاب کانی برازان واقع در استان آذربایجان غربی یکی از تالاب های کنوانسیون بین المللی رامسر با مساحت 907 هکتار است. اقلیم این منطقه شکار ممنوع به صورت نیمه خشک تا نیمه خشک معتدل است. جهت مطالعه منطقه، گیاهان در طی ماه‌های رویشی سال 1392 به طور مرتب از دو رویشگاه آبزی و رویشگاه مجاور تالاب (صخره‌ها و تپه‌ها) جمع‌آوری و در هرباریوم ...
بیشتر
چکیده: تالاب کانی برازان واقع در استان آذربایجان غربی یکی از تالاب های کنوانسیون بین المللی رامسر با مساحت 907 هکتار است. اقلیم این منطقه شکار ممنوع به صورت نیمه خشک تا نیمه خشک معتدل است. جهت مطالعه منطقه، گیاهان در طی ماه‌های رویشی سال 1392 به طور مرتب از دو رویشگاه آبزی و رویشگاه مجاور تالاب (صخره‌ها و تپه‌ها) جمع‌آوری و در هرباریوم دانشگاه خوارزمی (FAR) در تهران نگهداری شدند. در مجموع 118 گونه مختلف گیاهی جمع‌آوری شد که به 42 تیره (دو تیره خزه، 33 تیره دولپه، یک تیره برگ شاخیان و شش تیره تک لپه) و 99 جنس تعلق دارند. در میان تیره‌های موجود 17 تیره (11تیره دولپه، یک تیره برگ شاخیان و پنج تیره تک لپه)، 32 جنس و 35 گونه به رویشگاه آبزی و 25 تیره (دو تیره خزه، 22 تیره دولپه و یک تیره تک لپه)، 67 جنس و 83 گونه به رویشگاه مجاور تالاب تعلق دارند. در بین گیاهان منطقه تروفیت‌ها با 62% در رویشگاه مجاور تالاب و 35% در رویشگاه آبزی فراوانترین شکل زیستی منطقه را تشکیل می‌دهند. در بررسی کوروتیپ، بیشترین گونه‌ها به ناحیه ایرانی تورانی با 38 % در رویشگاه آبزی و 50% به رویشگاه مجاور تالاب تعلق دارند.
منابع طبیعی
رضا یاری؛ غلامعلی حشمتی؛ حامد رفیعی
دوره 31، شماره 3 ، پاییز 1397، ، صفحه 736-750
چکیده
به‌طور‌کلی 184 گونه گیاهی در منطقه شناسایی که به 37 تیره و 106 جنس گیاهی تعلق دارند. بزرگترین تیره‌های گیاهی منطقه از لحاظ تعداد گونه عبارتنداز: Poaceae با 33 گونه گیاهی (93/17 درصد)، Asteraceae با 31 گونه گیاهی (84/16 درصد)، Lamiaceae با 22 گونه گیاهی (95/11 درصد) و تیره Fabaceae با 19 گونه گیاهی (32/10 درصد). همچنین نتایج نشان داد از نظر شکل‌زیستی، همی‌کریپتوفیت‌ها ...
بیشتر
به‌طور‌کلی 184 گونه گیاهی در منطقه شناسایی که به 37 تیره و 106 جنس گیاهی تعلق دارند. بزرگترین تیره‌های گیاهی منطقه از لحاظ تعداد گونه عبارتنداز: Poaceae با 33 گونه گیاهی (93/17 درصد)، Asteraceae با 31 گونه گیاهی (84/16 درصد)، Lamiaceae با 22 گونه گیاهی (95/11 درصد) و تیره Fabaceae با 19 گونه گیاهی (32/10 درصد). همچنین نتایج نشان داد از نظر شکل‌زیستی، همی‌کریپتوفیت‌ها با 82 گونه (5/ 44 درصد) مهمترین شکل‌زیستی منطقه و پس از آن تروفیت‌ها با 48 گونه (27 درصد)، کامفیت‌ها با 28 گونه (15 درصد)، کریپتوفیت‌ها 9 گونه ( 5 درصد)، ژئوفیت‌ها با 9 گونه (5 درصد) و فانروفیت‌ها با 7 گونه (4 درصد) بیشترین تعداد گونه‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. بررسی طیف جغرافیایی گیاهی گونه‌های منطقه نشان‌دهنده غلبه گونه‌های انحصاری ناحیه رویشی ایران-تورانی است (6/57 درصد). وضعیت حفاظتی گونه‌های گیاهی منطقه نشان داد که هیچ یک از آنها در گروه گیاهان در معرض انقراض نیستند. 1 گونه (Ziziphora chinopoides lam.) در گروه گیاهان آسیب‌پذیر (6/0 درصد) و 14 گونه (7/7 درصد) در گروه گیاهان با تهدید کمتر (نسبتاً آسیب‌پذیر) و 5 گونه (8/2 درصد) در گروه گیاهانی قرار دارند که اطلاعات کافی از شرایط آنها در دسترس نیست. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشتر گونه‌های موجود در منطقه را گونه‌های دائمی تشکیل می‌دهند که نشان‌دهنده سازگاری گونه‌های چندساله به شرایط آب و هوایی و ادافیکی منطقه می باشد.
تاکسونومی
فاطمه محسن نژاد
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، ، صفحه 396-414
چکیده
مطالعات پوشش گیاهی نقش اساسی در رصد کردن دینامیک پوشش‌های گیاهی و نتیجه در مدیریت برنامه‌های زیست محیطی و حفاظت از تنوع زیستی گیاهان یک منطقه دارد. در این مطالعه فلور، فرم رویشی و کوروتیپ منطقه‌ای کوهستانی به مساحت 105 کیلومتر مربع در منطقه رشته کوه سهند واقع در استان آذربایجان شرقی تبریز- بین سال‌های 1387-1391 بررسی شد. شناسایی نام علمی ...
بیشتر
مطالعات پوشش گیاهی نقش اساسی در رصد کردن دینامیک پوشش‌های گیاهی و نتیجه در مدیریت برنامه‌های زیست محیطی و حفاظت از تنوع زیستی گیاهان یک منطقه دارد. در این مطالعه فلور، فرم رویشی و کوروتیپ منطقه‌ای کوهستانی به مساحت 105 کیلومتر مربع در منطقه رشته کوه سهند واقع در استان آذربایجان شرقی تبریز- بین سال‌های 1387-1391 بررسی شد. شناسایی نام علمی گونه‌های گیاهی براساس سیستم رده‌بندی تبارزایشی نهاندانگان یعنی APGIII انجام و شکل زیستی عناصر گیاهی با استفاده از روش رانکیه تعیین شد. در منطقه مذکور 403 گونه، متعلق به 242 سرده از 50 تیره شناسایی شدند. بیشترین گونه‌های منطقه به تیره‌های Asteraceae و Poaceae تعلق داشتند. همی‌کریپتوفیت‌ها با 44% و فانروفیت ها با 6% به ترتیب بیشترین و کمترین پوشش گیاهی منطقه بودند. تروفیت‌ها با داشتن 33% مقام دوم را از نظر تعداد گونه‌ها را داشت. تقریبا"61% گونه چندساله 39% گونه‌های یکساله بودند. عناصر رویشی ایرانی‌تورانی با تشکیل 44% گونه‌های منطقه، بشترین سهم و عناصر رویشی صحاری‌سندی با 1% کمترین نقش در پوشش گیاهی منطقه داشتند. فراوانی همی‌کریپتوفیت ها با در نظر گرفتن اقلیم منطقه مورد انتظار بود اما تروفیت ها با 33% فراوانی بیانگر خشکی منطقه مورد مطالعه هستند. رویشگاه کوهستانی سهند از نظر پوشش گیاهی بسیار متنوع بوده و حفاظت همه جانبه و اصولی آن برای حفظ تنوع زیستی منطقه اهمیت دارد.
منابع طبیعی
ایوب مرادی؛ بهنام حمزه؛ ولی الله مظفریان؛ سعید افشارزاده
دوره 30، شماره 3 ، پاییز 1396، ، صفحه 656-673
چکیده
بخش مرتعی حوزه آبخیز لومیر با مساحت تقریبی 3374 هکتار با شیب عمومی شرقی رو به دریای خزر از کوههای تالش و در محدوده ارتفاعی2500-1800 متراز سطح دریای آزاد واقع شده است. متوسط بارندگی سالانه به mm5/1286 و متوسط دمای سالانه به ºC5/8 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. از مجموع 650 نمونه گیاهی جمع آوری شده از 83 قطعات نمونه جامعه شناختی و نیز تمامی گیاهان خارج ...
بیشتر
بخش مرتعی حوزه آبخیز لومیر با مساحت تقریبی 3374 هکتار با شیب عمومی شرقی رو به دریای خزر از کوههای تالش و در محدوده ارتفاعی2500-1800 متراز سطح دریای آزاد واقع شده است. متوسط بارندگی سالانه به mm5/1286 و متوسط دمای سالانه به ºC5/8 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. از مجموع 650 نمونه گیاهی جمع آوری شده از 83 قطعات نمونه جامعه شناختی و نیز تمامی گیاهان خارج از قطعات نمونه در طول سال‌های 1393-1392 تعداد 364 آرایه گیاهی شناسایی گردید که به 194 جنس و 55 خانواده تعلق داشتند. بزرگترین خانواده های گیاهی Gramineae با 44 گونه و Compositae با 39 گونه بودند. جنسهای گیاهی Carex ,Veronica ,Alchemilla به ترتیب با دارا بودن14،15و16 گونه دارای بیشترین غنای گونهای بودند. همی‌کریپتوفیت‌ها با داشتن 2/52 درصد از سهم کل گونه‌ها، شکل زیستی غالب منطقه را تشکیل می دهند. عناصر اروپا-سیبری (4/28 درصد) دارای بیشترین فراوانی در بین نواحی رویشی میباشد. تعداد 2/10 درصد گونه‌ها(37 گونه) انحصاری و نیمه انحصاری کشور هستند. در مطالعه حاضر رویشگاههای اصلی منطقه معرفی و گونه های غالب و شاخص آن نیز معرفی میگردند.
منابع طبیعی
ثریا یوسفوند؛ امید اسماعیل زاده؛ سید غلامعلی جلالی؛ حامد اسدی
دوره 30، شماره 1 ، بهار 1396، ، صفحه 232-245
چکیده
در تحقیق حاضر ترکیب‌گیاهی بانک‌بذر‌خاک و پوششگیاهیروزمینی پارک‌جنگلی‌نور مورد بررسی قرار‌گرفت. نمونه‌برداری از ترکیبگیاهیروزمینی براساس اطلاعات تعداد 30 قطعه‌نمونه 400 متر‌مربعی در دو دوره زمانی اسفند‌ماه و خرداد‌ماه انجام‌شد. مطالعه بانک‌بذر‌خاک نیز با استفاده از روش کشت گلخانه‌ای به مدت 7 ماه براساس تعداد 240 (30 ...
بیشتر
در تحقیق حاضر ترکیب‌گیاهی بانک‌بذر‌خاک و پوششگیاهیروزمینی پارک‌جنگلی‌نور مورد بررسی قرار‌گرفت. نمونه‌برداری از ترکیبگیاهیروزمینی براساس اطلاعات تعداد 30 قطعه‌نمونه 400 متر‌مربعی در دو دوره زمانی اسفند‌ماه و خرداد‌ماه انجام‌شد. مطالعه بانک‌بذر‌خاک نیز با استفاده از روش کشت گلخانه‌ای به مدت 7 ماه براساس تعداد 240 (30 قطعه-نمونه × 4 تکرار × 2 عمق 5-0 و 10-5 سانتی‌متری) نمونه خاک 400 سانتی‌متر‌مربعی انجام‌شد. نتایج نشان‌داد که در بخش پوششگیاهیروزمینی منطقه تعداد 66 گونه متعلق به 58 جنس و 38 تیره و در بانک‌بذر‌خاک منطقه، تعداد 103 گونه گیاهی متعلق به 90 جنس و 48 تیره‌گیاهی حضور دارد. تیره‌های Rosaceae، Lamiaceae، Poaceae (6گونه) و Asteraceae (4گونه) در بخش روزمینی و Poaceae (11گونه)، Asteraceae (8گونه)، Lamiaceae (6گونه)، Cyperaceae،Fabaceae و Scrophulariaceae (5گونه) به عنوان مهمترین تیره‌های‌گیاهی موجود در بانک‌بذر‌خاک منطقه محسوب می‌شوند. نتایج نشان‌داد در بخش ترکیبگیاهیروزمینی فانروفیت‌ها با 33 درصد و عناصر اروپا–سیبری با 34 درصد و در بخش بانک‌بذر‌خاک تروفیت‌ها و عناصر چند‌منطقه‌ای با 5/31 درصد به‌عنوان مهمترین گروه‌های ساختاری طیف‌زیستی و فیتوکوریون منطقه محسوب می‌شوند. از مجموع تعداد‌کل 119 گونه‌گیاهی منطقه، سهم گونه‌هایی که فقط در ترکیبگیاهیروزمینی یا بانک‌بذر-خاک و گونه‌های که به طور مشترک در هر دو بخش بانک‌بذر‌خاک و پوششگیاهیروزمینی حضور یافتند به ترتیب 16، 53 و 50 گونه بود. این موضوع نه‌تنها شباهت کم بین پوششگیاهیروزمینی و بانک‌بذر‌خاک در اکوسیستم‌های جنگلی معتدله را تایید می‌کند بلکه اهمیت مطالعه بانک‌بذر‌خاک در معرفی دقیق‌تر ظرفیت تنوع‌زیستی‌گیاهی منطقه را نیز نشان می‌دهد.
منابع طبیعی
مریم محمودی؛ الیاس رمضانی؛ جواد اسحاقی‌راد؛ مهناز حیدری ریکان
دوره 28، شماره 4 ، زمستان 1394، ، صفحه 861-876
چکیده
جنگل کران‌رودی دره خان به مساحت تقریبی 80 هکتار، در بخش جنوبی شهر ارومیه در استان آذربایجان غربی قرار دارد. در این پژوهش، فلور، طیف زیستی و کوروتیپ گونه‌های گیاهی منطقه در 50 قطعه‌نمونه، به روش خط‌نمونه (ترانسکت)، بررسی شد. قطعات نمونه کنار (امتداد) رودخانه بافاصله 200 متر از یکدیگر و بقیه قطعات نمونه بر روی خط‌نمونه‌هایی در دو طرف ...
بیشتر
جنگل کران‌رودی دره خان به مساحت تقریبی 80 هکتار، در بخش جنوبی شهر ارومیه در استان آذربایجان غربی قرار دارد. در این پژوهش، فلور، طیف زیستی و کوروتیپ گونه‌های گیاهی منطقه در 50 قطعه‌نمونه، به روش خط‌نمونه (ترانسکت)، بررسی شد. قطعات نمونه کنار (امتداد) رودخانه بافاصله 200 متر از یکدیگر و بقیه قطعات نمونه بر روی خط‌نمونه‌هایی در دو طرف رودخانه و عمود بر محور اصلی آن در فواصل 20، 50، 100 و 200 متر از مرکز قطعات نمونه کنار رودخانهای پیاده شد. گیاهان چوبی (درختان، درختچهها و بالاروندهها)، در قطعات نمونه 400 متر‌مربعی و گیاهان علفی در قطعات نمونه 100 متر‌مربعی به مرکز قطعات نمونه اصلی بررسی شد. در این پژوهش، 252 گونه، متعلق به 43 تیره و 169 جنس شناسایی شد که خانوادههای کاسنی (Asteraceae)، شببو (Brassicaceae)، نعناعیان (Lamiaceae)، نیامداران (Fabaceae)، گندمیان (Poaceae) و چتریان (Apiaceae) از بیشترین فراوانی برخوردارند. بیشتر گیاهان منطقه، ازنظر طیف زیستی رانکایر، به تروفیت‌ها (%09/38) و همی‌کریپتوفیت‌ها (%92/34) و ازنظر جغرافیای گیاهی بهطور مشترک به ناحیههای رویشی ایرانی- تورانی و اروپا- سیبری (%47/40) تعلق دارند.
دوره 26، شماره 3 ، پاییز 1392، ، صفحه 301-310
چکیده
تالاب سلکه یا صوفیانده به عنوان پناهگاه حیات وحش به وسعت حدود 366 هکتار در عرض شمالی 37 درجه و 23 دقیقه الی 37 درجه و 24 دقیقه و در طول شرقی 49 درجه و 27 دقیقه الی 49 درجه و 30 دقیقه قرار گرفته است. در این پژوهش فلور تالاب سلکه مورد بررسی قرار گرفت. 102 گونه شناسایی شده از منطقه به 46 تیره و 84 جنس تعلق دارند که از میان آنها 5 گونه به نهانزادان آوندی، ...
بیشتر
تالاب سلکه یا صوفیانده به عنوان پناهگاه حیات وحش به وسعت حدود 366 هکتار در عرض شمالی 37 درجه و 23 دقیقه الی 37 درجه و 24 دقیقه و در طول شرقی 49 درجه و 27 دقیقه الی 49 درجه و 30 دقیقه قرار گرفته است. در این پژوهش فلور تالاب سلکه مورد بررسی قرار گرفت. 102 گونه شناسایی شده از منطقه به 46 تیره و 84 جنس تعلق دارند که از میان آنها 5 گونه به نهانزادان آوندی، 64 گونه به گیاهان گلدار دولپهای و 33 گونه به گیاهان تک لپهای متعلق میباشند. در بین گیاهان تیره های Poaceace، Asteraceae، Brassicaceae و Cyperaceae به ترتیب با 13، 9، 7 و 6 گونه از بیشترین تنوع برخوردار هستند. کریپتوفیت‌ها با 2/41 درصد و تروفیت‌ها با 2/40 درصد فراوان ترین شکلهای زیستی تالاب را تشکیل می‌دهند. گیاهان جهانگستر 53 درصد گونه‌های تالاب را تشکیل می‌دهند و پس از آنها گونه‌هایی با کوروتیپ اروپا – سیبری، ایران – تورانی و مدیترانهای با 6/17 درصد قرار دارند. گیاهان رطوبت پسند و مردابی – رطوبت پسند به ترتیب با 57 و 6/21 درصد بیشترین فراوانی را در بین گونه‌های گیاهی تالاب دارند.
